İlkel Köyden Kente Geçiş Süreci
Yerleşik Yaşama Geçişte Buğdayın Önemi Buğday dayanıklı bir bitkidir. Zengin toprakta, fakit toprakta yetişir. Uzun süre saklanabilir. Besin değeri zengindir. Çeşitli şekillerde kullanılabilir????? Diğer hububatlar belli özellikli coğrafya ve toprak öz. Gerektirir. Mikro çevreyi çok değiştirmeyi gerektirmez, ekim ve hasadı dışında faaliyete gerek göstermez. Boş zamana olanak sağlar.
İlk Köyler En eski tarımsal yerleşme mekan: İÖ. 7000Ürdün-Jericho I Köyü-36 dönümlük-kayadan oyulmuş hendek ve surlarla çevrili. Jericho II Köyü: Henüz çömlekçilik yokbilenmiş taştan baltalar- pişirilmiş balçıktan kadın heykelcikleri.
Kentlerin Ortaya Çıkışı İlk kentler Orta Doğu ve yakın çevresinde ortaya çıkmıştır. Bu bölgeler, aynı zamanda ilk siyasi birliklerin de ortaya çıktığı yerlerdir. Avcı-toplayıcılık sonrası yer değiştirmeler dışında, insanlık tarihinin ilk esaslı nüfus hareketleri de bu coğrafya da bağlamıştır.
İlk Kentleşme Hareketleri Mezopotamya nın alüvyonlarının yerleşime uygun hale gelişi Kuzeyden Muh. İran Yaylasından- akan nüfusu çekmesi Göç Yolu:Fırat üzerinden geçerek (Karkamış Bölgesi)-Akdeniz kıyısında, Suriye de ve Ugarit de son bulan göç.
Batı dan başlayarak- Fırat-Dicle Bölgesine yayılma. Delte halkının tarımsal araç-gereci için gerekli hammaddelerin olmayışı- Bunların Kuzeyden (karadan) temini. Alış-verişin başlaması ve delta halkının denizle de ilişki içine girmesi-köyden farklılaşmaya başlayan yerleşme biçimleri.
Bu bölgedeki bakır çağı köylerinden şartları uygun olanlar, ilk kentlerin temel taşı. Kent Devrimi= Tarım devrimi+tarım dev.nin biriktirdiklerinin ürünü. İlk şehirlerle birlikte köy-şehir ilişkileri organik bir bütünlük içinde. Köylerdeki tarım, kentteki faaliyetlerin gelişmesi için gerekliydi. Köydeki faaliyetlerin emniyeti de kentten kaynaklanan siyasi faaliyet ve örgütlenme ağına bağlı idi. İlk kentler böylece hem kırsala yakın ticaret birimleri hem de hakimiyetin merkezleri olarak gelişmiştir.
İlk Kentlerin Ticaret Fonksiyonu ile Kır Hayatı İlişkileri Kentlerin ortaya çıkışı sonrası tarım faal. Gelişti ve çeşitlendi Ticaret fonksiyonu olan şehirlerin kurulması İÖ 2000 Ege Denizi/Milos Adası nda Phylakopi, Filistin kıyılarında Byblos, Fenikeliler in Tyre, Sidon, Ugarit kentleri Çanakkale kıyısında Truva. İÖ 2. yy. Girit Adası nda Knossos ve Phaistos Hem ticaret hem uygarlık aktarım merkezleri
İlk Siyasi Birlikler ve Bunun Kentler ve Kır Üzerindeki Etkisi Tarihteki ilk kentler, ilk imparatorlukların da beşiğidir. Mezopotamya ve Mısır daki ilk kentsel atılımla, herhangi bir bölgede ilk merkeziyetçi ve hiyerarşik yönetim sistemleri ort. çıkmıştır. Merkezi devlet ve imp. Ortaya çıkışı, kentlerin korunması ve varlıklarını sürekli kılma gibi önemli bir role sahiptir. Siyasi birliklerin teşekkülü sadece koruma değil, şehre özgü olan «yazı» ve «matematik» gibi soyutlamaya dayalı iki önemli başarının yayılmasını sağlamıştır.
Mısır ve Sümer Siyasi Birlikleri Mısır de tek bir monarşi. Mezopotamya dağınık. Sümer Siteleri, Fırat-Dicle havalisini yıkan tufanla harap olmuştur. Ancak İÖ 3000-2000 lerde bolluk dönemi. Akad Krallığı: İÖ 2752 Sargon taraf. Babil Krallığı: İÖ 3000 lerde Hammurabi taraf. Siy. Birlik kuruldu ve Fırat-Dicle havalisi tamamen ele geçirilebildi. Mezopotamya daki birlikler sonucu kentlerin nüfusu arttı. İÖ 600 lerde yaklaşık 80.000 nüfuslu kentler ort. Çıktı.
Bu dönemlerde Mısır ve Mezopotamya, savaşlar ve barışların mekanıdır. Barış dönemlerinde Babil, Asur, Mitanni, Hitit ve Mısır kralları birbirlerinden eşler, armağanlar, doktorlar, kahinler ve inançlar (dinler-tanrılar) alıp-vermişlerdir. Childe a göre; bu bölgede İÖ 14. ve 13. yy. da, İS 19.yy.dakine benzer gerçek devletler vardır. İS 19. yy.da nasıl Fransızca diplomasi dili ise o dönemde de devletlerin diplomatik haberleşmelerinde Çivi Yazısı ve Akad Dili geçerlidir. Böylece kentlerin merkezde oluşuyla uygarlık, Dicle den Nil e, Karadeniz kıyılarından Basra Körfezine kadar kesintisiz biçimde birlişik ve kaynaşmış bir nitelik taşımaktadır.
Pers İmparatorluğu: Kent-Kır İlişkilerinin Bozulması (Mısır da dahil olmak üzere, Eski Babil, Lidya, Medya yı kapsayarak) Ege Denizi nden Hint sınırlarına kadar uygar bütün ülkeleri tek elde toplayan siyasi birlik, Pers İmp. Tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu geniş egemenlik alanları döneminde kentlerin başlangıçta kırla aralarında var olan organik ve dengeli ilişkiler bozulmuştur. Hükümdar, idare ettiği bölgeler ve insanlar üzerinde artık tanrısal güçleri kullanan bir egemen özelliğine kavuşmuştur.
Pers İmparatorluğu
«İmparatorluk Teknikleri» olarak da adlandırılan yeni yönetim teknikleri, devletlerin hakim oldukları toprakların geniş olmasından kaynaklanan bir zorunluluk olarak geliştirilmiştir. Niteki daha sonra İskender ve Roma İmp. Döneminde de hükümdarlar, «yarı-tanrı özellikli bir yönetim»i denemişlerdir.
Kamu Yönetimi Doğuyor Mosca ya göre: Merkeziyetçi Doğu İmp.nın egemen oldukları coğrafyaların ve bunların yerel şartlarından kaynaklanan farklı yapıların, tek elden siyasi bir derleme içinde birarada tutulma gayreti, Kamu Yönetimi gibi güç bir sanatın ilk kez Doğu da ortaya çıkmasına yol açmıştır.
İlk Kentlerle Birlikte Ortaya Çıkan Yönetsel ve Sosyal Olgular 1. Devlet:Kenti oluşturan insanlardan/toplumdan daha üstün bir devlet-üstünlük Göstergeleri: SARAYTAPINAK-TAHIL AMBARI 2. Devletin Toplumdan Uzak ve Yüce Oluşu: Yüceliği gösterme aracı: Despotizm ve teknik işlerin despotizmin aracı ol. Kullanımı/Bugüne yansıma??? 3. İtaat ve erdem olarak yurttaşlık: Halkı yönetme hakkının Despotta olduğunu haklı kılma için, rejime boyun eğmenin yurttaşlık erdemi olduğunun zihinlere kazınması. Bu erden tanrısal nitelikli old. Gibi şiddetten kurtulmanın da yolu.
4. Kurumsallaşmış Savaş: İlk kez kentlerle ort. çıkmıştır. Antik kentlerin bir kaç kattan oluşmasının sebebi budur. 5.Tekniğin İktidarın Hizmetine Girmesi: Kentin sahibinin büyüklüğünü gelecek kuşaklara taşıma aracı ol. tekniğin kullanımı.mimarlıkla iktidarın işbirliği/bugüne yansımaları??? 6.Erkek Egemen Yapının Belirginleşmesi: Mimari eserlerdeki doğru çizgi, dik açı, dikiltaşların yaygın kullanımı (Önceki anaerkil dönemlerde eğrilerin yoğun kullanımı vardı).
7. İşbölümü ve Planlama Sistemi: Piramitlerin yapımı, sulama kanalları OLMAYAN: Bugünkü anlamda kentliler. Mamur kentler vardır, Tanrı nın (tek kişinin) kentiydi ancak bu günkü anlamda (kentlilerin) kent değildir.