GÜNE BAŞLARKEN 9 Haziran 2009...ekonomikarastirma@halkbank.com.tr... YURTİÇİ GELİŞMELER Yurtiçi Piyasalar-Döviz Bankalararası döviz piyasasında dolar kuru bugün açılışta, düne göre fazla bir değişim göstermeyerek, 1.5520/1.5520 TL seviyelerinden işlem görüyor. Bankalararası piyasanın dünkü spot kapanışında en iyi dolar alış ve satış kotasyonları 1.5565/1.5590 olmuştu. Merkez Bankası dün gösterge dolar kurunu 1.5505/1.5580, euro kurunu 2.1507/2.1611 TL, pariteyi ise 1.3871 olarak ilan etti. Bu kurlara göre TL yılbaşından bu yana dolar karşısında yüzde 1.89, euro karşısında yüzde 0.82 değer kaybetti. Bugün döviz piyasasında euro dolar paritesi ve dış piyasalar takip edilmeye devam edilecek. USD/YTL 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 Oca-05 Şub-06 Mar-07 Nis-08 May-09 Yurtiçi Piyasalar Borsa İMKB 100 endeksi, yurtdışı borsalardaki satış eğiliminin yanı sıra IMF ile anlaşma yapılıp yapılmayacağına ilişkin belirsizliğin devam etmesiyle, dünü yüzde 3.15 azalışla 33,655.59 puandan kapattı. İMKB üzerinde ağırlığı yüksek olan bankacılık endeksi dünü yüzde 4.53 azalışla 70,685.45 puandan kapattı. İMKB de işlem hacmi ise Cuma gününe göre yaklaşık yüzde 15 azalarak 1.9 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Endeks dün itibariyle, 2008 yılsonu kapanışına göre yüzde 25.28 değer kazandı. IMKB 100 endeksi yurtdışını ve IMF anlaşmasına yönelik gelişmeleri yakından takip etmeye devam edecek. 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 IMKB-100 ENDEKSİ 1
Yurtiçi Piyasalar Faiz Bono-tahvil piyasasında, 2 Şubat 2011 vadeli gösterge kıymet, dün spot piyasada yüzde 13.11, valörlüde yüzde 13.12 seviyesinden kapandı. Bu sabah itibariyle ise yüzde 13.07 seviyesinden işlem görüyor. Gösterge tahvil yüzde 9.69 olan fonlama maliyetinin üstünde seyrediyor. Faizler IMF ile anlaşma yapılıp yapılmayacağına ilişkin belirsizliğin devam etmesinin yanı sıra Hazine'nin borçlanma ihtiyacının etkisiyle yükseliş eğilimini sürdürüyor. 27 25 23 21 19 17 15 13 11 GÖSTERGE TAHVİL FAİZİ % TCMB FAİZİ(bileşik)% 9 Oca.05 Eyl.05 Haz.06 Mar.07 Kas.07 Ağu.08 May.09 Yurtiçi Piyasa Gelişmeleri SANAYİ ÜRETİMİ YILLIK KARŞILAŞTIRMA % 25 20 15 10 5 0-5 -10-15 -20-25 -30 2007 2008 2009 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından dün yapılan açıklamaya göre, ekonomik büyümenin öncü göstergesi niteliğindeki aylık sanayi üretim endeksi Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre küresel kriz, talep daralması ve buna bağlı üretim kısıntıları nedeniyle yüzde 18.5 azalırken, bir önceki aya göre ise yüzde 1.4 arttı. Reuters anketine göre, toplam sanayi üretimindeki daralmanın Nisan ayında hız keserek geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17.7 azalış göstermesi bekleniyordu. Sanayi üretimi Mart ayında yüzde 20.8 daralmıştı. Sanayinin alt sektörleri düzeyinde, Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 20.6, elektrik, gaz ve su sektörü endeksi yüzde 5.3 ve madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 5.4 azalış gösterdi. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre, Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek düşüş yüzde 41.8 ile sermaye malı imalatında görüldü. Aramalı imalatı yüzde 20, dayanıklı tüketim malı imalatı yüzde 15.4, enerji yüzde 6.9 ve dayanıksız tüketim malı imalatı yüzde 4.2 oranında düştü. İmalat sanayi alt grupları incelendiğinde ise en yüksek düşüş oranı yüzde 50.2 ile motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork imalatında gerçekleşti. Bunu, yüzde 35.2 ile makine ve teçhizat hariç metal ürünleri imalatı ve yüzde 33.2 lik düşüşle kok kömürü rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı takip etti. Geçen yıl Ağustos ayında daralmaya başlayan sanayi üretimi küresel krizin etkisiyle izleyen aylarda da gerilemeye devam etmiş ve ilk çeyrekte yüzde 7.3, 2. çeyrekte yüzde 2.8 olarak gerçekleşen GSYH artışının 3. çeyrekte yüzde 0.5 e gerilemesine neden olmuştu. GSYH 4. çeyrekte ise beklendiği gibi yüzde 6.2 daraldı ve yıllık GSYH artışı yüzde 1.1 olarak gerçekleşti. Sanayi üretimindeki yıllık bazdaki sert düşüşler ve kapasite kullanım oranının düşük seyrini sürdürmesi, GSYH de yılın ilk çeyreğinde 2008 yılının son çeyreğinden daha hızlı bir gerileme görüleceğine işaret etmektedir. 2009 yılının tamamı için ise iyimser senaryo altında küresel krizin etkilerinin yılın 2. yarısında 2
hafifleyeceği beklentileri ile yıllık büyümenin yüzde -3.5/-4 aralığında olacağı tahminimizi koruyoruz. (TCMB Başkanı Durmuş Yılmaz geçen hafta yaptığı açıklamada sanayi üretiminin yılın 2. çeyreğinde istikrar kazanabileceğini söylemişti.) Kriz zamanlarında aylık bazdaki değişimler daha da önem kazanmaktadır. Mart ayının ardından Nisan ayında da aylık bazda yükseliş olması sanayi üretiminde bir toparlanmaya işaret etmektedir. YURTDIŞI GELİŞMELER Yurtdışı Piyasalar Döviz Kredi derecelendirme kuruluşu Standart & Poor s un İralanda nın kredi notunu düşürmesinin yanı sıra ABD Hazine kağıtlarının getirilerindeki yükselişin dolara talebi artırmasıyla euro dün dolar karşısında değer kaybetti. Euro dolar paritesi dün en düşük 1.3803, en yüksek 1.4001 aralığında seyretmesinin ardından günü 1.3895 seviyesinden kapatarak bir önceki güne göre yüzde 0.55 değer kaybetti. Euro dolar paritesi sabah itibariyle ise 1.3920 seviyesinden işlem görüyor. Japon yeni ise dün dolar karşısında en düşük 98.18 ve en yüksek 98.85 aralığında seyretmesinin ardından günü 98.43 seviyesinden kapattı. Sabah itibariyle ise 98.15 seviyesinden işlem görüyor. 1,60 1,50 1,40 1,30 1,20 1,10 EUR/USD Yurtdışı Piyasalar Borsalar ABD borsaları, bankaların ABD Hazinesi'nden aldığı desteği geri ödeyecekleri beklentileriyle seans sonuna doğru gelen alımlarla gün içindeki kayıplarını telafi etti. Endeksler son bir saatte gelen alımlardan önce yüzde 1'in üzerinde düşüşteydi. Dow Jones dün yüzde 0.02 değer kazanırken, S&P yüzde 0.1 ve Nasdaq yüzde 0.38 değer kaybetti. ABD borsa vadeli işlemleri ise sabah itibariyle eksi seviyelerde seyrediyor. Endeksler dünyanın en büyük hamburger zinciri McDonald's ın beklentilerin altında gerçekleşen satışlarına ve Apple ın İphone fiyatlarını düşürdüğü açıklamasına pek tepki vermedi. Bankacılık hisseleri seans sonuna doğru yükselişe geçen hisseler arasındaydı. JP Morgan Chase hisseleri yüzde 2.4 yükselerek finans hisseleri arasında başı çekti ve Dow Jones endeksine en çok destek veren hisse oldu. KBW bankalar endeksi ise yüzde 1.3 yükseldi. FED ve Hazine Bakanlığı yetkililerinin, ABD devletinden yardım alan bankaların bu yardımları nasıl geri ödeyeceklerinin ayrıntılarını kısa süre içinde açıklamasını bekleniyor. Ödeme yapabilecek bankalar arasında JP Morgan, Goldman Sachs, American Express gibi bankalar yer alıyor. Asya borsaları ise son dönemde görülen yükselişlerin desteksiz olabileceği yönündeki endişelerle geriledi. Japon Nikkei endeksi yüzde 0.8 değer kaybetti. Avrupa borsaları vadeli işlemleri ise Avrupa borsalarının güne yükselişle başlayacağını işaret ediyor. 3
1.600 1.500 1.400 1.300 1.200 1.100 1.000 900 800 700 DOW JONES VE S&P BORSA ENDEKSLERİ S&P 500 (sol eksen) Dow Jones (sağ eksen) 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 600 2.000 Yurtdışı Piyasalar Petrol/Altın Petrol fiyatları varil başına 68 dolar seviyesindeki seyrini sürdürüyor. Dünü ons başına 68.1 dolar seviyesinden kapatan petrol fiyatları sabah itibariyle ise 68.9 dolar seviyesinden işlem görüyor. Petrol fiyatları düşüş göstermesi beklenen ABD haftalık petrol stokları verisi öncesinde yukarı yönlü hareketini bugün de sürdürebilir. Altın fiyatları ise doların değerli seyrini sürdürmesine paralel olarak düşüş eğilimini koruyor. Dünü ons başına 950 dolar seviyesinden kapatan altın fiyatları sabah itibariyle ise ons başına 953 dolar seviyesinden işlem görüyor. Yurtdışı Piyasa Gelişmeleri Diğer Kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's, İrlanda'nın ulusal kredi notunu AA+ seviyesinden AA seviyesine indirirken görünümü negatif olarak açıkladı. İrlanda'nın kredi notunu üç ay içinde ikinci defa indiren S&P, İrlanda'nın bankacılık sektörünü kurtarmasının maliyetinin hızlı arttığının altını çizerek notun tekrar düşürülebileceğini belirtti. İrlanda nın kredi notu üç ay önce en yüksek not olan "AAA" seviyesindeydi. Bugün Açılışlar Sabah itibariyle EUR/USD 1.3854 1.3936, GBP/USD 1.5988 1.6098, USD/JPY 97.88 98.56, USD/CHF 1.0892-1.0953, altın fiyatları ons başına 947.90 954.55 dolar, ABD ham petrolü 68.9 dolar ve Brent ham petrolü 68.8 dolar seviyelerinde işlem görüyor. LIBOR oranları; 1 ay 0.32313, 3 ay 0.65000, 6 ay 1.28250, 1 yıl 1.85375, EURIBOR oranları; 1 ay 0.953, 3 ay 1.281, 6 ay 1.487, 1 yıl 1.672, TRYIBOR oranları 1 ay 9.4563, 3 ay 10.25, 6 ay 11.12063, 1 yıl 12.2188, gösterge 10 yıllık ABD Hazine tahvili getirisi %3.8538, 2030 vadeli Türkiye tahvili 148.688/149.688 seviyelerinde bulunuyor. 4
Orkide SALTIK/Bölüm Müdürü...0212 3930395...orkide.ercumentsaltik@halkbank.com.tr... Mustafa TEMİZKAN/Uzman Yrd.... 0212 3930358...mustafa.temizkan@halkbank.com.tr... Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunduğu bu yayının hazırlanmasında gerekli özeni ve dikkati göstermesine rağmen, oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. Bilgiler Reuters dan alınmıştır. 5