Bel Ağrıları Uzm. Fzt. Kağan YÜCEL - Ufuk Üni. SHMYO Öğrt. Grv.
BEL AĞRISI 19-45 yaşları arasında günlük yaşam faaliyetlerini sınırlayan en önemli sebeplerden biridir. İş gücü kaybı açısından üst solunum yolu hastalıklarından sonra ikinci sırayı alır.
Ani gelişen bel ağrısı ataklarının %80-90 ı birkaç hafta içinde uygulanan tedaviye bağlı veya tedavisiz iyileşmektedir. Bu kişilerin %20-50 sinde bir yıl içinde bel ağrısı tekrarlamakta ve 6 aydan uzun sürmektedir. Bel ağrılı hastaların sadece %2-4 ü için cerrahi girişim gerekebilir. Ameliyat sonrası dönemde hastaların %15 inde şikayetler çeşitli derecelerde devam eder veya yeni bulgular ortaya çıkabilir.
BEL ANATOMİSİ Belin ana yapısını lomber vertebralar oluşturur. Lomber vertebral kolon 5 adet vertebra ve aralarında 4 intervertebral diskten oluşur. Lomber vertebral kolon konkavitesi arkaya bakan ve lomber lordoz adı verilen bir eğri yapar.
Lomber vertebralar, servikal ve torakal bölge vertebralarından daha fazla yük taşıdıkları ve daha fazla strese maruz kaldıkları için daha büyüktürler.
İntervertebral Disk İki komşu vertebra cismi arasında yer alan hidroelastik bir yapıdır. Şok absorban özelliği vardır. Ortada yer alan nükleus pulposus, onu çevreleyen anulus fibrosusdan oluşur.
Faset eklemleri Üstteki vertebranın alt artiküler çıkıntısı ve alttaki vertebranın üst artiküler çıkıntısı arasında yer alan sinoviyal eklemlerdir. Kayma ve açılma hareketi yapar
Bel Ağrısı Nedenleri 1) DEJENERATİF: Dejeneratif eklem hastalığı, osteoartrit, lomber spondilolizis Faset eklem hastalığı Dejeneratif spondilolistezis Dejeneratif disk hastalığı Diffüz idiopatik iskeletsel hiperostoz (DISH) 2) İNFLAMATUVAR: Spondiloartropatiler (Ankilozan spondilit ve diğerleri) Romatoid artrit
3) İNFEKSİYÖZ: Pyojenik vertebral spondilit İntervertebral disk infeksiyonu (diskitis) Epidural abseler Tüberküloz Bruselloz 4) METABOLİK: Osteoporoz, osteopeni Osteomalazi Paget hastalığı 5) NEOPLASTİK: Benign, Malign ve Metastatik tümörler
6) TRAVMATİK: Kırıklar veya dislokasyonlar Sprainler (lomber, lumbosakral, sakroilyak) 7) KONJENİTAL: 8) KAS- İSKELET SİSTEMİ Akut veya Kronik Lomber Straini Mekanik bel ağrısı Miyofasiyal Ağrı Sendromu Fibromyalji Postüral anormallikler, gebelik 9) PSİKOJENİK Konversiyon bozuklukları 10) Postoperatif bel ağrısı ve başarısız bel cerrahisi sendromu
MEKANİK BEL AĞRISI Fiziksel aktivite ile şiddetlenen ve istirahatte hafifleyen disk kökenli olmayan bel ağrıları için kullanılan bir terimdir. Sıklıkla bel kasları, tendonları ve ligamanlarındaki günlük zorlayıcı aktivitelere (ağır kaldırma, uzun süre oturma, ayakta kalma gibi) bağlı olarak ortaya çıkan stres ve strainler sonucudur. Genellikle bel ve kalçaları içine alan künt ve sızlayıcı bir ağrıdır. Gün içinde eğilme, ağır kaldırma, uzun süre oturma veya ayakta kalma ile ağrı kötüleşir ve istirahat durumunda da hafifleme eğilimindedir. Nörolojik semptom ve bulgu görülmez.
Radikülopati
Kimlerde Bel Ağrısı Riski Daha Fazladır?
RİSK FAKTÖRLERİ (1) İŞ İLE İLGİLİ * Ağır fiziksel aktivite ile çalışmak * Uzun süreli aynı pozisyonda çalışmak * Öne eğilerek çalışmak * Kalçalar sabitken beli, gövdeyi döndürmek * Ağır kaldırmak ve taşımak * Ayaklar sabit dönmek * Tekrarlamalı iş * Titreşime maruz kalmak
RİSK FAKTÖRLERİ (2) KİŞİSEL * Kondisyon eksikliği (hareket azlığı) * Sırt-bel kaslarının güçsüzlüğü * Şişmanlık * Sigara içmek
RİSK FAKTÖRLERİ (3) PSİKOLOJİK * İş memnuniyetsizliği * Yetersiz psikolojik destek * Monoton iş * Aile ve iş hayatındaki sorunlar
BELİ EN ÇOK ZORLAYAN HAREKET * DİZLERİ BÜKMEDEN ÖNE EĞİLMEK, * AĞIR KALDIRMAK VE * KALÇALAR SABİTKEN BELİ, GÖVDEYİ DÖNDÜRMEKTİR.
OSTEOARTRİT İlerleyen yaşla birlikte ortaya çıkan dejeneratif eklem hastalığının lomber omurgadaki yansımasıdır. Asemptomatik kalabilirse de genellikle ilk belirti olarak bel bölgesine lokalize ve omurga hareketleri ile artan ağrılar görülür. Sabahları ve dinlenme sonrası harekete geçme anında görülen tutukluk önemli bir bulgudur. Omurga hareketleri kısıtlanabilir.
LOMBER DİSK HERNİASYONU Akut, kronik veya tekrarlayan bel ağrısının sık aynı zamanda iyi prognozlu bir nedenidir. En sık genç ve orta yaşlı erkeklerde görülür. Fakat özellikle aşırı fiziksel aktivite yapan kadınlarda ve yaşlılarda da görülebilir. En sık nedeni fleksiyonda zorlanmadır. Tekrarlayan zorlanma posterior longitudinal ligaman ve annulus fibrozusda dejenerasyona yol açarak herniasyona yatkınlık oluşturur. Ağrı öne eğilme ile ağırlık kaldırma, öne doğru eğilerek oturma ve öksürme, aksırma gibi intradiskal basıncı arttıran pozisyonlar sırasında artar.
Disk bulgingi (bombeleşme): Disk materyalinin normal sınırların ilerisinde bombeleşmesidir. Annulus fibrozus normaldir. Nöral yapılar etkilenmedikçe semptomsuzdur. Disk protrüzyonu: Zayıflamış annulus fibrozusun içinde disk materyalinin arkaya doğru yer değiştirmesidir. Ekstrüde disk: Annulus fibrozusun tamamen yırtılması sonucu disk materyalinin yer değiştirmesidir. Sekestre disk: Yer değiştiren disk materyalinin serbest olarak diskten tamamen ayrılmasıdır.
Disk herniasyonları
Fizik muayene Paraspinal kas spazmı Lomber lordozda düzleşme Omurgada kök basısı olan tarafın tersine eğilme (antaljik skolyoz) Lomber omurga hareketlerinde kısıtlılık
Tedavi Disk hernili hastaların çoğu konservatif tedaviye cevap verirler. Kesin cerahi endikasyon; ilerleyici ve kalıcı nörolojik defisit ve kauda ekina sendromudur.
Bel Ağrısında Konservatif Tedavi İstirahat Aşırı fiziksel aktiviteden kaçınma Medikal tedavi Fizik tedavi Korse kullanımı Egzersiz
Bel Korsesi Tipleri Yumuşak tip (korse, kuşak) Çelik balenli (şerit destekler) Sakral (alt bel) Lumbosakral (alt ve üst bel)
Egzersiz Gevşemeyi sağlar, Ağrıyı azaltır, Esnekliği sağlar, Kasları güçlendirir, Duruşu düzeltir, Dengeyi ve kasların uyum içinde çalışmasını sağlar, Normal yaşama ve işe dönüşü sağlar.
SPİNAL STENOZ Tanım: Sinir kökü kanalının, spinal kanalın ve intervertebral foramenlerin kritik bir değerin altında daralmasıdır. Kanalların hacmindeki azalma ve şeklindeki değişme bu kanalların içinden geçen nöral ve vasküler yapılara baskı yaparak klinik şikayetlerin oluşmasına zemin hazırlar.
LSS da Klinik Kanal stenozunun en önemli nedeni dejeneratif değişikliklerdir. Bu yüzden klinik şikayetler çoğunlukla orta yaştan sonra ortaya çıkmaya başlar. Semptomlar daha çok L4, L5, S1 seviyelerine aittir. Çünkü dejenerasyon en sık bu seviyelerde görülür.
LSS da Klinik Hastalarda %90 oranında bacak ağrısı da bulunur. Tek taraflı veya iki taraflı olabilir. Spinal sinir köklerinin kronik kompresyonu tek veya her iki alt ekstremitede radiküler ağrı ve duysal-motor ve refleks değişikliklere neden olabilir.
LSS da Tedavi I. Konservatif tedavi: 1. Eğitim 2. İstirahat 3. Egzersiz 4. Korseleme 5. Fizik tedavi 6. Medikal tedavi
KRONİK BEL AĞRILARI Bel ağrısı ataklarının %90-95 i 6 haftada iyileşir. %5 i ise semptomlar ve fonksiyonel yetersizlik devam ederek kronikleşir. 3 aydan uzun süre devam eden bel ağrılarıdır. Genellikle hastanın hayat stili ve davranışlarında değişiklikler olur. Ağrı ne kadar uzun sürerse tedaviye de o kadar dirençli hale gelir.
Kronik bel ağrısı nedenleri ve tedavileri-1 1.Osteoartrit: Egzersiz, korse, zayıflama, postürün düzeltilmesi 2. Faset osteoartriti: Lomber hiperekstansiyondan kaçınma???, kas desteğinin geliştirilmesi, enjeksiyon 3. Spondilolistezis: a) Stabil: Fleksiyon egzersiz programı, spiinal ortezler, aktivite önlemleri b) Progresif nörolojik defisit: Dekompresyon ve füzyon 4. Spinal stenoz: Spinal fleksiyon egzersizleri, zayıflama, postürün düzeltilmesi, dekompresyon
BEL OKULU BEL OKULU TANIM: Kişilerin, bellerini tanıdıkları, doğru kullanarak bel ağrısından korunmayı ve kendi bellerinin sorumluluklarını almayı öğrendikleri bir eğitim programıdır.
* Bel okulunun kapsamı: 1) Omurga anatomisi ve fonksiyonu ile ilgili temel prensipler 2) Çalışma ve dinlenme esnasında düzgün postür 3) Vücut mekaniklerinin temel prensipleri 4) Bel koruma teknikleri 5) Karın ve sırt kaslarını güçlendirmeye yönelik temel egzersizler ve gevşeme egzersizleridir.
teşekkür ederim...