Özellefltirme De il, Soygun ve Peflkefl

Özellefltirme De il, Soygun ve Peflkefl Cumhurbaflkanl Devlet Denetleme Kurulu taraf ndan haz rlanan Özellefltirme Raporu, Türkiye de özellefltirme gerçe ini çarp c boyutlar yla ortaya koyuyor. Rapor, emek hareketinin özellefltirmeye karfl mücadelesi için önemli dayanak noktalar sa l yor. T.C. Cumhurbaflkanl Devlet Denetleme Kurulu taraf ndan haz rlanan 2005/4 say ve 22/09/2005 tarihli Özellefltirme daresi Baflkanl n n 2001, 2002, 2003 y llar Eylem ve fllemlerinin Araflt r l p Denetlenmesine liflkin Rapor u, Türkiye de özellefltirme gerçe ini çarp c yönleriyle ortaya koyuyor. Cumhurbaflkan Ahmet Necdet Sezer in talimat yla harekete geçen Devlet Denetleme Kurulu (DDK), SEKA, Kufladas Liman, Çeflme Liman, TÜGSAfi, TEKEL Alkollü çki San. Tic. A.fi. ve Petrol Ofisi nin özellefltirilmesinde usulsüzlükler yap ld n gösteriyor. DDK n n Raporunda bu iflletme ve varl klar de erinin alt nda sat lm flt r görüflüne yer veriliyor. Özellefltirmenin Maliyetleri DDK Raporunun Özellefltirmenin Maliyetleri bafll kl bölümünde, özellefltirmenin en önemli sonucunun iflsizlik oldu u belirtiliyor ve uygulamadaki en önemli maliyet; özellefltirme sonras iflten ç karmalar, ifl güvencesinin azalmas ve ücretlerin düflmesidir deniyor. Raporda, eski teknoloji, rekabet gücünün olmamas, yanl fl kapasite ve yer seçimi, girdi sa lanmas ve ç kt lar n pazarlanmas nda güçlükler gibi nedenlerle baz kamu teflebbüslerinin faaliyetlerinin durdurulmas n n, ilgili sektör ve bölgeleri olumsuz etkiledi i vurgulan yor. Özelefltirmenin sosyal devlet anlay fl n zay flatt na dikkat çekilen Raporda, lojman, dinlenme tesisi, krefl, uzak yörelere götürülen birtak m hizmetler gibi sosyal refah devleti anlay fl ile sunulan hizmet ve faaliyetlerden vazgeçilebilmektedir görüflüne yer veriliyor. Rapora göre, özellefltirmenin olumsuz sonuçlar ndan biri de, özel tekel oluflumu. Raporda, bu konuda, Ço unlukla elektrik, telekominikasyon, posta, demir yolu ve hava yolu tafl mac l gibi sektörlerde tekel olarak faaliyet gösteren büyük ölçekli kamu flirketleri; özellefltirme sonucu özel tekele dönüflebilmektedir saptamas yap l yor. Enerji, Öncelik S ras nda kinci DDK Raporu, özellefltirmenin dünya çap nda, belirli bir s raya göre yap ld n yaz yor. Buna göre, imalât ve bankac l k gibi rekabetçi yap ya sahip sektörler öncelikle, bunlar n ard ndan da enerji, telekomünikasyon, ulaflt rma gibi tekel niteli i tafl yan büyük ölçekli ve altyap flirketleri özellefltiriliyor. Rapor, elektrik enerjisi sektöründeki özellefltirmenin ilk olarak 1986 y l nda ngiltere de yap ld n hat rlatarak flu ifadeye yer veriyor: Elektrik enerjisi sektöründeki özellefltirme ilk olarak 1986 da ngiltere de sektörün ayr flt r lmas ve üretim ile da t m n rekabete aç larak özellefltirilmesi ile bafllam fl; bu yöntem daha sonra birçok ülkeye örnek olmufltur. Aslan Pay Geliflmifl Ülkeler ile Yabanc Sermayenin Bütün dünya çap ndaki özellefltirmelerden elde edilen en büyük pay n geliflmifl ülkelere ve yabanc sermayeye gitti i, DDK raporunun önemli bulgular ndan biri. Rapora göre, 1985-1999 döneminde elde edilen 1.101,6 milyar dolarl k özellefltirme gelirinin 773,7 milyar dolar yüksek gelirli ülkelere, 265,9 milyar dolar orta gelirli ülkelere, 62 milyar dolar da düflük gelirli ülkelere ait. Bu, dünyadaki özellefltirme gelirlerinden, kalk nm fl ülkelerin yüzde 71, kalk nmakta olan ülkelerin ise yüzde 29 pay ald anlam na geliyor. Rapor, yabanc sermayenin kalk nmakta olan ülkelerdeki özellefltirmelerden yüksek düzeylerde pay ald n, teknolojik olarak ileri ve kaynak s k nt s bulunmayan ülkelerde ise yabanc ortakl klara daha az yer verildi ini belirtiyor. Rapor, Türkiye deki özellefltirmelerde de yabanc sermayenin önemli bir paya sahip oldu unu belirtiyor: Telekom gibi ihalesi yap lan ancak henüz sonuçland r lmayan özellefltirmeler ayr k tutulursa, Haziran 2005 e kadar özellefltirme kapsam nda 1.350 milyon dolar uluslararas halka arz, 300 milyon dolar blok ve varl k sat fl olmak üzere toplam 1.650 milyon dolarl k yabanc sermaye girifli sa lanm fl olup, bu tutar toplam özellefltirme gelirlerinin yüzde 16 s d r. Türkiye de Özellefltirme Politikalar Cumhurbaflkanl DDK Raporu, Türkiye de özellefltirmelerin, IMF kredilerine karfl l k olarak ve Dünya Bankas n n yönlendirmesiyle yap ld n vurguluyor. Roporda, bu konuda, flu görüfllere yer veriliyor: 1980 y l ndan bugüne kadar IMF ye verilen niyet mektuplar nda K T reformu ve özellefltirme hedefleri 12

ayr nt l bir flekilde yer alm fl, hatta; kredi diliminin serbest b rak lmas na koflul oluflturmufltur. Dünya Bankas da özellefltirmenin kurumsallaflmas amac yla teknik ve parasal destekte bulunmufltur. 1986 y l nda özellefltirme master plân bu kuruluflun deste i ile haz rlanm flt r. Özellefltirme, 2001 y l ndaki Avrupa Birli i Müktesebat n n Üstlenilmesine liflkin Türkiye Ulusal Program nda yer alm flt r. Programda; telekomünikasyon ve enerji sektörünün rekabete aç lmas ve devletin ekonomideki ifllev ve a rl n n azalt larak özellefltirme çal flmalar n n h zland r lmas öngörülmüfltür. 2003 y l nda revize edilen Ulusal Programda ise özellefltirme kurulufl ve sektör baz nda daha ayr nt l olarak yer alm flt r. Özellefltirmeler Anaokulu Ö retmenlerine Emanet DDK Raporunun en çarp c bölümlerinden biri, Özellefltirme daresi Baflkanl ndaki Baz Unvanlar Hakk nda De erlendirmeler bölümü. Bu bölümde, memuriyet s navlar ndan geçmeyen ve gerekli hizmet sürelerine sahip olmayan kiflilerin darenin sürekli kadrolar na atanabilmesi için hülle yoluna baflvuruldu u ima ediliyor. Bu çark flöyle iflliyor: Baflkanl k müflavirli i ile bas n ve halkla iliflkiler müflavirli i kadrolar, 657 say l Yasan n 59. maddesi kapsam ndaki istisnaî memurluklar aras nda yer al yor. Bu memurluklara atanmak için s nav ya da belirli bir hizmet süresi gerekmiyor. Özellefltirme daresenin sürekli kadrosuna atanmas mümkün olmayan kifliler, önce bu kadrolara yerlefltiriliyor, sonra da buralardan sürekli kadrolara atan yor. DDK n n tespitine göre ocak 2001-Ekim 2004 tarihleri aras nda, Baflkanl k müflavirli ine 14 atama yap lm fl, bunlardan 7 si bir süre sonra uzman kadrosuna atanm fl, 2 si baflkan yard mc l kadrosuna geçmifl. Bas n ve halkla iliflkiler müflavirli i kadrosuna aç ktan atanan 7 kifliden 3 ü, k sa bir süre sonra Kurum içinde baflka görevlere atanm fl. Raporda belirtildi ine göre, Özellefltirme daresi Baflkanl nda görev alacak uzman ve uzman yard mc lar n n en az 4 y ll k ö renim veren üniversitelerin hukuk, iktisat, siyasal bilgiler, iflletme, iktisadî ve idarî bilimler bölümleri ile mühendislik fakültelerinin gerek duyulan bölümlerinden mezun olmalar gerekiyor.oysa, fiiliyatta, K T lerin özellefltirme ifllemlerini gerçeklefltiren uzman ve uzman yard mc lar aras nda grafik tasar m, ngiliz dili ve edebiyat, Alman dili ve edebiyat, Prehistorya ve Ön Asya Arkeolojisi, siyaset yönetimi, anaokulu ö retmenli i, sekreterlik gibi bölümlerden mezun olanlar bulunuyor. Dan flmanlar Ne stediyse Verilmifl DDK Raporu, Özellefltirme daresi Baflkanl n n dan flmanl k hizmetleri için 2004 y l sonuna kadar 64 milyon dolar ödedi ine, toplam 18 dan flmanl k ihalesinin 9 unda, davet mektuplar nda öngörüldü ü hâlde pazarl k yapmad na dikkat çekiyor. Raporda, Ça r mektubunda fiyat pazarl n n yap laca na yer verildi inden, firmalar n fiyat tekliflerini pazarl a aç k biçimde verdiklerini ve pazarl k yap lmad için fiyat n do ru flekilde oluflmad n düflünmek gerekir görüflüne yer veriliyor. Rapor, pazarl k yap lan firmalardan yüzde 14.29 a varan oranlarda indirim sa land n gösteriyor. 13

Kullan lan Para Has lattan Fazla DDK n n yapt incelemeler, Özellefltirme daresi Baflkanl n n 2004 sonuna kadar gerçeklefltirdi i uygulamalardan 9.436.976.173 dolar has lat elde etti ini, buna karfl l k ayn dönemde 9.848.751.989 dolar kullan m gerçeklefltirdi ini belirtiliyor. Bu durumda, Özellefltirme daresi Baflkanl n n kulland para elde etti i has lattan fazla oluyor. Sonuçlar Çarp c Raporun, Genel De erlendirme, Sonuç ve Öneriler bölümünde Türkiye deki özellefltirme uygulamalar na iliflkin olarak flu saptamalar yap l yor: Özellefltirilen baz kurulufl, iflletme ve varl klar; de erinin alt nda sat lm flt r. De erin alt nda sat fl n gerekçesini oluflturan; ekonomiye katk sa lanmas, ifl olana n n art r lmas, teknolojik yenilik ve yat r mlar n yap lmas gibi gerekçeler, devir sözleflmelerinde güvence alt na al nmam flt r. 2003 y l içinde, ihalede oluflan fiyatlar n de er tespit komisyonlar nca belirlenen sat fl de erlerinin alt nda kald pek çok ihalede; ihale komisyonlar nca sat fl veya ihalenin iptali karar verilmeksizin konu ÖYK'n n de erlendirmesine b rak lm fl; sat fl ve iptal kararlar, Yasaya göre yaln zca onaylama yetkisi bulunan ÖYK taraf ndan verilmifltir. Teklif sahiplerinin peflin veya vadeli ödeme tercihlerini ihale s ras nda belirtmemeleri ihalede aç kl k ilkesine ayk r sonuçlar vermektedir. Programdaki kurulufllar taraf ndan yap lan varl k sat fllar n n bir bölümü de erinin alt nda gerçeklefltirilmifl, ihale sonuçlar dare taraf ndan yeterince incelenmeksizin onaylanm flt r. Dan flmanl k ihalelerinin pek ço unda, Yasada ve ihaleye ça r mektuplar nda öngörüldü ü halde, birinci seçilen firma ile fiyat pazarl yap lmam flt r. Dan flmanlar n ifl tan m ; aç k ve gereksinmelere uygun belirlenmemifl; sonradan yap lan de iflikliklerle ek maliyetler ortaya ç km flt r. Tek Tek Uygulama Hatalar DDK, yapt araflt rma ve denetlemede saptad hatal ifllem ve uygulamalar tek tek aç kl yor. Raporun bu k sm nda flu çarp c bilgiler yer al yor: Türkiye Kâ t ve Selüloz Fabrikalar A.fi. (SEKA) Özellefltirmesi ile ilgili olarak; *Kastamonu iflletmesinin de er tespitinde; a rl kl ortalama sermaye maliyeti gerçek d fl biçimde yüksek belirlenerek iflletmenin de eri düflük gösterilmifltir. *Bal kesir iflletmesinin sat fl iflleminin iptal edilmesi üzerine dare, Mahkeme Karar n n gere ini zaman nda yerine getirmemifl; iflletmenin geri al nmas na iliflkin ifllemleri bafllatmakta gecikmifltir. Türkiye Denizcilik flletmeleri (TD ) A.fi.nin özellefltirilmesi ile ilgili olarak; *Kufladas Liman özellefltirmesinde hale Komisyonu taraf ndan s ralamaya al nmayan bir teklif sahibi ÖYK taraf ndan s ralamaya al narak, De er Tespit Komisyonunca belirlenen sat fl de erinin 5 milyon dolar daha alt nda teklif veren bu firmaya sat fl yap lmas na ortam haz rlanm flt r. * Çeflme Liman da De er Tespit Komisyonunca belirlenen de erin 2,1 milyon dolar daha alt nda fiyatla sat lm flt r. Türkiye Gübre Sanayi A.fi. (TÜGSAfi) Özellefltirmesiyle ilgili olarak; *Dan flman firma de er tespitlerinde hatal uygulamalar yapm fl; De er Tespit Komisyonu dan flman n raporundaki hatal rakam ve varsay mlar yeterince incelememifltir. Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol flletmeleri (TEKEL) özellefltirmesiyle ilgili olarak; *Özellefltirilen Alkollü çkiler Sanayii ve Ticaret A.fi. ile TEKEL aras ndaki cari hesap iliflkisinin 31.10.2003 tarihinde son bulaca kararlaflt r lmas na ra men, bu tarihten sonra da cari hesap iliflkisine devam edilmifl, devir tarihinde ise fiirketin TEKEL ve ba l ortakl klar na olan tüm cari hesap borcu silinmifltir. Bu uygulama sonucunda devredilen flirkete kaynak aktar lm flt r. Petrol Ofisi (POAfi) A.fi. özellefltirmesiyle ilgili olarak; *POAfi' n %42,3 oran ndaki hissesinin sat fl iflleminde yurt içi bafl global koordinatör olarak fl Yat r m Menkul De erler A.fi.nin görevlendirilmesi ç kar çat flmas yaratm flt r. *A ustos 2002'de %25,8 oran ndaki hissenin sat fl nda arac kuruma komisyon ödenmesi iflleminde idare komisyon iadesi isteme olana n kullanmam fl, oranlar düflürmek için SPK'ya baflvurmam fl, bu nedenle 20 kat fazla komisyon ödemek zorunda kalm flt r. * fl De er Petrol Yat r mlar A.fi. ile POAfi' n birleflmesi iflleminde dare, önce uygun görmedi i bu ifllemi sonradan de erlendirmeye ald n bildirmifl, ne var ki ilgili flirketlerin ald klar birleflme karar n n tescilinden önce bu de erlendirmeyi tamamlamam fl, tescilden sonra dava açmak zorunda kalm flt r. Vadeli sat fllara ve borç ertelemelerine iliflkin olarak; *Vadeli sat fllarda, sat fl bedellerinin tahsilinde baflar l olunamam flt r. *01.08.2003 tarihine kadar ÖYK, yasal yetkisi olmaks z n borç erteleme kararlar vermifltir. *Borçlar n ertelenmesine iliflkin hukuksal alt yap yetersizdir. *Borç erteleme istemlerinin gereklili i yeterince sorgulanmamaktad r. *Vadeli sat fllarda, alacaklar n tahsilinde ve ertelenmesinde uygulama birli i yoktur. *Gecikme faizi ve cezaî flartlar baz al c lara uygulanmam flt r. *Pek çok uygulamada bankalar teminat mektuplar n n paraya çevrilmesi istemlerini yan ts z b rakm fl ya da teminat mektuplar üzerine al c lar taraf ndan ihtiyati tedbir konulmufltur. 14

YURT tan

Asgarî Ücrete 30 YTL Zam: Bozdur Bozdur Harca Asgarî Ücret Tespit Komisyonu, 1 Ocak 2006 dan itibaren geçerli olacak asgarî ücreti net 380.46 YTL olarak belirledi. Asgarî ücrete yap lan yüzde 8.6 zam ile sadece 30 YTL lik art fl yap ld. D E nin önerdi i net 508 YTL ye uyulmad. Türkiye de 4 milyon 135 bin kifli asgarî ücretle çal fl yor, Asgarî Ücret Tespit Komisyonu, 1 Ocak 2006 dan itibaren geçerli olacak asgarî ücreti net 380.46 YTL olarak belirledi. Brüt 531 YTL olarak belirlenen asgarî ücrete yap lan art fl yüzde 8.6 oldu. Asgarî ücrete sadece 30 YTL art fl yap l rken D E nin önerdi i net 508 YTL ye uyulmad. Net asgarî ücrete yap lan 30 YTLa civar ndaki zam 2006 y l boyunca geçerli olacak ve önceki y llarda oldu u gibi y l ortas nda yeni bir art r m yap lmayacak. Küçüklerin Ücreti 322 YTL Komisyon 16 yafl ndan küçükler için geçerli olan asgarî ücreti ise brüt 450, net olarak da 322.43 YTL olarak belirledi. Asgarî ücret 16 yafl ndan küçükler için brüt 415.80 YTL, net olarak da 297.92 YTL olarak uygulan yordu. 16 yafl ndan küçük iflçiler için brüt asgarî ücretin iflverene maliyeti ise 576.32 YTL olarak belirlendi. giderken, 21.07 YTL sinin ise vergi. SSK ve flsizlik sigortas Primi olarak devlete gidece i hesapland. Brüt asgarî ücretten çal flanlar 74.344 YTL SSK ve 5.31 YTL flsizlik Sigortas Primi, 67.70 YTL gelir ve 3.19 YTL de damga vergisi ödeyecek. Çal flanlar brüt asgarî ücrette yap lan 42.27 YTL lik art fl n yüzde 28.3 üne denk gelen 11.98 YTL si prim ve vergi olarak devlete ödeyecek. Asgarî ücretin iflverene maliyeti de SSK ve flsizlik Sigortas iflveren pay nedeniyle bu y la göre 51.36 YTL artacak ve 645.1 YTL ye ç kacak. Bu zam nedeniyle iflverenlerin asgarî ücretli için ödedi i SSK primi iflveren pay 8.24 YTL artarak 103.5 YTL ye, flsizlik Sigortas iflveren pay ise 0.85 YTL Lik art flla 10.6 YTL ye ç kacak. Y llara Göre Asgarî Ücret Hükûmet: Gönlümüzden Geçen Baflkayd Komisyonun 21 Aral k 2005 te yap lan 1.5 saatlik toplant s sonras nda yeni rakam aç klayan Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakan Murat Baflesgio lu, enflâsyonun üzerinde art fl yapt klar n savundu. Yeni rakam n iflverene maliyetinin 645.17 YTL oldu unu belirten Baflesgio lu 2005 Aral k ay verilerine göre yüzde 8.65 oran nda art fl yapt klar n söyledi. Enflâsyon hedeflerinin TÜFE de yüzde 5 oldu unu belirten Baflesgio lu, enflâsyon oran ndan fazla art fl yapt klar n bildirdi. Kas m 2002 de 184 milyon 250 bin lira olan asgarî ücretin 380.46 ya yükseldi ini belirten Baflesgio lu, yüzde 106 l k art fl yapt klar n dile getirdi. Asgarî ücreti Kap c n n Ücreti: 448 YTL Asgarî Ücret Tespit Komisyonu, y lbafl ndan itibaren ve y l n tamam için uygulanacak kap c lar için asgarî ücreti de brüt 531 YTL, net olarak da 448.16 YTL olarak belirledi. Kap c lar için asgarî ücretten yap lan kesintiler toplam 82.84 YTL olarak belirlendi. Kap c lar için asgarî ücretten gelir vergisi al nm yor. Kap c lar için asgarî ücretin iflverene maliyeti ise 645.17 YTL olarak belirlendi. Art fl n Yüzde 41 i Devlete Brüt asgarî ücret 1 Ocak 2006 dan itibaren 42.27 YTL artarak 1 YTL ye ç karken, SSK ve flsizlik Sigortas flveren paylar nedeniyle iflverene olan maliyeti ise 51.36 YTL artt. Ancak bu art fl n sadece 30.29 YTL si iflçiye Tarih Brüt Ücret* De iflim (%) 1 Ocak 1999 1 Temmuz 1999 1 Ocak 2000 1 Temmuz 2000 1 Ocak 2001 1 Temmuz 2001 1 A ustos 2001 1 Ocak 2002 1 Temmuz 2002 1 Ocak 2003 1 Ocak 2004 1 Temmuz 2004 1 Ocak 2005 1 Ocak 2006 78.08 93.60 109.80 118.80 139.95 146.95 167.94 222.00 250.88 306.00 423.00 444.15 488.70 531.00 63.2 19.9 17.3 8.2 17.8 5.0 14.3 32.2 13.0 13.0 38.2 5.0 10.0 8.7 * 2004 ve önceki y llar için TL cinsi ücretler YTL ye çevrildi. Net Ücret* 58.95 70.22 82.42 86.92 102.37 107.32 122.19 163.56 184.25 226.00 303.08 318.23 350.15 380.46 De iflim (%) 70.5 19.1 17.4 5.5 17.8 4.8 13.8 33.9 12.6 38.2 34.1 5.0 10.0 8.7 19

dolar baz nda da de erlendiren Baflesgio lu, 1 Temmuz 2002 de 116.56 dolar olan asgarî ücretin flimdi 282 dolara ç kt n söyledi. Gönlümüzden geçen, istenilen rakam olmad bir gerçek diyen Bakan Baflesgio lu, ama asgarî ücretin yanl zca iflçilere verilen ücret olmad n SSK pirimleri ve para cezalar n da etkiledi i için bu flekilde takdir edildi ini dile getirdi. T SK: Fedakârl k Yapt k T SK temsilcisi Ali Nafiz Konuk da politikalar na ve taleplerinin üzerinde bir art fl oldu unu ancak fedakârl k yaparak kabul ettiklerini ileri sürdü. Bu rakam n küçümsenmemesi gerekti ini savunan Konuk, Türkiye nin rekabet etmek zorunda oldu u ülkelerdeki ücret dikkate al nd nda küçümsememek gerekti ini ifade etti. TÜRK- fi: Allah Yard mc lar Olsun TÜRK- fi Genel E itim Sekreteri Mustafa Türkel ise belirlenen rakama muhalefet flerhi koyduklar n vurgulad. Önceliklerinin iflçinin eline net geçmesi oldu unu belirten Türkel, rakam n belirlenmesinde k staslar n n açl k ve yoksulluk s n r, en düflük devlet memuru maafl ve D E nin önerdi i rakam oldu unu söyledi. D E nin geçti imiz y l 422 milyon lira net, bu y l da net 508 milyon lira önerdi ini belirten Türkel, bu rakam n kabul edilmedi ini söyledi. Asgarî ücret üzerindeki vergi ve sigorta primi yüküne iflaret eden Türkel, Kurumlar vergisinde at lan ad m takdirle karfl l yoruz. Hükûmetin asgarî ücrette de sürpriz yaparak vergi yüklerinde 5 puanl k indirim bekliyorduk ama olmad dedi. D E nin önerdi i rakam n çok alt nda bir rakam belirlendi ini iflçilerin bununla geçinmesinin çok zor oldu unu belirten Türkel, Asgarî ücrette çal flanlar n Allah yard mc s olsun dedi. Sosyal Devlet Ayaklar Alt nda Asgarî Ücret Komisyonun iflçi kesimi, karfl oy yaz s nda, asgarî ücretin belirlenmesinde Komisyonun iradesinnin belirleyici olmad, hükûmet taraf ndan önceden belirlenen asgarî ücretin ilân edildi i belirtildi. 16 yafl ndan büyükler için 2005 2006 Brüt 488.70 YTL 531 YTL Net 350.15 YTL 380.46 YTL 16 yafl ndan küçükler için 2005 2006 Brüt 415.80 YTL 450 YTL Net Kap c lar için Brüt Net Kesintiler SSK primi flsizlik Fonu Gelir Vergisi Damga Vergisi Toplam Asgarî Ücret ve Kesintileri 297.92 YTL 322.43 YTL 2006 531 YTL 448.16 YTL 74.34 YTL 5.31 YTL 67.70 YTL 3.19 YTL 150.54YTL Karfl oy yaz s nda flu görüfllere yer verildi: Yayg n iflsizlik ortam nda, belirlenen asgarî ücretin alt nda çal flmaya haz r insanlar n bulunmas ve çal flt r lmas, çaresiz durumda olanlar n durumundan yararlanarak tek tarafl çal flma koflullar n n dayat lmas kabul edilemez bir davran flt r. nsanî de ildir, gayriahlâkîdir. Sosyal hukuk devleti ayaklar alt na al nm flt r. Asgarî ücretin sosyal ücret kavram na yarafl r insanca yaflama düzeyini sa layacak, gelir da l m ndaki addaletsizlik ve yoksullu u bir ölçüde azaltacak, iflsizli in sürekli etkiledi i ifl gücü arz ve talebi aras ndaki dengesizlik nedeniyle çal flanlar n istismar n önleyecek düzeyde belirlenebilmesi asgarî ücret tespit çal flmalar n n temeli olmal d r. ILO da Asgarî Ücret Asgarî ücret, ILO Anayasas, 26 ve 99 No lu sözleflmelerinde de tan mlan yor. ILO normlar nda asgarî ücret, iflçinin ve ailesinin yaln zca geçimini temin eden ücret, insanca yaflamaya yeterli bir ücret de ildir. Hâlbuki iflçinin insanca yaflamas için yeterli ücrete sahip olmas gerekir ifadesiyle yer bulurken, fiilen ödenen ücretlerin uygulanacak asgarî miktarlar n alt na düflmemesi için, bir kontrol ve müeyyide sistemi ihdas etmek suretiyle gerekli tedbirleri almas konusunda da üye devletlere yükümlülük getiriyor. Açl k ve Yoksulluk S n r TÜRK- fi Kas m 2005 ay hesaplamalar na göre, insan onuruna yarafl r bir yaflant sürdürebilmek için yap lmas gereken asgarî ayl k harcama tutar 1 milyar 610 milyon 300 bin lira. Sa l kl ve dengeli beslenebilmek için sadece g daya harcanmas gerekli miktar yani açl k s n r ise 529 milyon 790 bin lira. Kesintiler Yüksek Net ayl k asgarî ücretten 2005 y l itibariyle yap lan kesinti oran yüzde 28.4. Hâlen uygulanan net 350 milyon lira olan asgarî ücretin brütü ise 488 milyon 700 bin lira. Yani asgarî ücret üzerinden vergi ve SSK primleri için kesilen miktar yüzde 28.4 oran nda. Bu, 138 milyon 55 bin liraya denk geliyor. D E nin Rakamlar Uygulanmad Asgarî ücret belirlenirken, D E nin, yeni ad yla Türkiye statistik Kurumu nun, günlük 3 bin 500 kalori besin ihtiyac ile g da içi harcamalar baz al narak yapt hesab n dikkate al nd izlenimi yarat l yor. Oysa, asgarî ücret bugüne kadar D E nin önerdi i rakam n çok alt nda ve brüt olarak belirlendi. D E Temmuz 2004 te asgarî ücretin net 395. 206.957 TL olmas n istemiflti ancak rakam net 318.233.475 TL oldu. Ocak 2005 te D E nin önerdi i rakam net 422.059.064 TL iken, belirlenen rakam net 350.153.550 TL oldu. 20