9 UNCU ULUSAL YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ SEMPOZYUMU (UYMS)-15 BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI 09-11 Eylül 2015, Bornova, İZMİR Düzenleyen Kuruluş: Yaşar Üniversitesi Yazılım Mühendisliği ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümleri Destekleyen Kuruluşlar: İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Yıldız Teknik Üniversitesi Ege Üniversitesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu İzmir Kalkınma Ajansı Türkiye Bilişim Derneği Sponsorlar: NETAŞ Yazılım Sanayicileri Derneği Bilgitürk Bilgisayar Teknolojieri A.Ş.
II Editörler Murat KOMESLİ Tuğkan TUĞLULAR Fevzi BELLİ Kapak Tasarım Yağmur İLHAN Basım Tarihi Eylül 2015 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
III ÖNSÖZ Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS), yazılım alanında araştırma ve uygulama yapan yazılım mühendislerini ve araştırmacıları bir araya getiren, yazılım mühendisliği alanındaki son gelişmelerin ve araştırma sonuçlarının paylaşıldığı bir platformdur. Bu yıl dokuzuncusu düzenlenen UYMS nin, ulusal yazılım mühendisliği araştırma alanının geleceğinin şekillenmesinde etkin rol oynayacağı değerlendirilmektedir. UYMS 2015 i bu sene Yaşar Üniversitesi Selçuk Yaşar Kampüsü nde düzenlemekten onur duymaktayız. Sempozyum kapsamında, teknik bildiriler ve deneyim sunumları kategorilerinde 150 nin üzerinde bildiri başvurusu alınmış, bildiriler üç tarafsız araştırmacı tarafından değerlendirilmiştir. Hakemlerin değerlendirmeleri sonucu 62 araştırma bildirisi, 19 deneyim bildirisi ve 12 poster bildirisi sempozyumda sunulmak üzere kabul edilmiştir. Kabul edilen bildiriler mobil yazılım geliştirme, süreç modelleme, insan bilgisayar etkileşimi, yazılım deneyimleri, gömülü sistemler, veri yönetimi, yazılım mimarisi, yazılım kalite ve sınama gibi farklı alanları içermektedir. Bunların yanı sıra UYMS 2015 kapsamında Vahid Garousi ve Sadık Eşmelioğlu esbaşkanlığında Yazılım Test Mühendisliği alt alanı düzenlenmiş ve bu alt alana on araştırma bildirisi kabul edilmiştir. UYMS 2015 e özel olarak bu sene ilk defa Gülfem Işıklar Alptekin başkanlığında Yeşil Yazılım Özel Oturumu, Selma Tekir başkanlığında Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri Toplantısi ve Tolga Ayav başkanlığında Poster programi düzenlenmiştir. UYMS-2015, TÜBİTAK 2223B Yurtiçi Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Programı kapsamında desteklenmektedir. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
IV Davetli konuşmacı Luis Soares Barbosa, Yazılım Tasarımında Formal Modelleme (Formal Modelling in Software Design) başlıklı konuşması ile sempozyuma değer katacaktır. Barbosa, Portekiz Minho Üniversitesi Enformatik Bölümü nde öğretim üyesi ve kıdemli araştırmacı olarak görev yapmakta ve yazılım bileşenleri ve mimarisi için formal modelleme ve melez sistemler alanında araştırmalar yapmaktadır. Sempozyumun ülkemizin yazılım mühendisliği çalışmalarına ve bu alandaki gelişmelere katkıda bulunmasını diliyoruz. UYMS 2015 e bildiri göndererek ve sunarak katkıda bulunan tüm katılımcılara, bildiri değerlendirme sürecinde değerlendirme yapan tüm Program Komitesi üyelerine ve hakemlere, sempozyumun başarısı için emek veren yayınlama başkanı Tuğkan Tuğlular a, davetli konuşmacımız Luis Soares Barbosa a, Tanıtım Sorumlusu İlhan Sofuoğlu na, Sponsor Sorumlusu Sermet Önel e, Web Yöneticisi Fatih Duvan a, Yaşar Üniversitesi Selçuk Yaşar Kampüsü yönetimine teşekkürlerimizi sunarız. Sponsorlarımız BİLGİTÜRK, NETAŞ, YASAD a, Destekçilerimiz İZKA, TBD ve TÜBİTAK a ayrıca teşekkürler ederiz. Program Komitesi Eşbaşkanları Fevzi Belli ve Oya Kalıpsız Organizasyon Komitesi Eşbaşkanları Mehmet Cudi Okur Ahmet Koltuksuz ve Murat Komesli 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
V HAKKINDA Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS), yazılım sektörü ve yazılım alanında çalışmalar yapan araştırmacıları bir araya getirmeyi, yazılım mühendisliği alanındaki son gelişmelerin ve araştırmaların paylaşılmasını amaçlayan bir platformdur. UYMS yazılım mühendisliği alanındaki tüm katılımcıların fayda sağlayacağı geniş bir içerik oluşturulmaktadır. 2003 yılından bu yana gerçekleştirilen UYMS, araştırma sonuçlarının paylaşıldığı bir ortam sağlamasının ötesinde, ulusal yazılım mühendisliği araştırma alanının geleceğinin şekillenmesinde etkin rol oynamaktadır. TARİHÇE UYMS 2014 Orta Doğu Teknik Üniversitesi KKTC Kampüsü UYMS 2013 Ege Üniversitesi UYMS 2012 Hacettepe Üniversitesi UYMS 2011 Orta Doğu Teknik Üniversitesi UYMS 2009 Yıldız Teknik Üniversitesi UYMS 2007 Bilkent Üniversitesi UYMS 2005 Orta Doğu Teknik Üniversitesi UYMS 2003 Ege Üniversitesi Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
VI ORGANİZASYON YÖNLENDİRME KURULU Onur Demirörs, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Oğuz Dikenelli, Ege Üniversitesi Ali Doğru, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Oya Kalıpsız, Yıldız Teknik Üniversitesi Yasemin Topaloğlu, Ege Üniversitesi PROGRAM KOMİTESİ BAŞKANLARI Fevzi Belli, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Oya Kalıpsız, Yıldız Teknik Üniversitesi ORGANİZASYON KOMİTESI BAŞKANLARI Mehmet Cudi Okur, Yaşar Üniversitesi Ahmet Hasan Koltuksuz, Yaşar Üniversitesi Murat Komesli, Yaşar Üniversitesi YAYINLAMA BAŞKANI Tuğkan Tuğlular, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü SPONSOR SORUMLUSU Sermet Önel, Yaşar Üniversitesi TANITIM SORUMLUSU İlhan Sofuoğlu, Yaşar Üniversitesi WEB YÖNETİCİSİ Fatih Duvahan, Yaşar Üniversitesi ORGANİZASYON KOMİTESİ Mehmet Cudi Okur, Yaşar Üniversitesi Ahmet Hasan Koltuksuz, Yaşar Üniversitesi Murat Komesli, Yaşar Üniversitesi Korhan Karabulut, Yaşar Üniversitesi Mete Eminağaoğlu, Yaşar Üniversitesi Sermet Önel, Yaşar Üniversitesi İlhan Sofuoğlu,Yaşar Üniversitesi 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
VII YAZILIM TEST MÜHENDİSLİĞİ ALT ALANI BAŞKANLARI Vahid Garousi, Hacettepe Üniversitesi Sadık Eşmelioğlu, Çankaya Üniversitesi YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA TEZLERİ TOPLANTILARI DÜZENLEME BAŞKANI Selma Tekir, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü POSTER OTURUMU DÜZENLEME BAŞKANI Tolga Ayav, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü PROGRAM KOMİTESİ Mehmet Fatih Akay, Çukurova Üniversitesi İbrahim Akman, Atılım Üniversitesi Mehmet Akşit, University of Twente Mehmet Aktaş, Yıldız Teknik Üniversitesi Barış Aktemur, Özyeğin Üniversitesi Onur Aktuğ, Aselsan A.Ş. Özlem Albayrak, Bilkent Üniversitesi Levent Alkışlar, Aselsan A.Ş. Metin Altay, Aselsan A.Ş. Ethem Arkın, Aselsan A.Ş. Meriç Aykol, SoftTech A.Ş. Banu Aysolmaz, Bilgi Grubu Ltd Turgay Aytaç, Prescience Technologies Inc. Fevzi Belli, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Ayşe Bener, Ryerson University Aysu Betin Can, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Semih Bilgen, Yeditepe Üniversitesi Göksel Biricik, Yıldız Teknik Üniversitesi Feza Buzluca, İstanbul Teknik Üniversitesi Kürşat Çağıltay, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Oumout Chouseinoglou, Hacettepe Üniversitesi Çağatay Çatal, İstanbul Kültür Üniversitesi Makbule Filiz Çelik, T.C. Merkez Bankası İlknur Çelik, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
VIII PROGRAM KOMİTESİ (devam) Selim Çıracı, Pacific Northwest National Laboratory Orçun Dayıbaş, Havelsan A.Ş. Onur Demirors, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Oğuz Dikenelli, Ege Üniversitesi Kıvanç Dinçer, Hacettepe Üniversitesi Banu Diri, Yıldız Teknik Üniversitesi Ali Doğru, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ahmet Egesoy, Ege Üniversitesi Nadia Erdoğan, İstanbul Teknik Üniversitesi Rıza Cenk Erdur, Ege Üniversitesi Murat Erten, İnnova Bilişim Çözümleri A.Ş. Sadık Eşmelioğlu, Çankaya Üniversitesi Vahid Garousi, Hacettepe Üniversitesi Çiğdem Gencel, Blekinge Institute of Technology Selçuk Güceğlioğlu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Özgür Gümüş, Ege Üniversitesi Haluk Gümüşkaya, Gediz University Ali Gürbüz, TÜBİTAK BİLGEM BTE Gülfem Işıklar Alptekin, Galatasaray Üniversitesi Kayhan İmre, Hacettepe Üniversitesi Tolga İpek, Aselsan A.Ş. Oya Kalıpsız, Yıldız Teknik Üniversitesi Pınar Karagöz, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ümit M. Karakaş, İstanbul Kültür Üniversitesi Geylani Kardaş, Ege Üniversitesi Murat Karakaya, Atılım Üniversitesi Deniz Kılınç, Celal Bayar Üniversitesi Altan Koçyiğit, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Murat Komesli, Yaşar Üniversitesi Halit Oğuztüzün, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mehmet Okur, Yaşar Üniversitesi Pınar Onay Durdu, Kocaeli Üniversitesi Emrah Orhun, İzmir Üniversitesi Mehmet Özbek, TÜBİTAK BİLGEM YTKDM Barış Özkan, Atılım Üniversitesi İpek Özkaya, Carnegie Mellon Software Engineering Institute 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
IX PROGRAM KOMİTESİ (devam) Ali Özkaya, Fintek A.Ş. Barış Sarıalioğlu, Keytorc Teknoloji Hiz. ve Dan. San. Tic. Ltd. Şti. Yunus Emre Selçuk, Yıldız Teknik Üniversitesi Barış Sertkaya, SAP Research Center Dresden Hayri Sever, Hacettepe Üniversitesi Hasan Sözer, Özyeğin Üniversitesi Alper Şen, Boğaziçi Üniversitesi Cevat Şener, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Özgür Tanrıöver, Ankara Üniversitesi Ayça Tarhan, Hacettepe Üniversitesi Serdar Taşıran, Koç Üniversitesi Bedir Tekinerdoğan, Wageningen University, The Netherlands Selma Tekir, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Yasemin Topaloğlu, Ege Üniversitesi Tuğkan Tuğlular, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Seçkin Tunalılar, Aselsan A.Ş. Çiğdem Turhan, Atılım Üniversitesi Burak Turhan, University of Oulu Oktay Türetken, European Research Institute in Service Science, Tilburg University Eray Tüzün, Havelsan A.Ş. Cemil Ulu, T.C Merkez Bankası Özgür Ulusoy, Bilkent Üniversitesi Erdir Ungan, Bilgi Grubu Danışmanlık Ltd. Gökhan Urul, Aselsan A.Ş. Murat Paşa Uysal, Ufuk Üniversitesi Murat Osman Ünalır, Ege Üniversitesi Ali Yazıcı, Atılım Üniversitesi Hüsnü Yenigün, Sabancı Üniversitesi Yeliz Yeşilada, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, KKK Özkan Yıldız, Başbakanlık Murat Yılmaz, Çankaya Üniversitesi Güray Yılmaz, Türk Hava Kuvvetleri Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
X YAZILIM TEST MÜHENDİSLİĞİ ALT ALANI PROGRAM KOMİTESİ Aysu Betin Can, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kadir Herkiloğlu, Havelsan A.Ş. Tolga İpek, Aselsan A.Ş. Mustafa Sarı, TÜBİTAK BİLGEM Barış Sarıalioğlu, Keytorc Hasan Sözer, Özyeğin Üniversitesi Hüsnü Yenigün, Sabancı Üniversitesi Cemal Yılmaz, Sabancı Üniversitesi YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA TEZLERİ TOPLANTILARI DÜZENLEME KOMİTESİ Özlem Aktaş, Dokuz Eylül Üniversitesi Mutlu Beyazıt, Yaşar Üniversitesi Oğuz Dikenelli, Ege Üniversitesi Geylani Kardaş, Ege Üniversitesi Kaan Kurtel, İzmir Ekonomi Üniversitesi Tuğba Özacar Öztürk, Celal Bayar Üniversitesi Barış Süzek, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Murat Osman Ünalır, Ege Üniversitesi 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
XI İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ... III HAKKINDA... V TARİHÇE... V ORGANİZASYON... VI İÇİNDEKİLER... XI PROGRAM... 1 BİLDİRİ ÖZETLERİ... 4 BÜYÜYEN KISMİ YOL KISITLARIYLA KONKOLİK TEST... 5 YAZILIM YAPISAL KAPSAMA ANALİZİNDE TESTLERİN ÖNCELİKLENDİRİLMESİ... 6 YAZILIM GELİŞTİRME SÜREÇ İYİLEŞTİRME ÖLÇME DENEYİMLERİ: SON MU, BAŞLANGIÇ MI?... 7 YAZILIM GELİŞTİRME SÜRECİ UYARLAMA İÇİN BİR ÇERÇEVE ÖNERİSİ... 8 YAZILIM PROJE FAKTÖRLERİNİN RİSKLERLE ETKİLEŞİMİ: TELEKOMÜNİKASYON ÖRNEĞİ... 9 YAZILIM PROJELERİNDE BAŞARISIZLIK: KRİTİK BAŞARI FAKTÖRLERİNE DAYALI BİR VAKA ÇALIŞMASI... 10 VERİ MADENCİLİĞİNDE ÖZELLİK SEÇİM TEKNİKLERİNİN BANKACILIK VERİSİNE UYGULANMASI ÜZERİNE ARAŞTIRMA VE KARŞILAŞTIRMALI UYGULAMA... 11 BİR PLATFORM OYUNUNA KULLANICI PERFORMANSI TEMELİNDE YAPAY ZEKA UYARLAMASI... 12 TEST OLGUNLUK SEVİYESİ MODELİ... 13 WEB UYGULAMALARI İÇİN MODEL BAZLI TEST SÜRECİ OTOMASYONU.. 14 YAZILIM HATA KESTİRİMİNDE KOLEKTİF SINIFLANDIRMA MODELLERİNİN ETKİSİ... 15 Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
XII UYGULAMA YAŞAM DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ KARŞILAŞTIRMALI SÜREÇ İNCELEMESİ... 16 UYGULAMA YAŞAM DÖNGÜSÜ YÖNETİMİ SİSTEMATİK EŞLEME ÇALIŞMASI... 17 YAZILIM KALİTE MALİYETLERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA FARKLI SEKTÖRLERDEN PROJE İNCELEMELERİ... 18 SAAS UYGULAMALAR İÇİN BİR ANOMALİ ALGILAMA SİSTEMİ... 19 PAZAR SEPET ANALİZİ İÇİN ÖRNEKLEM OLUŞTURULMASI VE BİRLİKTELİK KURALLARININ ÇIKARTILMASI... 20 KAMU KURUMLARI TARAFINDAN HAZIR TİCARİ YAZILIM SEÇİMİNDE KULLANILACAK DAR TABANLI BİR YÖNTEM... 21 FARKLI PROJELERDE GELİŞTİRİLEN GÖMÜLÜ YAZILIMLARIN TEST OTOMASYONU İÇİN DONANIM SİSTEMİ SİMÜLASYONU... 22 KABİN İÇİ EĞLENCE SİSTEMİ GELİŞTİRİMİNDE BİR KULLANILABİLİRLİK TESTİ UYGULAMASI... 23 WEB PROJELERİ İÇİN OTOMATİK TEST SENARYOSU ÜRETEN VE KOŞAN KARA KUTU TEST ÇATISI... 24 E-BELGE UYUM YAZILIMI DENEYİMLERİ... 25 YAZILIM GELİŞTİRME SÜREÇLERİNDE ŞELALE YÖNTEMİNDEN ÇEVİK YAKLAŞIMA GEÇİŞ: BİR TEKNOLOJİ ŞİRKETİNDE UYGULAMA... 26 FONKSİYONEL PROGRAMLAMA İLE YÜKSEK PERFORMANSLI YAZILIM PROJESİ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ VE KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ... 27 YÜKSEK SİNYAL İŞLEME ALGORİTMALARININ İŞLEMCİ (CPU) VE GRAFİK İŞLEMCİ (GPU) ÜZERİNDE PAYLAŞILARAK GERÇEKLENMESİ... 28 ÇOK KATMANLI NESNE İLİŞKİSEL EŞLEME MİMARİSİ İÇİN OTOMATİK FONKSİYONEL BÜYÜKLÜK ÖLÇÜMÜ... 29 METİN MADENCİLİĞİ KULLANILARAK YAZILIM KULLANIMINA DAİR BULGULARIN ELDE EDİLMESİ... 30 TÜRKİYE DEKİ KAMU KURUMLARI YAZILIM TEST VE KALİTE FAALİYETLERİ ANKETİ, DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÖNERİLER... 31 STATİK VE DİNAMİK ANALİZLER İLE HESAPLANAN RİSKLERE DAYALI OLARAK TEST MODELLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ... 32 UYGULAMA GELİŞTİRME VE YAYGINLAŞTIRMA SÜREÇLERİNDEKİ PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİNDE AHP YÖNTEMİNİN UYGULANMASI... 33 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
XIII PLURAL YÖNTEMİ İLE BPMN TABANLI ÖZNE YÖNELİMLİ SÜREÇ MODELLEME: ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ... 34 SAVUNMA PROJELERİNDE ÇEVİK METODOLOJİLER... 35 SAVUNMA SANAYİİ PROJELERİNDE ÇEVİK YAZILIM GELİŞTİRME YÖNTEMLERİNİN KULLANIMI... 36 ÇOKLU BİLEŞENLERDEN OLUŞAN SİSTEMLERDE ÇEVİK YAZILIM GELİŞTİRME DENEYİMİ... 37 WEB SAYFALARININ ENERJİ TASARRUFU İÇİN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ... 38 ARDIŞIL DEVRELERİN YAZILIM İLE MODEL TABANLI SINANMASI... 39 SAYISAL DEVRELERİN MODEL KONTROL TABANLI TESTİ... 40 YAZILIM TEST MÜHENDİSLİĞİ : YAZILIM TEST MÜHENDİSLİĞİNDE TEKNİKLER, PRATİKLER VE ÖĞRENİLEN DERSLER... 41 BİLGİ TEKNOLOJİLERİ PROJE YÖNETİŞİMİ: TÜRKİYE DEKİ ORGANİZASYONLARIN DURUMU... 42 BANKACILIK SİSTEMLERİNDE UYUM SÜRECİ KAPSAMINDA YAZILIM DÖNÜŞÜMÜNDE BİG BANG VE PARALEL UYUM SÜRECİNİN KIYASLANMASI... 43 KULLANICI TARAFINDA EBELGE OLUŞTURMA VE YAZDIRMA YAZILIM DENEYİMLERİ... 44 DOOB: RAHAT ÜRÜN OLARAK KOMUTA KONTROL YAZILIMI VE GELİŞTİRME DENEYİMLERİ... 45 YAZILIM ÜRÜN HATLARINDA ALANA ÖZGÜ BİLEŞENLERİ BELİRLEME YAKLAŞIMI... 46 DSL4JAVACARD: JAVACARD PLATFORMU İÇİN BİR ALANA ÖZGÜ DİL... 47 YAZILIM YENİDEN YAPILAMAYA YÖNELİK MODEL GÜDÜMLÜ VE KALİTEYE YÖNELİMLİ SÜREÇ MODELİ... 48 BİR YAZILIMIN ÇEVRE VE KALİTE AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ İÇİN ÖNERİLMİŞ KARAR ALMA MODELİ... 49 YEŞİL YAZILIM... 50 ÖRÜN TABANLI COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ UYGULAMA PROGRAMLAMA ARAYÜZÜ GELİŞTİRİLMESİ... 51 ED MODEL YAPITAŞI HABERLEŞME ALTYAPISI... 52 ULUSLARARASI GELİŞTİRİLEN BİR PROJENİN İŞLEYİŞİ, GÖZLEMLERİMİZ VE EDİNİLEN TECRÜBELER... 53 Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
XIV MOBİL KULLANIMA YÖNELİK TAKTİK KOMUTA KONTROL SİSTEMİ YAZILIMI GELİŞTİRİLMESİ... 54 YAZILIM MİMARİ TASARIMINDAN YAZILIM GELİŞTİRME ÇATISININ ÜRETİLMESİNDE MODEL GÜDÜMLÜ BİR YAKLAŞIM... 55 WEB UYGULAMALARI İÇİN MODEL TABANLI ÇEVİK SÜREÇ YÖNTEMİ İLE YAZILIM GELİŞTİRME... 56 ÜNİVERSİTE YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ PROGRAMLARI MÜFREDATININ SWEBOK KILAVUZU KULLANILARAK DEĞERLENDİRME VE İYİLEŞTİRİLMESİ: TÜRKİYE DE BİR VAKA ÇALIŞMASI... 57 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİMİNDE BİTİRME PROJESİNİN YÜRÜTÜLMESİNDE İKİ FARKLI YÖNTEMİN ÖĞRENCİ BAKIŞ AÇISIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ... 58 KİTLESEL AÇIK ÇEVRİMİÇİ KURSLARDAKİ KATILIMCI PROFİLLERİNİN YAPAY SİNİR AĞI KULLANILARAK SINIFLANDIRMASI... 59 ALANA ÖZGÜ MODELLEME (AÖM)... 60 WEB UYGULAMALARINDA DOLAŞIM VE ERİŞİM KONTROLÜ HATALARININ TESPİTİ VE YENİDEN CANLANDIRILMASI... 61 PSP EĞİTİMİ İÇİN KULLANICI DOSTU BİR SÜREÇ YÖNETİM ARACI GELİŞTİRME TECRÜBESİ... 62 ULAKSPY: ARA KATMAN ENTEGRASYON TEST OTOMASYON ARACI... 63 UYMS ARAŞTIRMA EĞİLİMLERİ: BİR SİSTEMATİK EŞLEME ÇALIŞMASI... 64 EMNİYET KRİTİK YAZILIM GELİŞTİRME PROJELERİNDE KARŞILAŞILABİLECEK ETİK PROBLEMLER... 65 FUTBOL HAKEMLERİNİN KARAR VERME YETENEKLERİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN DÜŞÜNÜLMÜŞ CİDDİ OYUN TABANLI ÖĞRENME ÇATISI... 66 İŞ SÜRECİ OLGUNLUĞU İÇİN BİR ÖZDEĞERLENDİRME ARACI... 67 YAZILIM ÜRÜN HATTI PROJELERİNDE KALİTE MALİYETİ VE HATA YOĞUNLUĞU ÖLÇÜM YAKLAŞIMI... 68 ISO/IEC 15504 STANDARDININ DEVLET KURUMLARI İÇİN UYARLANMASI... 69 ATIŞ KONTROL YAZILIMLARINDA ÜRÜN HATTI YAKLAŞIMININ UYGULANMASI... 70 ASKERİ BİR GÖMÜLÜ YAZILIMIN BİLEŞEN TABANLI BİR MİMARİ KULLANILARAK REFAKTÖR EDİLMESİ... 71 SAYISAL ALMAÇ PLANLAYICI BİLEŞENİNİN BİÇİMSEL DOĞRULANMASI 72 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
XV KATILIM BANKALARININ DEVAM EDEN İNŞAAT PROJELERİNDE; İNŞAAT PROJE ÖZELLİKLERİ VE PROJE İLERLEME HIZINA GÖRE FON KULLANDIRIMI ÜZERİNE DENEYİM PAYLAŞIMI... 73 YAZILIM KONFİGÜRASYON DOSYALARININ UYUM GÖSTERİM SÜRECİ... 74 KENDİ KENDİNİ YÖNETEN TAKIMLARDA KENDİNİ YÖNETEN ROLLERİN TANIMLANMASI... 75 ANDROİD GELİŞTİRME ORTAMINDA ESNEK YAPILI TASARIM MİMARİSİ ÇALIŞMALARI... 76 JAVA 8 LAMDA İFADELERİNİN ANDROİD GELİŞTİRME ARAÇLARINDA KULLANIMI... 77 DLL FRAME BOYUTUNUN FLAG İLE OLAN İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ, MEVCUT FLAG UZUNLUĞUNUN UYGUNLUK TESTİ... 78 AGİLİTY MOD YAZILIM ÇEVİKLİK DEĞERLENDİRME REFERANS MODELİ 79 GÖMÜLÜ SİSTEMLERDE MODELVİEWCONTROLLER (MVC) KULLANIMI... 80 GÖMÜLÜ YAZILIMLARDA ÇOK AMAÇLI GRAFİK ARAYÜZÜ: VİSİON GDI. 81 SENSÖR VE SİLAH SİSTEMLERİ İÇİN YENİ NESİL EĞİTİM SİMÜLASYONU YAKLAŞIMI... 82 GÖMÜLÜ SİSTEM ÜZERİNDE HARİTA FONKSİYONLARININ PERFORMANS ANALİZİ... 83 İLİŞKİSEL VERİ TABANI SİSTEMLERİNDE İŞLEM YÖNETİMİ VE BÜYÜK VERİNİN SAKLANMASI... 84 ELEKTRONİK İSTİHBARAT ALGORİTMA YAZILIMLARININ OPENMP KULLANILARAK ÇOK ÇEKİRDEKLİ İŞLEMCİLER ÜZERİNDE PARALELLEŞTİRİLMESİ... 85 PBX ABONELERİ İÇİN MERKEZİ VOIP SANTRAL YÖNLENDİRME SERVİSLERİNİN TASARIMI... 86 JAVASCRİPT KÜTÜPHANELERİ İÇİN GİRDİ DOĞRULAMA ANALİZİ... 87 YAZILIM KALİTE GÜVENCE'DE ARA TASARIM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI... 88 HİYERARŞİK KÜMELEME İLE YAZILIM MİMARİSİ GERİ KAZANIMI... 89 VERİ YOĞUN BİLGİ SİSTEMLERİ İÇİN MELEZ BİR VERİ MİMARİSİ ÖNERİSİ... 90 MELEZ ERİŞİM DENETİMİ İÇİN BİR MİMARİ ÖNERİSİ: İK UYGULAMASI ÖRNEĞİ... 91 Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
XVI MOBİL İŞLETİM SİSTEMLERİ (İOS VE ANDROİD) AÇISINDAN KULLANICI MEMNUNİYETİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER... 92 MİKRO BLOGLARDAKİ FİNANS TOPLULUKLARI İÇİN KULLANICI AĞIRLIKLANDIRILMIŞ DUYGU ANALİZİ YÖNTEMİ... 93 VETERİNERLER İÇİN SENSÖR TABANLI TANI DESTEK SİSTEMİ: VETDEY. 94 İŞLETİM İZLERİNDEN OTOMATİK COSMIC BÜYÜKLÜK ÖLÇME DURUM ÇALIŞMASI... 95 FORM TABANLI UYGULAMALAR İÇİN ÇABA KESTİRİMİ... 96 GÖMÜLÜ SİSTEM MÜHENDİSLİĞİNDE KULLANILAN YAZILIM MODELLEMESİ VE MODEL GÜDÜMLÜ TEKNİKLER ANKETİ: TÜRKİYE SONUÇLARI... 97 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
1 Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
2 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
3 Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
4 BİLDİRİ ÖZETLERİ 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
5 9 Eylül 2015 Çarşamba 11:30-13:00 Salon : Y107 Oturum : Yazılım Test Mühendisliği (YTM)-1 Büyüyen Kısmi Yol Kısıtlarıyla Konkolik Test Yavuz Köroğlu, Alper Şen Boğaziçi Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, İstanbul {yavuz.koroglu, alper.sen}@boun.edu.tr Özet. Otomatik birim testler sayesinde programların kapsama oranını arttırmak mümkündür. Konkolik test metodu (concolic testing) otomatik birim test yaratımı için kullanılan bir yazılım testi tekniğidir. Ancak, yol patlaması (path explosion) ve kısıt çözümlerinin (constraint solving) yarattığı darboğaz nedeniyle, ölçeklenebilir bir otomatik konkolik testçi geliştirmek zor olmuştur. Bu tekniği ölçeklenebilir hale getirebilmek için bu makalede kısıt çözücüye daha çok ama daha küçük sorgular gönderilerek çözme üzerindeki yükü hafifletecek bir yol önerilmiştir. Yaptığımız deneyler altta yatan kısıt çözücüye yapılan sorgu uzunluklarını düşürerek bu hedefe yaklaşıldığını gösteriyor. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
6 9 Eylül 2015 Çarşamba 11:30-13:00 Salon : Y107 Oturum : Yazılım Test Mühendisliği (YTM)-1 Yazılım Yapısal Kapsama Analizinde Testlerin Önceliklendirilmesi Tolga Ayav İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Bilgisayar Mühendisligi Bölümü, 35430 Urla, İzmir tolgaayav@iyte.edu.tr Özet. Bu çalışma değiştirilmiş koşul/karar kapsama stratejisince türetilmiş test girişlerinin önceliklendirilmesi için bir teknik sunmaktadır. Teknik Fourier analizine dayanmaktadır ve testlerin hata ortaya çıkarma potansiyellerine göre sıralanabilmesini hedeflemektedir. Bu sayede yazılımın yüksek öncelikli testlerden başlayarak düşüğe doğru sınanması veya test kümesinin yüksek öncelikli testleri kapsayacak şekilde daraltılması mümkün olabilecektir. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
7 9 Eylül 2015 Çarşamba 11:30-13:00 Salon : Y110 Oturum : Yazılım Geliştirme Süreçleri (YGS)-1 Yazılım Geliştirme Süreç İyileştirme Ölçme Deneyimleri: Son mu, Başlangıç mı? M. Ülkü Şencan REHİS Elektronik Harp Görev Yazılımları Mdl., Aselsan A.Ş., Ankara ulku@aselsan.com.tr Özet. Bu bildiride CMMI v1.3 Seviye 3 olgunluğundaki Aselsan REHİS (Radar, Elektronik Harp ve İstihbarat Sistemleri) Sektör Başkanlığı Yönetim Sistemi yazılım geliştirme süreç iyileştirme ölçme deneyimleri sunulmaktadır. REHİS Yazılım İyileştirme Ekibi (YİE) tarafından 2011 yılı süreç güncelleme çalışmaları ile birlikte sürecin etkinlik ve verimlilik göstergelerinin de yeniden belirlenmesi için çalışma yapılmıştır. Bu çalışma sonucunda belirlenen süreç ölçümleri 6 ayda bir derlenmekte, hedef değerlerle karşılaştırılarak olumsuz yönde sapmalar için kök-neden analizleri yapılmaktadır. Bildiride kök-neden analizlerinde çıkan bulgulardan elde edilen yazılım geliştirme süreç ölçme deneyimleri aktarılmakta, bu deneyimlerden yola çıkarak süreç göstergeleri ve etkileşimde olunan süreçlere yönelik değerlendirme ve öneriler sunulmaktadır. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
8 9 Eylül 2015 Çarşamba 11:30-13:00 Salon : Y110 Oturum : Yazılım Geliştirme Süreçleri (YGS)-1 Yazılım Geliştirme Süreci Uyarlama İçin Bir Çerçeve Önerisi Görkem Giray İzmir Üniversitesi, Yazılım Mühendisliği Bölümü, İzmir (Yarı zamanlı öğretim görevlisi) gorkem.giray@izmir.edu.tr Özet. Yazılım geliştirme süreçlerinin gereksinimler doğrultusunda uyarlanmasında rehberlik edecek kapsamlı bir çerçeve bulunmamaktadır. Bu eksiklik birçok araştırmacı tarafından irdelenmiş ve yazılım geliştirme sürecinin uyarlanması için değerlendirilmesi gereken etkenler hakkında çeşitli öneriler verilmiştir. Bu öneriler, bu alandaki bilgi birikimini ortak bir terminoloji oluşturacak şekilde sistemleştirmekten ve bu etkenlerin yazılım geliştirme sürecinde gerçekleştirilen mevcut etkinliklerle bağlantılarını kurmaktan uzaktır. Bu bildiride, (1) yazılım geliştirme sürecini uyarlamak için değerlendirilmesi gereken etkenlerin Essence çerçevesinin çekirdeği genişletilerek ifade edilmesi ve bu etkenlerin nasıl değerlendirileceğine dair önerilerin derlenmesi, (2) yazılım geliştirme sürecinde gerçekleştirilmesi olası etkinliklerin standart biçimde tanımlanması, (3) etkenler ve etkinlikler arasındaki bağlantıların kurularak yazılım geliştirme sürecinin uyarlanmasına yardımcı olacak önerilerin oluşturulması için bir yol haritası önerilmektedir. Bu yolda kullanılacak terminoloji için yazılım geliştirme sürecindeki önemli kavramları modelleyen Essence çerçevesi temel alınmıştır. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
9 9 Eylül 2015 Çarşamba 11:30-13:00 Salon : Y110 Oturum : Yazılım Geliştirme Süreçleri (YGS)-1 Yazılım Proje Faktörlerinin Risklerle Etkileşimi: Telekomünikasyon Örneği Ayşe Buharalı Olcaysoy 1, Oya Kalıpsız 2, Tayfur Gürlesin 2, Şilan Türkdoğan 2 1 Turkcell Teknoloji, İstanbul ayse.buharali@turkcell.com.tr 2 Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul kalipsiz@yildiz.edu.tr,t.gurlesin@gmail.com, silanturkdogan@gmail.com Özet. Yazılım proje yönetim sürecinin bilgi alanlarından biri olan risk yönetimi projenin başarısını doğrudan etkilemektedir. Benzer projelerdeki riskler ve sonuçları için akıllı bir risk modeli oluşturulması halinde bir projenin başarısı, projenin ilk safhalarında tahmin edilebilir. Bu amaç doğrultusunda son yıllarda risk tahminleme ve risk değerlendirme üzerine yapılan çalışmalar artış göstermeye başlamıştır. Bu çalışmada risk yönetimi ve risk değerlendirme modelleri üzerine yapılan önceki çalışmalar incelenmiştir. Yazılım projelerinin özellikleri ile riskler arasındaki ilişkiler araştırılmış ve risklere sebep olan faktörlerin belirlenmesine yönelik bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Uygulama için bir telekomünikasyon şirketinin 2007-2014 yılları arasında geliştirilen yazılım projeleri kullanılmıştır. Zira telekomünikasyon sektöründeki hızlı değişimler, yazılım projelerindeki risk yönetimini daha da önemli kılmaktadır. İlk adım olarak, uygulama veri kümesinden hangi verilerin kullanılacağına karar verilmiştir. Veri temizliğinden sonra daha önce yapılan çalışmalara dayanarak proje faktörleri ile risk faktörleri arasındaki ilişkiler oluşturulmuştur. Oluşturulan modelin doğruluğunu ispatlamak için çeşitli algoritmalar kullanılarak sonuçlar değerlendirilmiştir. Kullanılan yöntemlerin başarı oranları da çalışmada gösterilmiştir. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
10 9 Eylül 2015 Çarşamba 11:30-13:00 Salon : Y111 Oturum : Deneysel Yazılım Mühendisliği (DYM)-1 Yazılım Projelerinde Başarısızlık: Kritik Başarı Faktörlerine Dayalı bir Vaka Çalışması Kıvanç Dinçer, Vahid Garousi Yazılım Mühendisliği Araştırma Grubu (HUSE) Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara {kivanc.dincer, vahid.garousi}@hacettepe.edu.tr Özet. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok sayıda yazılım projesi ya öngörülen bütçe ve süre sınırları aşılarak veya kullanıcı beklentileri tam olarak karşılanmadan tamamlanabilmekte ya da tamamen başarısız bir şekilde sonlanmaktadır. Bu konuyu daha sistematik bir şekilde analiz etmek için, literatürde Kritik Başarı Faktörleri (KBF) adında bir tanım ortaya çıkmıştır. Bu bildiride, bir kamu kurumu tarafından ihaleyle küçük bir yazılım şirketine verilen ve sonuçta başarısız bir şekilde neticelenen bir otomasyon projesi vaka çalışması olarak ele alınmakta, projenin başarısız olmasının kök nedenleri tanımlı KBF lere dayalı olarak analiz edilerek önemli noktalar vurgulanmaktadır. Buradaki amacımız bu analizin sonuçlarını ve tecrübelerimizi diğer yazılım mühendisleri ile paylaşarak, başka projelerin de benzer sebeplerle başarısız olmasının önüne geçilmesini sağlamaktır. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
11 9 Eylül 2015 Çarşamba 11:30-13:00 Salon : Y111 Oturum : Deneysel Yazılım Mühendisliği (DYM)-1 Veri Madenciliğinde Özellik Seçim Tekniklerinin Bankacılık Verisine Uygulanması Üzerine Araştırma ve Karşılaştırmalı Uygulama Betül Yazıcı 1, Fethiye Yaslı 1, Hande Yıldız Gürleyik 2, Umut Orçun Turgut 2, Mehmet S. Aktas 1, Oya Kalıpsız 1 1 Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Elektrik-Elektronik Fakültesi Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul betulyazicii@gmail.com,fethiyeyasli@gmail.com, mehmet@ce.yildiz.edu.tr, oya@ce.yildiz.edu.tr 2 Cybersoft, Ar-Ge Merkezi, İstanbul hande.gurleyik@cs.com.tr, umut.turgut@cybersoft.com.tr Özet. Günümüzde pek çok kurum mevcut verilerini ilişkisel veri tabanlarında saklamakta ve modellemelerini bu verileri kullanarak gerçekleştirmektedir. Kurumsal veri modellerinin karmaşıklığı, veriye ait özelliklerin çokluğu ve veri miktarının fazlalığı, veri üzerinde her türlü analizin (kümeleme, regresyon, vb.) yapılmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle veri kümeleri üzerinde tahmin gücü yüksek özelliklerin belirlenebilmesi için kolay kullanılabilir, yaygın kullanıma sahip mevcut araçlarla (R, Weka) entegre olabilecek ve karşılaştırmalı olarak en iyi tahmini üretebilecek yazılımlara ihtiyaç bulunmaktadır. Literatürde, özellikleri inceleyen üç temel yaklaşım vardır. Bunlar, entropi yöntemiyle belirsizliği ölçen Bilgi Teorisi Ki-kare (x 2 ) istatistiğini kullanarak özelliklerin taşıdığı bilginin birbirinden farklılığını ölçen Geleneksel İstatistik ve negatif entropiyi kullanarak bilgi değerini ölçen Öngörüsel Analiz yaklaşımlarıdır. Bu araştırma kapsamında bahsedilen ihtiyaçlara yanıt verebilmek amacıyla Öngörüsel Analiz yaklaşımını kullanan ve tahmin gücü yüksek özellikleri belirleyen bir yazılım üretilmiştir. Bu bildiriyle yazılımın geliştirilmesi sürecinde kullanılan yöntemler, teknikler, algoritmalar ve geliştirilen yazılım detaylı olarak anlatılmıştır. Geliştirilen yöntemler aynı bankacılık veri kümesinde uygulanmış ve sonuçları karşılaştırmalı olarak analiz edilerek yorumlanmıştır. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
12 9 Eylül 2015 Çarşamba 11:30-13:00 Salon : Y111 Oturum : Deneysel Yazılım Mühendisliği (DYM)-1 Bir Platform Oyununa Kullanıcı Performansı Temelinde Yapay Zeka Uyarlaması Sercan Türkmen, Hilmi Yalın Mungan, Selma Tekir İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Bilgisayar Mühendisligi Bölümü, 35430 Urla, İzmir selmatekir@iyte.edu.tr Özet. Oyun programlama, video oyunlarının yazılım geliştirme bölümüdür. Diğer yazılımlardan farklı olarak oyun içindeki nesnelerin sürekli güncellenmesini gerektirmektedir. Güncelleme işlevinde, nesnenin dünya içinde bulunduğu yer, hız, ivme gibi fiziksel özellikleri, çarpışma işlemleri, animasyon güncellemeleri ve kullanıcı girdisinin ele alınması gibi çok çeşitli işlemler kapsanmaktadır. Yüksek güncelleme frekansı gereksinimi de dikkate alındığında yazılan kodun performansı ve kalitesi ön plana çıkmaktadır. Oyun alanı, yazılım karakteristiklerinden kullanılabilirliğin ötesinde kullanıcının eğlenmesini sağlamayı hedeflemektedir. Yapay zekanın uygulama alanlarının ve tekniklerinin gelişmesi oyunların eğlendirici yönünü arttırmaktadır. Bu çalışmada, bir platform oyunu (Dawn) geliştirilerek oyun içerisindeki kurguyu, geçerli kullanıcıya göre uyarlayan bir yapay zeka entegre edilmesi amacıyla platform oyununu karakterize edebilecek öznitelikler çıkarılmış ve ölçülmüştür. Genel olarak, çıkarılan öznitelikler girdi ve çıktı öznitelikleri olarak gruplandırılarak girdi özniteliklerinin çıktı öznitelikleri ile ilişkisi ortaya konmaya çalışılmıştır. Belirlenen en temel çıktı özniteliği, kullanıcı performansıdır. Kullanıcı performansının ölçümünde bölüm tamamlanma zamanı, kahramanın ölüm nedeni ve bölümlerde uğradığı zarar öznitelikleri baz alınmıştır. Sistem, bu sayede bölüm içerisindeki düşman seçimini ve bir sonraki bölüm önerisini kullanıcının performansına göre belirlemektedir. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
13 9 Eylül 2015 Çarşamba 14:00-15:30 Salon : Y107 Oturum : Yazılım Test Mühendisliği (YTM)-2 Test Olgunluk Seviyesi Modeli Barış Sarıalioğlu, Berk Dülger Keytorc Yazılım Test Hizmetleri, Eski Büyükdere Caddesi GIZ 2000 Plaza Ofis No: 41 Maslak / İstanbul baris.sarialioglu@keytorc.com, berk.dulger@keytorc.com Özet. Kalite Kontrol/Test aktiviteleri, sistemdeki hataların en etkin ve verimli bir biçimde ortaya konulup, düzeltilmesini hedeflemektedir. Yazılım sistemlerinde ise, benimsenen yaşam döngüsü modeline göre bu aktiviteler farklı şekillerde kurgulanabilmektedir. Geleneksel modellerde test aktiviteleri, diğer aktiviteler gibi bağımsız bir adım olarak kurgulanırken, çevik modellerde kodlama aktivitelerine entegre biçimde yer almaktadır. Bunun yanında, test süreçlerinin olgunluk seviyesi ölçümü için farklı modeller kullanılabilmektedir. Bu bildiride, belirtilen modellerden sonuncusu olan ve Barış Sarıalioğlu tarafından 2011 yılı itibariyle geliştirilmeye başlanan Test Process and Capability Rating (TPCR) ın yapısı ve özelliklerine yer verilecektir. TPCR modelini diğerlerinden ayıran en büyük özellik, yalnızca test süreçlerine odaklanmayıp, ilgili diğer süreçleri de inceliyor olmasıdır. Bu kapsamda incelenen otuz iki kritik alanın, dört başlık altında listelenebilmesi mümkün olmaktadır. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
14 9 Eylül 2015 Çarşamba 14:00-15:30 Salon : Y107 Oturum : Yazılım Test Mühendisliği (YTM)-2 Web Uygulamaları için Model Bazlı Test Süreci Otomasyonu Uğur Özkan, Hasan Sözer Özyeğin Üniversitesi, İstanbul, Türkiye ugur.ozkan@ozu.edu.tr, hasan.sozer@ozyegin.edu.tr Özet. Yazılım sistemlerinin boyutları ve karmaşıklıkları arttıkça, bu sistemlerin test edilmesi daha maliyetli olmaktadır. Maliyeti düşürmek ve verimliliği artırmak için model bazlı test teknikleri geliştirilmiştir. Bu teknikler ile sistem kullanım modelinden otomatik olarak test senaryoları oluşturulabilmektedir. Fakat sistem modelinin manuel bir şekilde oluşturulması gerekmektedir. Ayrıca, model ile oluşturulan test senaryolarının sistem üzerinde otomatik çalıştırılmalarını sağlamak için betikler veya özel programlar geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Web uygulamaları için model bazlı test sürecini otomasyon desteği ile iyileştirmekteyiz. Farklı araçları birleştirerek, sistem modelinin yarı-otomatik bir yöntem ile oluşturulmasını ve bu model ile oluşturulan test senaryolarının, ayrı bir program geliştirilmesine gerek olmaksızın, sistem üzerinde otomatik çalıştırılmalarını sağlamaktayız. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
15 9 Eylül 2015 Çarşamba 14:00-15:30 Salon : Y107 Oturum : Yazılım Test Mühendisliği (YTM)-2 Yazılım Hata Kestiriminde Kolektif Sınıflandırma Modellerinin Etkisi Deniz Kılınç, Emin Borandağ, Fatih Yücalar, Akın Özçift, Fatma Bozyiğit Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği Bölümü, Manisa, Türkiye deniz.kilinc@cbu.edu.tr, emin.borandag@cbu.edu.tr, fatih.yucalar@cbu.edu.tr, akin.ozcift@cbu.edu.tr, fatma.bozyigit@cbu.edu.tr Özet. Yazılım hatalarının tespiti karmaşık ve maliyetli bir süreçtir. Yazılım projelerinde ortaya çıkan hataların önceden tespit edilip düzeltilmesi, öngörülen maliyeti ve proje süresini aşma risklerini azaltır. Hataların tespiti için yazılım ölçütleri etkili kullanılarak, erken yazılım geliştirme aşamalarında kod analiz edilip, hata yatkınlığıyla ilgili fikir sahibi olunabilir. Yazılımların ölçümünde kullanılmak üzere çeşitli yazılım ölçütleri üretilmiştir. Bu çalışmada, "Chidamber and Kemerer (CK)" ve "Object Oriented (OO)" yazılım ölçütlerine sahip 4 veri seti üzerinde, 4 tane temel sınıflandırıcı ile bunların AdaBoost ve Rotation Forest kolektif sınıflandırma modelleri kullanılarak, yazılım hata kestirimi yapılmıştır. Temel sınıflandırıcılar seçilirken farklı kategorilerden olmasına dikkat edilmiştir. Genel olarak değerlendirildiğinde, kolektif sınıflandırma yöntemlerini kullanmak, temel sınıflandırıcıların başarımına göre yaklaşık %70 oranla daha iyi sonuç vermektedir. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
16 9 Eylül 2015 Çarşamba 14:00-15:30 Salon : Y110 Oturum : Yazılım Geliştirme Süreçleri (YGS)-2 Uygulama Yaşam Döngüsü Yönetimi Karşılaştırmalı Süreç İncelemesi Yagup Macit, Eray Tüzün HAVELSAN, 06510 Ankara, Türkiye {ymacit, etuzun}@havelsan.com.tr Özet. Uygulama Yaşam Döngüsü Yönetimi (UYY), yaklaşık 40 yıldır süreç ve üretkenlik açısından araştırmalar yapılan bir alandır. Günümüzde, her şirketin faaliyet alanından bağımsız olarak bir şekilde yazılım üretim süreçlerine dâhil olması, UYY kavramını reel sektör konusu haline dönüştürmüştür. UYY, başlangıçta tüm kurumlar için sadece şelale (waterfall) süreç modeli anlamına gelmiş olsa da son dönemlerde özellikle proje başarımları açısından sorgulanmış ve çevik süreç modelleri gündeme gelmiştir. Çevik süreç modellerinin özel bir uygulaması olan Kenetlenme (Scrum) çerçevesi etkinlik kazanmıştır. Bu incelemede, geleneksel Şelale süreç modeli ile Kenetlenme süreç modelinin, proje yönetimi bakışı ile karşılaştırmaları yapılmıştır. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
17 9 Eylül 2015 Çarşamba 14:00-15:30 Salon : Y110 Oturum : Yazılım Geliştirme Süreçleri (YGS)-2 Uygulama Yaşam Döngüsü Yönetimi Sistematik Eşleme Çalışması Ahsen İkbal Aytekin 1, Eray Tüzün 1, Yagup Macit 1, Bedir Tekinerdoğan 2 1 HAVELSAN Bilgi Sistemleri Yönetimi Müdürlüğü 06510 Ankara, Türkiye {ayergok, etuzun, ymacit}@havelsan.com.tr 2 Wageningen University, Information Technology Group 6706 KN, Wageningen, The Netherlands bedir.tekinerdogan@wur.nl Özet. Uygulama Yaşam Döngüsü Yönetimi (UYY) bir uygulama yazılımının fikir aşamasından başlayarak, geliştirme dağıtım ve bakım süreçlerinin tamamı olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada, UYY konusundaki yayınları sistematik olarak değerlendirebilmek üzere, Kanıta Dayalı Yazılım Mühendisliği alanında kullanılan bir yöntem olan Sistematik Eşleme Çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın asıl hedefi; UYY konusunda yapılan araştırmaların hangi yıllarda yapıldığını incelemek, konu ile ilgili yayınların türlerini belirlemek, ortaya konulan araştırma sorularına yanıt bulmak ve gelecek çalışmalar ile ilgili öneriler sunmaktır. Belirlenmiş inceleme kuralları kullanılarak, elektronik veri tabanlarından (IEEE Explorer, ACM Digital Library vb.) ve arama motorlarının sonuçlarından elde edilen yayın, araştırma raporları ve endüstriyel raporlar yayın türü, çalışma türü ve ilgili UYY alanlarına göre sınıflandırılmıştır. Çalışmamız UYY faydalarının kavramsal anlatımlarının ve araç incelemelerin endüstride yoğun olarak araştırıldığını ancak akademik çalışmaların ve deneyimlerin daha az olduğunu göstermiştir. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
18 9 Eylül 2015 Çarşamba 14:00-15:30 Salon : Y110 Oturum : Yazılım Geliştirme Süreçleri (YGS)-2 Yazılım Kalite Maliyetleri Üzerine Bir Çalışma Farklı Sektörlerden Proje İncelemeleri Murat Salmanoğlu 1, Banu Deniz Yanık 2, Feyza Nur Demir 3, Zeynep Gürel 3, Onur Demirörs 1 1 Middle East Technical University, Ankara, Turkey {musalman, demirors}@metu.edu.tr 2 TÜBİTAK-BİLGEM-YTE, Ankara, Turkey deniz.yanik@tubitak.gov.tr 3 Comodo Yazılım A.Ş., Ankara, Turkey demirfeyzanur08@gmail.com, gurellzeynep@gmail.com Özet. ODTÜ Enformatik Enstitüsünde yüksek lisans ve doktora yapan öğrencilerin dersleri kapsamında kendi kurumlarındaki gerçek projeler üzerinde yaptıkları kalite maliyeti hesaplama projeleri üzerinden analizler gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada; bu analizler sonucunda elde edilen sonuçların ve bu tür çalışmaların hem sektöre hem de bu analizleri gerçekleştiren ve aynı zamanda sektörde çalışan öğrencilerin profesyonel bakış açılarına olan faydaları incelenmiştir. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
19 9 Eylül 2015 Çarşamba 14:00-15:30 Salon : Y111 Oturum : Deneysel Yazılım Mühendisliği (DYM)-2 SAAS Uygulamalar için bir Anomali Algılama Sistemi Tunç Gültekin, Özgü Can Ege Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, 35100 Bornova, İzmir tuncgultekin@gmail.com, ozgucan@ege.edu.tr Özet. SAAS ortamlarında kullanıcı şifrelerinin ele geçirilmesiyle oluşan yetkisiz oturumların tespiti ve sonlandırılması, kullanıcı güvenliği açısından oldukça önemlidir. Bunun için kullanıcıları şifreleri olmaksızın tanımlayabilecek ikincil bir yöntem gerekmektedir. İnsan fizyolojisinde sıklıkla tekrarlanan hareketler bir süre sonra kas hafızası adı verilen mekanizmaya göre istemsizce yapılmaya başlanmakta ve kişilere göre farklılık gösterebilmektedir. Bu düşünceden hareketle, çalışmada kullanıcıları web sayfaları üzerinde gerçekleştirdikleri sayfa navigasyonu, mouse hareketi ve tıklama gibi aksiyonlara göre modelleyen ve bu modellerden anormal oturum tespiti yapan bir uygulama çatısı sunulmaktadır. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
20 9 Eylül 2015 Çarşamba 14:00-15:30 Salon : Y111 Oturum : Deneysel Yazılım Mühendisliği (DYM)-2 Pazar Sepet Analizi için Örneklem Oluşturulması ve Birliktelik Kurallarının Çıkartılması Sider Hazal Kırtay 1, Nevzat Ekmekçi 1, Tuğba Halıcı 2, Utku Ketenci 2, Mehmet S. Aktaş 1, Oya Kalıpsız 1 1 Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Elektrik-Elektronik Fakültesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul hazalkirtay@gmail.com, nvztekmekci@gmail.com, aktas@yildiz.edu.tr, kalipsiz@yildiz.edu.tr 2 Ar-Ge Merkezi, Cybersoft, İstanbul tugba.halici@cs.com.tr, utku.ketenci@cs.com.tr Özet. Bankacılık sektöründe müşteri ihtiyaçlarının doğru, eksiksiz ve hızlı bir şekilde tespit edilmesi ve ürün önerilerinde bulunulması, müşteri memnuniyetinin artırılması için önem arz etmektedir. Her geçen gün artan işlem ve müşteri sayısı nedeniyle analiz yapmak; zaman ve bellek tüketimi açısından maliyetli hale gelmiştir. Bu bildiride, ürün öneri sisteminin performansını artırmak için Pazar Sepeti Analizi sürecine örneklem oluşturma işlemi dahil edilmiştir. Böylece evren yerine; evreni temsil eden ve daha az gözlem sayısına sahip örneklem üzerinde işlem yapılarak, analiz süresi ve bellek kullanımı azaltılabilecektir. Bu kapsamda, örneklem oluşturma yöntemleri, örneklem boyutlarını bulan teknikler, oluşturulan örneklemlerin evrene benzerliğini ölçen testler ve örneklemden çıkartılan birliktelik kuralları incelenmiştir. Müşterilerin ortak satın alma davranışları Apriori algoritması kullanılarak bulunmuştur. Teknikler; eksiksiz kural çıkartma ve harcanan süre kriterlerine göre karşılaştırılmıştır. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
21 9 Eylül 2015 Çarşamba 14:00-15:30 Salon : Y111 Oturum : Deneysel Yazılım Mühendisliği (DYM)-2 Kamu Kurumları Tarafından Hazır Ticari Yazılım Seçiminde Kullanılacak DAR Tabanlı Bir Yöntem Emine Firuze Taytaş, Mehmet Gün, Kıvanç Dinçer, Simge Baştüzel, Buse Tekin Yazılım Mühendisliği Araştırma Grubu (HUSE) Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye kivanc.dincer@hacettepe.edu.tr Özet. Kamu kurumları hazır ticari yazılım ürünleri satın alırken emsal ürünler arasında genelde sadece fonksiyonların ve satış fiyatının göz önüne alındığı ihalelere çıkmaktadırlar. Halbuki bir yazılımın fonksiyonel olmayan gereksinimleri, çoğu zaman fayda maliyet analizinde ve toplam edinim maliyetinde fonksiyonel gereksinimlerine baskın gelmektedir. Bu bildiride nitelikli (kaliteli) ve toplam edinim maliyeti düşük bir ürün seçilebilmesi için, satın alma sürecinde teknik puanlamaya dahil edilmesi önerilen fonksiyonel olmayan bazı özelliklere ve bunların müşteri kurum tarafından nasıl değerlendirebileceğine vurgu yapılmıştır. Mevcut literatürde bu özelliklere ilişkin değerlendirme kriterlerinin çoğunlukla geliştirici perspektifinden sunulduğu görülmektedir. Burada müşterinin kolayca vakıf olamayacağı bu tür kriterler yerine, müşteri tarafından değerlendirilebilecek kriterler tanımlanmıştır. CMMI (Capability Maturity Model Integration) modelinde yer alan DAR (Decision Analysis and Resolution) sürecini esas alan ve bahsi geçen kriterleri kullanan etkin bir değerlendirme yöntemi önerilmiştir. Yöntemin kullanımını göstermek üzere, anonim bir kamu kurumu tarafından iki farklı hazır ticari yazılım arasında bu yöntem kullanılarak yapılan seçim süreci vaka çalışması olarak anlatılmıştır. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
22 9 Eylül 2015 Çarşamba 16:00-17:30 Salon : Y107 Oturum : Yazılım Test Mühendisliği (YTM)-3 Farklı Projelerde Geliştirilen Gömülü Yazılımların Test Otomasyonu İçin Donanım Sistemi Simülasyonu Ömer Faruk Moralıoğlu, Önder Cezayirli, Murat Yılmaz Radar Elektronik Harp ve İstihbarat Sistemleri (REHİS) Grubu, ASELSAN A.Ş. Ankara moralioglu@aselsan.com.tr, ocezayir@aselsan.com.tr, muratyilmaz@aselsan.com.tr Özet. REHIS bünyesinde geliştirilen Elektronik Harp projelerinin Yazılım Test faaliyetlerinde, geliştirilen yazılımların testi için donanım ihtiyaçları baş göstermektedir. Test Altındaki Gömülü Yazılımlar gerçek zamanlı olarak yüksek hızlı veri üreten tümleşik donanım sistemleri ile haberleşmektedir. Bu durum da hem Test Altındaki Gömülü Yazılımın, hem de test amaçlı geliştirilen yazılımların tümleşik donanım sistemleri ile bir arada kullanılması gerekliliğini doğurmaktadır. Bu çözüm yolu hem maliyet hem de yetenek açısından yazılım test mühendisini kısıtlamaktadır. Yazılım test mühendisinin yeterli olgunluğa ulaşmış tümleşik donanım sistemini edinmesi ya oldukça maliyetli bir çözüm olmakta, ya da bu sistemler yazılım ile eş zamanlı olarak geliştirildiğinden, temini mümkün olmamaktadır. Ayrıca bu sistem, benzetim ortamında hazırlanan tüm test senaryolarına uyum sağlayamamaktadır. Bu noktadan hareketle, laboratuar ortamında birebir donanım sistemi benzetimi yapan ve test senaryolarına uyum gösterebilen esneklikte bir gerçek zamanlı gömülü yazılım ihtiyacı doğmuştur. Bu bildiride, geliştirilen gömülü yazılımın arkasındaki motivasyon, gerçeklenmesine ilişkin teknik detaylar, bu yazılım ortamının test otomasyon sistemine [1] entegrasyonu ve yazılım ürün hattı yaklaşımı ile geliştirilmiş yazılımların testlerinde kullanılmasıyla elde edilen kazanımlar anlatılmaktadır. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
23 9 Eylül 2015 Çarşamba 16:00-17:30 Salon : Y107 Oturum : Yazılım Test Mühendisliği (YTM)-3 Kabin İçi Eğlence Sistemi Geliştiriminde Bir Kullanılabilirlik Testi Uygulaması Hilal Karaca, Emre Er, Adem Çağlar, Kadir Herkiloğlu, Seçkin Çaylak, İ. Berk Işık, Burak Yolaçan HAVELSAN A.Ş. Mustafa Kemal Mah. 2120 Cad. No:39 Çankaya, Ankara, Türkiye {hkaraca, xscaylak, iisik}@bgt.havelsan.com.tr, {eer, acaglar, kherkiloglu, byolacan}@havelsan.com.tr Özet. Bir yazılım bileşeni ya da sisteminin yerine getirmesi gereken işlevler fonksiyonel gereksinimler ile tanımlanabilirken fonksiyonalite ile ilgili olmayan ve yazılımın nasıl olması gerektiğini belirleyen isterler, güvenilirlik, sürdürülebilirlik gibi kalite nitelikleri ve bu çalışmanın kapsamında olan kullanılabillirlik kapsamında belirlenmektedir. Kullanılabilirlik, ilgili yazılımın, son kullanıcı ile olan arayüzü vasıtasıyla kolay kullanılabilir olma yeteneği olarak tanımlandığında kullanılabilirlik testi söz konusu yeteneğin ne ölçüde açığa çıktığını belirleme amacı gütmektedir. Bu çalışmada kullanılabilirlik test yaklaşımının, belli kullanılabilirlik sezgisel yöntemleri kapsamında oluşturulmuş Yazılım Kullanılabilirlik Ölçüm Anketi, gözlemleme ile beraber Sesli Düşün metodu kullanılarak bir kabin içi eğlence sistemi olarak geliştirilmekte olan SKYFE üzerinde uygulanması sonucu elde edilen deneyim paylaşılmaktadır. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR
24 9 Eylül 2015 Çarşamba 16:00-17:30 Salon : Y107 Oturum : Yazılım Test Mühendisliği (YTM)-3 Web Projeleri İçin Otomatik Test Senaryosu Üreten ve Koşan Kara Kutu Test Çatısı Nuri Özalp 1, Gültekin Bütün 2, Serkan Akagündüz 2 1 Bilişim Teknololojileri Enstitüsü, TÜBİTAK BİLGEM, Gebze, Kocaeli nuri.ozalp@tubitak.gov.tr 2 Yazılım Test ve Kalite Değerlendirme Merkezi, TÜBİTAK BİLGEM, Gebze, Kocaeli gultekin.butun@tubitak.gov.tr, serkan.akagunduz@tubitak.gov.tr Özet. Yazılım test süreci, yazılım projelerinde yazılım kalitesi ve yazılım güvenilirliği açısından önemli proje süreçlerinden biridir. Yazılım test teknikleri Beyaz-Kutu (White-Box) ve Kara-Kutu (Black-Box) test tekniği olarak sınıflandırılmaktadır. Kara-Kutu test tekniği ile yazılıma ait kod yapısı incelenmeksizin belirlenen girdi ve çıktılar ile yazılımda beklenen işlevselliğin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği doğrulanmaktadır. Web uygulamalarında bu test tekniği ile web sayfasında bulunan form girdileri ve çıktıları analiz edilmektedir. Kara-Kutu test tekniği ile web uygulamasında belirtilen girdi alanları için tanımlanmış test senaryolarının tümü (pozitif ve negatif akışlar) koşturularak bu alanlar test edilmektedir. Yazılım test mühendisleri belirtilen bu test senaryolarını tanımlamak ve koşturmak için oldukça vakit harcamaktadırlar. Bu çalışma kapsamında web uygulamalarında belirtilen girdi alanları için Each Choice, Paire-Wise, T-Wise ve All Combination kapsamları için otomatik test durumu tanımlayan ve bu test senaryolarının geçip geçmediğinin doğrulayan bir araç geliştirilmiştir. Önerilen bu yazılım çatısı ile yazılımı test sürecinde test durumlarının tanımlanması ve koşturulması için harcanan zaman ve proje test maliyeti azaltılmaktadır. 9 uncu Ulusal Yazılım Mühendisliği Sempozyumu (UYMS-15)
25 9 Eylül 2015 Çarşamba 16:00-17:30 Salon : Y110 Oturum : Yazılım Geliştirme Süreçleri (YGS)-3 E-belge Uyum Yazılımı Deneyimleri Salih Bayar 1;2, Mehmet Görkem Ülkar 1;3, and Yalçın Tercan 1 1 Idea Teknoloji Çözümleri, Sun Plaza BBDO Blok Dereboyu Cd. Bilim Sk No:5 34398 Maslak, İstanbul {salih.bayar, gorkem.ulkar, yalcin.tercan}@ideateknoloji.com.tr 2 Bogaziçi Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği, Bebek, İstanbul 3 Bogaziçi Üniversitesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Bebek, İstanbul {salih.bayar, gorkem.ulkar}@boun.edu.tr Özet. Bu bildiride, elektronik ortamda düzenlenen belgelerin, e-devlet alanında bir merkez komite tarafından belirlenen kurallara ve ilgili mevzuat hükümlerine uygunluğunun tespit edilebilmesi için bir uyum aracı önerilmektedir. Örnek bir çalışma olarak e-devlet kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığı (GIB) tarafından düzenlenen, finansal sektörünü ilgilendiren e-defter projesi incelenmiştir. e-defter projesi ile alakalı olarak, sözdizimsel kurallar GIB tarafından yayımlanmasına ve e-defterlerin dayandığı uluslararası standart olan XBRL GL Spec2.1 taksonomisi esaslarının XBRL (Genisletilebilir Isletme Raporlama Dili) International tarafından belirlenmesine rağmen, mükelleflerin uymak zorunda olduğu resmi kuralların bir çoğu e-defter oluşturma araçlarında eksiktir. Sadece GIB tarafından izin verilen verilen e-defter oluşturma araçlarını kullanan mükellefler için resmi bazı kurallar göz ardı edilmektedir. Eksik uyumun sonucu olarak, mükelleflerin vergi denetimi sırasında maddi cezalar ile karşılaşmaları muhtemeldir. Geliştirdiğimiz uyum aracı sayesinde, mükellefler aylık defterlerini göndermeden önce, bu aracı kullanabilirler ve defterin tüm olası e-defter sözdizimsel kurallarına uyumlulugunu garanti etmiş olurlar. Böyle bir uyum aracı, önceden tanımlanmış sözdizimsel kurallara göre herhangi bir e- Belgenin doğruluğunu kontrol etmek için de kullanılabilir. İşlenmis e-defter belgelerinin boyutları çok büyük (200 MByte civarı) olduğundan, bu aracın geliştirilmesinde hız ve bellek açısından zorluklarla karşılaşılmıştır. Bu uyum aracının gelistirilmesinde XBRL biçiminde olan e-defter belgelerini işlemek için Java, XSLT, XPath; rapor olusumu için HTML5, JavaScript, Jquery gibi teknolojiler kullanılmıştır. Yapılmış olan performans testlerine göre, geliştirmiş olduğumuz e-belge uyum aracı yaklaşık 2 dakika içinde 100MB boyutunda bir XBRL dosyasını işleyebilmektedir. Hız performansını arttırmak için Saxon kütüphanesinin Profiler ı kullanılarak, geliştirilen XSLT araçları optimize edilmistir. Üretilen çıktılar XML formatındadır ve benzer hataları aynı etiketler altında toplayarak bu çıktıların boyutları asgari seviyeye indirgenmiştir. Yaşar Üniversitesi, Bornova-İZMİR