www.jedus.net ISSN: 2199-2053 YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRENEN B1 DÜZEYİNDEKİ GÜRCÜ ÖĞRENCİLERİN YAZMA HATALARI WRITING MISTAKES OF GEORGIAN STUDENTS AT B 1 LEVEL LEARNING TURKISH AS A FOREIGN LANGUAGE Mehmet Dursun ERDEM*, Mesut GÜN**, Hamza SALDUZ***, Betül KARATEKE**** * Prof. Dr., Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, e-posta: mdursunerdem@nevsehir.edu.tr **Yrd. Doç. Dr., Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, e-posta: mesutgun@nevsehir.edu.tr ***YEE Tiflis Eğitim Koordinatörü, e-posta: salduz@yee.org.tr ****Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Yüksek Lisans Öğrencisi, e-posta: betulkaratekee@hotmail.com ÖZET Yazma, duygu, düşünce, istek ve olayların belli kurallara uygun olarak birtakım sembollerle anlatılmasıdır ( Özbay, 2009: 115). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür aktarımı ve dil bilgisi ile birlikte dört temel dil becerisinin de kazandırılması hedeflenir. Yabancı dil öğretim sürecinde yazma becerisi genelde en son sıraya bırakılmakta ve üzerinde pek fazla durulmamaktadır. Verilen ödevlerle yazma becerisinin geliştirilmesi sağlanmaktadır (Durmuş ve Okur: 2013). Yazılı anlatım becerisi süreç içerisinde gelişir. Süreç içerisinde gelişen yazma becerisi, hataların sıkça yapıldığı bir beceri konumundadır. Türkçenin yabancı dil olarak öğretim sürecinde karşılaşılan hataların saptanması ve bu hataları çözme yoluna gidilmesi, hem öğretmene yol göstermesi hem de öğrencinin kendi hatalarının farkına varmasını sağlayarak daha etkili bir yazma sürecine katkı sağlar. Ayrıca bu hataların tespit edilmesi gelecekte yapılacak olan hataları da önleyici bir görev üstlenir. Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen B1 seviyesindeki Gürcü öğrenciler üzerinde yapılan bu çalışma, 2014-2015 eğitim-öğretim yılı içerisinde Tiflis Yunus Emre Türk Kültür Merkezi nde Türkçe kurslarına devam eden 35 öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Bu öğrencilerin 32 tanesi 18-25 yaş aralığında 3 tanesi ise 26-35 yaş aralığındadır. Tarama modelinde yapılan bu çalışmada, öğrencilere yazmak istedikleri kompozisyon konuları sunulmuş, öğrencilerin seçtikleri konuyla ilgili kaleme aldıkları kompozisyonlar ses, şekil, içerik, cümle kurulumu ve yazım açısından değerlendirilip yorumlanmıştır. Tespit edilen hatalara ilişkin çözüm önerileri sunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, Gürcü öğrenci, yazma becerisi, yazma hataları 246 ABSTRACT Writing is a process in which feelings, thoughts and events are explained with some symbols within certain rules (Özbay, 2009: 115). It is aimed to gain four basic language ability with culture transfer and grammar in teaching Turkish as a foreign language. Writing skill is usually left to the last in teaching foreign language process and it is not given much emphasis. The development of writing skill is provided with the given assignments (Durmuş and Okur: 2013). Written expression skill develops within the process. Writing skill developing during the process is in a position that mistakes are usually made. Determination of mistakes encountered during teaching Turkish as a foreign language process and looking for a solution to these mistakes contribute a more effective writing process by guiding both the student and the teacher and providing them to realize their own mistakes. Determination of these mistakes also takes a preventive role for the possible future mistakes. This study on Georgian students at B1 level learning Turkish as a foreign language has been applied to 35 students attending the Turkish courses at Tiflis Yunus Emre Turkish Culture Center in 2014-2015 academic year. 32 of these students are in 18-25 age range and 3 of them are in 26-35 age range. In this study in which survey model is used, students are presented composition subjects they want to write and the compositions Bu çalışma 7. Uluslar Arası Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresinde sunulan aynı başlıklı sözlü bildirinin genişletilmesiyle oluşturulmuştur.
the students have written on their choice have been evaluated and interpreted in terms of sound, form, content, sentence structure and spelling. Solution suggestions about the determined mistakes are proposed. Key words: Teaching Turkish as a foreign language, Georgian student, writing skill, writing mistakes. 1.GİRİŞ İnsana özgü bir olgu olan dil, en küçük biçimiyle seslerden, seslerin belli bir düzen içerisinde bir araya gelmesiyle oluşan morfemlerden, kelimelerden ve kelimelerin belli kurallar içinde bir araya gelmesiyle oluşan cümlelerden meydana gelir (Demir ve Yılmaz 2003 ten aktaran Göçer). Dil, öğrencilerin olayları sorgulayarak karar vermesine, olaylara farklı bakış açılarından yaklaşarak değerlendirmelerini ve sosyalleşmelerini sağlamaktadır (MEB 2004 ten aktaran Bağcı, Coşkun, Çeçen, Göçer, Karadağ, Karatay, Özbay, Uçgun: 11) Yabancı dil öğretimi dört temel dil becerisi ve dil bilgisi öğretiminden oluşmaktadır. Temel dil becerilerini anlama ve anlatma becerileri olmak üzere iki başlık altında toplayabiliriz. Okuma, dinleme anlamaya; konuşma, yazma anlatmaya dönük dil becerileridir. Bütün dil becerileri birbirini tamamlar nitelikte becerilerdir. Dolayısıyla bir beceri alanı diğerinden bağımsız değildir. Bu açıdan bakıldığında yazma becerisi; okuma, dinleme, konuşma becerilerinin ne kadar kazanıldığının tespitinde önemli bir unsurdur (Özbay ve Güneş, 2013 ten aktaran Yılmaz). Yabancı dil öğretiminde temel dil becerilerinin gelişiminde anadil ediniminde olduğu gibi doğal bir sıranın izlenmesi görüşü oldukça yaygındır. Kişi önce duyacak, sonra konuşacak daha sonra okumayı ve yazmayı öğrenecektir. Bu doğal sıralamayla göre, bütün becerileri aynı oranda geliştirmek güçtür. Sınıf içi uygulamalarda dinleme, konuşma, okuma ve yazma birlikte kullanılmaktadır. Ancak bu beceriler yabancı dil öğrenme amacıyla doğru orantılı olmalıdır. Yabancı dil öğretiminde, dört temel dil becerisi zincirinin son halkası olarak yazma becerisi bulunmaktadır. Bu sebeple olabilir ki yazma becerisinin geliştirilmesi sona kalmaktadır. Bazı yabancı dil öğretmenleri de yazma çalışmalarını sınıfta vermek yerine eve ödevlendirme olarak vermektedirler. Fakat dil öğretiminde sözlü iletişim kadar yazılı iletişim de önemlidir ve bu becerinin geliştirilmesine konuşma öğretimi kadar önem verilmesi gerekmektedir. Ancak, yazılı dil, bir geleneği, kendine özgü kuralları, biçimleri olan dildir. Konuşma dilinin yazıya geçirilmiş biçimidir. Yazılı dil, daha ölçülü, daha kurallıdır.(aksan, 1995 ten aktaran Ünsal, 2008: 2). Bu sebeple yazma üzerinde de fazla durulmalıdır ki bütün beceriler eş değer gelişim göstersin. Yazma, anlatmaya dayalı temel dil becerilerinden bir diğeri olan konuşma ile benzerlik gösterir. Fakat yazılı anlatım becerisi çıktılarının, doğruluk ve akıcılık konusundaki yeterli, başarılı olma derecesi, konuşma ve diğer becerilerin çıktılarına göre daha yüksektir (Durmuş,2013:206). Yazma eğitimindeki çıktılar diğer becerilerin de gelişmesine katkı sağlamaktadır. Yabancı dilde yazma üzerine geliştirilen yaklaşımlar 1980 lerde İngilizcenin yabancı ve ikinci dil olarak öğretilmesinde yazma eğitiminin ayrı bir alan olarak ele alınmaya başlanmasıyla ortaya çıkmıştır ( Hyland, 2003 ten aktaran Yaylı ve Bayyurt, 2011: 71). Yazma bireysel bir etkinlik olmasının yanı sıra etkileşimsel ve sosyal boyutları olan ve kültür değerlerini kapsayan karmaşık bir etkinliktir. Bu karmaşık süreçle ilgili belirli sınırlar çizmek ya da belli yetenekleri şart koşmak mümkün değildir. Ayrıca yazma öğretmen tarafından verilen dönütler sayesinde gitgide ilerleyen ve iyileşen bir sürece de indirgenemez (Yaylı ve Bayyurt, 2011: 71). Yabancı dil programları, öğrencilerin hedef dilde, yeterlik düzeyleri arttıkça, belli derecede ve özellikte biçim bilgisi ve söz dizimi kurallarını, kelime hazinesini yazılı anlatımlarına aktarmalarını, duygu ve düşüncelerini 247
olabildiği kadar ve etkin bir şekilde yazıya dökmelerini amaçlamaktadır. Ayrıca duygu ve düşüncelerini aktarırken bir yazıda dikkat edilmesi gereken diğer kullanım ve kuralları da bilmeleri ve yazılarına taşımaları gerekmektedir. Türkçe özelinde değerlendirildiğinde öğrencilerin, yazım özellikleri olarak bitişik ve ayrı yazılan adları ve eylemleri, ünlü düşmesi, ünsüz türemesi gibi ses olaylarına bağlı olarak bitişik yazılan birleşik kelimeleri ve bunun gibi yazım kurallarına ek olarak ayrıca noktalama işaretlerini yerinde kullanmaları ve bunları doğru olarak yazmalarını sağlamak bu beceriye yönelik uygulamaların en temel amaçlarındandır ( Durmuş, 2013: 209). Yazma becerisinin gelişmesi ile birlikte bireylerin bilgiyi transfer etme, kendi düşünceleri ile bilgiler arasında bağlantı kurma ve metnin yapısında tutarlılık sağlama imkânları artmaktadır. Yazılı anlatım becerisinin gelişmesi ile birlikte öğrencilerde estetik bir duyarlılık ön plana çıkmakta, yazılı anlatımın ilim olarak algılanma durumu, yerini sanatsal bir algılamaya bırakmaktadır (Ungan, 2007: 2). Yazma becerisi gelişmemiş öğrencilerin yaptıkları hatalara ilişkin olarak iki görüş öne sürülmektedir. 1.Yazma becerisi gelişmemiş öğrenciler genellikle karışık cümleler kurar ve bu da daha çok gramer hatalarından kaynaklıdır. (Myklebust,1973 ten aktaran Ungan, 2013: 3). 2.Yazma becerisi tam gelişmemiş öğrenciler, yazmış oldukları cümleleri daha kısa yazarlar ve yazım kuralları, sözcüklerin yazımı açısından ise daha fazla hatalıdırlar (Graham ve Harris, 1989 dan aktaran Ungan, 2013: 3). Öğrencilerin duygu ve düşüncelerini etkili ve işlevsel bir şekilde ifade etmeleri için gerekli alt yapıya sahip olmaları gerekmektedir. Onların eleştirel düşünmeleri, düşüncelerini düzgün ve belirli bir düzende ifade etme becerilerini kazanmaları yazma eğitimini iyi almaları ile doğru orantılıdır. Çünkü yazma eğitimi eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, araştırma yapma, problem çözme becerisini elde etme, Türkçeyi güzel kullanma gibi etkinlikleri bir arada organize etmeyi gerektirir. İnsanların gördüklerini, düşündüklerini, yaşadıklarını, hayallerini, isteklerini amacına uygun bir şekilde ifade etme becerisi kazanmaları, onların akademik ve sosyal hayatta daha başarılı olmalarına zemin hazırlamaktadır. İyi yazma, gençler için bir fikir değil, zorunlu bir eylemdir. Okuduğunu anlama ve yazma beceresi günlük hayatta ve iş hayatında başarılı olmanın en önemli etkenlerindendir ( Ungan, 2013: 3). 248 1.1.Amaç Bu çalışmada Gürcistan da yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Gürcü öğrencilerin yazma çalışmalarında yapmış oldukları yanlışlıkları tespit etmektir. Tespit edilen bu yanlışlıkların bundan sonraki süreçte Gürcistan da veya Türkiye de Gürcü öğrencilere Türkçe öğretecek olan öğretim elemanlarına yol göstermek ve bu sürece katkıda bulunmak amaçlanmıştır. 2. YÖNTEM Tarama modelinde betimsel bir yaklaşım benimsenerek gerçekleştirilen bu araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Tarama araştırmaları, bir konuya ya da olaya ilişkin katılımcıların görüşlerinin ya da ilgi, beceri, yetenek, tutum vb. özelliklerinin belirlendiği, genellikle diğer araştırmalara göre daha büyük örneklemler üzerinde yapılan araştırmalardır (Büyüköztürk vd. 2008: 177). 2.1.Çalışma Grubu
Araştırmanın çalışma grubunu, 2014-2015 eğitim-öğretim yılı içerisinde Tiflis Yunus Emre Türk Kültür Merkezi nde yabancı dil olarak Türkçe kurslarına devam eden 32 tanesi 18-25 yaş aralığında 3 tanesi ise 26-35 aralığında toplam 35 öğrenci oluşturmaktadır. 2.2.Verilerin Toplanması ve Analizi Araştırma verilerine ulaşabilmek için yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin yazma becerileriyle ilgili kaynaklar doküman incelemesi yöntemiyle taranıp değerlendirilmiştir. Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen B1 seviyesindeki Gürcü öğrencilere 2014-2015 eğitim-öğretim yılı içerisinde Tiflis Yunus Emre Türk Kültür Merkezi nde Türkçe kurslarına devam eden 35 öğrenciye yazmak istedikleri kompozisyon konuları sunulmuştur. Öğrencilerin seçtikleri konuyla ilgili kaleme aldıkları kompozisyonlar ses, şekil, içerik, cümle kurulumu ve yazım açısından değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. 3. BULGULAR Araştırmanın bu kısmında Yunus Emre Enstitüsü Tiflis Türk Kültür Merkezi B1 düzeyi öğrencilerine 2014-2015 eğitim yılında uygulanan yazma çalışmalarından elde edilen bulgular ışığında öğrencilerin yapmış oldukları yazım yanlışları ile ilgili bulgu ve yorumlara yer verilecektir. Bu yazım yanlışları 3 farklı alan uzmanı tarafından değerlendirilerek ortaya çıkarılmış ve tablolaştırılmıştır. 3.1.Yazım Hataları Bu bölümde Gürcistan da yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Gürcü öğrencilerin yazma etkinliklerinde yaptıkları yazım hatalarından üzerinde durulmuştur. 249 3.1.1. Alfabe Farklılığından Oluşan Yazım Hataları Dünyada mevcut olan 14 alfabeden birisi Gürcü alfabesidir (Alasania,2006:8). Kendine özgü bir alfabe sistemi olması ve alfabedeki harflerin sesletimleri Türk alfabe sisteminden faklılıklar göstermektedir. Gürcüce 28 sessiz ve 5 sesli harf olmak üzere toplam 33 harften oluşmaktadır. Bu farklılık her iki dilin alfabesinde farklılıkları beraberinde getirmektedir. Gürcücede i, ü ve ö sesli harfleri bulunmamaktadır. Öğrencilerin yazmış oldukları kompozisyonlarda bu harflerin yazımında yoğunluklu olarak yanlışlıklar yaptıkları gözlemlenmiştir. Gürcücede Türkçede var olan i sesi genel olarak öğrenciler tarafından i olarak telaffuz edilmekte fakat yazı dilinde bu ses ı ile yazılmaktadır. Bu kullanımda yazım yanlışlarına yol açmaktadır. Yine ü sesi u sesi ile ve ö sesi de o sesi ile yazılı anlatımlarda ifade edilmektedir. Yazma etkinliklerinde öğrenciler yazmış oldukları kompozisyonlarda bu harflerle ilgili olarak toplamda 67 yanlış yapmışlardır. Bu sayının çoğunluğunu 37 yanlışla i sesi oluşturmakta geri kalan kısımda ise 11 tane ö sesi ve 20 tane de ü sesinde yazım yanlışı yapılmıştır. Konu ile ilgili yapılan yanlışlık örnekleri: Sadece dıploma almak yetmıyor. (19. Kâğıt) Her insanın hayatta önemlı amacı var. (19. Kâğıt) Universitedeyken gençler kendilerini yetiştirmeli. (15. Kâğıt) İnsanlar birbirlerinden uzak olmasina ramen internet sayesinde birbirlerile göruntulu konuşabiliyorlar. (11. Kâğıt) Orneğin yabancı dil bilmelisiniz... (10. Kâğıt)
Ötüzbir aralık gece yeni yılın girmek bekliyoruz. (13. Kâğıt) Bu yanlışlıkların yanında bir tane de ş sesinin yazımında yanlışlıkla karşılaşılmıştır. ş sesi Gürcücede bulunmasına rağmen bazen Türkçe öğrenicileri tarafından yazma etkinliklerinde s olarak yazılmaktadır. Teknoloji sayesinde insanlar islerini daha çabuk ve rahat yaparlar. (6. Kâğıt) 3.2.Sözcüklerin Yanlış Yazılması ve Yanlış Sözcük Kullanımı Türkçe öğrenen yabancı öğrenciler yazma çalışmalarında bazı kelimelerin yazımında yanlışlık yapmakta veya bazı kelimeleri de cümlelerde yanlış kullanmaktadır. İncelemiş olduğumuz öğrenci kompozisyonları içerisinde de bu iki başlıkta öğrencilerin yoğunluklu olarak yanlış yaptıkları görülmüştür. Kompozisyonlarda yapılan incelemelerde öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun cümle içerisinde farklı anlama gelecek sözcük kullandığı tespit edilmiştir. Bu yanlışlık hataların % 15 lik bölümünü oluşturmaktadır. Yapılan yanlışlık örnekleri: Bence bunlar insanlarla sık sık ilişki olacağımız için çok iyi vasıtadır. (5. Kâğıt) Çünkü sevgili insanları kaybetmek benim için çok zor. (7. Kâğıt) şeklindedir. Öğrencilerin yapmış olduğu bir diğer yanlış ise sözcüklerin yanlış yazımından oluşmaktadır. Toplam 35 öğrencinin 10 tanesi 27 sözcükte yazım yanlışlığı yapmıştır. Bu yanlışlıkla ilgili örnekler: Teknoloji ve iletişimin günümüzdeki önemi ve deyeri çok fazla. (8. Kâğıt) Ama başarılı olmak için sadege başarılı olmak yeterli değil. (17. Kâğıt) 3.3.Dil Bilgisi Hataları Çalışmanın bu kısmında Gürcistanlı öğrencilerin yazılı anlatım çalışmalarında karşılaşılan dil bilgisi problemleri ile ilgili yanlışlıklar ile ilgili bulgulara değinilmiştir. Değerlendirmeler esnasında öğrencilerin düzeyleri göz önünde bulundurularak bu becerileri kazanma düzeyleri ortaya koyulmaya çalışılarak yapılan yanlışlıklarla ilgili örnekler verilmiştir. 250 3.3.1. Çokluk Eki Yanlışlıkları Çoğul/ Çokluk Eki: Çoğul ekleri, çok genel olarak, sayıca birden fazla varlığı, kavramı ya da aşırılığı ifade eden eklerdir (Eker, 2003: 296). Öğrencilerin yapmış olduğu yanlışlıklar arasında önemli bir yer alan çokluk ekinin kullanımında ve yazımında yanlışlıklara rastlanmıştır. Konuyla ilgili yanlışlık örnekleri: İnsanların çok çeşitli karakter var. (7. Kâğıt) Doğum günü, partiler, düğünler gibi kalabalık bir yere gitmek için her zaman hazırım. (7.Kâğıt) Bu yüzden gençler okuldayken zaman boşuna kaybetmemeliler. (12. Kâğıt) 3.3.2. Sıra Sayıları Yanlışlıkları Nokta, sayılardan sonra sıra bildirmek için konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent vb (TDK ). Gürcü öğrenciler; A1.1 seviyesinde öğrenmelerine rağmen yazma etkinliklerinde sıra sayılarının yazımını karıştırabilmekte bazen sayılardan sonra nokta koymayı unutmaktadırlar. Konuyla ilgili yanlışlık örnekleri:
Teknoloji XXI yüzyılda çok önemli. (11. Kâğıt) 21.ci yüzyıl teknolojinin yüzyılıdır. (23. Kâğıt) Üniversiteden mezun olduktan sonra 31 Okulda çalışmaya başladım. (35. Kâğıt) 3.3.3. Hâl Ekleri Yanlışlıkları Hâl ekleri, cümlede adlar ile fiiller arasındaki anlam bağlarını kurmak üzere adların girdiği durumları karşılamaktadır (Korkmaz, 2003: 12). Türkçede kavram ilişkilerinin hâl ekleri olarak bilinen dil bilgisi biçimleriyle meydana gelmesi nedeniyle bu konunun öğretiminde sadece yüzeysel yapıdan hareket edilmektedir (Melanlıoğlu, 2012: 2403). Yüzeysel yapıda hareket edilmesi nedeniyle Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin zorlandığı bir konudur. İncelenen yazma çalışmalarında öğrencilerin çoğunluklu olarak zorluk çektiği ek; belirtme hâl ekidir. Değerlendirme sonucunda öğrencilerin hemen hemen tamamına yakını 93 adet belirtme hâl eki yanlışlığı yapmıştır. Bu hâl ekini 18 yanlışla yönelme, 7 yanlışla bulunma ve 6 yanlışla ayrılma eki takip etmektedir. Konuyla ilgili yanlışlık örnekleri: Kendi istekleri dinlemeli, bundan sonra doğru meslek seçebilir. (2. Kâğıt) Dostlarım için her şey yapabilirim. (3. Kâğıt) Ama insan her zaman okumaya düşünmez. (3. Kâğıt) Onun adı paska ve yumurtaları kırmızı boyıyoruz. (13. Kâğıt) Onun için hazırlanmak iki günden önce başlıyor. (13. Kâğıt) Arkadaşlarım her haftada bir yere gidiyorlar. (21. Kâğıt) Altı günden sonra, 7 Ocak daha büyük bayramımız var. (13. Kâğıt) 251 3.3.4. Kişi Eki Yanlışlıkları Kişi ekleri fiillerde yapılan işin veya oluşun kimler tarafından yapıldığını belirten eklere denilmektedir. Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Gürcü öğrencilerin şahıs eklerini kullanımında yaptıkları yanlışlıklara rastlanmıştır. Bu yanlışlıkların genellikle uzun cümle kuran öğrencilerin özne ile yüklem arasında bağlantıyı unutması sonucunda ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Konuyla ilgili yanlışlık örnekleri: En büyük hayalim Türkiye de yaz okuluna gitmektir. Umarım çok çalışarak bunu gerçekleştirebilir. (3. Kâğıt) 26 Mayıs biz devlet bayramız. (13. Kâğıt) Çevrenize daha dikkatli bakın. Belki de hayal ettiğiniz dünyanın içinde yaşıyordur. (18. Kâğıt) 3.3.5. Tamlama Yanlışlıkları Belirtili isim tamlaması, dil bilgisi kitaplarında hem tamlayanın hem de tamlananın ek aldığı tamlama biçiminde tanımlanmaktadır. Yani belirtili isim tamlamaları en az iki kelimeden oluşan ve her iki kelimenin de ek aldığı tamlama türüdür. Bu tamlama türünde tamlayanın (-ın/-nın) eklerini tamlananın ise (-ı/-sı/-ları) alması
gerekmektedir. Belirtisiz isim tamlaması yapısında ise iki kelime arasında bir iyelik ilişkisi söz konusu olmayıp ikinci kelimenin bir türü, cinsi ya da çeşidi bilgisi verilir (Emre ve Timurtaş, 1981, akt. Benzer, 2012). Yapılan yazma çalışmalarında genel olarak Öğrenciler belirtili isim tamlaması ya da belirtisiz isim tamlaması ayrımını yapamamış ve bu iki kuralı da yanlış bir şekilde uygulamışlardır. Bazı hatalı örneklerde öğrenciler belirtisiz isim tamlaması oluşturmaları gerekirken tamlayan ve tamlanan eklerinin her ikisi de kullanmışlardır (Sarıca, Od: 393). Bilim insanlar diyorlar ki insan neyi düşünüyor o gerçek oluyor. (2. Kâğıt) Her insan kendi karakterin özelliği var. (3. Kâğıt) Ama söylemeliyim ki teknolojiler negatif konuları da var. (23. Kâğıt) İş hayat ülkeye göre biraz değişebilir. (31. Kâğıt) 3.4.Deyim ve Sözcüklerin Yanlış Kullanımı Öğrencilerin yazma etkinliklerinde deyimlerin yazımında ve deyimlerle birlikte bazı kelimelerin yazımında yanlışlıklar yaptıkları gözlemlenmiştir. Dil öğrenicisinin bir dili tam anlamıyla öğrenebilmesi için söz konusu dilin deyimlerini, atasözlerini kullandığı anlaşma sistemini bilmelidir. Deyimler A2 seviyesinde öğrencilere verilmeye başlanmaktadır. Uygulama yapılan B1 seviyesindeki öğrencilerin deyimlerin yazımında sorun yaşadıkları gözlemlenmiştir. Konuyla ilgili yanlışlık örnekleri: Eleman alırken kırlı kıvır yapmaya başlıyorlar. (15. Kâğıt) Hayatımda başarılı olmak için başkalarına kulak asmalıyız. (18. Kâğıt) Yaşlarının seçimlerini gözunune almalıyız. (18. Kâğıt) Hiç pas etmemek gerekiyor. (20. Kâğıt) 252 3.5.Ses Olayları Yanlışlıkları Dil öğretiminde dört temel dil becerisinin öğretimine ağırlık verilmektedir. Öğrenciler bu temel becerileri alırken bununla birlikte dil bilgisi kurallarını da öğrenmektedirler. Yapılan araştırmada öğrencilerin ses olayları ile ilgili genel hatalar içerisinde fazla yanlış yapmadıkları gözlenmiştir. Konuyla ilgili yanlışlık örnekleri: Biz teknoloji devirinde yaşarız. (6. Kâğıt) Bu bayramda İsanın vefat ettiğinden üç gün sonra göke çıkarmasını kutlanıyorlar. (9. Kâğıt) İletişimsiz ve teknolojisiz hayatı düşünemeyiz bile. Çünki buna çok alışdık. (11. Kâğıt) Yeniliklere ayak uydurduk ve hayatı kolaylaşdırdık. (11. Kâğıt) 3.6.Fiil Çatısı ve Eylemsi Yanlışlıkları Öğrencilerin yazma çalışmalarında genellikle dönüşlü çatılarla geçişli fiillerde yanlışlıklar yaptıkları gözlenmiştir. Bunun yanında isim fiil ekleri ile sıfat fiile eklerinde de yanlışlıklar yaptıkları belirlenmiştir. Fiil çatılarında yapılan yanlışlık örnekleri: Gürcistan da yeni yıldan sonra eski yeni yıl kutlanacağız. (1. Kâğıt)
- Herkese göre yeni yıl kutlanacağız. (1. Kâğıt) Ülkemizde başka bayramlar da kutlanıyorlar. (9. Kâğıt) Teknolojiyle insanlar birbirlerine daha rahat ve kolay yazışıyorlar ve iletişiyorlar. (23. Kâğıt) Bilgisayarlar çok kullanışlı. Başka ülkelerde yaşan insanlar skype le birbirini görebilirler. (25. Kâğıt) Bence insanların içinde çok zorlukları var ve her şeyi araştırmak yapamaz. (7. Kâğıt) İsanın vefat ettiğinden üç gün sonra göke çıkarmasını kutlanıyorlar. (9. Kâğıt) 3.7.Söz Dizimi Yanlışlıkları Türkçede kurallı bir dil sistemi bulunduğundan genellikle özne başta yüklem ise sonda bulunmaktadır. Yabancılara Türkçe öğretirken öğrencilere genellikle kurallı cümle öğretiminden eğitim verilmeye başlanmaktadır. Devrik cümle ise daha sonraki seviyelerde öğrencilere verilmektedir. Dil öğrenen Gürcü öğrencilerin kompozisyonlarında karşılaşılan sorunlardan birisinin de söz dizimi yanlışlıları olduğu tespit edilmiştir. Konuyla ilgili yanlışlık örnekleri: Bunun için iyi okumak benim karakterimin özelliği oldu artık. (3. Kâğıt) Benim karakterimi çok iyi ve doğru herhalde anlatamam. (7. Kâğıt) Böyle arkadaşlarım da var çok kolay affediyorlar her şey bazen beni de öyle düşünüyorlar. (21. Kâğıt) Christmastan sonra çok seviyorum Paskalya günü. (24. Kâğıt) 4. SONUÇ VE TARTIŞMA Türkleri, Türkiye yi tanımak ve Türklerle daha iyi iletişim kurmak amacıyla yurtiçinde ve yurtdışında Türkçe öğrenmek isteyenlerin sayısı hızla artmaktadır. Bu isteği karşılamak Türkçeyi ve dolayısıyla Türkiye yi tanıtma olanağını en iyi biçimde değerlendirmek için yabancılara Türkçe öğretimi konusu titizlikle ele alınmalıdır. Günümüzde son 20 yıldır Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi yaygınlaşmış ve başarıyla gerçekleştirilmektedir (Karababa, 2009: 276). Alan yazın tarandığında Bölükbaş ( 2011 ), Tunçel ( 2013), Büyükikiz ve Hasırcı ( 2013 ), Başoğul ve Can ( 2014 ) tarafından yapılan araştırmalar Türkçeyi yabancı dil olarak öğrencilerin yazım yanlışlarıyla ilgili çalışmalar arasında yer almaktadır. Bunlardan sadece Başoğul ve Can ( 2014 ) ın çalışması Balkan öğrencilerle ilgiliyken diğerleri genellikle Suriyeli öğrencilerin Türkçe yazma çalışmalarıyla ilgilidir. Bu çalışma sonuçları Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin Türkçe dil bilgisi kurallarını yeterli seviyede öğrenemediklerini, Türkçe yazma çalışmalarında doğru sözcük seçimi yapamadıklarını ve Türkçe cümle kurarken sözdizimsel sorunlar yaşadıklarını göstermektedir. Söz konusu çalışmalar Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazma çalışmalarında sorun yaşadıklarını göstermesi bakımından önemlidir. Bu çalışmada ise B1 düzeyindeki yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Gürcü öğrencilerin yazım hataları belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Gürcü öğrencilerle ilgili ilk araştırmalardan biri olması bakımından önemlidir. Çalışmada öğrencilerin yapmış oldukları hatalar iki genel başlık altında incelenmiştir. Birinci bölümde öğrencilerin yapmış olduğu yazım yanlışları incelenmiştir. Bu yazım yanlışları; alfabe farklığından oluşan yazım hataları ile sözcüklerin yanlış yazılması ve yanlış sözcük kullanımı başlıkları altında sınıflandırılarak ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Alfabe farklılığından oluşan yazım hatalarında öğrencilerin İ sesinde 37 yanlış,. Ö sesinde 11 yanlış,. Ü sesinin yazımında 20 yanlış yaptıkları belirlenmiştir. Sözcüklerin yanlış yazılması başlığı altında toplamda 27, yanlış sözcük kullanımında ise 65 hata tespit edilmiştir. Burada karşılaşılan hatalar genellikle alfabe ve kelime öğretimi esnasında öğrencilerin ana dille hedef dil arasındaki farklılıkları tam olarak kavrayamamasından kaynaklanmaktadır. Genel hatalar içerisinde yazım yanlışları üçte birlik kısmı oluşturmaktadır bu da yazım yanlışlarında ciddi bir eksiklik olduğunu göstermektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise öğrencilerin yaptıkları dil bilgisi hataları incelenmiştir. Bu ana başlık altında öğrencilerin yapmış oldukları çokluk eki yanlışlığı (31), sıra sayıları yanlışlığı (4), hal ekleri yanlışlığı (124), kişi ekleri yanlışlığı (20), tamlama yanlışlıkları (21), deyim ve sözcüklerin kullanım yanlışlıkları (15), ses olayları yanlışlıkları (15), fiil çatısı ve eylemsi yanlışlıkları (29) ve söz dizimi yanlışlıkları (19) başlıkları altında incelenmiştir. Bu bölümde de Gürcü öğrencilerin genel olarak hâl eklerinde yanlışlıklar yaptıkları tespit edilmiştir. Hâl eklerinde yapılan yanlışlıklar genel olarak belirtme ekinde karşımıza çıkmaktadır. Belirtme hâl ekinin Gürcü dilinde fazla kullanılmaması, öğrencilerin bu konuyu anlamasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca yönelme 253
ve bulunma hallerinin Gürcü dilinde aynı ekle ifade edilmesi Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Gürcülerin bu ekleri karıştırmasına neden olduğu yazma çalışmalarında belirlenmiştir. Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten görevlilerin ilk yaptıkları çalışmalar genellikle alfabe eğitimidir. Ayrıca yazma eğitiminin ilk aşamasını da alfabe eğitimi oluşturmaktadır. Tiryaki nin ifadesiyle: Yazma becerisi, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde hem dili öğrenen hem de dili öğreten açısından; aşamalardan oluşan zor bir süreçtir (Tiryaki, 2013: 43). Türkçeyi yabancı dil olarak öğretenler; bu bilinçle hedef dil ile ana dilde farklılıkları ve benzerlikleri bulunan harfleri bilerek üzerinde ayrıntılı olarak durmalı ve öğrencilere bunları öğretmelidir. Bir diğer önemli konu ise kelime öğretimidir ki burada Gürcüce ile Türkçe arasında ortak kelimelere de dikkat ederek öğrencilerin kelimeleri doğru yazımları ile öğrenmeleri sağlanmalıdır. Bunun yanı sıra Türkçede öğelerin cümle içerisinde nasıl yer alacaklarının belirtilmesi de başlangıç ve orta seviyede bulunan Gürcü öğrencilerin Türkçeyi düzgün öğrenebilmeleri için önem taşımaktadır. Öğrencilerin yazma çalışmalarında kullandıkları devrik cümleler düzeltilmediği takdirde zaman içerisinde öğrencilerin bunu içselleştirdiği görülmekte ve Gürcü öğrenciler kurallı cümle yazamamaya başlamaktadırlar. Dil öğretiminde ses olaylarının da kavranması için konu anlatımından sonra farklı çalışma kâğıtlarıyla öğrencilerin konuyu kavramaları sağlanmalıdır. İncelenen yazma çalışmalarından hareketle eğitimcilerin bu yanlışlıklara dikkat ederek öğrencilerin yaptıkları yanlışlıkları anında düzeltmeleri ve geri dönütler vererek onları cesaretlendirmeleri; öğrencilerce yapılan yanlışların tekrar edilme sıklığını azaltarak, onların daha iyi yazmalarını sağlayabilir. 4.1.Öneriler Gürcü öğrencilerin konuşma ve okuma becerilerine yönelik benzer çalışmalar yapılarak Gürcü öğrencilerin Türkçeyi yabancı dil olarak en iyi hangi şekilde öğrenebilecekleri belirlenmelidir. Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten elemanlara; güncel bilimsel araştırma sonuçlarıyla örtüşen hizmet içi eğitim çalışmaları yapılmalıdır. Böylece öğretim elamanlarının öğrencilerin sıklıkla hata yaptıkları konularda daha sağlıklı eğitim vermeleri sağlanabilir. Gürcü öğrencilerin Türkçeyi yabancı dil olarak daha kolay öğrenebilmelerine yönelik ders ve okuma kitapları üzerine bilimsel ve kuramsal çalışmalar yapılmalıdır. B2 ve C1 seviyesindeki Gürcü öğrencilerin Türkçe yazma becerilerine yönelik benzer araştırmalar yapılarak öğrencilerin dil gelişimleri değerlendirilmelidir. 254 KAYNAKLAR ALASANİA, G. (2006). Gürcistan Kültürü, Tiflis: 8. Uluslararası Gürcistan Eğitimine Katkı ve İş Hayatı Dayanışma Vakfı Yayını. BAĞCI, H., COŞKUN, E., ÇEÇEN, A., GÖÇER, A., KARADAĞ, Ö., KARATAY, H., ÖZBAY, M., UÇGUN, D. (2014). Yazma Eğitimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık. BAŞOĞUL-AK, D. (2012). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Balkanlı Öğrencilerin Yazılı Anlatımda Yaptıkları Hatalar Üzerine Tespitler.Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 10, 100-119. BÖLÜKBAŞ, F. (2011). Arap Öğrencilerin Türkçe Yazılı Anlatım Becerilerinin Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 6(3), 1357-1367. BÜYÜKİKİZ, K. K. ve HASIRCI, S. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarının Yanlış Çözümleme Yaklaşımına Göre Değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 51-62. BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇAKMAK, E. K., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş. ve DEMİREL, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi. BENZER, A. (2012). Belirtili ad tamlamasında iyelik ve ilgi eki yanılgısı. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/4, Fall 2012, p. 1051-1061. DURMUŞ, M. (2013). Yabancılara Türkçe Öğretimi. Ankara: Grafiker Yayınları DURMUŞ, M., OKUR, A. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı. İstanbul: Grafiker Yayınları.
EKER, S. 2003. Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yayınları, Ankara. GÖÇER, A. (2010). Türkçe Öğretiminde Yazma Eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 1-18. KARABABA, C. ve Z. Canan (2009). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi ve Karşılaşılan Sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42 (2), 265-277. KORKMAZ, Z. (2003).Türkiye Türkçesinin Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. MELANLIOĞLU, D. (2012). Yabancılara Türkçe Öğretenlerin Hâl Eklerinin Öğretimine İlişkin Görüşleri: Nitel Bir Araştırma, Turkish Studies Sayı: 7/4, Ankara. ÖZBAY, M. (2011). Yazma Eğitimi. Ankara: Öncü Kitap. SARICA, N., Od Ç. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Tamlama Algısı Sorunları, International Journal of Language Academy Volume 3/1 Spring 2015 p. 389/398 TDK,http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=187:Noktalama-Isaretleri- Aciklamalar&catid=50:yazm-kurallar&Itemid=132 adresinden 18.04.2015 tarihinde alınmıştır. TİRYAKİ, E.N.(2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yazma Eğitimi, Ana Dili Eğitimi Dergisi, (1), 38-44. TUNÇEL, H. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe (YDT) Başlangıç Seviyesi Öğrencilerinin Yazım Yanlışları. The Journal of Academic Social Science Studies. 6(3), 729-745. UNGAN, S. (2007). Yazma Becerisinin Geliştirilmesi ve Önemi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 23, 461-472. ÜNSAL, G.(2008). Yazma Öğretimi. Dil Dergisi, (142), 1-15. YAYLI, D., BAYYURT, Y.(Ed.) (2011). Yabancılara Türkçe Öğretimi Politika Yöntem ve Beceriler. Ankara: Anı Yayıncılık. YILMAZ, F. (2014). Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe 2 Ders Kitabı Yazma Etkinlikleri Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, (2), 1-12. 255