ÖZEL BİLGE ATABEY KOLEJİ REHBERLİK SERVİSİ Srumluluk becerisi nasıl kazandırılır? Çcuklara srumluluk duygusunu kazandırabilmek için, gelişim dönemleri ve özellikleri hakkında bilgi sahibi lmak en önemli nktadır. Çcuklarınız hangi yaşta, neyi yapabilirler? Bu srunun cevabını verebilmek için hem nların bulunduğu yaş döneminin genel gelişim özelliklerini bilmeli hem de çcuğunuzun beceri düzeyi hakkında bl bl gözlem yaparak bilgi sahibi lmalısınız.
Size düşen görev, çcuğun srumluluk almasına fırsat vermek ve çcuğunuzu bu nktada destekleyerek beceriyi geliştirme nktasında teşvik etmek. Örneğin; kendi kendine yemek yiyebilen veya giyinebilen bir çcuğu yedirmek veya giydirmek, çcuğa Sen yapamıyrsun veya dğru yapamıyrsun. mesajının gitmesine, çcuğun bir beceriyi tam anlamıyla sergilemesine fırsat vermemek kendine lan güvenini srgulamasına ve anne-babasının kendisine güvenmediğini, nedenle yapabildiği halde yapmasına izin vermediklerini düşünerek hayal kırıklığına uğramasına neden labilir. Bu nedenle yaş ve beceri düzeyine uygun srumluluklar vererek çcuklarınızın srumluluk gelişimi ve tkntrl kazanımına destek lmalısınız. Srumluluk kazanımı hemen lmaz! Srumluluk becerisinin gelişiminde unutulmaması gereken; srumluluk kazanımının bir anda lmayacağı, uzun ve sağlam adımlarla ilerlenmesi gereken bir kazanım lduğudur. Bir beceriyi ne kadar çk pratik etme şansınız lursa, alanda kendinizi kadar çk geliştirebilirsiniz. Bu nedenle yemeğini kendisi yiyebilen, üzerini kendisi giyebilen çcuğunuzun bunları yapmasına fırsat vermek, her yaptığında bu davranışı beğendiğinizi sözel pekiştireçlerle fark ettirmek ( Süper, yemeğini kendin yedin, harikasın. gibi) ve çcuğunuzu bu becerileri sergilemesi için teşvik etmek çk önemlidir. Çcuklar, başardıklarını ve çevreden takdir gördüklerini fark ettikçe kendilerine lan güven düzeylerinde artış görülür. Çcukluğun ilk yıllarında çevredeki yetişkinler tarafından beğenilmek ve nlardan nay almak önemliyken, ilerleyen yıllarda tkntrl becerisinin de gelişimi ile birlikte, görev ve srumlulukları başarmak çcuklar için daha anlamlı ve önemli bir hale gelmekte ve srumluluk bilinci artarak içselleştirilmektedir.
Çcukların 2 ve 4 yaş arası alabilecekleri srumluluklar Sfrada tek başına yemeğini yemek, Tek başına uyumak, El yüz temizliğini yapabilmek, Dişlerini fırçalamak, Yardımla giyinmek ve syunmak, Kirli kıyafetlerini sepete atmak, Kıyafet seçimi, hazırlanacak yemek, gezmeye gidilecek yer gibi knularda karar sürecine katılmak, Oyun ynarken nerede lacağını anne babasına söylemek, Oyuncaklarını tplamak, Oyuncaklarını krumak, Kitap, dergi ve gazeteleri yerine kaldırmak, Anne babaların basit getir götür işlerini yapmak, TV, rady gibi basit elektrnik eşyaları açıp kapamak, Alışveriş dönüşü malzemelerin yerleştirilmesine yardımcı lmak, Alçak raflara hafif ve kırılmayacak malzemeleri yerleştirmek, Yemek masasına peçete ve kırılmayacak malzemeleri kymak, Çöpü dışarı çıkarmak, Varsa evdeki hayvanları beslemek, Varsa arabayı yıkamaya yardım etmek Çcukların 5 yaşında alabilecekleri srumluluklar Eşyalarına iyi bakmak, Temiz kıyafetlerini çekmeceye yada dlaba yerleştirmek, Üzerinden çıkardığı kıyafetleri katlayabilmek ve dlabına kaldırmak, Telefna gerektiği şekilde cevap vermek, Saçlarını taramak, Yemeğini yedikten snra tabağını kaldırmak, Basit yiyeceklerin hazırlanmasına yardım etmek, Oyuncaklarını tplamak Çcukların 6 yaşında alabilecekleri srumluluklar Tek başına giyinip syunmak, Sfranın hazırlanmasına ve tplanmasına yardım etmek, Yanlışlıkla döktüklerini tplamak, Evin tplanmasına yardım etmek, Çiçekleri sulamak, Sebzeleri yıkamak, Kendi ayakkabılarını bağlamak, Kendi ayakkabılarının temizliğini yapmak, Evden çıkarken muslukları ve ışıkları kntrl etmek, açıksa kapatmak. Çcukların 7 yaşında alabilecekleri srumluluklar Çantasını hazırlamak, Ödevlerini yapmak, Kitaplarını krumak,
Televizyn izleme saatine uymak, Harçlığını bağımsızca kullanmak, Alışverişe yardım etmek, Alışveriş malzemelerinin taşınmasına yardım etmek, Hava durumuna ve gidilecek yere uygun larak giyeceklerini seçmek, Balknu, kapının önünü vb. yerleri sulamak ve süpürmek, Gerekli durumlarda evdeki telefnu kullanmak, Kim lduğunu srarak skak kapısını açmak. Çcukların 8 yaşında alabilecekleri srumluluklar Sabahları çalar saatiyle kendi başına kalkmak, Hatırlatmadan özbakımını yapmak, Yardım almadan bany yapmak, Yardım almadan kurulanmak, Odasını tplamak, Odasını, dlabını, yatağını ve çalışma masasını düzenli tutmak, Okuldan gelen mesajları anne babasına iletmek, Dersleriyle ilgili srumlulukları almak, kimseye söylemeden derslerini düzenli bir şekilde yapmak, Kendi kıyafet alışverişinde anne babasına yardımcı lmak, Çcukların 9 yaşında alabilecekleri srumluluklar İlgilerini belirleyip zamanını planlamak ve günlük prgramlar yapabilmek, Ev dışı yakın yerlere gidip gelmek, Evdeki bazı tamir işlerine yardımcı lmak, Kendinden küçük kardeşinin yıkanmasına, yardımcı lmak, Kendinden küçük kardeşinin beslenmesine yardımcı lmak, Arkadaşlarıyla iyi ilişkiler kurmak, Alışveriş yapmak. Çcukların 10 yaşında alabilecekleri srumluluklar Kendi yatak çarşaflarını değiştirmek, Listedeki malzemeleri çarşıdan almak, Kendi randevularını takip etmek (diş hekimi, spr antrenmanı veya dil kursu) Okumak istediği kitapları almak, Basit yaralanmalarla başa çıkmak,
Arkadaşlarını evde ağırlamak, Dğum günleri ve özel günleri planlamak ve kutlamak, Kimse söylemeden belli görevleri yerine getirmek, Kmşulara yardımcı lmak. Çcukların 11 17 yaşında alabilecekleri srumluluklar Kendi hakkını savunmak, Başkalarının hakkına saygı duymak, Başkalarının eşyalarına saygı göstermek, Evde yardım gerektiren işler lduğunda kendi isteğiyle yardım önerisinde bulanabilmek, Çamaşır, bulaşık makinesi vb çalıştırmak. Makineden çıkan çamaşırları askılığa asmak, Makineden çıkan bulaşıkları byunun yettiği raflara kaldırmak, Eve dönüş saatlerine uymak, Anne babası meşgul lduğunda kardeşiyle ilgilenmek, Evde tek başına kalmak, Varsa arabayı tek başına yıkamak, Kendi başına ulaşım araçlarına binmek, Tplu yerlerde ger ektiği gibi davranmak, Bazı gruplara katılmak (izci yada gençlik grupları), Bağımsız larak kendi ödev prgramını yürütmek, Para biriktirip uzun vadede almak istediklerini planlamak