VARLIK YÖNET M fi RKETLER N N CEBR CRA YETK LER N N BANKACILIK KANUNU ÇERÇEVES NDE DE ERLEND R LMES Yrd. Doç. Dr. Güray ERDÖNMEZ* I- G R fi Bankac l k sektöründe yaflanan krizlerin en belirgin göstergelerinden birisi bankalar n aktif kalitesindeki bozulmad r. Aktiflerdeki sorunlu varl klar bankalar n ödeme yetene ini tehdit etti i gibi, sermayenin afl nmas na ve banka karl l ile etkinli inin de azalmas na neden olmaktad r. Bütün bu olumsuz sonuçlar, bankac l k sektöründe yaflanan krizlerde aktiflerdeki sorunlu varl klar n azalt lmas n zorunlu k lmaktad r 1. Gerçekten, bankac l k sektörünün yeniden yap land r lmas için al nan önlemler; mali, operasyonel ve yap sal olmak üzere üç bölümde toplanmakta; yap sal önlemler aras nda ise, aktif yönetimi, borç yeniden yap land - r lmas, özellefltirme ve kurumlar n yeniden yap land r lmas say lmaktad r. Yap sal önlemler aras nda yer alan aktif yönetimi, mali kurumlar n iyi aktiflerinin kötü aktiflerden ayr lmas n ve kötü aktiflerin varl k yönetim flirketlerine devrini konu almaktad r 2. Varl k yönetim flirketleri, bankalar n sorunlu kredilerini devralmak ve onlar tasfiye etmek amac yla kurulmaktad rlar. Bu flirketler, ya bankac l k sektörünün sorunlu aktiflerini sürekli olarak devralma görevini üstlenmekte ya da kamu otoritesine devredilen bankalar n sorunlu aktiflerini bir defaya mahsus tasfiye etmekle görevlendirilmektedirler 3. Kötü aktiflerin yönetilmesi baflar l bir yeniden yap land rma program n n en önemli araçlar ndand r. Varl k yönetim flirketleri de banka bilançolar nda (*) Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Medeni Usul ve cra flâs Hukuku Anabilim Dal Ö retim Üyesi. (1) Berk Mesuto lu, Sorunlu Aktiflerin Varl k Yönetim fiirketlerince Tasfiyesi, Ülke Örnekleri, s. 1 vd. www.bddk.gov.tr (2) Ayd n A, Ataman P, nan E, Tulay B., Bankac l kta Mali Bünye Sorunlar ve Yeniden Yap land rmada Ülke Uygulamalar, Bankac lar Dergisi 2000/1, s. 37 vd. (3) Mesuto lu, s. 3.
2518 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 birikmifl sorunlu varl klar sat n alarak, bu varl klar n neden olabilece i riskleri üstlenmekte ve böylece, bankalar n as l faaliyet alanlar nda yo- unlaflmalar n sa lamaktad rlar. Bu flirketler ayr ca, sat n al nan tahsili geçmifl alacaklar n süresini uzatmak, faiz oran n de ifltirmek ve yeniden kredilendirmek suretiyle reel sektöre verilen kredilerin devaml l n sa lamaktad rlar 4. Türk hukukunda varl k yönetim flirketlerine iliflkin ilk düzenleme 4389 say l Bankalar Kanunu nun 14/VI, c, 3 hükmünde yer alm flt r. Sözü geçen hükümde her ne kadar aç kça varl k yönetim flirketi deyimi kullan lmam flsa da, Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu na ait alacaklar takip ve tahsil etmek üzere sermayesinin tamam Fon a ait bir flirket kurulmas öngörülmüfltür 5. Bir sonraki düzenleme 4743 Say l Kanun la getirilmifltir. Nitekim, Türkiye de 2001 y l nda yaflanan ekonomik kriz sonras nda stanbul Yaklafl m olarak da bilinen Finansal Yeniden Yap land rma Program oluflturulmufl ve bu program n hukuki alt yap s n teflkil eden 4743 say l Mali Sektöre Olan Borçlar n Yeniden Yap land r lmas ve Baz Kanunlarda De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanun da baz vergi avantajlar da getirilerek varl k yönetim flirketlerinin kurulmas kabul edilmifltir 6. 1 Ekim 2002 tarihinde Resmi Gazete de yay mlanan Varl k Yönetim fiirketlerinin Kurulufl ve Faaliyet Esaslar Hakk nda Yönetmelik ise bu flirketlerin kurulufluyla ilgili ayr nt l düzenlemeler getirmifltir. Son olarak, 4389 say l Bankalar Kanunu ile 4743 Say l Kanun daki hükümler kald r larak, Bankac l k Kanunu nda varl k yönetim flirketlerinin hukuki yap s ve yetkileri yeniden düzenlenmifltir. Bu çal flmada, varl k yönetim flirketlerinin ortakl k yap s k saca anlat ld ktan sonra, sahip olduklar cebri icra yetkileri Bankac l k Kanunu hükümleri çerçevesinde incelenecektir. II- VARLIK YÖNET M fi RKETLER N N KURULMASINA DUYULAN HT YAÇ Kriz dönemlerinde bankac l k sektörüne olan güvenin korunabilmesi bankalar n mali yap lar n n güçlü olmas na ba l d r. Bankalar n mali yap lar n n sa lam olmas ise sermaye yeterlilik oranlar n n yüksek olmas - n gerektirmektedir. Aksi takdirde, özellikle ekonomik kriz dönemlerinde bankac l k sektöründe ciddi sorunlar yaflanabilmektedir. Varl k yönetim flirketlerine genelde bu gibi kriz dönemlerini takiben ihtiyaç duyulmufltur. Gerçekten, dünyada bu flirketlerin bankac l k sektöründe meydana gelen krizlerin etkisiyle ortaya ç kan sorunlu varl klar n h zl flekilde tasfiye edilmesi amac yla kurulduklar görülmektedir 7. Örne in 1980 li y l- (4) Ahmet Koray Tahtak l ç, Bankac l k Krizlerinde Varl k Yönetim fiirketleri ve Türkiye Üzerinde De erlendirmeler, s.1, www.spk.gov.tr (5) Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, Bankalar Birli i Yay n, stanbul 2006, s. 872. (6) Ersin Özince, Türk Bankac l k Sisteminde Kredi Riski ve Aktif Yönetim fiirketleri, Aktif Sat fl ve Varl k Yönetim fiirketleri Konferans, stanbul 2004. (7) Tahtak l ç, s. 2. Varl k yönetim flirketlerinin baflka ülkelerdeki uygulama örnekleri için bkz. Tahtak l ç. s. 10 vd.
Varl k Yönetim fiirketleri Yrd. Doç. Dr. Güray Erdönmez 2519 lardan Amerika da yaflanan bankac l k krizinde Federal Mevduat Sigortas Kuruluflu (FDIC) devrald bankalar n sigorta kapsam ndaki mevduatlar n ödemifl ve bu bankalar n düflük kaliteli varl klar n n yönetimi ve tasfiyesini yürütmüfltür. Bunun gibi, 1990 l y llar n sonunda uzak do u ülkelerinde yaflanan mali krizi takiben de varl k yönetim flirketleri kurulmufltur. Uzakdo u ülkelerinde varl k yönetim flirketlerine duyulan gereksinimin temelinde, bankalar n portföy yönetim sorunlar n n bertaraf edilerek, normal etkinliklerini sürdürmeleri ve kredi vermeye devam etmeleri düflüncesi bulunmaktad r 8. Dünyadaki süreç Türkiye de de benzer flekilde yaflanm flt r. Türkiye de 1994 y l nda yaflanan mali kriz neticesinde, Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu devrald bankalar n sorunlu aktiflerini tasfiye etmek sorunuyla karfl karfl ya kal nca, bu aktiflerin devri için bir flirket kurulmas gündeme gelmifltir 9. 4389 say l Bankalar Kanunu nda bu amaçla sadece Fon alacaklar n devralmak üzere bir flirket kurulmas öngörülmüfl; 4743 Say l Kanun da ise, varl k yönetim flirketlerinin bankalar, özel finans kurumlar ve di er mali kurumlar n alacak ve varl klar n temellük etmelerine imkan tan nm flt r. 5411 say l Bankac l k Kanunu nda ise: Bankalar ve Fon dahil di er mali kurumlar n alacaklar ile di er varl klar n n sat n al nmas, tahsili, yeniden yap land r lmas ve sat lmas amac yla bu flirketlerin kurulmas öngörülmüfltür 10. Varl k yönetim flirketlerine özellikle bankalar n sermaye yeterlilik oran n sa layamad klar hallerde ihtiyaç duyulmaktad r. Çünkü, bankalar n sermaye yeterlilik oran n sa lamakta zorland hallerde varl k yönetim flirketleri devreye girmekte ve bankalar n karfl l k ay rarak zarar yazd klar alacaklar rayiç de erlerinden sat n alarak, riski banka bilançosu d fl na ç karmaktad rlar. Böylece, bankalar sorunlu varl klar n tahsiliyle u raflmak yerine as l faaliyet alanlar na yönelmektedirler. Ayr ca, varl k yönetim flirketleri kamu bankalar n n borçlar n üstlenmek suretiyle bu bankalar n özellefltirilmesine katk sa lad klar gibi 11, varl k tasfiyesinde ölçek ekonomisi sa lamak, bankalar n acele sat fllar nedeniyle zarar görmelerini önlemek ve borç geri ödeme disiplinini art rmak gibi katk lar da yapmaktad rlar 12. Bunlara ek olarak, takipteki banka kredilerinin varl k yönetim flirketlerine devriyle birlikte TMSF nin ifl yükünün azalaca ve Kurumun tahsil yetene inin daha yüksek alacaklara yönelebilece- i belirtilmektedir 13. Ayr ca, bireysel ve kurumsal borçlulardan olan alacaklar n tahsili varl k yönetim flirketlerine b rak larak, TMSF nin hakim (8) Mesuto lu, s. 10 vd. (9) Tahtak l ç, s. 10. (10) Bankac l k Kanunu nun 134. maddesine ait gerekçe (5411 say l Bankac l k Kanunu, Bankalar Birli i Yay n, stanbul 2006, s. 353). (11) Mesuto lu, s. 10 vd. (12) Mesuto lu, s. 3. (13) Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, s. 875.
2520 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 ortaklardan olan alacaklar n tahsiline yo unlaflma zorunlulu unun da bu flirketlerin kurulmas n gerekli k ld ileri sürülmektedir 14. III- VARLIK YÖNET M fi RKETLER N N ORTAKLIK YAPISI Varl k yönetim flirketlerinin ba l olduklar hukuk kurallar 4389 say l Bankalar Kanunu ndan bugüne kadar farkl flekilde oluflmufltur. Bu flirketlerin bafllang çta kamu hukuku kurallar na ba l kamu tüzel kiflileri (4389 say l Bank.Kan. m.14, c, III), daha sonra ise özel hukuk kurallar na ba l özel hukuk tüzel kiflileri olarak kurulmas öngörülmüfltür (5411 say l Bankac l k Kanunu. m.143). Bunun bir sonucu olarak, flirketlerin ortaklar da farkl l k arz etmifltir. Varl k yönetim flirketlerinin cebri icra yetkilerinden önce ortakl k yap lar na de inmekte yarar vard r. Böylece, ad geçen flirketlerin cebri icra yetkileri daha iyi ortaya konabilecektir. A- Bankac l k Kanunu ndan Önceki Dönem 4389 say l Bankalar Kanunu nda Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu nun elindeki alacaklar n tahsiline yard mc olmak üzere bir flirket kurulmas kabul edilmifltir 15. Kanunda, bu flirketin sermayesinin tamam n n Fon a ait olmas ; flirketin, TMSF nin cebri icraya iliflkin bütün hak, menfaat ve muafiyetlerinden yararlanmas ; kurulufl ve sermaye art r m yönünden Türk Ticaret Kanunu ile Tüketicinin Korunmas Hakk ndaki Kanun dan muaf tutulmas ve kamu tüzel kiflili ini haiz olmas öngörülmüfltür (4389 say l Bank.Kan. m. 14, c, III). 4389 say l Bankalar Kanunu nda TMSF d fl ndaki gerçek ve tüzel kiflilerin varl k yönetim flirketi kurmalar na ise olanak tan nmam flt r. Görüldü ü gibi, söz konusu flirket 6183 Say l Kanun hükümlerine dayanarak takip yapmak da dahil olmak üzere Fon a tan nan bütün yetkilerle donat lm flt r. Bankalar Kanunu ndaki düzenlemenin gereksinimlere ne kadar uygun oldu u kuflkuludur. TMSF elindeki sorunlu aktifleri Bankalar Kanunu nun tan d kapsaml yetkileri kullanarak tahsil edebilecek iken, sermayesinin tamam TMSF ye ait olan ve sadece Fon alacaklar n n tahsili için faaliyet gösterecek bir varl k yönetim flirketine gerek olup olmad tart fl labilir 16. Nitekim, TMSF Bankalar Kanunu nun tan d yetkiyi kullanmam fl ve sermayesinin tamam kendisine ait bir varl k yönetim flirketi kurmaktan kaç nm flt r 17. (14) Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, s. 874-875. (15) Bu flirketin ad 4389 say l Bankalar Kanunu nda aç kça varl k yönetim flirketi olarak an lmamaktad r (Bank.Kan.m.14, c, III). (16) Bu düflüncenin Bankalar Kanunu Meclis Alt Komisyonu nda da hakim oldu u ve sermayesinin tamam Fon taraf ndan karfl lanan varl k yönetim flirketi modelinin Kanundan ç kar ld anlafl lmaktad r. Özellikle bkz. Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, s. 1093 vd. (17) Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, s. 1093.
Varl k Yönetim fiirketleri Yrd. Doç. Dr. Güray Erdönmez 2521 4389 say l Bankalar Kanunu nu takiben, 4743 say l Mali Sektöre Olan Borçlar n Yeniden Yap land r lmas ve Baz Kanunlarda De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanun da varl k yönetim flirketlerine iliflkin bir düzenleme getirilmifltir. Kanunun üçüncü maddesinin yedinci f kras nda: Bankalar, özel finans kurumlar ve di er mali kurumlar n alacaklar ve di- er varl klar n n sat n al nmas ve yeniden yap land r larak sat lmas amac yla, kurulufl ve faaliyet esaslar Bankac l k Düzenleme ve Denetleme Kurulu taraf ndan belirlenecek varl k yönetim flirketlerinin kurulmas öngörülmüfltür (4743 Say l Kanun.m.3/VII). 4743 Say l Kanun daki bu düzenleme Türk hukukunda bir baflka varl k yönetim flirketi modelinin kabulü anlam na gelmektedir. Zira, 4743 Say l Kanun la, sermayesinin tamam TMSF ye ait olup kamu tüzel kiflili ini haiz flirketten baflka varl k yönetim flirketlerinin de kurulmas mümkün hale gelmifltir. Bu flirketler özel hukuk tüzel kiflileridir. TMSF nin sermaye pay azami bir miktarla s - n rland r lm fl ve an lan flirketlere sermayenin %20 sini aflmamak kayd yla ortak olabilece i kabul edilmifltir 18. Bunun yan nda, 4389 say l Bankalar Kanunu nda düzenlenen varl k yönetim flirketi sadece Fon alacaklar n n takip ve tahsili için kurulmufl iken, 4743 Say l Kanun da düzenlenen flirketler bankalar, özel finans kurumlar ve di er mali kurumlar n alacaklar n n sat n al nmas ve yeniden yap land r larak sat lmas amac yla kurulmufltur. Di er bir deyiflle, 4743 Say l Kanun da varl k yönetim flirketlerinin devralabilece i aktifler Fon alacaklar yla s n rland r lmam fl ve mali kurumlar n alacaklar na da teflmil edilmifltir. Ayr ca, 4389 say l Bankalar Kanunu nda düzenlenen flirket 6183 Say l Kanuna göre takip yapma yetkisi de dahil olmak üzere Fon un bütün yetkilerini haiz iken 4743 Say l Kanun da düzenlenen varl k yönetim flirketlerine cebri icra yetkisi yönünden herhangi bir ayr cal k tan nmam flt r 19. Görüldü ü gibi, varl k yönetim flirketlerinin faaliyet alanlar ve cebri icra yetkileri sahip olduklar ortakl k yap s na göre önemli ölçüde farkl l k göstermifltir. B- Bankac l k Kanunundaki Düzenleme Bankalar Kanunu nda de ifliklik yap lmas için yürütülen çal flmalarda varl k yönetim flirketlerinin durumu tekrar ele al nm fl ve önceki Kanun lardan farkl bir model benimsenmifltir. Esasen, Hükümet Tasar - s nda 4389 say l Bankalar Kanunu ve 4743 Say l Kanun da yer alan hükümlerin k smen konsolide edilerek, mevcut flirketlerin tek bir hükümde (18) Söz konusu Kanuna dayan larak kurulan ve faaliyet gösteren flirket say s n n da son derece az oldu- u ifade edilmektedir. Bankac l k Kanunu Tasar s çal flmalar s ras nda 4743 say l Kanuna göre kurulan flirket say s 2 olarak belirtilmifltir (Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, s. 110). (19) Nitekim, TMSF nin 6183 say l Kanun hükümlerine göre takip etti i alacaklar varl k yönetim flirketlerine devredemeyece i; özel hukuk tüzel kiflileri olan varl k yönetim flirketlerinin kamu alacaklar n n takip ve tahsili için sevk edilmifl olan 6183 say l Kanun ndan yararlanamayaca hakl olarak ileri sürülmüfltür ( smail Altay, Varl k Yönetim fiirketlerinin Kuruluflu, flleyifli, BDDK ile liflkisi ve Bu fiirket Modelinin Sa lad Avantajlar, Active Finans Dergisi, 2003 Temmuz A ustos, s. 57).
2522 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 yeniden düzenlenmesi öngörülmüfltür 20. Tasar n n 145. maddesinin 1. f kras nda: Fonun sahip oldu u varl klar n yönetimi veya alacaklar - n n tahsili hususunda Fona verilmifl olan görevleri; kuruluflu ve sermaye art r m 6762 say l Türk Ticaret Kanunu hükümleri ile 4077 say l Tüketicinin Korunmas Hakk nda Kanunun 29. maddesi ve 4054 say l Rekabetin Korunmas Hakk nda Kanunun 39. maddesi hükmünden muaf ve sermayesinin tamam na Fonun sahip oldu u bir anonim flirket arac l yla gerçeklefltirilebilir. fiirket 6183 say l Amme Alacaklar n n Tahsil Usulü Hakk nda Kanunun uygulamas ve bilgi isteme yetkisi d fl nda Fonun sahip oldu u tüm hak, menfaat, istisna ve muafiyetlerden ayn flekilde yararlan r denilmekle, Bankalar Kanunu ndakine benzer bir hüküm getirilmekte (4389 say l Bank.Kan. m. 14, c.iii); ayn maddenin üçüncü f kras nda ise, 4743 Say l Kanunda düzenlenen varl k yönetim flirketine benzer bir model benimsenmekte idi. Fakat, bu hükümler aynen kanunlaflmam fl ve 145. maddenin 1. ve 2. f kralar Tasar metninden ç kar lm flt r. Tasar da yap lan bu de ifliklik, sermayesinin tamam Fona ait olan ve 6183 Say l Kanun a göre takip yapma yetkisi de dahil olmak üzere Fon un bütün haklar n kullanabilecek varl k yönetim flirketi modelinin Bankac l k Kanunu nda düzenlenmemesi sonucunu do urmufltur. Bu husus alt komisyon çal flmalar s ras nda flu flekilde ifade edilmifltir: Burada iki grup flirket var. Birisi fonun tamamen kendi bünyesinde kuraca bir flirket; ikinci, bir varl k yönetim flirketine ortak olma. Buradaki ortakl k s n r belirlenebilir; ama fonun kendi bünyesinde kuraca flirket tamamen kendi flirketi, kendi ifltiraki olacakt r 21. flte komisyon çal flmalar nda sözü edilen ve sermayesinin tamam Fon a ait olan varl k yönetim flirketi modeli daha sonra Tasar dan ç kar lm flt r 22. Sonuç olarak, Bankac l k Kanunu nda 4743 Say l Kanun daki düzenlemeye benzer bir model kabul edilmifl olup, bugün, Fon un ortak 23 ol- (20) Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, s. 353. (21) Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, s. 875. (22) Tasar n n bu madde ile ilgili gerekçesinde : Bu Kanunla yürürlükten kald r lan 4389 say l Bankalar Kanununda yer alan hükümler ile 4743 say l Kanun kapsam nda aktif yönetim flirketinin düzenlendi- i hükümler k smen konsolide edilerek, Fonun hisselerinin tamam na sahip oldu u veya hissedar olabilece i iki ayr yap da varl k yönetim flirketi kurulmas hükme ba lanm flt r denilmektedir (Bank.Kan.Tasar s.m.145). Halbuki, sermayesinin tamam Fon a ait flirket kurulmas na imkan veren birinci f kra Tasar dan ç kar lm flt r. Ancak, madde gerekçesi bu de iflikli e uygun hale getirilmemifltir. Madde gerekçesindeki çeliflki bununla s n rl de ildir. Sermayesinin tamam Fon a ait flirket kurulmas n düzenleyen ilk f kra Tasar dan ç kar l rken, üçüncü f kra da bu de iflikli e uygun flekle getirilmemifltir. Onun için madde metni; Bankalar ve Fon dâhil di er malî kurumlar n alacaklar ile di er varl klar n n sat n al nmas, tahsili, yeniden yap land r lmas ve sat lmas amac yla, kurulufl ve faaliyet esaslar Kurul taraf ndan belirlenen varl k yönetim flirketleri de kurulabilir fleklinde kalm flt r. Halbuki, üçüncü f kradaki de eki, sermayesinin tamam Fon a ait flirket yan nda, Fon un hissedar oldu- u varl k yönetim flirketlerinin de kurulabilece ini belirtmek için konulmufltu. Tasar dan birinci f kra ç - kar ld için de ekinin Kanunda kalmas n n bir anlam kalmam flt r. (23) Fon, varl k yönetim flirketinde kurucu ortak olabilece i gibi, sermaye koymak suretiyle sonradan da ortak olabilir (Bank.Kan.m.143).
Varl k Yönetim fiirketleri Yrd. Doç. Dr. Güray Erdönmez 2523 du u veya hiçbir ortakl k iliflkisinin bulunmad varl k yönetim flirketleri kurulabilecektir 24. Kabul edilen model, Fon d fl ndaki kiflilerin de varl k yönetim flirketi kurmalar na veya hissedar olmalar na imkan tan maktad r. Kanun koyucu, sermayesinin tamam Fon a ait varl k yönetim flirketini Tasar dan ç karmakla birlikte, TMSF nin elindeki sorunlu aktiflerin varl k yönetim flirketlerine devrini sa layabilmek için Fon alacaklar n da bu hükmün kapsam na dahil etmifltir 25. Bankac l k Kanunu nda öngörülen model, Fon un sahip olabilece i sermaye oran yönünden de 4743 Say l Kanun dan ayr lmaktad r. 4743 Say l Kanun da Fon un varl k yönetim flirketine en fazla %20 oran nda sermaye koyabilece i kabul edildi- i halde, Bankac l k Kanunu nda azami bir s n r konulmaktan kaç n lm fl; hatta, Fon un asgari %20 hissedar oldu u varl k yönetim flirketlerine baz ayr cal klar tan nm flt r 26. IV- VARLIK YÖNET M fi RKETLER N N BANKACILIK KANUNU ÇERÇEVES NDE CRA YETK LER A- Bankac l k Kanunu nun Kabulünden Önce Kurulan Varl k Yönetim fiirketlerinin Cebri cra Yetkileri 1- Genel Olarak 5411 say l Bankac l k Kanunu yürürlü e girmeden önce baz varl k yönetim flirketleri kurulmufl ve faaliyete geçmifllerdir. Burada Bankac l k Kanunu nun kabulünün, önceden kurulan flirketlerin cebri icra yetkileri üzerinde ne gibi etkileri olaca sorulabilir. Bu soruya Bankac l k Kanunu nun 143. maddesinin son f kras nda flu flekilde cevap verilmifltir: Bu Kanunun yay m tarihinden önce kurulmufl olan varl k yönetim flirketleri bu Kanun hükümlerine tabi olarak faaliyetlerini yürütürler (Bank.Kan. m. 143/son). Kanun koyucu an lan hükümle 5411 Say l Kanun dan önce kurulan bütün varl k yönetim flirketlerinin Bankac l k Kanunu na tabi olacaklar n belirtmiflse de, sözü geçen hükmün do uraca sonuçlar 4389 say l Bankalar Kanunu ve 4743 Say l Kanun bak m ndan ayr ayr de erlendirilmelidir. (24) Bank.Kan.m.143 de düzenlenen varl k yönetim flirketlerinin kurulufl ve faaliyet esaslar n n Bankac l k Düzenleme ve Denetleme Kurulu taraf ndan belirlenece i kabul edilmifl (Bank.Kan.m.143/1); akabinde, Kurul Varl k Yönetim fiirketlerinin Kurulufl ve Faaliyetleri Hakk nda Yönetmeli i ç karm flt r. RG., 01.11.2006 tarih ve Sa. 26333, s. 124. (25) Bankac l k Kanunu nun 143. maddesindeki düzenleme bu aç dan 4743 say l Kanun ndan farkl d r. 4743 say l Kanun da Bankalar, özel finans kurumlar ve di er mali kurumlar n alacaklar n n devri öngörülmüfl iken (4743 say l Kanun.m. m.3/vii), Bankac l k Kanunu nda bu tan m n içine Fon alacaklar da dahil edilmifltir. Böylece, Fon un sorunlu aktiflerinin de kurulacak aktif yönetim flirketlerine devri kabul edilmifltir. (26) Bu konudaki genifl aç klama için bkz. ilerde IV, B, 3, a.
2524 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 2-4389 say l Bankalar Kanunu nda Kurulmas Öngörülen Varl k Yönetim fiirketi Yönünden Yukar da belirtildi i gibi, 4389 say l Bankalar Kanunu nda Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu na sermayesinin tamam kendisine ait bir flirket kurma yetkisi verilmifl ve bu flirketin 6183 Say l Kanun hükümlerine dayanarak takip yapmak da dahil olmak üzere TMSF nin cebri icra konusundaki bütün yetkilerini kullanabilece i kabul edilmifltir (4389 say l Bank.Kan. m. 14,c,III). 5411 say l Bankac l k Kanunu nda ise varl k yönetim flirketlerine bu tür genifl yetkiler tan nmaktan kaç n lm flt r. Her iki Kanun un meseleye bak fl aç s ndaki bu fark n, 4389 Say l Kanun zaman nda TMSF taraf ndan kurulan ve bundan böyle 5411 say l Bankac l k Kanunu na tabi k l nan varl k yönetim flirketinin aleyhine olaca ; sözü geçen flirketin cebri icra konusundaki genifl yetkilerini yitirece i ve di er varl k yönetim flirketleriyle ayn hükümlere tabi olaca düflünülebilir. Ancak, Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu 4389 say l Bankalar Kanunu nun kendisine tan d yetkiyi kullanarak varl k yönetim flirketi kurmad için 27, Bankac l k Kanunu m.143/son hükmünün pratik bir de eri yoktur. Bir di er deyiflle, 4389 say l Bankalar Kanunu na göre varl k yönetim flirketi kurulmad için, Bankac l k Kanunu m.143/son hükmü sadece 4743 Say l Kanun a göre kurulmufl varl k yönetim flirketleri için uygulama alan bulabilecektir. 3-4743 Say l Kanuna Göre Kurulan Varl k Yönetim fiirketleri Yönünden 4743 Say l Kanun da varl k yönetim flirketleriyle ilgili bir düzenleme yap lm fl ve TMSF d fl ndaki kiflilerin varl k yönetim flirketi kurmalar na olanak tan nm flt r. Ancak, bu flirketlere cebri icra konusunda herhangi bir ayr cal k tan nmam flt r. 5411 say l Bankac l k Kanunu nun 4743 Say l Kanun a göre kurulmufl flirketlerin cebri icra yetkileri üzerinde ne gibi etkileri olaca, TMSF nin varl k yönetim flirketinde hissedar olup olmad na göre de iflecektir. Çünkü, kanun koyucu varl k yönetim flirketlerinin Bankac l k Kanunu ndaki ayr cal klardan yararlanmalar için TMSF nin bu flirketlere asgari %20 oran nda ortak olmas n flart koflmufltur (Bank.Kan. m. 143/III). Bu ba lamda, TMSF nin %20 den daha az oranda hissedar oldu u varl k yönetim flirketleri Bankac l k Kanunu ndaki muafiyetlerden yararlanamayacak ve temellük ettikleri alacaklar n takip ve tahsilinde önceden oldu u gibi tamamen cra ve flâs Kanunu hükümlerine tabi olacaklard r. Fon un asgari %20 oran nda hissedar oldu u flirketlerin durumu ise farkl d r. Bu flirketler, daha önce bafllatt klar veya bundan böyle bafllatacaklar takiplerde Bank.Kan. m. 143/III ün atf yla Bank.Kan. m. 132/VIII ve m. 138/V hükümlerine müracaat edebileceklerdir. An lan (27) Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, s. 872.
Varl k Yönetim fiirketleri Yrd. Doç. Dr. Güray Erdönmez 2525 hükümlerden Bank.Kan. m. 132/VIII de ayn Kanunun 107. maddesi uyar nca bir bankan n alacaklar n n devral nmas halinde bu alacaklar n devir tarihi itibariyle Fon alaca haline gelece i ve o alacaklarla ilgili olarak borçlu aleyhine cra ve flâs Kanunu hükümlerine göre bafllat lm fl takipler ile alaca n tahsiline yönelik davalara kal nan yerden devam edilece i belirtilmektedir. Bank.Kan. m. 143/III hükmünün, Kanunun 132. maddesinin sekizinci f kras na yapt at f, varl k yönetim flirketlerine ilave hiçbir olanak getirmemektedir. Çünkü, varl k yönetim flirketleri TMSF veya di er mali kurumlardan alacak temellük etmekle zaten bu alacaklar takip ve tahsil yetkisini kazanacaklar (BK.m.162 vd.) ve derdest icra takiplerine kal nan yerden devam edebileceklerdir. 4743 Say l Kanuna göre kurulan ve TMSF nin %20 oran nda hissedar oldu u flirketlere tan nan ikinci olanak tebligat konusundad r. Bilindi i gibi, cra ve flâs Kanunu nda sat fl ilan n n borçluya, alacakl ya ve tapu sicilinde kay tl ilgililere tapuda kay tl adreslerine, bu adresler bulunamad takdirde ise ilanen tebli edilece i öngörülmekte ( K m.127); k ymet takdirine iliflkin raporun da ilgililerin tapudaki adreslerine tebli edilece i belirtilmektedir ( K m.128a). Bankac l k Kanunu nda ise, varl k yönetim flirketlerinin mahcuz mallar n sat fl nda, sat fla konu mallar n k ymet takdirleri ile sat fl ilânlar n borçlular d fl ndaki ilgililere bilinen son adreslerine yap lacak tebligatla, aksi takdirde ilanen tebli ettirecekleri kabul edilmifltir (Bank.Kan. m. 138/V). Bank.Kan. m. 138/V deki düzenlemeden sadece TMSF nin asgari %20 ortak oldu u varl k yönetim flirketlerinin yararlanabilecek olmas, kanun koyucunun sözü geçen flirketlere tebligat konusunda bir ayr cal k tan mak istedi ine iflaret etmektedir. Ancak, bu hüküm cra ve flâs Kanunu ndaki düzenlemeyle karfl laflt r ld nda varl k yönetim flirketlerine tebligat konusunda bir ayr cal k tan nd n söylemek güçtür. cra ve flâs Kanunu nda sat fl ilan n n tapu sicilinde kay tl ilgililere tebli edilebilmesi için ilgililerin tapuda adreslerinin bulunmas gerekir. lgili tapuda kay tl de ilse, adres araflt rmas yap lmaz ve gazetedeki sat fl ilan ilgililere tebligat yerine geçer 28. Bankac l k Kanunu nda ise ilgililerin adresleri bilinmedi i takdirde, k ymet takdir raporlar ile sat fl ilânlar n n ilanen tebli edilece i kabul edildi i için (Bank.Kan. m. 138/V), gazetedeki sat fl ilan n n tebligat yerine geçti ini ileri sürmek imkan kalmam flt r. Görüldü ü gibi, Bankac l k Kanunu nda varl k yönetim flirketlerine k ymet takdiri raporlar ile sat fl ilânlar n n tebli i hususunda bir avantaj tan nmak istenirken, cra ve flâs Kanunu ndaki düzenlemeye göre daha dezavantajl bir durum ortaya ç km fl ve ek tebligat yükümlülü ü getirilmifltir 29. (28) Baki Kuru, cra ve flâs Hukuku, C. II, stanbul 1990, s. 1273 vd.; Saim Üstünda, cra Hukukunun Esaslar, stanbul 2000, s. 315; Hakan Pekcan tez/ O uz Atalay/ Meral Sungurtekin Özkan/ Muhammet Özekes, cra ve flâs Hukuku, Ankara 2006, s. 246. (29) Yaflar Al c, Bankalar Kanunu fierhi, stanbul 2007, s. 1164.
2526 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 B- Bankac l k Kanunu nun Yürürlü e Girmesinden Sonra Kurulan Varl k Yönetim fiirketlerinin Cebri cra Yetkileri 1- Genel Olarak Bankac l k Kanunu yürürlü e girdikten sonra kurulan varl k yönetim flirketleri gerek mali kurulufllardan gerekse Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu ndan, bu kurumlar n takip etmek istemedikleri sorunlu aktifleri devralabilirler. Bankac l k Kanunu, varl k yönetim flirketlerinin bankalardan ve di er mali kurulufllardan temellük ettikleri alacaklar n takip ve tahsiliyle ilgili özel bir düzenleme sevk etmezken, alaca n TMSF den sat n al nmas olas l n aç kça düzenlemifltir. Kanunun 143. maddesinin üçüncü f kras nda, Fon un asgari %20 oran nda hissedar oldu u flirketlerin, Fondan devrald klar alacaklarla ilgili olarak Bankac l k Kanunu nun 132. maddesinin sekizinci f kras ve 138. maddesinin beflinci f kras nda Fon a tan nan hak ve yetkileri kullanacaklar belirtilmifltir 30. Buna göre, Bank.Kan. m. 132/VIII ve m.138/v hükümlerinden yararlanabilecek varl k yönetim flirketleri iki aç dan s n rland r lm flt r. Bunlardan ilki, varl k yönetim flirketinin hissedar yap s d r. Kanunda bu konuda asgari bir miktar belirlenmifl ve Fon un %20 ve daha fazla oranda hissedar oldu u flirketlerin sözü geçen hükümlerden yararlanabilecekleri kabul edilmifltir. kinci olarak, temellük edilen alacak bak m ndan da s n rlama yap lm fl ve sadece Fon dan devral nan alacaklar n tahsili için an lan hükümlerden yararlan labilece i belirtilmifltir. Bankac l k Kanunu na göre kurulan varl k yönetim flirketlerinin cebri icra yetkileri incelenirken de iflik olas l klar n göz önünde bulundurulmas zorunludur. Gerçekten, temellük edilen alacak ilk defa icra takibine konu olacaksa flirketin bu takipteki yetkilerinin ne olaca akla gelecek ilk sorudur. Temellük edilen alacak daha önce icra takibine konu oldu u takdirde ise, varl k yönetim flirketlerinin derdest takibe devam edip edemeyecekleri sorusu gündeme gelecek; bu soruyu ise, derdest takibin cra ve flâs Kanunu na m yoksa 6183 Say l Kanuna göre mi bafllat ld sorusu takip edecektir. flte bütün bu olas l klar afla da ayr ayr incelenecektir. 2- Varl k Yönetim fiirketince Devral nan Alacak lk Defa cra Takibine Konu Olacaksa Bankac l k Kanunu nda varl k yönetim flirketlerinin temellük ettikleri alacaklar tahsil etmek için hangi Kanun a göre takip bafllatacaklar belirtilmemifltir. Bununla birlikte, bankalar n ve di er mali kurumlar n özel hukuktan do an alacaklar n devralan varl k yönetim flirketlerinin cra ve flâs Kanunu hükümlerine müracaat etmeleri gerekti i aç kt r. Kanunda, bankalar ve di er mali kurumlardan devral nan alacaklar n icra yoluyla (30) Varl k yönetim flirketlerine tan nan bu imtiyazlar basit hususlarla ilgili olup, Tasar da tan nan yetkilere göre çok k s tl d r (Ahmet Battal, Bankac l k Kanunu fierhi, Ankara 2006, s. 404).
Varl k Yönetim fiirketleri Yrd. Doç. Dr. Güray Erdönmez 2527 takibinde varl k yönetim flirketlerine herhangi bir ayr cal k da tan nmam flt r. Dolay s yla, mezkur alacaklar n cebri icra yoluyla tahsili herhangi bir özellik arz etmemektedir. Varl k yönetim flirketlerinin alaca TMSF den temellük etmeleri halinde, hangi Kanun hükümlerine göre takip bafllatacaklar akla gelebilecek bir baflka sorudur. Bu soruya cevap verebilmek için, kanun koyucunun varl k yönetim flirketlerinin cebri icra yetkilerine olan yaklafl m n incelemekte fayda vard r. 4389 say l Bankalar Kanunu nda, TMSF nin kuraca varl k yönetim flirketine hem 6183 Say l Kanun a göre takip yapma hem de Fon un cebri icrayla ilgili di er yetkilerini kullanma imkan verilmifltir. Varl k yönetim flirketine böylesine ola anüstü yetkiler tan nmas n n temelinde flirket sermayesinin tamam n n Fon a ait olmas ve flirketin, Fon gibi kamu tüzel kiflili ine sahip bulunmas vard r. 4389 say l Bankalar Kanunu nda 6183 Say l Kanuna göre takip yapma yetkisi kamu tüzel kiflili ini haiz TMSF ye ve onun kuraca flirkete tan nm flt r. Buna mukabil, 5411 say l Bankac l k Kanunu nda, Fon alacaklar n n takip ve tahsili için sevk edilen istisnalar ve kapsaml yetkiler sadece TMSF ye tan nm fl; Fon un %20 oran nda hissedar oldu u varl k yönetim flirketleri ile Fon un hiçbir ortakl n n bulunmad flirketlere ise bu yetkiler verilmemifltir. Kanun koyucu böylece, salt Fon alaca na sahip olunmas n Bankac l k Kanunu ndaki cebri icraya iliflkin özel yetkilerin kullan lmas için yeterli görmemifl ve bu yetkileri sadece kamu tüzel kiflili ini haiz TMSF ye tan m flt r. Halbuki, varl k yönetim flirketleri özel hukuk tüzel kiflileridir. Buna ilaveten, Bankac l k Kanununda fon alacaklar n n amme alaca oldu unu belirten sarih bir hüküm olmad gibi, varl k yönetim flirketlerine 6183 Say l Kanun a göre takip yapma yetkisi veren aç k bir düzenleme de bulunmad için an lan flirketlerin 6183 Say l Kanuna göre takip yapma yetkisinin bulunmad söylenebilecektir. Buna göre, varl k yönetim flirketlerinin alaca TMSF den temellük etmeleri halinde cra ve flâs Kanunu hükümlerine göre takip bafllatmalar gerekecektir. Mezkur takiplerde, Fon un asgari %20 hissedar oldu u flirketler Bankac l k Kanunu nun tebligata iliflkin hükmüne baflvurabilecekler (Bank.Kan. m. 138/V); bunun d fl nda, fon alaca n n temellük edilmesi varl k yönetim flirketine ek bir yetki sa lamayacakt r 31. (31) Fon un takip etmek istemedi i alacaklar tahsil etmek için kurulan varl k yönetim flirketlerine TMSF nin sahip oldu u yetkilerin bir bölümünün tan nmas yerinde olmufltur. Kanunun gerekçesinde de Fonun sermaye sa lamak suretiyle hissedar olarak kat labilece i flirkete de birtak m istisna ve muafiyetler tan narak, alacaklar n takip ve tahsilinin kolaylaflt r lmas amaçland belirtilmektedir (Gerekçe.m.145). Ancak, varl k yönetim flirketlerinin salt Fon un elindeki sorunlu alacaklar sat n ald için, bir kamu tüzel kiflisi olan Fon ile ayn yetkilere sahip olmas ve Fona tan nan istisnalar n tamam ndan yararlanmas uygun de ildir. Bu nedenle, varl k yönetim flirketlerine tan nan istisnalar n Fon un en az %20 oran nda ortak olmas kayd na ba lanmas isabetli olmufltur (Hakan Pekcan tez/ Güray Erdönmez, Bankac l k Kanunu nun cra ve flâs Hukuku Aç s ndan De erlendirilmesi, Bankac lar Dergisi, 2006 Aral k, s. 42).
2528 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 3- Varl k Yönetim fiirketince Devral nan Alacak Daha Önce cra Takibine Konu Olmuflsa Varl k yönetim flirketlerinin bankalardan ve di er mali kurumlardan devrald klar alacaklar daha önce icra takibine konu olmuflsa, flirketler derdest takipleri alaca temellük ettikleri tarihten itibaren devam ettireceklerdir. Burada, özel hukuk tüzel kiflilerinin özel hukuktan kaynaklanan alaca bir baflka özel hukuk tüzel kiflisi taraf ndan devral nmaktad r. Onun için, alaca temellük eden varl k yönetim flirketlerinin cra ve flâs Kanunu na göre bafllat lan takipleri ayn hükümlere dayanarak devam ettirecekleri aç kt r. Varl k yönetim flirketleri sorunlu alacaklar bankalar ve di er mali kurumlardan devralabilecekleri gibi, TMSF den de temellük edebilirler. TMSF, sahip oldu u alaca icra takibine geçtikten sonra temlik etmiflse, varl k yönetim flirketlerinin sözü geçen takipteki yetkilerinin ne olaca sorulabilir. Bankac l k Kanunu nda bu soruna k smen aç kl k getirilmifl ve Fonun en az %20 hissedar oldu u varl k yönetim flirketlerinin TMSF den devrald alacaklar hakk nda daha önce cra ve flâs Kanunu na göre bafllat lan takiplerdeki yetkisi düzenlenmifltir (Bank.Kan. m. 143 atf yla, m.132). Nitekim, Bank.Kan. m. 132/ VIII de: Bu Kanunun 107 nci maddesi uyar nca bir bankan n alacaklar n n devral nmas hâlinde bu alacaklar, devir tarihi itibar yla Fon alaca haline gelir ve bu alacaklarla ilgili olarak borçlu aleyhine 2004 say l cra ve flâs Kanunu hükümlerine göre bafllat lm fl bulunan takipler ile alaca n tahsiline yönelik davalara kald yerden devam edilir denilmekte, mezkur flirketlerin 6183 Say l Kanuna göre bafllat lan takiplere devam edip edemeyecekleri sorusu ise yan ts z b rak lmaktad r. Bankac l k Kanunu nda TMSF nin hissedar olmad varl k yönetim flirketlerinin derdest takiplerdeki cebri icra yetkisi de düzenlenmemektedir. Bu çerçevede, TMSF den alacak temellük eden varl k yönetim flirketlerinin derdest takiplerdeki yetkilerinin ne olaca çeflitli olas l klara göre incelenecektir. a) TMSF nin Varl k Yönetim fiirketine Asgari % 20 Oran nda Hissedar Olmas TMSF baz fon alacaklar n n tahsili için 6183 Say l Kanuna göre icra takibi yapabilirken (Bank.Kan. m. 132/I), di er alacaklar n da bu olanaktan mahrumdur. Onun için, varl k yönetim flirketlerinin yetkileri, takibin cra ve flâs Kanunu ve 6183 say l Amme Alacaklar n n Tahsil Usulü Hakk nda Kanun dan hangisine göre bafllat ld dikkate al narak ayr ayr ele al nacakt r. aa) Temellük Edilen Alaca n Tahsili çin TMSF cra ve flâs Kanunu Hükümlerine Göre Takip Bafllatm flsa TMSF elindeki alacaklar n tahsili için cra ve flâs Kanunu hükümlerine göre takip bafllatt ktan sonra, takibe konu alaca varl k yönetim flirketlerine devretmeyi gerekli görebilir. Bu durumda, derdest takiplerin
Varl k Yönetim fiirketleri Yrd. Doç. Dr. Güray Erdönmez 2529 ak betinin ne olaca Bankac l k Kanunu nun 143/III hükmünün atf yla 132. maddenin sekizinci f kras nda gösterilmifl ve varl k yönetim flirketlerinin cra ve flâs Kanunu na göre bafllat lan takiplere kal nan yerden devam edecekleri ifade edilmifltir. Bu hükmün Kanuna konulmas n n gerekli olup olmad tart fl labilir 32. Zira, dava hakk maddi hukuktan kaynaklanan haktan ba ms z olmad için, hakk n devriyle birlikte dava açma ve takip yapma hakk yetkisi kendili inden devralana geçer 33. Varl k yönetim flirketlerinin de TMSF den devrald klar alacaklar n tahsili için derdest takiplere kal nan yerden devam edebilecekleri aç k oldu una göre, bu konuda yasal düzenlemeye gerek olmad söylenebilecektir. Ancak, Bankalar Kanununun 132. maddesinin 8. f kras na yap lan atf n farkl flekilde yorumland da görülmektedir. Doktrindeki bir yazar, Fon alacaklar n temellük eden varl k yönetim flirketlerinin cra ve flâs Kanunu na göre bafllat lan takiplere alaca n temliki hükümleri gere ince (BK m.162 vd.) devam edebileceklerinin aç k oldu unu; ad geçen hükmün Fon un asgari %20 hissedar oldu u varl k yönetim flirketlerinin Bankac l k Kanunu nun 136, geçici 11 ve 12. maddelerinden yararlanabilecekleri fleklinde anlafl lmas gerekti ini belirtmektedir 34. Bu görüfl kabul edildi i takdirde, Fon un asgari %20 hissedar oldu u varl k yönetim flirketlerinin 4389 say l Bankalar Kanunu nda TMSF ye tan nan cebri icra yetkilerini kullanabilecekleri sonucuna ulafl labilecektir (Bank.Kan. geçici m.11/1,3). Halbuki, yukar da ayr nt l flekilde izah edildi i gibi, Bankac l k Kanunu haz rl k çal flmalar nda kanun koyucunun iradesi hiçbir zaman varl k yönetim flirketlerine TMSF ile ayn hak ve yetkileri tan mak olmam flt r. Kanun Tasar s nda sadece, sermayesinin tamam Fon a ait olup kamu tüzel kiflili ini haiz varl k yönetim flirketine TMSF nin yetkileri tan nm fl; TMSF nin hissedar oldu u flirketlere ise bu yetkiler verilmemifltir. Tasar kanunlaflt nda da, Fon un hissedar oldu- u flirketlerin 6183 Say l Kanun a müracaat etmelerini sa layacak hükümlere at f yapmaktan özenle kaç n lm flt r. Kanun koyucunun iradesi savunuldu u gibi olsa idi, böyle dolayl bir yol izlemek yerine 6183 Say l Kanuna göre takip yapma yetkisi veren hükme (Bank.Kan. m. 132/I) at f yapmakla yetinece i düflünülmektedir. Meclis alt komisyon tutanaklar da görüflümüzü desteklemektedir. Sözü geçen tutanaklar n incelenmesinden, Bankalar Kanununun 132. maddesinin 8. f kras na varl k yönetim flirketlerinin derdest icra takiplerine devam edebileceklerini vurgula- (32) Varl k yönetim flirketlerini düzenleyen Bank.Kan.m.143 de at f yap lan Bank.Kan.m.132/VIII hükmü 5411 say l Bankac l k Kanunu yla getirilmifltir. Bundan önce TMSF nin cra ve flâs Kanunu na göre bafllatt takiplere 6183 say l Kanuna göre devam edebilece i kabul edilmekteydi (4389 say l Bank.Kan.m.15/1). (33) Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. I, stanbul 2001, s. 872; Hakan Pekcan tez/o uz Atalay/ Muhammet Özekes, Medeni Usul Hukuku, Ankara 2006, s. 282. (34) Al c, s. 1190.
2530 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 mak için at f yap ld anlafl lmaktad r 35. Bu nedenlerle, yukar da belirtilen görüflün aksine, Bank.Kan. m. 132 hükmüne yap lan at ftan hareketle, TMSF nin asgari %20 hissedar oldu u flirketlerin 6183 Say l Kanuna göre takip yapabilecekleri sonucuna ulafl lamayaca söylenebilecektir. bb) Temellük Edilen Alaca n Tahsili çin Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu 6183 Say l Kanun Hükümlerine Göre Takip Bafllatm flsa TMSF nin hangi hallerde 6183 Say l Kanun hükümlerine göre takip yapabilece i Bankalar Kanunu nun 132. maddesinin birinci f kras nda belirtilmifltir. Burada, Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu, Bankac l k Kanunu nun kendisine verdi i yetkiye istinaden 6183 Say l Kanun a göre takip bafllatt ktan sonra takibe konu alaca hissedar oldu u bir varl k yönetim flirketine devrederse, bu flirketin Fon un bafllatt takibe yine 6183 Say l Kanun hükümlerine göre devam edip edemeyece i sorusu akla gelebilir. Bankac l k Kanunu nun 132. maddesinin sekizinci f kras nda sadece, varl k yönetim flirketlerinin cra ve flâs Kanunu hükümlerine göre bafllat lan takiplere kal nan yerden devam edecekleri belirtilmifltir. Varl k yönetim flirketlerinin 6183 Say l Kanuna göre bafllat lm fl takiplere devam edip edemeyecekleri sorusu ise Bankac l k Kanununda cevaps z b rak lm flt r. Bilindi i gibi, 4389 say l Bankalar Kanunu ve 5411 say l Bankac l k Kanunu fon alacaklar n n hukuki niteli iyle ilgili farkl düzenlemeler içermektedir. O nedenle, fon alacaklar n temellük eden varl k yönetim flirketlerinin 6183 Say l Kanuna göre bafllat lan takiplere kal - nan yerden devam edip edemeyecekleri sorusuna cevap aran rken, takibin hangi Kanun zaman nda bafllat ld n n dikkate al nmas gerekir. aaa) TMSF nin 5411 say l Bankac l k Kanunu Yürürlü e Girdikten Sonra 6183 Say l Kanuna Göre Bafllatt Takipler Yönünden Varl k yönetim flirketlerinin, Bankac l k Kanunu yürürlü e girdikten sonra 6183 Say l Kanun a göre bafllat lan takiplere devam edip edemeyecekleri hususunda bir görüfl bildirebilmek için, öncelikle fon alacaklar - n n nelerden ibaret oldu una ve TMSF nin hangi hallerde 6183 Say l Kanuna müracaat etme yetkisinin bulundu una de inmekte yarar vard r. Doktrinde, hangi alacaklar n Fon alaca oldu u flu flekilde belirtilmektedir:...fon un kanuni kaynaklardan do an alacaklar, Fon un her türlü kaynaktan do an alacaklar, Fona intikal eden bankan n hakim ortaklar ndan, bunlar n flirketlerinden ve flirketlerinin ifltiraklerinden do an alacaklar, banka yöneticileri ve bunlar yak nlar ndan olan alacaklar, dolanl ifllemlerden do an alacaklar, Fon taraf ndan devral nan alacaklard r 36. TMSF nin Fon alacaklar ndan hangilerini 6183 Say l Kanun hü- (35) Komisyon çal flmalar s ras nda dile getirilen flu beyan durumu gayet iyi aç klamaktad r :... 134. maddedeki (Kanun da 132. madde) yetki alacaklar n devri halinde takibe devam yetkisidir... hani, Fon baz yetkilerini bunlara devrediyor; hay r, bu iflin yürümesi için zorunlu olan yetki devirleridir (Gerekçeli 5411 say l Bankac l k Kanunu, s. 1096). (36) Ünal Tekinalp, Fondaki Bankan n Hukuku, stanbul 2003, s. 54-58.
Varl k Yönetim fiirketleri Yrd. Doç. Dr. Güray Erdönmez 2531 kümlerine göre takip ve tahsil edebilece i ise Bank.Kan. m. 132/I de gösterilmifltir. Buna göre Fon, Bankac l k Kanunu nun 130. maddesinde öngörülen gelirlerinden kaynaklanan alacaklar, Bankalar Kanunu nun 108. maddesinde düzenlenen ve bir bankan n kaynaklar n n istismar ndan kaynaklanan zararlar n tazminiyle ilgili alacaklar ile sigortaya tabi mevduat ve kat l m fonu tutarlar n n eksik beyan sebebiyle oluflan alacaklar n takip ve tahsilinde AATUHK ya baflvurabilecektir (Bank.Kan. m. 132/1) 37. Kanun koyucu, 4389 say l Bankalar Kanunu ndan farkl olarak fon alacaklar n amme alaca olarak nitelemekten kaç nm flt r. Doktrinde, Bank.Kan. m. 108 de belirtilen alacaklarla ilgili olarak flu düflünceye yer verilmektedir: Bankan n faaliyeti izninin kald r lmas halinde, Fon alaca- haline gelen kulland r lan kaynaklar ve u ran lan zararlar -Fonun Kanundan ötürü bu alacaklara sahip olmas, alaca kamu alaca haline getirmedi i halde- 6183 say l Yasa hükümlerine göre takip ve tahsil edebilecektir 38. Gerçekten, Bank.Kan. m. 108 de: Bankan n faaliyet izninin kald r lmas hâlinde Fon taraf ndan verilecek süre içerisinde iade ve tazmin edilemeyen tutarlar Fon alaca haline gelir ve 6183 say l Amme Alacaklar n n Tahsil Usulü Hakk nda Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir denilmek suretiyle, Fon un devrald özel hukuk alacaklar n kamu alaca na dönüfltürmek de il, bu alacaklar n tahsilini h zland rmak ve kolaylaflt rmak istenmifltir. Ayn flekilde, Bankac l k Kanunu nun 130. maddesinde belirtilen gelirlerden kaynaklanan alacaklar ile sigortaya tabi mevduat ve kat l m fonu tutarlar n n eksik beyan sebebiyle oluflan alacaklar n takip ve tahsilinde TMSF ye 6183 Say l Kanun a baflvuru imkan verilmesinin sebebinin de Fon alacaklar n n bir an önce ve kolay flekilde tahsili oldu u düflünülmektedir 39. Bank.Kan. m. 134 ün gerekçesi de bu düflünceyi desteklemektedir. Hükümet Gerekçesi flöyledir: Fona, Fon gelirlerinin tahsilinde, banka kaynaklar n n istismar sebebiyle faaliyet izni kald r lan veya Fona devredilen bankalar n hâkim ortaklar ve yöneticileri hakk nda yapaca takiplerde ve 1211 say l Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas Kanunu ile bu Kanun uyar nca banka taraf ndan yetkili mercilere beyan edilen sigortaya tâbi mevduat ve kat l m fonu tutar ile Fon taraf ndan tespit edilen mevduat ve kat l m fonu tutar aras nda bir fark bulunmas halinde bu fark n tahsilinde 6183 say l Amme Alacaklar n n Tahsil Usulü Hakk nda Kanun hükümleri uya- (37) Ünal Tekinalp/Gülören Tekinalp, Bankalar ve Finansal Kurumlar Mevzuat le 5411 say l Bankac l k Kanununun Aç klamalar ve Dogmatik Mimarisi, stanbul 2006, s. 60. (38) Seza Reiso lu, Bankac l k Kanunu fierhi, Ankara 2007, s. 1350. (39) 4389 say l Kanun un yürürlükte oldu u s ralarda doktrinde, Bankalar Kanunu nda hiçbir flekilde kamusal niteli i bulunmayan baz alacaklar n 6183 say l Kanun kapsam na al nd ileri sürülmüfltür (Ünal Tekinalp, Bankan n Fona Devredilmesi Sisteminin Elefltirilmesi ve Öneriler, Bankac l k Sorunlar Sempozyumu, Ankara 2004, s. 282). 5411 say l Bankac l k Kanunu nda söz konusu Fon alacaklar için kamu alaca ifadesi kullan lmaktan kaç n lm flsa da, Fon a mezkur alacaklar n tahsili için 6183 say l Kanun hükümlerine göre baflvuru imkan tan nm flt r (Bank.Kan.m.132).
2532 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 r nca takip ve tahsili yetkisi verilmifl, bu yetki çerçevesinde Fonun idari yetkilerle donat lmas suretiyle alacaklar n n tahsil kabiliyetinin art r lmas amaçlanm flt r 40. Kanunun gerekçesinden de anlafl laca- üzere, Bankac l k Kanunu nda Fon alacaklar na amme alaca niteli i kazand rmak de il, TMSF ye devrald özel hukuk alacaklar n n takip ve tahsilinde 6183 Say l Kanun hükümlerine baflvurmak yetkisi tan nmak istenmifltir. 4389 say l Bankalar Kanunu ndaki: Fon alacaklar kamu alaca d r. Devir al nmak yoluyla Fon alaca haline getirilen alacaklar Fon taraf ndan devral nd klar tarihten itibaren amme alaca niteli ini kazan r hükmünün (4389 say l Bank.Kan. m. 15/III,s. 4) Bankac l k Kanunu na al nmam fl olmas da bu düflünceyi destekler niteliktedir. Di er yandan, Bankac l k Kanunu Tasar s ndaki düzenleme kanun koyucunun varl k yönetim flirketlerinin 6183 Say l Kanuna göre takip yap p yapamayacaklar konusuna nas l yaklaflt n gayet aç k flekilde gözler önüne sermektedir. Bankac l k Kanunu Tasar s nda, sermayesinin tamam Fon a ait varl k yönetim flirketi ve Fonun kurucu ortak veya hissedar oldu u varl k yönetim flirketleri olmak üzere iki model benimsenmifl ve bu ay r m flirketlerin cebri icra konusundaki yetkileri bak - m ndan da dikkate al nm flt r. Ad geçen ay r ma uygun olarak sermayesinin tamam Fon a ait olan ve Fon gibi kamu tüzel kiflili ini haiz varl k yönetim flirketine 6183 Say l Kanun hükümlerine baflvurma imkan verilirken, Fon un hissedar oldu u flirketlere bu yetki tan nmam flt r (Bank.Kan.Tasar.m.145/1) 41. Görüldü ü gibi, kanun koyucu bafltan beri sadece TMSF ye ve onun kuraca kamu tüzel kiflili ini haiz varl k yönetim flirketine 6183 Say l Kanun hükümlerine baflvurma yetkisi tan - m flt r. Sonuç olarak, 6183 Say l Kanuna dayan larak bafllat lan icra takiplerine konu Fon alacaklar n n (Bank.Kan. m. 132) temelde özel hukuktan kaynakland ve bu alacaklar temellük eden varl k yönetim flirketlerinin de özel hukuk tüzel kiflileri olduklar ; 4389 say l Bankalar Kanunu ndan bu yana kanun koyucunun sadece kamu tüzel kiflili ini haiz kurumlara 6183 Say l Kanuna baflvurma yetkisini tan d (4389 say l Bank.Kan. m. 14/VI, c, 3; 15/3); Bankac l k Kanununda, an lan flirketlere sadece art rma ilan ile k ymet takdiri raporunun tebli inde istisna tan nd ve bu flirketlerin 6183 Say l Kanun a baflvurmalar na olanak sa layan hükümlere at f yap lmaktan özenle kaç n ld (Ban.Kan.m.143/3); bu durumun, Fon alacaklar n n tahsili için sevk edilen yetkilerin özel hukuk kiflilerince kullan lmas n n istenmedi ine iflaret etti i göz önüne al nd nda, varl k yönetim flirketlerinin salt fon alacaklar n devrald klar için Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu nun sahip oldu u cebri icra yetkilerini kul- (40) Benzer bir düzenleme 4389 say l Bankalar Kanunu nda da mevcut olup, AATUHK na göre takip yapma yetkisi sadece kamu tüzel kiflili ini haiz olan Fon a ve onun kuraca varl k yönetim flirketine tan nm fl idi (4389 say l Bank.Kan.m.14/VI, c, 3; 15/3).
Varl k Yönetim fiirketleri Yrd. Doç. Dr. Güray Erdönmez 2533 lanamayacaklar ve bu ba lamda, 6183 Say l Kanun hükümlerine göre bafllat lm fl takiplere cra ve flâs Kanunu hükümlerine göre devam etmek mecburiyetinde olduklar sonucuna ulafl labilir. bbb) TMSF nin 5411 say l Bankac l k Kanunu Yürürlü e Girmeden Önce 6183 Say l Kanuna Göre Bafllatt Takipler Bak m ndan Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu, Bankac l k Kanunu yürürlü e girmeden önce 6183 Say l Kanun a göre takip bafllatm fl ve bilahare, takibe konu alaca bir varl k yönetim flirketine devretmiflse, bu flirketin Fon un bafllatt takibe yine 6183 Say l Kanun hükümlerine göre devam edip edemeyece i ayr bir sorun teflkil eder. Bankac l k Kanunu nda varl k yönetim flirketlerine bu konuda yetki veren bir hüküm yoktur. Ancak, Kanunda hüküm bulunmamas bu sorunun olumsuz flekilde cevaplanmas için yeterli bir gerekçe de ildir. Zira, 4389 say l Bankalar Kanunu nda 4672 Say l Kanun la yap lan de ifliklikle, yönetim ve denetimi TMSF ye devredilen bankalar n özel hukuktan kaynaklanan alacaklar n n kamu alaca niteli ini kazanaca ve AATUHK ya göre takibe konulacaklar kabul edilmifltir 41. Fon alacaklar n n 4389 say l Bankalar Kanunu nda aç kça kamu alaca olarak nitelendirilmesi, bu alacaklar devralan varl k yönetim flirketlerinin de 6183 Say l Kanuna göre takip bafllatma veya derdest takipleri ayn Kanun hükümlerine göre devam ettirme olana na sahip olup olmad klar konusunu gündeme getirmektedir. 4389 say l Bankalar Kanunu yürürlükte iken, doktrinde:... Bir alacak kamu alaca na dönüflmüflse -Fon bankalar n n baz alacaklar n n Fona devri gibi- art k kamu kurumunun -Fonun- kamu alaca n üçüncü flah slara devrederek, kamu alaca n özel alaca a dönüfltürme yetkisi bulunmad söylenebilir... görüflüne yer verilmifltir 42. Bu sonuç, 4389 say l Bankalar Kanunu bak m ndan hakl olmakla birlikte, 5411 say l Bankac l k Kanunu nda an lan görüflün aksine bir hüküm getirilmifl ve nitelik itibariyle özel hukuk alaca olan, ancak Fona devredilmekle Kanundan ötürü kamu alaca niteli i kazanan Fon alacaklar n n varl k yönetim flirketlerine devrine ve bilahare bu flirketler taraf ndan takip ve tahsiline imkan tan nm flt r (Bank.Kan. m. 143). Bankac l k Kanunu nda Fon alacaklar n n özel hukuk tüzel kiflilerine temlik edilebilece i kabul edildi- ine göre, 4389 say l Bankalar Kanunu ndaki düzenleme nedeniyle amme alaca niteli i kazanan Fon alacaklar n n varl k yönetim flirketlerine devredilmekle özel hukuk alaca na dönüfltükleri ileri sürülebilir. Gerçekten, kanun koyucu, fon alacaklar n n h zl ve kolay flekilde tahsil edilebilmesi için TMSF ye ayr cal k tan m fl ve Fon un 6183 Say l Kanun hükümlerinden yararlanmas n öngörmüfltür. TMSF, Bankac l k Kanunu nun kendisine verdi i bu yetkiyi kullanarak 6183 Say l Kanun a göre takip yapmak yerine Fon alaca n özel hukuk tüzel kiflilerine devreder- (41) Tekinalp, Fondaki Banka, s. 59. (42) Seza Reiso lu, Bankalar Kanunu fierhi, Ankara 2002, s. 858.
2534 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 se, zaten özel hukuk iliflkilerinden do mufl olan alaca n bundan böyle amme alaca olarak nitelenmesini gerektiren bir sebebin de kalmad ; dolay s yla, Fon alaca n n özel hukuk tüzel kiflilerine devredilmekle özel hukuk alaca na dönüfltü ü söylenebilir. Aksi düflüncenin kabulü halinde, alacak özel hukuk iliflkisinden do du u ve varl k yönetim flirketi de kamu tüzel kiflili ini haiz olmad halde, bu flirketin 6183 Say l Kanun dan yararlanmas gündeme gelebilecektir. Bu sonucu 6183 Say l Kanun un uygulama alan yla ba daflt rmak mümkün de ildir (6183 say - l AATUHK m.1-2). Buna ilaveten, Fon alacaklar n temellük eden varl k yönetim flirketlerinin TMSF nin cebri icraya iliflkin ayr cal klar ndan yararlanmas BK.m.168/1 hükmü nedeniyle de mümkün gözükmemektedir. Borçlar Kanunu nun 168. maddesinin birinci f kras flöyledir: Bir alaca n temlikinde, temlik eden kimsenin flahs na has olanlardan maada rüçhan haklar ve di er müteferri haklar dahil olur. Bu hükümden anlafl ld üzere, temlik edenin flahs ndan ayr lamayan ayr cal klar n temellük edene geçmesi söz konusu de ildir. Bu ayr cal klar, alacakl n n flahsi vas flar ndan veya flahsi haline iliflkin özelliklerden do maktad rlar 43. TMSF ye, temelinde özel hukuk alaca olan fon alacaklar n n tahsili için 6183 Say l Kanuna göre takip yapma yetkisinin tan nmas da, Fon un flahs ndan kaynaklanan bir ayr cal kt r. Bu ayr cal k Bankac l k Kanunu nda münhas ran TMSF ye tan nm flt r. Onun için, Fon alaca n n devri halinde, varl k yönetim flirketlerinin TMSF nin flahs ndan kaynaklanan ayr cal klar kullanamayacaklar ve fon alacaklar n n tahsili için 6183 Say l Kanuna göre bafllat lan takiplere AATUHK ya de il, cra ve flâs Kanunu na göre devam edebilecekleri düflünülmektedir. Esasen, Fon un özel hukuktan kaynaklanan alacaklar n tahsili için 6183 Say l Kanuna baflvurabilmesi elefltiriye aç k bir husustur. Nitekim doktrinde 4389 say l Bankalar Kanunu yürürlükte iken:... Bankalar Kanunu Fon alaca gibi hiçbir flekilde kamusal niteli i bulunmayan alacaklar da an - lan Kanun kapsam na al nca ve 5020 Say l Kanun la buna Hazine alacaklar n da ekleyince Kanunun uygulama alan genifllemifl ve di er kredi alacakl lar n da rahats z eder hale gelmifltir. Çünkü, di er kredi alacakl lar borçlunun malvarl na el atamaz konuma girmifllerdir görüflüne yer verilmifltir. Bu düzenlemenin bir ad m daha ötesine gidilerek, özel hukuktan do makla birlikte Bankalar Kanunu nda kamu alaca olarak nitelenen Fon alacaklar n n özel hukuk kiflileri taraf ndan AATUHK ya göre tahsil edilebilece inin kabulü 6183 Say l Kanunu na ayk r oldu u gibi, Anayasa n n 6. maddesindeki: Hiçbir kimse veya organ kayna n Anayasa dan almayan bir devlet yetkisini kullanamaz ifadesine de uygun gözükmemektedir. Netice olarak, özel hukuktan do an bir alaca n yine bir özel hukuk tüzel kiflisi olan varl k yönetim flirketine devri halinde, bu flirketin amme alacaklar n n takip ve tahsili için öngörülmüfl 6183 Say l (43) Selahattin Sulhi Tekinay/Sermet Akman/Haluk Burcuo lu/atilla Altop, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, stanbul 1988, s. 332.
Varl k Yönetim fiirketleri Yrd. Doç. Dr. Güray Erdönmez 2535 Kanun dan yararlanamayaca ; ulafl lan bu sonucun gerek TMSF nin ortak oldu u gerekse herhangi bir ortakl k iliflkisinin bulunmad varl k yönetim flirketleri bak m ndan geçerli oldu u sonucuna ulafl lmaktad r. Yukar da aç klanan nedenlerle, varl k yönetim flirketlerinin 6183 Say l Kanuna göre bafllat lan takiplere ayn hükümlere dayanarak devam etmeleri mümkün olmayacakt r. Burada, varl k yönetim flirketlerinin ya derdest takibe cra ve flâs Kanununa göre devam etmeleri ya da cra ve flâs Kanunu na göre yeni bir takip bafllatmalar düflünülebilir. Bankac - l k Kanunu nda bu konuda aç k bir düzenleme yoktur. Bize göre, an lan sorun de erlendirilirken takip talebinde bulunman n do urdu u sonuçlar n göz önünde tutulmas yerinde olacakt r. Bilindi i gibi, takip talebinde bulunmakla icra hukuku ve maddi hukuk bak m ndan baz sonuçlar do ar 44. Bu çerçevede, derdest takibe cra ve flâs Kanununa göre devam edilemeyece i ve yeni bir takip bafllat lmas gerekti i kabul edilirse, ilk takip talebiyle do an sonuçlardan yararlan lamayacak ve bu durum baz sorunlara yol açabilecektir. Örne in kimlerin hacze ifltirak edece i belirlenirken takip talebi tarihi esas al n r. Buna göre, cra ve flâs Kanunu hükümlerine göre yeni bir takip bafllat lmas gerekti i kabul edilirse, hacze ifltirak edilip edilemeyece i sonraki takip tarihi dikkate al narak belirlenecek; bu durum daha fazla alacakl n n hacze ifltirak etmesine neden olabilecek ve dolayl olarak sorunlu alacaklar n devrini olumsuz flekilde etkileyecektir. Bunun gibi, derdest takibe kal nan yerden devam edilmemesi borçlunun yeni takibin bafllat ld tarihte temerrüde düflürülmesine neden olacak; ikinci takibe konu alaca n zamanafl m na u ray p u ramad n n tespiti ise bir baflka sorun teflkil edecektir. Bu ve bunun gibi sorunlar n Bank.Kan. m. 143 ün uygulama kabiliyetini azaltaca aç kt r. Onun için, yeni bir takip bafllatmak yerine, TMSF nin 6183 Say l Kanun uyar nca bafllatt takibe kal nan yerden cra ve flâs Kanununa göre devam edilmesinin daha yerinde olaca düflünülmektedir. Fakat, bu defa da sözü geçen takip yollar n n farkl makamlar taraf ndan ve farkl usullere göre yürütülmesi baz sorunlarla karfl lafl lmas na yol açacakt r. Örne in 6183 Say l Kanuna göre bafllat lan takipte gönderilen ödeme emri borçluya tebli edilmeden önce alacak varl k yönetim flirketine temlik edilirse, borçlunun idare mahkemesinde dava m açaca yoksa bundan böyle takibi yürütecek olan icra dairesine itirazda m bulunaca sorulabilecektir. Bunun gibi, borçlunun 6183 Say l Kanuna göre bafllat lan takibi cra ve flâs Kanunu nda düzenlenen menfi tespit davas n açarak durdurup durduramayaca bir baflka problem teflkil edecektir. Bu tür sorunlara çözüm ararken Fon alaca n n icra takibinin hangi aflamas nda temlik edildi i dikkate al nmal d r. Alacak, 6183 Say l Kanuna göre (44) Takip hukuku bak m ndan do an sonuçlara icra dairesinin ödeme emri gönderme zorunlulu u, maddi hukuk bak m ndan do an sonuçlara ise zamanafl m n n kesilmesi ve borçlunun temerrüde düflürülmesi örnek verilebilir Ayr nt l aç klama için bkz. Baki Kuru, cra ve flâs Hukuku, stanbul 2006, s.179 vd.; Pekcan tez/atalay/özkan/özekes, s. 110-111.
2536 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 81 Say : 6 Y l 2007 bafllat lan takipte haciz aflamas na gelinmeden önce temlik edilmiflse, borçlunun savunma hakk n n k s tlanmamas na dikkat edilmesi yerinde olacakt r. Zira, borçlu, 6183 Say l Kanuna ve cra ve flâs Kanunu na göre bafllat lan takiplerde gönderilen ödeme emrine karfl farkl savunma imkanlar na sahiptir. Borçlu cra ve flâs Kanunu na göre bafllat lan takibi ödeme emrine itiraz etmekle durdurabilirken, 6183 Say l Kanuna göre bafllat lan takibi durdurabilmesi için, ödeme emrinin tebli inden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesinde 45 dava açmas ve yürütmenin durdurulmas karar alabilmek için de teminat göstermesi gerekmektedir. Borçlu 7 gün içinde ödeme emrinin iptali istemiyle dava açmad veya açm fl oldu u davada yürütmenin durdurulmas karar verilmedi i takdirde, tahsil dairesi haciz karar alabilecek ve borçlunun yeteri kadar mal na el koyabilecektir 46. Görüldü ü gibi, borçlunun savunma imkanlar ödeme emrinin hangi Kanuna göre gönderildi ine göre de iflmektedir. Onun için, 6183 Say l Kanuna göre takip bafllat lm fl ve Kanunda dava açmak için öngörülen 7 günlük süre henüz dolmadan alacak bir varl k yönetim flirketine temlik edilmiflse, borçlunun savunma hakk n n k s tlanmamas için cra ve flâs Kanuna göre yeni bir ödeme emri gönderilmesi düflünülebilir. 6183 Say l Kanuna göre bafllat lan takipte haciz aflamas na gelindikten sonra alacak temlik edildi i takdirde ise, icra dairesi takibe kal nan yerden cra ve flâs Kanunu hükümlerine göre devam edebilecektir. Ancak, 6183 Say l Kanun ile cra ve flâs Kanunu haciz ve sat fl aflamas yla ilgili farkl düzenlemeler içerdi i için, icra dairesi bu defa da baflka sorunlarla karfl karfl ya kalacakt r. Örne in cra ve flâs Kanunu nda sat fl isteme süreleri hacizden itibaren tafl n rlar için 1 y l, tafl nmazlar için ise 2 y ld r ( K m.106). 6183 Say l Kanunda ise sat fl isteme sürelerine iliflkin bir k s tlama bulunmamaktad r. Bu durumda, TMSF nin 6183 Say l Kanuna göre bafllatt takipte haciz konulmakla birlikte henüz sat fl istenmemiflse, haczin konulmas ndan temlik tarihine kadar geçen sürenin, bundan böyle cra ve flas Kanununa göre yürütülecek takipte sat fl isteme sürelerinin hesaplanmas nda dikkate al n p al nmayaca bir soru iflareti teflkil eder. Bunun gibi, 6183 Say l Kanun un 87 ve 94. maddeleri gere ince tafl n r ve tafl nmaz mallar n birinci art rmada sat labilmesi için sat fl bedelinin mal n tahmin edilen bedelinin en az %75 e tekabül etmesi gerekmektedir. cra ve flâs Kanunu nda ise bu oran 4949 Say l Kanun la yap lan de ifliklikten sonra %60 a indirilmifltir ( K m.115, 129). Bu durumda, 6183 Say l Kanuna göre bafllat lan takipte sat fl ilan yap ld ktan sonra alacak varl k yönetim flirketine temlik edilmiflse, icra dairesinin mahcuz mal hangi oran üze- (45) 6183 say l Kanun da itiraz n Vergi tiraz Komisyonu na yap laca belirtilmekle birlikte, 2576 say l Bölge dare Mahkemeleri Kurulufl ve Görevleri Hakk nda Kanun la bu komisyonlar n yerini vergi mahkemeleri alm flt r. 3576 say l Kanun un 6/b hükmüne göre Vergi Mahkemelerine belli amme alacaklar için gidilebilir. Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu nun gönderece i ödeme emirlerine karfl idare mahkemelerinde dava aç lacakt r (Reiso lu, Bankac l k Kanunu fierhi 2006, s. 1480, dn. 13). (46) Turgut Candan, Aç klamal Amme Alacaklar n n Tahsili Usulü Hakk nda Kanun, Ankara 2007, s. 364.