A BÖLÜMÜ NÜ EĞERLENİRELİM A. Aşağıdaki resimde numaralar ile gösterilen bölümlerin neler olduğunu ve bu bölümlerin görevlerini noktalı yerlere kısaca yazınız. 1... 1 2 3............... 2 3...... B. Aşağıda verilen ifadeleri dikkatlice okuyup doğru mu, yanlış mı olduklarına karar veriniz. Kararınıza uygun kutucuğu, X işareti koyarak gösteriniz. anlış olduğuna karar verdiğiniz ifadenin doğrusunu altındaki noktalı yere yazınız. 1. Kemiklerden oluşan ve vücudumuza şekil veren yapı, iskelet olarak adlandırılır.... 2. Omurgamızın şeklini koruyan davranışlar iskelet ve kas sağlığını olumsuz etkiler.... 3. engeli ve sağlıklı beslenme, bizi kemik ve kas hastalıklarından korur.... 22
Etkinliğimizde oluşturduğumuz modelde, pet şişenin altını kapattığımız balonu aşa ğı yukarı hareket ettirdikçe pet şişenin içerisindeki balonların şiştiğini fark ettiniz mi? Ba lonların şişmesini sağlayan hava tek delikli lastik tıpaya taktığımız borusundan gelir. So luk alıp verdiğinizde de havanın giriş ve çıkış noktası burnunuzdur. Etkinlikte kullandığımız borusu yutak, gırtlak ve soluk borumuzun görevini; balonlar ise akciğerlerimizin görevini yapar. Günlük hayatımızda soluk alırken burnumuzu, verirken ise ağzımızı kullanmamız gerekir. Çünkü burun, soluduğumuz havayı ısıtır ve nemlendirir. Ağzımız da akciğerlerdeki havanın hızlı bir şekilde dışarı atılmasını sağlar. Ayrıca burun, havada bulunan toz parçacıklarını tutarak akciğerlerin bunlardan zarar görmesini engeller. Bu şekilde doğru nefes almanın bir diğer yararı ise akciğerlerimizin daha fazla havayla dolmasını sağlamasıdır. Özellikle egzersiz yaparken doğru soluk alıp vermek bize büyük kolaylık sağlar. Nefes alma B BÖLÜMÜ NÜ EĞERLENİRELİM A. Aşağıdaki model üzerinde soluk alıp verme olayında görevli olan yapı ve organları yazınız. B. Soluk almada görevli yapı ve organların adlarını havanın izlediği yola göre aşağıdaki kutulara yazınız. 25
C BÖLÜMÜ NÜ EĞERLENİRELİM A. Aşağıdaki model üzerinde kanın vücutta dolaşımını gösteren organ ve yapıların isimlerini boşluklara yazınız. Kanı pompalayan kaslı yapı; Kanın, içinde dolaştığı yol; Kırmızı renkli hayati sıvı; B. Kan vücutta neden dolaşır ve hangi maddeleri taşır?......... Meslekleri Tanıyalım TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) verilerine göre 2013 yılında dolaşım sistemi hastalıklarının ölüm nedenleri arasında 1. sırada yer aldığını biliyor musunuz? Peki tıp eğitimi alıp insanlara bu konuda yardımcı olmak ister miydiniz? Üniversite sınavı sonrasında alacağınız 6 yıllık tıp eğitiminin ardından 6 yıl süren kalp ve damar cerrahisi eğitimini tamamladığınızda kalp ve damar cerrahı olabilirsiniz. Bu kitap için yazılmıştır. Kalp ameliyatı 28
etersiz ve dengesiz beslenme ile birlikte hareketsizlik pek çok hastalığa neden olmaktadır. Bu yüzden sağlığımızı korumak için boş zamanlarımızda mutlaka egzersiz yapmalıyız. Egzersiz yapmak kemik ve kaslarımızın gelişimine olumlu etki yapar. anda Sağlık Bakanlığının obezite ile mücadele amacıyla hazırlattığı bir afiş yer almaktadır. Afişte obezite ile mücadele için yürüyüş yapmanın özendirildiğini fark etmiş olmalısınız. ürüyüş yapmak en kolay gerçekleştirebileceğiniz egzersiz şeklidir. Biliyor musunuz? Fizik tedavi için egzersizler Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları gözetiminde yapılan tedavi şekillerinden biri de egzersiz hareketleridir. Bu hareketlerle iskelet veya kaslarımızda, çeşitli nedenlerle oluşan rahatsızlıklar giderilmektedir. Ç BÖLÜMÜ NÜ EĞERLENİRELİM Aşağıda verilen ifadeleri dikkatlice okuyup doğru mu, yanlış mı olduklarına karar veriniz. Kararınıza uygun kutucuğu X işareti koyarak gösteriniz. anlış olduğuna karar verdiğiniz ifadenin doğrusunu altındaki noktalı yere yazınız. 1. Egzersiz nabız sayımızı artırır........................................................................................... 2. Egzersiz yaptığımızda soluk alıp verme hızımız yavaşlar........................................................................................... 3. Sadece yürüyüş yaptığımızda egzersiz yapmış oluruz............................................................................................. 32
B. Aşağıdaki tanılayıcı dallanmış ağaç çalışmasında, verilen ifadelerin doğru () ya da yanlış () olmasına göre ilerleyiniz. oğru çıkışa ulaşmaya çalışınız. 1. İskeletimiz vücudumuza şekil verir. 2. Eklemler iskeletimizin bir bölümüdür. 3. Kemiklerin üzerinde vücudumuzu saran kaslarımız vardır. 4. Kemiklerimizin yapısı serttir. 5. Kemik gelişimi için dengeli ve sağlıklı beslenmeliyiz. 6. üzenli spor yapmak sağlıklı bir vü cuda sahip ol ma mızı sağlar. 7. Güneş ışığı kemiklerimiz için zararlıdır. 1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış 5. çıkış 6. çıkış 7. çıkış 8. çıkış C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyarak doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. I. Kemiklerden oluşur. II. umuşak bir yapısı vardır. III. Bol şekerli besinler iskelet sağlığımız için yararlıdır. İskeletimiz ile ilgili yukarıdaki bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur? A. alnız I B. alnız II C. I - II. II - III 2. Soluk alırken havanın izlediği yol hangi seçenekte doğru verilmiştir? A. Burun - gırtlak - yutak - soluk borusu - akciğerler B. Burun - yutak - gırtlak - soluk borusu - akciğerler C. Burun - yutak - soluk borusu - gırtlak - akciğerler. Burun - soluk borusu - yutak - gırtlak - akciğerler 34
3. üzenli spor yapmalıyız. Bol süt ve yoğurt tüketmeliyiz. Mümkün olduğunca az hareket etmeliyiz. Berk Sıla Ayça Berk, Sıla ve Ayça nın düşüncelerinden hangisi ya da hangileri yanlıştır? A. Ayça B. Berk C. Sıla. Berk ve Ayça 4. İskeletimizi oluşturan kemikleri birbirine bağlayan yapı aşağıdakilerden hangisidir? A. Eklem B. Kas C. Kemik. eri 5. I. Kanı vücudumuza kalp pompalar. II. Kan vücudumuzda damarlarda dolaşır. III. Kan sadece besin ve oksijen taşır. Kanın vücutta dolaşımı ile ilgili yukarıdaki bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur? A. alnız I B. alnız II C. I - II. I - II - III 6. İskeletimizi bir örtü gibi saran ve ona destek olan yapıya ne ad verilir? A. Kemik B. Eklem C. Kas. eri 7. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A. Sıramızda dik oturmak iskelet sağlığımızı korur. B. üzenli spor yaparsak kaslarımız zayıflar. C. Kemikler birbirine eklemlerle bağlıdır.. Kalp, kanı damarlarımıza pompalar. 35
Ç. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere, verilen kelimelerden uygun olanları yazınız. oksijen burundan nabız kalp egzersiz karbondioksit kan eklem ağızdan 1. oğru soluk alıp vermede hava... alınır,... verilir. 2. Organların ve yapıların ihtiyaç duyduğu maddeler... yoluyla taşınır. 3. üzenli spor ve... yapmak sağlıklı olmamıza yardımcı olur. 4. Heyecanlandığımızda ve spor yaptığımızda... sayımız artar. 5. Kemiklerin birleşme yerlerine... denir. 6. Besinlerden enerji elde edebilmek için soluk alma sırasında havadan. alırız. 7...., kanı vücuda kasılıp gevşeyerek pompalar. EĞLENELİM Aşağıdaki kare bulmacada verilen kavramları bulunuz. Kan Kas İskelet utak Kemik amar Egzersiz Akciğerler Gırtlak Eklem Kalp S K E S G I R L A K E M İ K O L S T E K A N O R S A L V U T K A G O N V E R S A L O P K O N A V I N T O R E K S P R O E S A S A R İ S K E L E T O V E M O V E S T A I G O K S A N T İ N E V A L İ O R Z E U T A K E R S A N V E E V S E N İ O M İ A E K L E M R S İ N E R O N M K A R A S E L İ V O K S V O A E R İ O N İ A K C İ Ğ E R L E R 36 V S E N İ Z O L V E I S K E L T