Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu VakıfBank Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar 24 Ekim 211 -Bu Haftaki Yazımız... Merkez Bankası geleneksel olmayan adımlarına devam ediyor TCMB, Ekim ayı toplantısında politika faizini değiştirmezken, gecelik vadede borç verme faiz oranlarını sert bir şekilde artırarak faiz koridorunu genişletmeye başlamıştır. Küresel ekonominin büyüme görünümünde önceki aylara göre belirgin bir değişim gözlenmeyen ve Avrupa borç krizi kaynaklı belirsizliklerin risk algılamasını yüksek tuttuğu bir ortamda, TCMB nin yavaşlayan büyüme ve artan enflasyonla birlikte olumsuz piyasa koşullarıyla mücadele etme zorunluluğu devam etmektedir. TCMB nin son toplantısında faiz koridorunun genişletilmesine karar vermesinin, esas olarak faiz avantajı yaratarak TL deki değer kaybının önüne geçmeyi ve bunun sonucunda kurdaki yükselişi ve aşırı dalgalanmaları önlemeyi hedeflediği görülmektedir. Öte yandan, TCMB nin son toplantısında faiz artırımlarının büyümeyi zayıflatıcı etkisi ile ilgili olarak aşırı kaygılı bir söylemi olmasa da büyümedeki yavaşlamanın belirginleşmesine bağlı olarak önümüzdeki dönemde TL zorunlu karşılık oranlarında indirime gitmesi mümkün görünmektedir. -Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... TCMB politika faiz oranını %.7 seviyesinde sabit bıraktı... TCMB geçen hafta yaptığı Ekim ayı toplantısında politika faiz oranını %.7 düzeyinde sabit tutarken gecelik borç verme faiz oranını %9 dan %12. e ve piyasa yapıcısı konumunda olan bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranını %9 dan %12 ye yükseltti. Geç likidite penceresi uygulaması çerçevesinde Bankalararası Para Piyasası nda saat 16. 17. arası gecelik vadede uygulanan Merkez Bankası borç verme faizi %12 den %1. e yükseltildi. Tüketici Güven Endeksi Eylül ayında 93.7 oldu... Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen Aylık Tüketici Eğilim Anketi sonuçlarına göre Ağustos ayında 91.74 olan Tüketici Güven Endeksi Eylül ayında %2.1 oranında artarak 93.7 oldu. Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi Eylül ayında 1.871 milyar TL açık verdi... 211 yılının Eylül ayında bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre %19.3 oranında artarak 22.1 milyar TL, bütçe giderleri ise %.8 oranında azalarak 23.9 milyar TL olarak gerçekleşti. Bu sonuçlara göre 211 yılı Mayıs ayında bütçe dengesi 1.871 milyar TL açık verdi. Bir önceki yılın Eylül ayında 2.9 milyar TL faiz dışı açık verilmiş iken geçtiğimiz Eylül ayında 1.2 milyar TL fazla verildi. Merkezi Yönetim Borç Stoku Eylül ayında 14. milyar TL oldu... Türkiye nin toplam brüt borcu 211 yılı Eylül itibariyle bir önceki aya göre %1 artışla 9.3 milyar TL den 14. milyar TL ye yükseldi. Bunun 362.1 milyar TL tutarındaki kısmı TL cinsinden ve 12.4 milyar TL tutarındaki kısmı döviz cinsi borçlardan oluştu. Merkezi yönetim brüt borç stoku içinde iç borç stoku 366.7 milyar TL yle toplam merkezi yönetim brüt borcunun %71.3 ünü, dış borç stoku ise 147.8 milyar TL ile %28.7 sini oluşturdu. - Bu Hafta Açıklanacak Veriler... Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti 24.1.211 Kapasite Kullanım Oranı (Ekim) %76.2 -- Reel Kesim Güven Endeksi (Ekim) 112.4 -- 26.1.211 TCMB Enflasyon Raporu -- -- 27.1.211 Dış Ticaret Dengesi (Eylül) -8.23 mlyr $ -- ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE
1.1.28 1.6.28 1.11.28 1.4.29 1.9.29 1.2.21 1.7.21 1.12.21 1..211 1.1.211 Merkez Bankası geleneksel olmayan adımlarına devam ediyor Merkez Bankası (TCMB) 2 Ekim 211 tarihli Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında beklentiler doğrultusunda politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını %.7 te sabit tutma kararı almıştır. Gecelik borçlanma faiz oranını da değiştirmeyerek % te bırakan TCMB, buna karşılık, borç verme faiz oranlarını önemli ölçüde artırmıştır. Buna göre, gecelik borç verme faizi %9 dan %12. e ve geç likidite penceresi çerçevesinde Bankalararası Para Piyasası nda uygulanan gecelik borç verme faizi %12 den %1. e yükseltilirken, açık piyasa işlemleri (APİ) çerçevesinde piyasa yapıcı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma faiz oranı da %8 den %12 ye çıkarılmıştır. TCMB, bu şekilde borç alma ve borç verme faiz oranları arasındaki marjı açarak faiz koridorunu genişletmiştir. 2 2 1 1 TCMB Faiz Oranları (%) O/N Borç Verme Faizi Politika Faizi Geç Likidite Borç Verme Faizi APİ Borçlanma Faizi TCMB nin 2.1.211 Tarihli Toplantısında Kararlaştırılan Eski ve Yeni Faiz Oranları Politika Faiz Oranı (1 hafta vadeli repo faizi) % Eski Oranlar Yeni Oranlar Gecelik (O/N) Faiz Oranları.7.7 MB Borçlanma Faizi MB Borç Verme Faizi 9 12. APİ Borçlanma Faizi 8 12 Geç Likidite Penceresi Faiz Oranları MB Borçlanma Faizi MB Borç Verme Faizi 12 1. Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB Son faiz kararları öncesindeki süreç... TCMB nin son kararlarını Ekim 21 dan itibaren belirlediği politika çerçevesinde değerlendirmek yararlı olacaktır. TCMB yi geleneksel olmayan bu politikasını izlemeye iten neden, küresel konjonktürün de etkisiyle artan yabancı sermaye girişleri nedeniyle oluşan yurt içi kredi genişlemesi ve cari işlemler açığındaki artışın finansal istikrarı tehdit etmesi idi. Temel amacı fiyat istikrarını korumak olan TCMB, bu amacından sapmadan finansal istikrarı gözetmek amacıyla, zorunlu karşılık oranlarını kullanarak geleneksel olmayan bir politika bileşimi ortaya koymuştur. Ağustos ayından itibaren ise, TCMB politika söylemini değiştirerek, genişleyici bir politika stratejisi belirlemiştir. 4 Ağustos 211 tarihinde yaptığı acil toplantı ile belirlediği bu yeni politika yolu, TCMB nin bir açmaz içinde olduğunu göstermiştir. TCMB küresel büyümedeki yavaşlama ve Avrupa borç krizi kaynaklı risklerin büyüme performansını yavaşlatıcı etkilerinin yanısıra, artan piyasa volatilitesi ile TL deki değer kaybı ve bunun yansımaları sonucunda oluşmaya başlayan fiyat baskılarını bir arada gözetmek durumunda kaldığı bir sürece girmiştir. TCMB nin 2 Ekim 211 tarihli toplantısı öncesinde TL deki değer kaybının artması ve dolar/tl ve euro/tl nin eşit ağırlıklı alındığı kur sepetindeki dalgalanma ve yukarı yönlü hareketin devam etmesi, TCMB yi Ağustos ayının başında uygulamaya koyduğu döviz satım ihalesinde maksimum tutarı hızla artırmaya itmiştir. TCMB döviz satış ihalelerine ek olarak, Haziran 26 dan beri piyasaya ilk kez doğrudan müdahale ederek 7 milyon dolar satmıştır. TL nin değer kaybetmesinde, Avrupa borç krizinde kesin çözüme halen ulaşılamamış olmasının yol açtığı belirsizliğin yanında, son vergi zamları ve kurdaki yükselişin yarattığı geçişgenlik etkisiyle enflasyondaki yükselişin devam edeceği beklentisi karşısında TCMB nin daha sıkı bir para politikası duruşu benimseyeceği düşüncesi etkili olmuştur. Ancak, TCMB nin 18 Ekim de doğrudan döviz müdahalesine ilişkin duyurusunda 2
piyasa derinliğinin kaybolmasına bağlı olarak spekülatif davranışlar sonucunda kurlarda sağlıksız fiyat oluşumları gözlendiği ifadesine yer vermesi, TCMB nin kurun son dönemdeki hareketinin tamamen küresel gelişmeler ve makroekonomik beklentilerle açıklanamayacağı düşüncesinde olduğunu göstermektedir. Piyasaların TCMB kararlarına tepkisi... TCMB kararı sonrasında piyasada ilk tepki olarak O/N Interbank Faizi Gösterge Tahvil Bileşik Faizi interbank piyasasında gecelik (O/N overnight) 12 vadede TL repo faizleri %1.7 seviyelerine kadar 11 1 yükselmiştir. Tahvil piyasasında da satış hareketi 9 belirginleşirken, gösterge tahvil bileşik faizi en 8 son Mayıs 21 da gördüğü %9. seviyesinin 7 üzerine çıkarak, %9.66 seviyesini görmüştür. 6 Açıklama öncesinde 1.876 seviyesine kadar 4 yükselmiş olan dolar/tl kuru 1.81 ye kadar 3 gerilerken, dolar ve euro dan oluşan kur sepeti 2 de benzer şekilde gerilemiştir. Döviz kurunun volatilitesinin yüksek olmasına rağmen, alış satış kurları arasındaki farkın (spread) düşük olmaya Kaynak: Euroline devam etmesi, karar öncesinde olduğu gibi sonrasında da piyasada, risk algılamasındaki artışa bağlı belirgin bir kısa vadeli yabancı sermaye çıkışı yaşanmadığını göstermektedir. Önümüzdeki günlerde TL de oluşan faiz avantajının yabancı yatırımcı açısından daha da cazip görünmesi ve bu durumun kur ve faiz hareketlerini daha istikrarlı hale getirmesi mümkündür. TCMB nin faiz kararlarına ilişkin açıklamasında dikkat çekenler... TCMB son faiz kararları ile ilgili açıklamasında önemli gerekçeler ortaya koymuştur. Söz konusu açıklamalar, önceki toplantı kararları sonrası yaptığı açıklamalardan önemli farklılıklar içermektedir. TCMB nin bu toplantı sonrası açıklamasında en dikkat çeken noktalardan biri, Ağustos ve Eylül aylarındaki üç toplantısında küresel büyüme ve yurt içi büyüme performansının yavaşlaması riskine yaptığı vurgunun daha sakin ifadelerle dile getirilmesidir. TCMB, bir önceki toplantı duyurusunda iki kez kullandığı iktisadi faaliyetteki yavaşlama ifadesine bu son toplantı açıklamasında yer vermemiştir. Öte yandan, enflasyondaki yükselişin geçici olacağını belirten daha rahat ve kendinden emin ifadelerin, yerini, enflasyondaki yükselişi sınırlamak konusundaki kararlılığa bıraktığı görülmektedir. TL deki değer kaybını aşırı olarak nitelendiren TCMB, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki baz etkisi ve vergi artırımları nedeniyle oluşan fiyat ayarlamalarının enflasyonda önümüzdeki aylarda belirgin bir artışa yol açacağını açıklarken, bu durumun orta vadeli enflasyon beklentilerini bozmasına izin vermeyeceğini vurgulamıştır. TCMB ayrıca, yurt içi tüketici kredilerindeki büyümenin makul seviyelere indiğini yorumunda bulunarak iç ve dış talep arasındaki dengelenmenin devam ettiğini belirtmiş ve cari işlemler dengesinde gözlenen iyileşme eğilimine dikkat çekmiştir. TCMB nin küresel risk faktörleri ile ilgili kullandığı ifadelerin azaldığı, bu konuyla ilgili olarak 4 Ağustos 211 de yaptığı acil ara toplantıda belirlenen stratejiye referans yaptığı dikkat çekmektedir. Söz konusu strateji ile ilgili net bir ifade kullanmayan TCMB yurt içi piyasalarda istikrarı sağlamak üzere gerekli önlemleri almaya devam edeceğini belirtmiştir. 3
TCMB faiz kararları kesin bir söylem değişikliğine işaret etmiyor... Küresel ekonominin büyüme görünümünde önceki aylara göre belirgin bir değişim gözlenmeyen ve Avrupa borç krizi kaynaklı belirsizliklerin risk algılamasını yüksek tuttuğu bir ortamda, TCMB nin yavaşlayan büyüme ve artan enflasyonla birlikte olumsuz piyasa koşullarıyla mücadele etme zorunluluğu devam etmektedir. Bu koşullarda, TCMB nin son toplantı açıklamalarında büyümedeki yavaşlamaya yaptığı vurgunun azalması ve enflasyon konusundaki net tavrının, kesin bir söylem değişikliğine işaret etmediği düşünülmektedir. Diğer yandan, 4 Ağustos taki ara toplantısında faiz koridorunu daraltma kararı alan TCMB nin bu toplantısında söz konusu koridorun genişletilmesine karar vermesinin, esas olarak faiz avantajı yaratarak TL deki değer kaybının önüne geçmeyi ve bunun sonucunda kurdaki yükselişi ve aşırı dalgalanmaları önlemeyi hedeflediği görülmektedir. Bu doğrultuda TL faizlerindeki yükseliş, küresel risk algılamasındaki değişimler karşısında yabancı fonların ani ve sert biçimde çıkış yapmasını önleyerek finansal istikrarı koruyabilecek, aynı anda TL nin alım gücünün azalmasını sınırlayarak enflasyonist baskı yaratıcı etkisini azaltabilecektir. Ağustos ayı sanayi üretimi verilerinin de gösterdiği gibi büyüme görünümündeki zayıflama belirginleşmeye başlarken, TCMB nin faiz koridorunu genişletici adımları ekonomik aktiviteyi olumsuz etkileyebilecektir. TCMB nin son toplantısında faiz artırımlarının büyümeyi zayıflatıcı etkisi ile ilgili olarak aşırı kaygılı bir söylemi olmasa da büyümedeki yavaşlamanın belirginleşmesine bağlı olarak önümüzdeki dönemde TL zorunlu karşılık oranlarında indirime gitmesi mümkün görünmektedir. TCMB, son faiz toplantısında aldığı kararlar ile yine geleneksel olmayan bir politika çizgisi izlediğini göstermiştir. Bu hafta 26 Ekim de açıklanacak olan Enflasyon Raporu TCMB nin mevcut politika çizgisi konusunda ek bilgi içerebilecek olması açısından önemlidir. Bu çerçevede, TCMB nin politika faizini yıl sonuna kadar değiştirmeyerek %.7 seviyesinde bırakacağını, bunun dışında mevcut riskler karşısında diğer politika araçları ile müdahale etmeye devam edeceğini düşünüyoruz. 4
TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) 1 Reel GSYİH (y y, %) 1, Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç ç, %) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y y, %) 1 1 1 2 8.8 1,,,, 1, 1, 2, 1999Ç1 1999Ç4 2Ç3 21Ç2 22Ç1 22Ç4 23Ç3 24Ç2 2Ç1 2Ç4 26Ç3 27Ç2 28Ç1 28Ç4 29Ç3 21Ç2 211Ç1 1999Ç1 1999Ç4 2Ç3 21Ç2 22Ç1 22Ç4 23Ç3 24Ç2 2Ç1 2Ç4 26Ç3 27Ç2 28Ç1 28Ç4 29Ç3 21Ç2 211Ç1 Sektörel Büyüme Hızları (y y, %) Sektörler (Sabit Fiyatlarla) Sektör 21 21 21 211 211 Payları II. III. IV. I. II. (%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Tarım 7.1 2.8.9 4. 7.2 6. Sanayi 2. 1.1 7.2 11.2 13.7 8. İnşaat 6. 2.4 22.1 17. 14.7 13.2 Ticaret 13.7 13.8 7. 13.3 17.7 13. Ulaş. ve Haber. 1.2 1. 6.7 13.6 13. 11.7 Mali Kur. 11.6 7. 6.3 1.3 9.1 14.3 Konut Sah. 4.6 1.7 2.6 1.3 2.1 1.9 Eğitim 2..9.7.9 4. 4.4 Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.1 2.1 1.4.6 2.7 2.3 Vergi Süb. 8.8 13.8 8.1 13. 16.8 11.2 GSYİH 1.2.3 9.2 11.6 8.8 3, 2, 1,, 1, 2, 3, Sektörel Büyüme Hızları (y y, %) Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y y, %) Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla) Yer. Hanehalkı Tük. Har. Dev. Nihai Tük. Har. Gay. Safi Ser. Oluş. Kamu Sektörü Özel Sektör Mal ve Hiz. İhracatı Mal ve Hiz. İthalatı GSYİH Sektör Payları (%) 21 II. Çey 21 III. Çey 21 IV. Çey 211 I. Çey. 211 II. Çey. 68.8 3.2 9. 12.4 9.2 3.2 1.1 4.7 3.2 6.7 7.9 4.7 28.3 28.4 42.1 33.6 28.9 28.4 4. 1. 17.1 7.4 6.6 1. 24.3 31.4 49. 38. 33. 31.4 23.1 12. 4.3 8.3.2 12. 3.4 19.2 2.4 27.2 18.8 19.2 1.2.3 9.2 11.8 8.8 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 4 3 2 1 1 2 3 4 Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi 3 2 1 1 2 3 1 8 6 4 2 2 4 6 8 1 12 3, 2, 1,, 1, 2, Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Sanayi Üretim Endeksi (y y, %) 3, Mar.7 May.7 Tem.7 Eyl.7 Kas.7 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 May.11 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a a, %) TCMB İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. (y y, %) 6
Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi 4 3 2 1 1 2 3 4 6 Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1 Ağu.11 Ara Malı İmalatı (y y, %) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y y, %) Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Ağustos Ayı 21 211 Petrol Ürünleri 1.9 6.9 Tekstil 6.2 3.9 Gıda 3.1 3.1 Kimyasal Madde 4.9 3.1 Ana Metal Sanayi 1..2 Metalik Olm. Diğ. Mineral 1.6 3.1 Taşıt Araçları 27.8 1.4 Elektrikli Teçhizat.7 16.3 Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y y, %) Sermaye Malı İmalati (y y, %) Giyim 13.9 1.8 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi 22, 2, 18, 16, 14, 12, 1, 24, 22, 2, 18, 16, 14, 12, 1, Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi 7 6 4 3 2 1 21 19 17 1 13 11 9 7 Oca.1 Eyl.1 May.2 Oca.3 Eyl.3 May.4 Oca. Eyl. May.6 Oca.7 Eyl.7 May.8 Oca.9 Eyl.9 May.1 Eyl.11 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 May.11 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 May.11 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü) Aylık Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kaynak: OSD,Vakıfbank Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Beyaz Eşya Üretimi (Adet) 7
Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 7 6 6 76.2 9 8 7 6 4 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Kaynak: TCMB Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1 Kapasite Kullanım Oranı (%) Ağu.11 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis.1 Ağu.1 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları Ara.1 Ağu.11 Üretim Endeksi Verilen İnşaat Ruhsatları 13 12 12 11 11 1 1 9 9 8., 7., 6.,., 4., 3., 2., 1.,, 23 I 23 III 24 I 24 III 2 I 2 III 26 I 26 III 27 I 27 III 28 I 28 III 29 I 29 III 21 I 21 III 211 I Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi (3 Aylık) Çalışılan Saat Başına Üretim Endeksi (3 Aylık) Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1 m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Toplam Sanayide Verimlilik PMI Endeksi 13, 12, 12, 11, 11, 1, 1, 9, 9, 8, 6 4 4 3 3 Haziran Ekim Şubat 6 Haziran 6 Ekim 6 Şubat 7 Haziran 7 Ekim 7 Şubat 8 Haziran 8 Ekim 8 Şubat 9 Haziran 9 Ekim 9 Şubat 1 Haziran 1 Ekim 1 Şubat 11 Haziran 11 Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Reuters PMI Imalat Endeksi 8
ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu ÜFE 14 12 1 8 6 4 2 2 2 1 1 Oca.4 May.4 Eyl.4 Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 May.1 Eyl.1 May.11 Eyl.11 TÜFE (y y, %) Çekirdek I Endeksi (y y, %) Oca.4 May.4 Eyl.4 Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 May.1 Eyl.1 May.11 Eyl.11 ÜFE (y y, %) TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan) Gıda ve Enerji Enflasyonu (y y, %) Eğitim Eğlence ve Kültür Ulaştırma Konut Lokanta ve Oteller Giyim ve ayakkabı Gıda ve Alkolsüz, Vakıfbank ÜFE Alt Sektörler (y y, %) Yıllık Aylık,2,8 1,8 3 3 2 2 1 1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Eyl.1 Kas.1 Mar.11 May.11 Eyl.11 Gıda Enerji Tüfe Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 3 3 2 2 1 1 1 26 24 22 2 18 16 14 12 1 23 21 19 17 1 13 11 9 7 Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Tarım Sanayi İmalat Sanayi Ocak 4 Haziran 4 Kasım 4 Nisan Eylül Mart 6 Ağustos 6 Ocak 7 Haziran 7 Kasım 7 Nisan 8 Eylül 8 Şubat 9 Temmuz 9 Aralık 9 Mayıs 1 Ekim 1 BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Kaynak:Bloomberg 9
İTO Enflasyon Göstergeleri Türk İş Mutfak Enflasyonu 9 8 7 6 4 3 2 1 1 Oca. Tem. Oca.1 Tem.1 Oca.2 Tem.2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Kaynak: İTO İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi 8 6 4 2 2 4 Ocak 6 Mayıs 6 Eylül 6 Ocak 7 Mayıs 7 Eylül 7 Ocak 8 Mayıs 8 Eylül 8 Ocak 9 Mayıs 9 Eylül 9 Ocak 1 Mayıs 1 Eylül 1 Ocak 11 Mayıs 11 Eylül 11 Kaynak:Türk İş Türk İş Gıda Enflasyonu ( a a, %) Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti 9, 9 8, 8 7, 7 6, 6, 4, 1.1.28 1.4.28 1.7.28 1.1.28 1.1.29 1.4.29 1.7.29 1.1.29 1.1.21 1.4.21 1.7.21 1.1.21 1.1.211 1.4.211 1.7.211 1.1.211 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 1 9 8 7 6 4 Oca.4 May.4 Eyl.4 Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 May.1 Eyl.1 May.11 Eyl.11 Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti 1
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ 17, 16, 1, 14, 13, 12, 11, 1, 9, 8, 1.1 9.1 Haziran Aralık Haziran 6 Aralık 6 Haziran 7 Aralık 7 Haziran 8 Aralık 8 Haziran 9 Aralık 9 Haziran 1 Aralık 1 Haziran 11 Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı, Vakıfbank İşsizlik Oranı İşgücüne Katılım Oranı 28. 27. 26. 2. 24. 23. 22. 21. 2. 19. Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 İşgücü Arzı İşgücü Durumu İstihdam Edilenler Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı,, 4, 4, 3, 3, Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 3 2 2 1 1 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 3 2 1 49 48 47 46 4 44 İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2=1) 2. 18. 16. 14. 12. 1. 8. 6. 4. 2. Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 11 18 16 14 12 1 98 96 94 92 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı İş Arayanların Sayısı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Sanayi İstihdam Endeksi 11
Kurulan Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri. 4. 4. 3. 3. 2. 2. 1. 1. 11, 113, 111, 19, 17, 1, 13, 11, 99, 97, 9, Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 2 I III 26 I III 27 I III 28 I III 29 I III 21 I III 211 I Kurulan Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri 12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat İhracat Dış Ticaret Dengesi 2 2 1 1 2 4 6 8 1 Ağu.3 Şub.4 Ağu.4 Şub. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Şub.7 Ağu.7 Şub.8 Ağu.8 Şub.9 Ağu.9 Şub.1 Ağu.1 Şub.11 Ağu.11 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 12 Ağu.3 Şub.4 Ağu.4 Şub. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Şub.7 Ağu.7 Şub.8 Ağu.8 Şub.9 Ağu.9 Şub.1 Ağu.1 Şub.11 Ağu.11 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İthalat Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Ara Malları (y y, %) Sermaye Malları (y y, %) Tüketim Malları (y y, %) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İhracat Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Ara Malları (y y, %) Sermaye Malları (y y, %) Tüketim Malları (y y, %) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6 4 14 24 34 44 4 64 74 84 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 3 1 1 3 7 9 11 Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar sağ eksen) 4 3 2 1 1 2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Doğrudan Yatırımlar (12 aylık milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık milyon dolar) 13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 11 11 1 1 9 9 8 8 7 7 6 Ara.3 Nis.4 Ağu.4 Ara.4 Nis. Ağu. Ara. Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1 Ağu.11 Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 13 12 11 1 9 8 7 6 4 2 1 1 1 1 1999Ç1 1999Ç3 2Ç1 2Ç3 21Ç1 21Ç3 22Ç1 22Ç3 23Ç1 23Ç3 24Ç1 24Ç3 2Ç1 2Ç3 26Ç1 26Ç3 27Ç1 27Ç3 28Ç1 28Ç3 29Ç1 29Ç3 21Ç1 21Ç3 211Ç1 Reel Hanehalkı Tüketimi (y y, %) CNBC e Güven Endeksleri Krediler 2, 2, 1, 1,,, Oca.2 May.2 Eyl.2 Oca.3 May.3 Eyl.3 Oca.4 May.4 Eyl.4 Oca. May. Eyl. Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 May.1 Eyl.1 May.11 Eyl.11 8 7 6 4 3 2 1 Oca.4 Nis.4 Ağu.4 Ara.4 Nis. Ağu. Ara. Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Kas.9 Mar.1 Tem.1 Kas.1 Mar.11 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı CNBC e Tüketici Güven Endeksi CNBC e Tüketim Endeksi Kaynak:BDDK 17, 1, 13, 11, 9, 7,, 3, 1,, Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Eyl.1 Şub.11 Krediler (y y, %) Bireysel ve Ticari Krediler Bireysel Krediler (y y, %) Ticari Krediler (y y, %) Kaynak:BDDK 14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ 1 2 3 4 6 Bütçe Dengesi Ara.6 Şub.7 Nis.7 Haz.7 Ağu.7 Eki.7 Ara.7 Şub.8 Nis.8 Haz.8 Ağu.8 Eki.8 Ara.8 Şub.9 Nis.9 Haz.9 Ağu.9 Eki.9 Ara.9 Şub.1 Nis.1 Haz.1 Ağu.1 Eki.1 Ara.1 Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam milyar TL) 33 31 29 27 2 23 21 19 17 1 Bütçe Gelirleri ve Harcamaları Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam milyar TL) 6 4 3 2 1 1 2 3 Vergi Gelirleri Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1,Vakıfbank Vergi Gelirleri (Nominal y y, %) Vergi Gelirleri (Reel y y, %) 7 47 37 27 17 7 3 Faiz Dışı Denge Faiz Dışı Denge (12 aylık milyar TL) Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku,, 4, 4, 3, 3, Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Oca.1 Haz.1 Kas.1 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Toplam Borç Stoku (milyar TL) 38, 36, 34, 32, 3, 28, 26, 24, 22, 2, Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Oca.1 Haz.1 Kas.1 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL sağ eksen) Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 1, 14, 13, 12, 11, 1, 9, 8, 7, 6, 1
Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 1 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3 2 2 1 1 22 23 24 2 26 27 28 29 21 TCMB (milyar dolar sol eksen) Kamu Sektörü (milyar dolar) Özel Sektör (milyar dolar) 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2,, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 3 3 2 2 1 1 Ocak 24 Nisan 4 Temmuz 4 Ekim 4 Ocak Nisan Temmuz Ekim Ocak 6 Nisan 6 Haziran 6 Eylül 6 Aralık 6 Mart 7 Haziran 7 Eylül 7 Aralık 7 Mart 8 Haziran 8 Eylül 8 Aralık 8 Mart 9 Haziran 9 Eylül 9 Aralık 9 Mart 1 Haziran 1 Eylül 1 Aralık 1 Mart 11 Haziran 11 Eylül 11 Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) 2 2 1 1 Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1,Vakıfbank Reel Faiz Nominal Faiz Para Arzı 8 7 6 4 3 2 1 17 1 13 11 9 7 Oca.6 Nis.6 Tem.6 Eki.6 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Eki.11 M2 (bin TL) M3 (bin TL) M1 (bin TL sağ eksen) 16 Kaynak: TCMB
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH* (Yıllık) (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 1,6 3,8 3.24,2 4,4 Euro Bölgesi 1,6 3.28 1, 19,1 Almanya 2,8 2,9.69 1, 98 Fransa 1,7 2,4 1.74 1, 36, İtalya,8 3,6 2.8** 1, 98, Macaristan 1, 3,6 2.6 1, 47,2 Portekiz,9 3, 9.89 1, 3,9 İngiltere,6 4, 1.71**, 3, Japonya 1,1,2 3.8,1 42,7 Çin 9, 6,1.19 6,6 11,4 Rusya 3,4 7,2 4.8 8,2 Hindistan 7,7 8,99 2.62 7,2 Brezilya 3,14 7,31 2.26 12, 112,4 G.Afrika 3,,3 2.78, 4, Türkiye 8,8 6,1 6.8,7 93,7 *Cari denge verileri IMF den alınmaktadır ve 21 verileridir. **29 Verileri Beklentiler 211 IMF Beklentisi (Eylül 211) Reel Büyüme (y y, %) Enflasyon (y y, %) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH Gelişmiş Ülkeler 1.61 2.61.29 7.93 13.73 Gelişmekte Olan Ülkeler 6.39 7.46 2.36 36.21 Tüm dünya 3.9 4.9.66 79.6 ABD 1.2 2.98 3.1 9.9 1.4 Euro Bölgesi 1.62 2.1.12 9.93 88.7 Almanya 2.72 2.36.3 6. 82.64 Fransa 1.6 2.14 2.66 9.1 86.81 İtalya 1.63 2.61 3.48 8.2 121.6 Macaristan 1.8 3.7 2.2 11.2 76.12 Portekiz 2.1 3.44 8.64 12.21 16.3 İngiltere 1.13 4.1 2.71 7.7 8.76 Japonya.46.37 2.1 4.87 233.1 Çin 9.47.49.1 4. 26.88 Rusya 4.28 8.87.1 7.3 11.68 Hindistan 7.83 1. 2.18 62.43 Brezilya 3.76 6.8 2.32 6.7 64.98 G.Afrika 3.39.92 2.7 24. 36.6 TÜRKİYE 6.8 6.1 1.2 1.4 4.34 17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 29 21 En Son Yayımlanan Reel Ekonomi 211 Yılsonu Beklentimiz Açıklanacak İlk Veriye Ait Beklentimiz GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 92 9 1 1 11 318 44 (211, 2Ç) GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) 4.8 8.9 8.8 (211, 2Ç) 6.1 Sanayi Üretim Endeksi (y y, %) 9. 13.9 3.8 (Ağustos 211) Kapasite Kullanım Oranı (%) 67.6 72.8 76.2 (Eylül 211) İşsizlik Oranı (%) 13. 11.9 9.1 (Temmuz 211) 1. Fiyat Gelişmeleri TÜFE (y y, %) 6.2 6.4 6.1 (Eylül 211) 7.1 ÜFE (y y, %).93 8.87 12.1 (Eylül 211) Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 17,1 133,88 141,213 (7.1.211) M2 494,24 87,81 64,16 (7.1.211) M3 2,674 61,88 689,928 (7.1.211) Emisyon 34,289 44,368 2,897 (7.1.211) TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 7,689 8,696 8,887 (14.1.211) Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 6. 1.. (24.1.211) TRLIBOR O/N 6. 6.4 9.44 (24.1.211) Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 13,991 48,28 3,96 (Ağustos 211) 72, İthalat 14,928 18,3 19, (Ağustos 211) İhracat 12,143 113,976 11,3 (Ağustos 211) Dış Ticaret Açığı 38,786 71,9 8,2 (Ağustos 211) 96, Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri 21,6 24,28 22,61 (Eylül 211) Bütçe Giderleri 267,27 293,628 23,932 (Eylül 211) Bütçe Dengesi 2,21 39,6 1,871 (Eylül 211) Faiz Dışı Denge 986 8,697 1,11 (Eylül 211) Borç Stoku Göstergeleri Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 33. 32.8 366.7 (Eylül 211) Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 111. 12. 147.8 (Eylül 211) Kamu Net Borç Stoku (Milyar TL) 39.8 317.4 299.9 (211 II. Çeyrek) 18
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr 312 4 7 87 Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 212 398 18 98 Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 212 398 19 2 Ümit Ünsal Ekonomist umit.unsal@vakifbank.com.tr 212 398 18 99 Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 212 398 18 9 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 212 398 18 92 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 212 398 18 91 İbrahim Taha Durmaz Araştırmacı ibrahimtaha.durmaz@vakifbank.com.tr 212 398 19 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar