mali ÇÖZÜM 13 MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ VERG UYGULAMALARINDAK SORUNLARINA L fik N ÇÖZÜM ÖNER LER M Z Yahya ARIKAN SMMMO Baflkan M esle imiz ve meslek mensuplar m z, ülke ve uluslar aras koflullar ndaki geliflmelerden ve yasalar m zda yap lan s k ve yo un de iflikliklerden oldukça etkilenmektedir. Bu etkilenme, kimi zaman f rsat kimi zaman da maliyet olarak kendini göstermektedir. SMMMO olarak, özelde vergi ve muhasebe camias n n sorunlar ve genelde ise ülkemizi ilgilendiren tüm sorunlarla ilgiliyiz. Birincisi mesleki ve kamusal görevimiz, di eri ise ulusal görevimizdir. Ülkemizin ekonomik sorunlar ve çözüm yollar üzerinde düflünmekteyiz. Sorunlar n ana kayna k sa vadeli ve d fla ba ml borç yüküdür. Bu borç yükünün do urdu u sorunlar gelir politikalar ile aflmak gerekmektedir. Ancak biz bu konuda ciddi eksiklikler oldu unu ve yanl fll klar yap ld n düflünüyoruz. Borca ba ml l k ancak borca alternatif gelir kaynaklar n n ekonomiye kazand r lmas ise yok edilebilir. Bunun yolu ise kay t d fl ekonominin ortadan kald r lmas d r. Meslek mensuplar olarak, beyan süreleri, serbest meslek erbab n n makbuzunu düzenlerken ya GVK ya da KDVK aç s ndan cezai yapt r mla karfl karfl ya kalmam z, mesleki giderlerde belirsizlikler ve ça a uymayan düzenlemeler, stajyer istihdam n cayd ran hükümler, damga vergisi ile ilgili sorunlar, tahsilat sorunlar m z, Odalar n hiçbir kar beklentisi olmadan üyelerine verdi i e itimlere iliflkin vergisel sorunlar gibi acil olarak çözülmesi gereken sorunlar m z bulunmaktad r.
14 mali ÇÖZÜM Bu sorunlar m z ve çözüm önerilerimiz ile ilgili görüfllerimizi takdirlerinize sunuyoruz: A)-KAYIT DIfiI EKONOM LE MÜCADELEDE fib RL ÖNER M Z : Ekonominin önemli bir bölümünün kay t d fl geliflti i, toplumun tüm taraflar nca kabul edilmektedir. Kay t d fl ekonomi, yak n dönemde gerek geliflmifl gerekse geliflmekte olan ülkelerde ciddi bir toplumsal sorun olarak kendisini hissettirmektedir. Mali alanda yaratt Vergi kay plar, bütçe aç klar ve bunun finansman için baflvurulan yollar n ekonominin genel dengeleri üzerinde meydana getirdi i bozulma, sosyal alana yolsuzluk, yoksulluk ve Vergi uyumunun azalmas fleklinde yans makta ve kay t d fl ekonomi bu faktörlerin etkisi ile daha da geliflip büyüyen bir olgu halini almaktad r. Serbest Muhasebeciler, Serbest Muhasebeci Mali Müflavirler ve Yeminli Mali Müflavirlerin bir kamusal hizmeti yerine getirdikleri düflünülerek söz konusu meslek mensuplar ile Vergi daresi aras nda organik ba kurulmal d r. Meslek mensuplar n n kaydettikleri belgelerin do rulu unu araflt rabilmelerine olanak sa layacak flekilde yetkileri geniflletilmelidir. Kay t d fl ekonomini ile mücadele yöntemleri ve al nacak önlemler için afla - da belirtti imiz kurum ve oda temsilcilerinden oluflacak komite ile yararl çal flmalar yap laca kanaatindeyiz. KAYIT DIfiI EKONOM LE MÜCADELE ÇALIfiMA KOM TES : Gelir daresi Baflkanl 3 üye TÜRMOB 3 üye Ankara, stanbul ve zmir Vergi Dairesi Bflk. 3 üye Ankara, stanbul ve zmir YMM odalar 3 üye Ankara, stanbul ve zmir SMMM odalar 3 üye Toplam 15 üye B) BEYAN SÜRELER N N DÜZELT LMES LE LG L ÖNER LER M Z : Bilindi i üzere muhasebe meslek mensuplar hizmet vermifl olduklar müflteri kitlesi ile Vergi daresi aras ndaki köprü görevini sa l kl yapabilmesi için moral ve motivasyonu en üst düzeyde olmas gerekir. Kendisinin de bir Vergi mükellefi olarak,vergi uygulamalar nda ma duriyetleri oluflmaktad r.
mali ÇÖZÜM 15 Meslek mensuplar n n müflterilerine iliflkin yükümlülüklerini zaman nda yerine getirmesi için aile ve özel yaflam nda fedakarl k yapmaktad r. Bu sorunlar n asgariye indirilmesi için; 1. 4842 ve 5035 Say l Kanunlar ile 01/01/2004 Tarihinden itibaren Vergi Beyannamelerini verilme süreleri de ifltirilmifltir. Sürelerin de ifltirilmesinden itibaren meslek mensuplar m z adeta zamanla yar fl r hale gelmifltir. Uygulaman n bafllad tarihten May s/2006 tarihine kadar Maliye Bakanl Beyanname verme sürelerini yay mlam fl oldu u 28 Adet sirküler ile uzatmak zorunda kalm flt r. 2.Beyannamelerinin verilme sürelerinin de ifltirilme tarihi olan 01/01/2004 den itibaren özellikle Y ll k Gelir, Kurumlar ve Geçici Vergi beyannameleri yasada belirtilen sürelerinde al namam flt r. Zaman zaman KDV ve Muhtasar beyannamelerin verilme tarihleri de uzat lm flt r. 3. Beyanname Verme süreleri ayn olan Muhtasar ve 1 Nolu Katma De er Vergisi Beyanname formatlar tek bir Beyannamede toplanmas gerekir. Böyle bir uygulama ile gerek meslek mensuplar m z gerekse Vergi Dairelerinin yükü azalaca gibi tek tahakkuk fifli ile tahakkuk edecek Vergiler ayn sürede ödenecektir. 4. Geçici Vergi Vergilendirme Dönemi 3 Dönem olarak belirlenmelidir. Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunda yap lacak düzenleme ile; Geçici Vergi Dönemleri 3 er ayl k Dönemler halinde tespit edilmeli son 3 aya iliflkin Beyanname al nmas iflleminden vazgeçilmelidir. Dönem sonu yap lacak ifllemler nedeniyle meslek mensuplar m za zaman kazand rmas için böyle bir düzenleme yap lmas gerekmektedir. Vergi daresi y l n lk 9 ay na iliflkin tahakkuk edecek Gelir ve Kurumlar Vergisini Kas m Ay nda tahsil edecektir. Geçici Vergi ve Di er Vergi beyannamelerinin Verilme süreleri afla da belirtti imiz tarihlerde olmas n arzulamaktay z. DÖNEM BEYAN TAR H 1. Dönem; Ocak, fiubat, Mart 15/May s 2. Dönem; Nisan, May s, Haziran 15/A ustos 3. Dönem; Temmuz, A ustos, Eylül 15/Kas m
16 mali ÇÖZÜM BEYANNAME ÇEfi D Y ll k Gelir Vergisi (Gerçek Usul) Y ll k Gelir Vergisi (Basit Usul) Y ll k Kurumlar Vergisi VER LME SÜRES 28/MART 26/fiUBAT Hesap Döneminin kapand ay takip eden Dördüncü ay n 28 i (28/Nisan ) Katma De er Vergisi / Muhtasar Vergilendirme dönemini takip eden Beyanname ay n 25. günü Geçici Vergi Üç ayl k dönemi izleyen ikinci ay n 15. günü (15/May s, 15/A ustos, 15/Kas m) C)-SERBEST MESLEK FAAL YET LE LG L VERG SEL DE fi KL K ÖNER LER M Z : 1)- GEL R VERG S VE KDV DE VERG Y DO URAN OLAY ÇEL fik S DÜZELT LMEL D R : Gelir Vergisi -KDV çeliflkisi, bilindi i üzere Gelir Vergisi Kanu nun 67. maddesine göre Serbest meslek kazanc nda Vergiyi do uran olay Serbest meslek faaliyeti karfl l paran n tahsili ile oluflmaktad r. Oysa; 3065 Say l Katma De- er Vergisi Kanuna göre Vergiyi do uran olay Hizmetin verilmesi ile oluflmaktad r. Bu çeliflkinin giderilmesi ve dare ile mükelleflerin ihtilaflar n n ortadan kald r lmas için, Serbest Meslek kazanc nda Vergiyi do uran olay olarak Tahsil / Elde etme esas n n benimsenmesi gerekir. 2)-SERBEST MESLEK G DERLER : 2-1)-G Y M VE TEMS L A IRLAMA G DERLER GEN filet LMEL D R : Serbest Meslek mensuplar n n giderlerini düzenleyen Gelir Vergisi Kanun nun 68. maddesi 01/01/2004 tarihinden itibaren yürürlü e giren 5035 say l Kanun ile de ifltirilmifltir. Yap lan de ifliklikler yerindedir. Ancak; 68. maddenin 1. f kras nda yer alan Genel Gider Kavram n n daha aç k yaz lmas gerekti- i kanaatindeyiz. Örne in, Serbest Meslek mensuplar n n Giyim giderlerinin, temsil ve a rlama giderlerinin aç k aç k tan mlanmas gerekir.
mali ÇÖZÜM 17 2-2)- SERBEST MESLEK YIPRAN- MA ND R M GET R LMEL D R : Serbest Meslek Erbaplar n n elde ettikleri Gayri safi has lattan, faaliyetin ilk 5 y l nda her y l için % 10, sonraki y llarda % 20 Nispetinde Mesleki Y pranma pay n n Y ll k Beyannamelerinden indirim yapma hakk tan nmal d r. Serbest meslek erbab olabilmek için uzun bir e itim ö retim sürecinden geçilmesi gerekti i tüm taraflarca kabullenilen bir gerçektir. Vergi Hukukumuzdan gerek ticari ve gerekse mesleki faaliyetin sürdürülebilmesi için amortismana tabi iktisadi k ymetlerin itfa edilmesi sistemi benimsenmifltir. Ancak; nsan beyninin y pranmas hesaba kat lmam flt r. Oysa; Mesleki Y pranma, bir çok geliflmifl ülkelerde oldu u gibi ülkemizde de bas n ifl kolunda ve di er baz mesleklerde uygulanmaktad r. 2-3)-MESLEK STAJERLER NE ÜCRET ST SNASI SA LANMALIDIR : Gelir Vergisi Kanunun da yer alan Ücret istisnas ndan 3568 Say l Yasaya göre staj yapan stajyerlerde yararlanmal d r. 3568 Say l Yasa ile muhasebe mesle- inde stajyerler istihdam edilmektedir. Bu kiflilere ödenen ücretler ve di- er yükümlüküler meslek mensuplar - na ekonomik yük getirmektedir. Konunun çözümlenmesi için 3308 Say - l Ç rakl k ve Mesleki E itim Kanunu nun uygulamas nda oldu u gibi söz konusu stajyerlere ödenen ücretlere istisna getirilmesi yerinde olacakt r. 2-4)- B LG SAYAR VE YAZILIM G DERLER 2 YIL Ç NDE AMORT ED LEMEL D R : Serbest meslek erbaplar n n sat n alm fl olduklar büro makineleri, bilgisayarlar ve yaz l m giderlerinin 2 y l içinde amorti edilerek giderleflmesi sistemi getirilmelidir. Son y llarda teknoloji h zla ilerlemekte olup, makine ve programlar n amortismanlar itfa olunmada demode durumu düflmektedir. Serbest meslek erbaplar n n mesle i ifalar nda sat n alm fl olduklar bilgisayar ve büro makineleri ile programlar için yapt klar harcamalar n limitlere ba l kal nmaks z n iki y lda giderlefltirmeleri olana sa lanmal d r. 2-5)-SERBEST MESLEK SÖZLEfiMELER NDEK DAMGA VERG S TAHS L NDEN VAZGEÇ LMEL D R : Serbest meslek faaliyetini Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi mükellefi olarak ifa eden kiflilerin müflterileri ile yapt klar hizmet sözleflmeleri üzerinden hesaplanan Damga Vergisi istisna kapsam na al nmal d r.
18 mali ÇÖZÜM Serbest meslek faaliyetini sürekli olarak ifa eden muhasebe meslek mensuplar n n her y l müflterileri ile sözleflme yapmalar zorunlulu u nedeniyle, ekonomik olmayan ve ayr bir uygulama gerektiren bu verginin tahsilinden vazgeçilmelidir. D)-MESLEK MENSUPLARININ TAHS LAT SORUNLARI VE fi KAYBININ ÖNLENMES LE LG L ÇÖZÜM ÖNER LER M Z: 1)-SERBEST MESLEK ÜCRETLER F NANS KURUMLARI ARACILI I LE TAHS L ED LMEL D R : Bilindi i üzere 3568 say l Meslek Yasas na göre ç kart lan ücret yönetmeli inde; meslek mensuplar n n yaz l Ücret sözleflmesi düzenlemeleri bir zorunluluktur. Yönetmelikte yap lacak ilave bir madde ile, meslek mensuplar n n tahsilatlar n n Kredi Kart, Mail Order, Ödeme Talimat ve Çek ile yapmalar zorunlulu u getirilmelidir. Böyle bir düzenleme ile meslek mensubu müflteri ihtilaflar ve olas kay t d fl tahsilatlar n önüne geçilecektir. 2)- MESLEK MENSUBU DE fit REN MÜKELLEFLER ODALARCA VE VERG DA RES NCE TAK P ED LMEL D R : Meslek mensuplar ile sözleflmelerini karfl l kl olarak fesheden mükelleflerin, meslek odas nca ve Vergi daresi taraf ndan elektronik ortamda takibinin yap lmas, meslek mensubunca müflterinin (Mükellefin) iflinin b rak lmas ndaki nedenler, odaya ve mükellefin ba l oldu u Vergi dairesine bildirilmesi gerekir. fli b rakma gerekçeleri; Mükellefin Sahte ve muhteviyat itibari ile yan lt - c belge almas veya vermesi, Muhasebe hilelerinin yap lmas n n istenmesi, Vergi matrah n n azalt c ifllemlerin yap lmas, Muhasebe ücretinin ödenmemesi veya düflük ödeme teklifi fleklinde oluflmaktad r. E)-MESLEK FAAL YETLE BA LANTILI D ER VERG SEL DE fi KL K ÖNER LER M Z: 1)-DÜZELTME VE MAHSUP filemler NDE CAR HESAP S STEM NE GEÇ LMEL D R : ade hakk do uran ifllemler veya fazla ve yersiz tahsil edilen vergilerin hesaben veya nakden iadelerinde sorunlar yaflanmaktad r. Uygulamada birlikteli in sa lanmas için Vergi kanunlar nda ve Vergi Daireleri ifllem yönergelerinde yap lacak düzenleme ile Cari Hesap sistemine geçilmeli. Oluflacak sisteme göre ; Mükellefin vermifl oldu u Beyannameler göre yap lan tahakkuk ile talep de bulunacaklar mahsubun Borç/Alacak sistemi fleklinde tutulacak Cari hesap sistemi ile çözülece i inanc nday z.
mali ÇÖZÜM 19 2)- TÜRMOB VE ODALARCA VER LEN E T M H ZMETLER NDE KDV VE KURUMLAR VERG S ST SNASI UYGULANMALIDIR : E itim ve Ö retim hizmetleri ile s n rl olmak üzere, Kamu kurumu niteli- indeki meslek kurulufllar ve bunlar n iktisadi iflletmeleri için, Kurumlar Vergisi ve Katma De er vergisi istisnas getirilmelidir. Anayasa n n 135. maddesinde belirtilen Kamu Kurumu niteli indeki meslek odalar n n kar gayesi olmaks z n üyelerine ve stajyerlerine yönelik vermifl olduklar e itim karfl l elde ettikleri karlar n vergi d fl b rak lmas gerekir. Bu istisna ile meslek mensuplar n n sürekli e itilmesi amaçlanm flt r. SONUÇ Yukar da aç klanan görüfl ve çözüm önerilerimiz temel olarak ülke kaynaklar n n daha verimli ve etkin kullan lmas amac n tafl maktad r. Hedefimiz, meslek mensuplar n n ça- n gerektirdi i alt yap, bilgi ve birikimlerle donanmas ve bu bilgi ve birikimlerden maksimum düzeyde yararlan lmas n n sa lanmas, ifl hayat ile devlet aras nda köprü görevimizin h zl ve etkili olarak yürütülebilmesidir. Bu görüfller 14 Haziran 2006 tarihinde Ankara da yap lan TÜRMOB Yönetim Kurulu ve 78. Oda Baflkan n n kat ld Baflkanlar Kurulu toplant s nda, Maliye Bakan Say n Kemal Unak tan a sunulmufltur. Bu toplant da Maliye Bakan Say n Kemal Unak tan, Geçici Vergi Beyannamesinin ilgili aylar n 14 üne, Katma De er Vergisi Beyannamelerinin her ay n 24 ünde verilece ine iliflkin gerekli düzenlemelerin yap laca sözünü vermifltir.
20
HAKEML YAZILAR REFEREED PAPERS 21
22