NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER KIŞ 2010

Benzer belgeler
NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER İLKBAHAR Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER SONBAHAR Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER YAZ Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER KIŞ Sevgili Müşteriler ve Dostlar,

İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış 2012 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK

Nisan. Yönetici Özeti Nisan Ayı Ofis Raporu İstanbul ofis piyasasındaki düşük talep ve yavaşlama devam etmektedir.

İSTANBUL OFİS PAZAR RAPORU Aralık 2009 PEGA. Commercial Real Estate Services

İSTANBUL OFİS SEKTÖR RAPORU 2016 II. ÇEYREK

2012 İKİNCİ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ GRAFİKLER

2014 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

3Ç 2016 Türkiye nin Makroekonomik ve Gayrimenkul Piyasası Verileri

GELECEĞE YATIRIM ORTAKLIĞI 2013 I. ÇEYREK YATIRIMCI SUNUMU

Çeyrek. REIDIN Ofis Raporu.

İstanbul daki en yüksek konut aidatı, İzmir deki en yüksek aidatın üç katını geçti

GELECEĞE YATIRIM ORTAKLIĞI

GELECEĞE YATIRIM ORTAKLIĞI 2013 III.ÇEYREK

Her hakkı saklıdır. İzinsiz çoğaltılamaz, dağıtılamaz ve amacı dışında kullanılamaz. Copyright 2011 Eva Gayrimenkul Değerleme Danışmanlık A.Ş.

OFİS PİYASASI RAPORU İSTANBUL Genel Bakış

INVESTMENT BROKERAGE ADVISORY DEVELOPMENT. Gayrimenkul Haberleri Çeyrek Türkiye Gayrimenkul Sektörü

GYODER Gösterge. Türkiye Gayrimenkul Sektörü 1. ve 2. Çeyrek Raporu. Sayı: 1

2014 İKİNCİ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

YATIRIMCI SUNUMU 18 AĞUSTOS 2016

YATIRIMCI SUNUMU 09 MAYIS 2016

INVESTMENT BROKERAGE ADVISORY DEVELOPMENT. Gayrimenkul Haberleri Çeyrek Türkiye Gayrimenkul Sektörü

Neden RE/MAX ABC? 2001 Ağaoğlu My City 2004 Ağaoğlu My Village 2005 Ağaoğlu My Town 2006 Ağaoğlu My Country 2007 Ağaoğlu My World 2008 Eltes Güneşi

YATIRIMCI SUNUMU 07 KASIM 2016

YATIRIMCI SUNUMU 2015 / 2. ÇEYREK

YATIRIMCI SUNUMU 28 ŞUBAT 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2015

Colliers Türkiye deki Değişiklikler

REIDIN.com INDEXFocus Turkey 2009 Aralık Ayı Konut Sektörü Analizi

Çeyrek. REIDIN Ofis Raporu.

2013 YILSONU YATIRIMCI SUNUMU

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 HAZİRAN AYI SONUÇLARI 15 TEMMUZ 2015

YATIRIMCI SUNUMU 09 MAYIS 2018

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 EKİM AYI SONUÇLARI 15 KASIM 2015

Çeyrek. REIDIN Ofis Raporu.

YATIRIMCI SUNUMU 09 KASIM 2018

INVESTMENT BROKERAGE ADVISORY DEVELOPMENT. Gayrimenkul Haberleri Çeyrek / Türkiye Gayrimenkul Sektörü

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 TEMMUZ AYI SONUÇLARI 15 AĞUSTOS 2015

YATIRIMCI SUNUMU 17 AĞUSTOS 2018

Tekstil Invest. Edip Gayrimenkul A.Ş. Tekstil Yatırım

Çeyrek YATIRIMCI SUNUMU

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2014 EYLÜL AYI SONUÇLARI. Sayı: 46

TÜRKİYE KONUT SATIŞ BİLGİLERİ

ÖNSÖZ. Şubat 2017 EVA Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık.

YATIRIMCI SUNUMU 28 ŞUBAT 2018

Gayrimenkul Piyasası. Ekonomi. Yatırım Piyasası

İstanbul Ofis Pazarı Genel Bakış

Şirket Raporu 01 Ağustos 2017

Sunday 2nd of November :50:31 AM Document generated by

2014 BİRİNCİ ÇEYREK İSTANBUL OFİS RAPORU BASIN KİTİ BASIN BÜLTENİ

YATIRIMCI SUNUMU 02 MAYIS 2017

YATIRIMCI SUNUMU 08 AĞUSTOS 2017

YATIRIMCI SUNUMU 30 EKİM 2017

AKDAĞLAR GRUP AKPLAZA PİYALEPAŞA İSTANBUL UN KALBİNDEYİZ...

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2014 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI. Sayı: 45

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 EKİM AYI SONUÇLARI 17 KASIM 2014

TNL- LEADER IN COMMERCIAL REAL ESTATE TORUN CENTER MECİDİYEKÖY. tnl.com.tr - ofisarama.com

VİA GYO ŞİRKET. 5 Mayıs 2016

Büro Ziyaretleri. Büro Ziyaretleri

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 NİSAN AYI SONUÇLARI 16 MAYIS 2014

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2014 ŞUBAT AYI SONUÇLARI. Sayı: 39

2014 Yılsonu YATIRIMCI SUNUMU

Çalışma Aralık 2012 tarihli olup bu tarihten sonra geliştirilen ve duyurulan projeler raporda görülmemektedir.

Colliers ın Yenilenen Kimliği

REIDIN.com KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2012 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2012

TSKB GYO 2010 FAALİYET RAPORU 20

2015 I. Çeyrek YATIRIMCI SUNUMU

Çeyrek YATIRIMCI SUNUMU

YATIRIMCI SUNUMU 2017 / 1. Çeyrek

Lilyum Garden ALEMDAĞ

YATIRIMCI SUNUMU 08 MART 2016

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 ARALIK AYI SONUÇLARI 15 OCAK 2015

Konut Sektörü Genel Değerlendirme Ocak 2015

Ticaretimiz taçlandı...

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 NİSAN AYI SONUÇLARI 15 MAYIS 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 MAYIS AYI SONUÇLARI 15 HAZİRAN 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 HAZİRAN AYI SONUÇLARI 16 TEMMUZ 2014

ENKA İNŞAAT 3Ç2016 Sonuçları

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 KASIM AYI SONUÇLARI 15 ARALIK 2014

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 AĞUSTOS AYI SONUÇLARI 15 EYLÜL 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2015 ARALIK AYI SONUÇLARI 15 OCAK 2016

YATIRIMCI SUNUMU 2018 / 1. Çeyrek

Çeyrek. araştırma gayrimenkul haberleri TÜRKİYE GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ. ekonomide iyileşme belirtileri, artan enflasyon

Özak GYO Halka Arz Bilgi Notu 06 Şubat 2012

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 OCAK AYI SONUÇLARI 17 ŞUBAT 2014

YATIRIMCI SUNUMU 09 KASIM 2015

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2014 ŞUBAT AYI SONUÇLARI 17 MART 2014

TNL- LEADER IN COMMERCIAL REAL ESTATE TORUN CENTER MECİDİYEKÖY. tnl.com.tr - ofisarama.com

Araştırma Raporu JLL Türkiye. Ekim 2018

Tu rkiye de Iİnşaat Sekto ru. Aylık Bülten

Türkiye ticari gayrimenkul piyasasında artan işlem yoğunluğu

REIDIN.com KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2011 ARALIK AYI SONUÇLARI 15 Ocak 2012

dergisinin ücretsiz ekidir Kasım 2013 TURİSTİK OTELCİLER, İŞLETMECİLER VE YATIRIMCILAR BİRLİĞİ İstanbul Konaklama Kapasitesi Raporu

REIDIN-GYODER YENİ KONUT FİYAT ENDEKSİ 2018 TEMMUZ AYI SONUÇLARI SAYI 92

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ: 2016 MAYIS AYI SONUÇLARI 15 HAZİRAN 2016

GAYRİMENKULÜN ENERJİSİ 2017 İLK YARI RAPORU. 20 Temmuz 2017

REIDIN KONUT FİYAT ENDEKSLERİ 2017 HAZİRAN AYI SONUÇLARI 17 TEMMUZ 2017

Özak GYO Finansal Sonuçlar Sunumu. 9A Kasım 2018

Transkript:

C O L L I E R S I N T E R N A T I O N A L T Ü R K İ Y E NEWSLETTER GAYRİMENKUL PİYASALARINDAN HABERLER KIŞ 21 İRTİBAT Kerim Cin Yönetici Ortak kerim.cin@colliersturkey.com Gizem Burteçin Ofis Danışmanı gizem.burtecin@colliersturkey.com Ahmet Özgür Danışmanlık Hizmetleri ahmet.ozgur@colliersturkey.com Editör Eliza Bingül Marketing & PR Manager eliza.bingul@colliersturkey.com Büyükdere Cad. No 18 Enka Binası, Kat 6 34394 Esentepe İstanbul, Turkey Tel. +9 212 288 62 62 Fax. +9 212 347 7 94 www.colliersturkey.com Değerli Müşteriler, 29 un sonuna doğru, mali piyasalardaki iyileşme, küresel emlak sektöründe yapıcı etkilerini göstermeye başlamıştır. Türkiye ticari gayrimenkul sektörü, eski hızına kavuşmaya başladığından 29 da askıya alınan bazı projeler tekrar devreye sokulmuştur. Türkiye deki ticari gayrimenkul piyasası açısından bakıldığında ise, kiracılar ve alıcılar için uygun şartlarda önemli açıdan bir değişim gerçekleşmemiştir. Ancak, arazi geliştirme fiyatlarının hala nispeten yüksek olması, kira ve satış fiyatlarını gitgide daha da rekabetçi ve kiracıya yönelik hale gelen piyasanın gerekliliklerine göre düzenlerken, müteahhitler için zorluklar yarattığını belirtmeliyiz. Pazara yeni giren ticari projelerin sayısında büyük derecede artış olacağı ve kiracıların dikkatini çekecek yollar aranacağından, gelecek dönemlerde, en azından A sınıfı ofis sektöründeki mülk sahipleri arasında rekabetin artacağını beklemekteyiz. 21 un sonu ve 211 in başında piyasada önemli bir arz beklenildiğinden, ihtiyaçları özellikle 2 m 2 yi aşan kiracılar, 211 de yeni bir kira kontratı imzalarken fiyat indirimlerinin ve ya teşviklerin uygulanabileceğini bekleyebilirler. Daha fazla bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Randevu almak için bizi arayınız. Keyifli okumalar! Eliza Bingül Marketing & PR Manager Lütfen Bültenimiz hakkındaki görüş ve düşüncelerinizi bizimle paylaşınız. Proje geliştirme ya da kiracı temsili ile ilgili hizmetlerimizin ayrıntıları hakkında bilgi almak için +9 212 288 62 62 numaralı telefondan dilediğiniz zaman bizi arayabilirsiniz. Yayınlarımızı almak için lütfen üye olunuz: www.colliersturkey.com COLLIERS INTERNATIONAL TURKEY NEWSLETTER KIŞ 21 SAYFA 1

DANIŞMANLIK PROJELERİMİZ Colliers International 29 yılının ikinci yarısı ve 21 yılının ilk 2 ayındaki gerçekleştirdiği işlemler ve başarılar; Zeytinburnu na komşu bir bölgede, bir otel piyasa araştırması ve turizm açısından gelişmekte olan Güngören bölgesinde finansal fizibilite; Büyükçekmece deki Toskana Vadisi projesine ve Emaar ın Libadiye de planlanan karma kullanım projesine değerleme çalışması; Ataköy Turizm Merkezi Planı ve Zeyport Marina Projesi nin pozitif yönde etkilediği Zeytinburnu nda, Bayraktar Holding in otel, ofis ve konut projelerini içeren en doğru ve en iyi kullanım analizi; Anadolu yakasının en değerli iş merkezlerinden biri olan Altunizade ye yakınlığıyla ilgi görmeye başlayan Küçük Çamlıca bölgesinde, Dinamik Yapı için planlanan ofis projesi için piyasa araştırması ve fizibilitesi; Başak Groupama için İzmir- Salhane deki bir deponun, İstanbul Karaköy ve Harbiye deki iki ofis binasının değerlemesi ve piyasa araştırması; Eti Ticaret ve Sanayi A.Ş. için Güneşli, Bağcılar bölgesinde depo değerleme çalışması; Türkerler İnşaat için İzmir ve çevresindeki bölgelerde konut, ofis ve otel piyasa araştırması ve fizibilitesi; Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. için İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya, Muğla ve Bursa da detaylı piyasa araştırmasını içeren 17 gayrimenkulün değerleme çalışması; Dolphin Capital için, Kalkan daki Lavanta konut projesinin ve Antalya Kundu daki beş arsanın değerleme çalışması; Sinpaş için, konut ve otel piyasası araştırması ve Zeytinburnu ndaki arsa için en doğru ve en iyi kullanım analizi; Sandoz için, Pendik, Tavşantepe deki sanayi binasının arsa değerleme çalışması; Sürmeli Grup için, Adana, Ankara, İstanbul ve Kuşadası ndaki otellerin değerlemesi; Koçman Grubu için, ofis, perakende ve konut piyasa araştırması ve İstanbul Topkapı bölgesinde bulunan 5 arazinin değerlemesi; Emay İnşaat için, piyasa araştırması ve Ataşehir de yer alan arazi için değerleme ve en doğru ve en iyi kullanım analizi. COLLIERS INTERNATIONAL TURKEY NEWSLETTER KIŞ 21 SAYFA 2

İstanbul Ofis Piyasası 4. Çeyrek 29 Yasa l Uyarı Bu belgede yer alan ya da bu belge ile ilgili olan görüşler, tahminler ve bilgiler, kendi fikirleri ve inançları doğrultusunda ve doğru olduğuna inandıkları veriler ve kaynaklar esas alınarak Colliers International ve bağlı şirketleri tarafından oluşturulmuştur. Bu belgede yer alan bilgiler, Colliers International dan ya da vasıflı bir profesyonelin sağlayacağı hizmetleri sunabilen başka bir danışmandan alıncak tavsiyeleri ikame etmek üzere verilmemiştir. Colliers Internatonal, çalışanları, personelleri ve temsilcileri; tamamen veya kısmen bu yayının içeriğinin bir kısmına veya hepsine dayanılarak yapılmış ya da yapılması ihmal edilmiş herhangi bir eylem ve sonuçları bakımından, ister bu yayının bir okuyucusu olsun ister olmasın, her türlü üçüncü şahıslar nezdinde açık biçimde yükümlülük kabul etmemektedir. Colliers International ın Telif Hakkı dır, 21. Tüm hakları saklıdır. Colliers International ın yazılı izni olmaksızın bu belgenin hiçbir kısmı yeniden çoğaltılamaz ya da başka bir formatta ya da yöntemle (fotokopi, kayıt, banda kaydetme ya da bilgi elde etme sistemleri dahil elektronik ya da mekanik olarak veya grafik formatında) kopyalanamaz. COLLIERS INTERNATIONAL TURKEY NEWSLETTER KIŞ 21 SAYFA 3

İSTANBUL OFİS PİYASASI 4. ÇEYREK 29 İstanbul ofis PİYASASI 4. Çeyrek 29 Boşluk trendleri Bölge A Sınıfı B Sınıfı Maslak Taksim Şişli İstanbul A sınıfı ofis piyasasında 29 yılının son çeyreğinde gerçekleşen yeni ofis kiralamalarına baktığımız zaman; bu işlemlerin daha büyük kısmının Anadolu yakasındaki projelerde ve binalarda gerçekleştiğini görmekteyiz. Avrupa yakasında gerçekleşen kiralamaların daha az olmasının iki ana sebebi olduğunu düşünmekteyiz. Bunlardan birincisi; ofis arzının Anadolu yakasında, Ümraniye gibi yeni gelişmekte olan merkezlerde, daha geniş ve ucuz alternatifler sunmasıdır. Etiler Levent Havaalanı Gayrettepe Beşiktaş Kozyatağı 4 3 2 1 % %12,9 %3,1 İSTANBUL 4. ÇEYREK 29 OFİS PİYASASI ORTALAMA BOŞLUK ORANLARI A SINIFI %5,2 %16,4 %3,7 %55,2 %3,7 %2,8 %2,4 %22,1 %7,2 Kavacık Altunizade HAVAALANI Ümraniye KİRALANMIŞ ALAN BOŞ ALAN İstanbul ofis PİYASASI 4. Çeyrek 29 Boşluk trendleri Avrupa A Sınıfı Asya A Sınıfı 2 İSTANBUL 4. ÇEYREK 29 OFİS PİYASASI ORTALAMA BOŞLUK ORANLARI B SINIFI %13,7 Avrupa B Sınıfı Asya B Sınıfı 15 1 5 %14,7 %23,3 %5 %1,4 %5,2 %6,9 %1,6 %16,7 %9 % %4,5 HAVAALANI KİRALANMIŞ ALAN BOŞ ALAN İSTANBUL OFİS PİYASASI ORTALAMA BOŞLUK ORANLARI A ve B SINIFI 4. ÇEYREK 29 2 %9,7 1 5 1 5 %9,1 A Sınıfı B Sınıfı KİRALANMIŞ ALAN BOŞ ALAN COLLIERS INTERNATIONAL TURKEY NEWSLETTER KIŞ 21 SAYFA 4

İSTANBUL OFİS PİYASASI 4. ÇEYREK 29 (Devamı) İstanbul ofis PİYASASI 4. Çeyrek 29 Kira trendleri Bölge A Sınıfı B Sınıfı İSTANBUL 4.ÇEYREK 29 ORTALAMA KİRA RAKAMLARI A SINIFI $/m 2 /ay Maslak Taksim 4 3 2 21,9 21,4 17 13,1 12 18,3 24,3 27,3 33,1 29,7 29,6 23,8 Şişli 1 Etiler Levent Havaalanı HAVAALANI Gayrettepe İSTENEN KİRA Beşiktaş Kozyatağı Kavacık Altunizade Ümraniye 3 25 2 15 1 14 6,7 İSTANBUL 4. ÇEYREK 29 ORTALAMA KİRA RAKAMLARI B SINIFI $/m 2 /ay 16 12,7 8,7 16,7 22,6 24 16 15,4 13,9 İstanbul ofis PİYASASI 4. Çeyrek 29 Kira trendleri 5 N/A Avrupa A Sınıfı Asya A Sınıfı HAVAALANI Avrupa B Sınıfı Asya B Sınıfı İSTENEN KİRA İSTANBUL 4. ÇEYREK 29 ORTALAMA KİRA RAKAMLARI A ve B SINIFI $/m 2 /ay 3 24,8$ 2 18,4$ 12,4$ 16,8$ 1 ASYA AVRUPA A Sınıfı B Sınıfı Diğer bir sebebi ise birçok şirkette çalışanların daha büyük kısmının Anadolu yakasında yaşamakta oluşu ve köprü trafiğinden kaçınmak isteyen şirketlerin bu yakayı ofis kullanımı için tercih etmeleridir. Bu son çeyrekte yapılmış yeni kiralamaların da etkisiyle; Anadolu Yakası nda boşluk oranları biraz düşerken, Avrupa Yakası nda boşluğun bu çeyrekte sabitlendiğini ve değişmediğini görüyoruz. Bu durumun sonucunda; Anadolu Yakası nda kira rakamları, az da olsa, artmıştır. Avrupa Yakası nda ise bu son çeyrekte; boşluk oranları değişmemesine rağmen, kira rakamlarının İstanbul içerisinde en COLLIERS INTERNATIONAL TURKEY NEWSLETTER KIŞ 21 SAYFA 5

İSTANBUL OFİS PİYASASI 4. ÇEYREK 29 (Devamı) %4 %35 %3 21-212 İSTANBUL OFİS PİYASASI A SINIFI ORTALAMA BOŞLUK ORANLARI VE KİRA RAKAMLARI 35 $ 3 $ 25 $ yüksek olduğu merkezlere sahip olması yüzünden, 28 den beri süregelen istenen kira rakamlarındaki düşüş baskısı devam etmiştir. %25 %2 %15 %1 %5 2 $ 15 $ 1 $ 5 $ 21 yılında ise; büyük kısmı Anadolu Yakası nda olmak üzere, yaklaşık 2 bin m 2 yeni A sınıfı ofis arzının piyasaya girmesi beklenmektedir. % 21 3.Ç. 21 4.Ç. 22 1.Ç. 22 2.Ç. 22 3.Ç. 22 4.Ç. 23 1.Ç. 23 2.Ç. 23 3.Ç. 23 4.Ç. 24 1.Ç. 24 2.Ç. 24 3.Ç. 24 4.Ç. 25 1.Ç. 25 2.Ç. 25 3.Ç. 25 4.Ç. 26 1.Ç. 26 2.Ç. 26 3.Ç. 26 4.Ç. 27 1.Ç. 27 2.Ç. 27 3.Ç. 27 4.Ç. 28 1.Ç. 28 2.Ç. 28 3.Ç. 28 4.Ç. 29 1.Ç. 29 2.Ç. 29 3.Ç. 29 4.Ç 21 4.Ç. T 211 4.Ç. T 212 4.Ç. T BOŞLUK (%) KİRA ($/m 2 /ay) İSTANBUL A SINIFI OFİS PYASASI NET EMİLİMİ 4. ÇEYREK 29 (m 2 ) $ Bu yeni A sınıfı ofis arzını göz önüne alırsak; Anadolu Yakası nda süregelen kira artışının devam edemeyeceğini, hatta bu yeni ofis arzının kira rakamları üzerinde aşağı yönde bir baskı yaratabileceğini düşünebiliriz. Avrupa Yakası nda ise 21 yılında piyasaya yeni girecek A sınıfı ofis arzı sınırlı olacağı için kiraların bu seviyelerde sabitlenebileceğini düşünüyoruz. 5. 4. 3. 2. 1. -1. -2. -3. ALTUNİZADE ÜMRANİYE KOZYATAĞI KAVACIK HAVAALANI MASLAK Negatif Emilim TAKSİM ETİLER Pozitif Emilim LEVENT G.TEPE BEŞİKTAŞ ŞİŞLİ Fakat Avrupa yakasındaki ofis kullanıcılarının daha düşük maliyetlerden yararlanmak için Anadolu yakasındaki yeni piyasaya girecek projelere yönelmesi ve bu hareketin Avrupa yakasında boşluk oranlarının ciddi artmasına sebep vermesi durumunda, istenen kira oranlarının aşağı doğru düşmeye devam edebileceğini de göz önüne almalıyız. 29 yılındaki yeni ofis kiralaması yapan talebi incelediğimiz zaman; Anadolu yakasındaki kiralamaların genellikle yine bu yakadaki ofis binalarından çıkan kiracılar tarafından gerçekleştirildiğini görmekteyiz. Bu da bize Anadolu yakasındaki yeni istenen kira rakamlarının eski binalardan çok daha fazla yüksek olmamasından ve eski binaların teknik altyapılarının günümüz çalışma koşulları için son derece yetersiz olmasından dolayı, şirketlerin yer değiştirme ihtiyacının daha büyük olduğunu göstermektedir. Avrupa yakasında ise bu durum daha değişiktir. Zira, 9 lı ve 2 li yıllarda daha fazla geliştirilen binalar sayesinde, A sınıfı ofis stoğu nispeten daha yeni durumdadır. Ayrıca; Avrupa yakasında eski ofis binaları ile yeni A sınıfı binalar arasındaki kira farkı daha yüksektir. Bu durum da bu yakadaki kiracıların yer değiştirmesini daha zorlaştırmaktadır. Genel bir sonuç olarak; 21 yılında piyasaya arz edilecek toplam A sınıfı ofis stoğu eğer pozitif bir emilim yaratabilirse, bu durumda istenen kiralarda ortalama bir yükselişin 211 yılı ortasında tekrar bu piyasada görülebileceğini düşünüyoruz. Diğer yandan bu yeni ofis arzı negatif bir emilim yarattığı taktirde, yani kiracıların daha çoğunun daha büyük alanları boşaltıp küçük ofislere taşınmaları ile gerçekleşecek kiralamalar sonucunda, piyasadaki kiralar üzerindeki baskı 211 yılı içinde de devam edebilir. En iyi ofis kiralama stratejilerini öğrenmek için bizi arayın Tel. 9 (212) 288 62 62 Fax. 9 (212) 347 7 94 www.colliersturkey.com COLLIERS INTERNATIONAL TURKEY NEWSLETTER KIŞ 21 SAYFA 6

OFİS SINIFLANDIRMA STANDARTLARI Görünürlük Erişilebilirlik (iyi konumda) Bina yaşı A SINIFI BİNA KRİTERLERİ İYİ KOLAY =< 1 yıl Taban alanı => 6 m 2 Brüt alan/net alan (kayıp oranı) =< %2 Taban-tavan yüksekliği => 2,7 m Otopark kapasitesi (1 m 2 başına park yeri sayısı) => 1:1 m 2 Asansörler Çifte enerji kaynağı ve/veya enerji kaynağı sistemi yedeklemesi Klima/nem kontrol sistemi Kat başına telefon hattı sayısı => 2 hat Düzenlenmiş lobi alanı Profesyonel bina yönetimi 7/24 Güvenlik Giriş-çıkış kontrölü Yeşil bina Donatılar (kafe, restoran gibi) Yer altı otopark alanı ARAŞTIRMA TANIMLARI Toplam Stok (Toplam Arz): 1992 den sonra yeni inşa edilmiş ya da yenilenmiş, kiralanması düşünülen, spekülatif ofis alanını içeren, A ve B sınıfı binaların dolu ve boş toplam ofis alanlarıdır. Kamu idareleri binaları, mal sahiplerinin ikamet ettiği binalar ve 75 m 2 den daha az alana sahip binalar araştırmaya dâhil edilmemiştir. Yeni bir binanın inşaatı tamamlanması ya da mevcut bir binanın yıkılması toplam stok ta zamanla değişikliklere neden olur. Toplam stok, inşaat halindeki ya da planlama aşamasındaki projeleri kapsamaz. Yeni Arz: Kullanıma hazır olan ve araştırmada belirtilen dönemde yeni inşa edilmiş ya da yenilenmiş binaları ifade eder. Bu tanım sadece spekülatif arzları değil, ihtiyaca göre geliştirme projelerini de kapsamaktadır. Planlanmış Arz: Belirtilen rapor döneminde inşaatı henüz bitmemiş, kullanıma hazır olamayan arzları ifade etmektedir. A Sınıf Ofis Binaları: Yukarıda bahsedilen kriterlerin en azından 15 ini karşılar. B Sınıf Ofis Binaları: Yukarıda bahsedilen kriterlerin en azından 11 ini karşılar. Brüt Emilim (Kiralama aktivitesi): Belli bir zaman dilimi süresince, tün kiralama işlemlerinin (kiralama, ön kiralama, kontrat uzatma, ek alan kiralama, alt kiralama) gerşekleştiği alan veya satılan toplam taban alanını temsil eden brüt rakamı ifade eder. Bu kavram teklif aşamasında olan alanı kapsamaz. Kiralama aktivitesinden sadece kira kontratı imzalandığında bahsedilebilir. Brüt emilim, süre veya ücret değişiklikleri nedeniyle yenilenen kira kontratlarını içerirken, net emilim bunları kapsamaz. Net Emilim: Bu terim, belirli bir zaman aralığında işgal edilen ofis alanında meydana gelen net değişikliği ifade eder. Net emilim teriminin yerine kullanılan bir diğer ibare işgal edilen alanda büyüklük değişimi dir. Bu da değer olarak pozitif ya da negatif olabilir. Ön Kiralama: Bir ofis binasına ilişkin aktif ön kiralama faaliyetleri, temel tasarım çizimleri olası müşteriye gösterilebilecek düzeye gelir gelmez başlayabilir. Ön kiralama inşaat tamamlanıncaya kadar devam eder. Boşluk: Metrekare cinsinde ifade edilen ve kullanılmayan toplam boş ofis alanını ifade eder. Boşluk Oranı: Toplam boş alanı toplam stok alanına bölerek elde edilen yüzdelik değerdir. En Yüksek Kira Rakamı: Konumu merkezi lokasyonlarda olan ve yüksek teknik özelliklere sahip modern üniteler için istenen en yüksek kira oranlarıdır. Talep Edilen Kira: Kiraların liste fiyatına işaret eder. Sözleşme Kirası: Gerçekleşen bir kira sözleşmesinde kaydedilen kira tutarıdır. Efektif Kira: Kira kontratı süresince mal sahibinin kiracıya yaptığı teşvik uygulamalarını göz önüne alarak hesaplanan asıl kira tutarı. COLLIERS INTERNATIONAL TURKEY NEWSLETTER KIŞ 21 SAYFA 7

OFİS BÖLGELERİNİN TANIMLARI AVRUPA Havaalanı Bayrampaşa Maslak Etiler Levent Şişli - Kağıthane Taksim - Haliç Beşiktaş Gayrettepe ASYA Kavacık Ümraniye Altunizade Kozyatağı Kartal - Pendik DİĞER Merkezi İş Alanı İş Aksı Ana Arteriler Colliers International, idari sınırlardan bağımsız olarak gayrimenkullerin dağılımını hesaba katan İstanbul daki yeni ofis bölgelerini tanımlamıştır. OFİS BÖLGELERİNİN TANIMLARI Bölge Doğu sınırı Kuzey sınırı Batı sınırı Güney sınırı Altunizade Kavacık İnönü Cad., Dereboyu Cad., Karadeniz Cad., Libadiye Cad. Kavacık-Polonezköy Yolu, Mehmet Akif Ersoy Cad. Çiftlik Cad. İstanbul Boğazı Boğaziçi Köprüsü Çevreyolu Mehmet Yavuz Cad. İstanbul Boğazı Çiftlik Cad., Küçüksu Cad. Ümraniye Osman Gazi Cad., Tokat Cad. Küçüksu Cad., FSM Köprüsü Bağlantı Yolu, Şile Yolu İnönü Cad., Dereboyu Cad., Karadeniz Cad., Libadiye Cad. İstanbul-Ankara Yolu, Yakacık-Kartal- Samandıra Bağlantı Yolu Kozyatağı Maslak Levent YYakacık-Kartal-Samandıra Bağlantı Yolu İstanbul Boğazı Karanfil Sok., Hacı Adil Cad., Çamlık Cad., Faruk Nafız Çamlıbel Sok. Boğaziçi Köprüsü Bağlantı Yolu, İstanbul-Ankara Yolu, Yakacık-Kartal- Samandıra Bağlantı Yolu Pirinçci Köyü Yolu, Büyükdere- Bahçeköy Yolu FSM Köprüsü Bağlantı Yolu Etiler İstanbul Boğazı FSM Köprüsü Bağlantı Yolu Gayrettepe Barbaros Blv. Zincirlidere Cad. Beşiktaş Boğaziçi Köprüsü Bağlantı Yolu Ayazma Deresi Cad. Boğaziçi Köprüsü Çevreyolu Kemerburgaz Yolu Dereboyu Cad., Bahar Sok., Şair Çelebi Sok., Fatih Sultan Mehmet Sokağı, Bayırca Sok., Halil Rahman Cad., Çam Sok. Barbaros Blv., Karanfil Sok., Faruk Nafız Çamlıbel Cad., Orgeneral İzzettin Aksular Cad. Prof. Dr. Bülent Tarcan Cad., Vefa Bayırı Sok., 2. Taşocağı Cad., Cemal Sururi Sok. Emirhan Cad., Muradiye Bostanı Cad., Hüsrev Gerede Cad., Abdi Ipekçi Cad., Maçka Cad., Bayıldım Cad. Marmara Denizi FSM Köprüsü Bağlantı Yolu Zincirlidere Cad. Boğaziçi Köprüsü Bağlantı Yolu Ayazma Deresi Cad. İstanbul Boğazı Taksim - Haliç Abdi Ipekçi Cad., Bayıldım Cad. TEM Okmeydanı Bağlantı Yolu, Piyalepaşa Cad. Haliç İstanbul Boğazı-Haliç Şişli - Kağıthane Halil Rahman Cad., Bayırca Sok., Fatih Sultan Mehmet Sok., Şair Çelebi Sok., Bahar Sok., Dereboyu Cad., Cemal Sururi Sok., 2. Taşocağı Cad., Prof. Dr. Bülent Tarcan Cad., Emirhan Cad. FSM Köprüsü Bağlantı Yolu TEM Okmeydanı Bağlantı Yolu Hüsrev Gerede Cad., Abdi Ipekçi Cad., Dolapdere Cad., Piyalepaşa Cad., TEM- Okmeydanı Bağlantı Yolu Bayrampaşa TEM Okmeydanı Bağlantı Yolu FSM Köprüsü Bağlantı Yolu, Adem Yavuz Cad., Mahmutbey Habibler Yolu Gazi Cad., Davutpaşa Otogar Esenler yolu, General Ali Rıza Gürcan Cad. Çobançeşme-Edirnekapı Yolu, Boğaziçi Köprüsü Bağlantı Yolu Havaalanı Ekrem Kurt Cad., Davutpaşa Esenler Yolu, Gazi Cad. İstoç Çevreyolu, 1. Cad., Atatürk Olimpiyat Köyü Yolu Küçükçekmece Gölü Marmara Denizi COLLIERS INTERNATIONAL TURKEY NEWSLETTER KIŞ 21 SAYFA 8

KİRALIK PORTFÖYÜMÜZDEN L e v e n t O f i s A sınıfı Levent Ofis binası İstanbul da Levent bölgesinde inşa edilmektedir. Bölgedeki LEED sertifikalı ilk A sınıfı ofis binası olacaktır. Toplam kiralanabilir ofis alanı: 7,963 m² Tek katta kiralanabilir ofis alanı: 359-834 m² Teslim tarihi: 3. Çeyrek 21 Her 1 m 2 başına 1 otopark yeri mevcuttur. İrtibat: Gizem Burteçin Tel. 9 212 288 62 62 Fax. 9 212 347 7 94 gizem.burtecin@colliersturkey.com www.colliersturkey.com Gayrimenkulde Mal Sahibi Temsilciliği hizmeti verdiğimiz için Colliers olarak gelen müşterilerden hiçbir maddi beklentimiz bulunmamaktadır. COLLIERS INTERNATIONAL TURKEY NEWSLETTER KIŞ 21 SAYFA 9