Geliştirilmiş Kurumsal Kaynak Planlaması (Advanced Enterprise Resource Planning-AERP) İlk Sürüm : Şubat 2000 Sürüm Adedi : 2 Son Sürüm : Eylül 2000 BÖLÜM-1 GİRİŞ Prof.Dr. Oğuz Manas 1970 li yıllarda üretim işlerini geliştirmek üzere, üretimde madde gereksinimi, zaman uyumlu hale getirildi ve MRP (Manufacturing Resources Planning) ortaya çıktı. Daha sonraları bunun ikinci sürümü MRP-II geliştirildi. Her iki uygulamada amaç; firmanın, halen var olan ve güncelleştirilmiş bulunan stoklarının, insan gücü ve makinalarının durumlarını dikkate alarak, sağlıklı bir üretim planlamasını sağlamaktı. 1980 li yılların sonunda ise, ERP geliştirildi. Bugünün ERP sistemleri pekçok yönden MRP ve MRP II den farklılık göstermektedir. Şöyleki; Bunlar, hem istemci/sunucu hem de ana sistemlerde (Main Frame) çalışabilmektedir, MRP uygulamalarına kıyasla çok daha geniş iş sahalarını desteklemektedirler, MRP gibi sadece üretimde değil endüstrinin bütün dallarında kullanılmaktadırlar. Tipik bir ERP sistemi; Muhasebe uygulamalarını, Ürün ve malzeme yönetimini, Kalite yönetimini, Satış ve dağıtımı, İnsan kaynakları yönetimini, Proje yönetimini, destekler. Ayrıca ; SFA ( Sales For Automation),
Müşteri servisleri, SCM ( Supply Chain Management) ERP yazılımları tarafından desteklenen servislerdir. ERP nin en önemli karakteristiği; ERP desteğindeki uygulamaların tümleştirilebilmeleridir. Bu nedenle, ERP kullanan servisler, merkezi veri tabanında depolanmış verileri birlikte kullanırlar. Çoğu durumda şirketlerin alt bölümleri çeşitli coğrafyasal bölgelere dağılmış bulunmaktadır ve buralarda ERP paketlerinin çeşitli sürümleri çalışabilmektedir. Böyle bir durumda ERP sistemi, farklı bölgelerdeki farklı sunucularda çalışan ve bunun sonucu çoklu veri tabanlarında bulunan verilerin, çoklanması ve zaman uyumlu hale getirilmesi ile oluşan, veri gruplarını kullanmaktadır. Bu durum ise sistem başarımını (perpormance) arttırır. Şirketler bu tümleştirmeden büyük yarar sağlarlar, zira ERP, ilgili her türlü işlem ile bağlantı kurabilmektedir. Şimdi buna bir örnek verelim; Parakende satış yapan ve ERP kullanan bir şirketi ele alalım. Bu şirket bir müşterisinden gömlek siparişi almaktadır. Sipariş giriş uygulaması ERP nin bir parçasıdır. Şirket sipariş edilen bu gömleğin stoklarda var olup olmadığını belirlemek üzere stok verilerine ulaşması gerekmektedir. Malzemenin stoklarda var olduğu belirlenince, sipariş girilecektir. Siparişin girişi ile birlikte üç işlem anında gerçekleşecektir. Birincisi, gömleklerin satış değeri şirketin muhasebe kayıtlarına işlenir. İkincisi, satılan gömlekler hemen stoklardan düşülür. Üçüncüsü, gömleğin müşteriye iletilmesi için gerekli yere direktif verilir ve gömleklerim müşterinin eline ulaşması sağlanır.
BÖLÜM-2 Şirketler Niçin ERP Kullanırlar? ERP kullanmayan şirketler, iş uygulamalarını kağıda dayalı sistemler ile, dağınık, birbirleri ile bağlantılı olmayan yazılımları birleştirerek, yürütmeye çalışırlar. Bunun sonucu olarak, ellerinde hiçbir zaman genel bilgiler olmadığından yönetimde çok büyük sıkıntıya uğrarlar. Gerekli ve önemli bilgileri elde edebilmek için büyük çaba ve zaman harcamak zorunda kalırlar. İşte ERP sistemleri bu farklı uygulama ve işlemleri bir araya getirmek üzere tasarlanmıştır. Bugün büyük ERP pazarlayıcı firmalar, yukarda açıkladığımız tipte uygulama yapan kuruluşlara ERP pazarlayarak milyonlarca dolar gelir elde etmektedirler. 1988 yılında Deloitte & Touch Consulting firmasınca yapılan bir araştırmaya göre; kuruluşları ERP geçişe zorlayan iki önemli etken bulunmaktadır; 2.1 Teknolojik nedenler; Dağıtık sistemlerin tekrar yerleştirilmesi, Bilginin kalitesini ve görünürlüğünü arttırılması, Ticari işlemlerin ve sistemlerin tümleştirilmesi, Edinilmiş iş bilgilerinin var olan teknoloji alt yapısı için tümleştirilmesini basite indirgemek, Eski ve modası geçmiş sistemleri değiştirmek, İş hayatında büyümeyi sağlayacak genişleyebilir sistemleri elde etmek. 2.2 İşlevsel nedenler İş başarımını arttırmak, Giderleri düşürmek, Müşteri memnuniyetini arttırmak, etken olmayan ve karmaşık bütün işleri basitleştirmek, Yeni iş stratejilerini geliştirme olanağına kavuşmak, Küresel bir iş yaşamına uyum sağlamak.
ERP uygulaması ile birlikte şirket, kurumsal kaynakları yönetmek ve önemli iş uygulamalarını kontrol altına almak üzere yazılımları güncelleme ve geliştirme olanağına kavuşur. ERP uygulamalarını kullanan kurum elamanları, müşteri siparişlerini girdiklerinde, yeni üretim malzemesi sağladıklarında, güncel ve güvenilir kurumsal verileri kullandıkları güvencesi içinde hareket ederler. Yöneticiler ise, işçilerin ayni bilgileri kullandıklarına emin olarak güven içinde karar almanın huzurunu yaşarlar. BT bölümleri, endüstrinin standart teknolojilerine dayalı sistemler kullandıklarından, ERP uygulamalarını kolaylıkla destekleyebilirler. ERP sistemleri Kurumsal Omurga olarak ta isimlendirilebilir. Zira, yazılım sistemlerin bir parçası olmaması nedeniyle, uygulamalara kolayca veri sağlayabilmektedirler. Deloitte & Touch Consulting firmasınca yapılan anket çalışmasında ayrıca, ERP yazılımı kullanan kuruluşların aşağıdaki yararları elde ettiklerini belirlemişlerdir; 1- Stokların azalması, 2- Personel azalması, 3- Verimliliğin artması, 4- Sipariş yönetiminin gelişmesi, 5- Parasal döngülerin çok kolaylıkla kapanması, 6- BT giderlerinin azalması, 7- Satın alma giderlerinin azalması, 8- Ödeme yönetiminin gelişmesi, 9- Gelirlerin artması, 10- İletişim ve lojistik giderlerin azalması, 11- Sistem bakım ve onarım giderlerinin azalması, 12- Çevrim-içi (on-line) dağıtım başarımının gelişmesi. Ankete katılan firmalar ayrıca ERP uygulaması ile yukarda saydığımız gruplar içine girmeyen pek çok ilerlemenin de sağlandığını açıklamışlardır. 1- Kurumsal verilerin görünmeyen artışı, 2- Yeni veya geliştirilmiş iş uygulamalarının ortaya çıkışı, 3- Müşterinin ilgisinin artışı, 4- Beklenmedik gider azalmalarının ortaya çıkması, 5- Sistemler arasında sıkı bir tümleşmenin sağlanması, 6- Bilgisayar platformlarının standartlaşması, 7- Esnekliğin artışı, 8- Bilginin küresel paylaşımı, 9- İş başarısının gelişmesi, 10- Parkende satış yapan kurum işlerinde görünürlüğün gelişmesi.
BÖLÜM-3 ERP Sistemi Seçimi ve Uygulamasında Dikkat Edilecek Konular Bugün piyasada yüzden fazla ERP sistem satıcısı bulunduğu düşünülürse, kuruluş için uygun bir ERP paketinin seçimi gerçekten büyük bir zorluk taşımaktadır. Hemen şunu belirtelim ki, ERP sistemlerinin fonksiyonları oldukça birbirlerine benzemektedir. Ancak kuruluş ERP paketinin kendi koşullarında başarım sonuçlarını değerlendirmesi yanında aşağıdaki ölçütleri de dikkate almak zorundadır. 1- Satın alacağı paket kendi koşullarına uygun olmalıdır, 2- Satıcı firma güvenilir olmalıdır. Başka bir deyişle; parasal yönden güçlü ve uzun sürecek bir yaşam garantisi göstermelidir. Ciddi kuruluşlar kurumları için ERP seçerken çok dikkatli hareket ederler. Bu işlemler aylar aldığı gibi bazen tüm yılı da kapsayabilir. Ancak kurumun tüm gereksinimlerini karşılayacak bir ERP paketinin seçimi, gerçekten bu zamanı harcaya değer. ERP yazılımının uygulaması ise, en az seçimi kadar büyük güçlükler taşımaktadır. Alınan ERP paketinin sağladığı tümleştirme ortak kullanım gibi faktörler, sistemleri ve uygulamaları daha karmaşık hale getirir. Ayrıca ERP sistemler, iş uygulamaları için temel fonksiyonlar sağlarlar. Kuruluşlar bu fonksiyonları kullanarak şirketin işleyişini organize ederler. Kısacası, her şirket ERP'yi kendi koşulları için kurar ve işletir. ERP ler her şirkete kendi işlerine uygun bir tasarım geliştirip kurabilmesi için esnek bir yapıya sahiptirler. Yani ERP kuruluşunda şirketler iş uygulamaları adımlarında binlerce seçenekten birini seçme özgürlüğüne sahiptirler. Bazı kuruluşlar ERP yazılımının kuruluşunu basitleştirmek için tariflenmiş bir uygulamayı kurmayı seçebilirler. Ancak bu durumda ERP nin kurum için sağlayacağı yararlar en aza indirgenmiş olabilir. Çok büyük şirketlerde, ERP yazılımı çok farklı bölgelerde, farklı iş kolları ve geniş bir kullanıcı kitlesi için kurulacağında, uygulama çok uzun zaman alabilir. Harcanan zamanın büyük bir kısmı işin nasıl kurulacağı hakkında karar verme aşamasında kullanılır. Zira ERP deki tüm uygulamalar birlikte kullanılacak veriler ile bağlantı halindedir ve bu nedenle tasarımcılar bütün iş uygulamalarının işlevlerini ve birbirlerine olan etkilerini tam anlamı ile incelemek zorundadır. Bu nedenle pek çok kuruluş, ERP için bir uygulama safhası dönemi geçirmeyi seçerler ve bu dönemde iş uygulamalarını gerekiyorsa değiştirirler veya yeniden kurarlar.
BÖLÜM-4 ERP nin Maliyeti Genelde ERP kurumda iş yapısının da değişmesine neden olacağından, başlangıçta ERP için belirlenen bütçe sınırları genellikle aşılır. İdeal şartlarda uygulanan ERP oldukça pahalıya mal olmaktadır. Yalnızca yazılım 100 bin dolarlardan milyon dolarlara kadar değişen bir maliyet getirmektedir. ERP seçiminin karmaşıklığını dikkate alan pek çok kuruluş, bu iş için bir danışman firma seçmektedir ve bu da maliyetin artmasına etken olmaktadır. Gartner Group tarafından yapılan bir araştırmaya göre ERP yazılımı ile danışmanlık giderleri arasındaki oran 1/3 dolayındadır. Başka bir deyişle, örneğin yazılım için 100 bin dolar ödemeye karşılık, kuruluş danışmanlık için 300 bin dolar ödemek zorunda kalmaktadır. ERP uygulamasında bir diğer önemli nokta, ERP proje grubu üyelerinin seçimidir. Zira bu grup çekirdek niteliğindeki iş uygulamaları ile ilgili kararları vermede yetkili olacaklardır. Bu nedenle pekçok kuruluş bu grup elemanları oluştururken, bunları üst düzey yönetici ve iş müdürleri arasından seçmektedir. Ayrıca seçilen ERP nin çalışacak ve buna veri sağlayacak veri sağlayacak veri tabanının yükleneceği yeni sistemlere de gereksinim olacaktır. Ek olarak ERP sistemlerinin diğer uygulamalarla tümleştirilmesi de gerekmektedir. ERP uygulamalarında başarı, kullanıcıların bu konuda göstereceği dikkate de bağlıdır. Bu nedenle son kullanıcının eğitimi ve yönetimin değişmesi ERP projesinin başarılı olmasında çok önemli bir konuma sahiptir. Etken bir ERP eğitimi oldukça pahalıdır. Yine Gartner Group tarafından yapılan bir araştırmaya göre, şirketler ERP için ayırdıkları bütçelerin % 15 şini eğitim için harcamaktadırlar. Küçük bir ERP projesi milyon dolara mal olabilir. Ancak, Yatırımın Geri Dönüşü ( The Return On Investigation-ROI) gerçekten çok yüksektir. Ancak ROI nin yüksek oluşunun, ERP paketinin uygulanmasının çok dikkatli yapılmasına ve uygun kaynakların projeye aktarılmasına bağlı olduğu gerçeğini hiçbir zaman unutmamak gerekir.
BÖLÜM-5 Geliştirilmiş ERP 1997 ve 1998 yılları içinde, ERP yazılım sağlayıcıları kendi çekirdek sistemleri içine daha önce bulunmayan uygulamaları yerleştirerek ERP nin genişletilmesi sorununu tartışmaya bağladı. Bu tartışmalar 1999 yılı için de devam etti. Ancak şirketlerin geliştirilen bu ürünleri satın alabilmesi için, şirketlerin bu uygulamaların kendi işleri için gerekli olduğuna inandırılmaları gerekmektedir. ERP yazılım sağlayıcıları beş konu üzerinde çalışmalarını yoğunlaştırdılar. 5.1 Müşteri İlişkileri Yönetimi ( Customer Relationship Manegement- CRM ) Müşteri ile ilişkide satış, servis ve pazarlamada pek çok bağlantı noktası söz konusudur. Örneğin, telefon, E-Posta, Web siteleri, dağıtıcılar, müşteri servis merkezleri en belli başlı olanlarıdır. Bu bağlantı noktalarının hemen hepsi ayni derecede öneme sahip noktalardır. Zira, her biri ayrı ayrı müşteriler ile ilgili bilgi toplamada büyük görev yerine getirirler. Bu büyük arenada pazarlama yöneticisinden, muhasebe müdürüne, servis teknisyenlerine kadar pek çok kişi müşteriler ile ilişki halindedirler. Sadece bir şirketle ilişkisini sürdüren bir müşteri hangi noktadan bağlandığına bakılmaksızın kendisinin şirket tarafından tanınmasını istemektedir. Örneğin bir müşteri şirkette ofis malzemeleri toptancısı olarak bir hesap açtırmış ise, bu müşteri şirketin servis hattına telefon ettiğinde, müşteri ile o anda ilişkide olan kişiye CRM hemen anında ona ait malzeme gönderilme adresini, ödeme bilgilerini, sipariş ile ilgili bilgileri ekrana getirebilmektedir. Ayni bilgi, müşteri şirketin Web sitesine ulaşarak sipariş verme durumunda da müşteri için hazır olacaktır. Benzer şekilde, satış personeli bir müşterisi ile konuşurken tüm ürünlerle ilgili bilgi ekrana gelecek ve müşteriye satış için her türlü ortam hazır olacaktır.
Şekil-1: CRM Yazılım Uygulaması Şekil-1 de CMR yazılımının şirket içindeki uygulaması görülmektedir. Şekilden de anlaşılacağı gibi yazılım müşteriye şirketi tek bir yüz olarak görmesini sağlamaktadır. Bu noktada şu konuyu hatırlatmakta yarar olacağını sanıyorum. CRM yazılımının üç temel tipi bulunmaktadır. Bunlar; Pazarlama, Satış ve Servis uygulamasıdır. Genelde ERP yazılım pazarlayıcıları bu üç uygulamayı da sağlamaktadırlar. Ancak tüm ERP paketlerinde hepsinin bulunmadığını hatırlatmamız yararlı olacaktır sanıyorum. 5.2 Geliştirilmiş Planlama ve Zamanlama (Advenced Planning and Scheduling- APS ) APS şirketlerin üretim işlerini planlamasına yardımcı olmaktadır. Gerçi, ERP sistemleri planlama fonksiyonlarına da sahip iseler de, onların metotları APS den oldukça önemli derecede farklılık göstermektedir. Baştan da belirttiğimiz gibi ERP, MRP üzerine baz alınarak geliştirilmiştir. MRP ürün zamanlaması kullanıldığında, müşteri her hangi bir ürün isteğinde bulunduğunda planlar elde var olan malzemenin durumuna göre hazırlanırdı. Daha sonraları MRP gelişerek MRPII ye dönüştü. MRPII bugünün ERP sistemlerinde bulunan MSP(Master Production Scheduling) yi kullanarak MRP ye bağlanıp daha mükemmel planlar geliştirmeye başladı. MSP ve MRP ile bağlanarak şirketler üretim için yeteri kapasitenin olup olmadığı hakkında kolayca geri besleme yapabilmektedirler. ERP planlama işlerinde, bir ürün için müşterinin gereksinme duyduğu tarih sisteme girmekte ve sistem MSP i yaratmakta ve siparişi tamamlayabilmek için gerekli kapasiteyi tahmin etmektedir. Kapasite gereksinim tahminleri sağlanamama durumunda işlemler tekrarlanmaktadır. Ayrıca gerçek kapasite gereksinimleri uygulanabilir olarak görünmediği durumlarda planlar yeniden tekrarlanmaktadır. Genelde böyle düz(linear)
planlama işlemleri tamamlanması tekrarlamalar nedeniyle bazen tüm bir haftayı kaplayabilir. Şekil-2: APS den Önce Klasik Düz ERP APS, ERP planlamasının dışında geliştirilmiştir. İşçi ve makinaların kapasitesini dikkate aldığı gibi, materyalin kullanılabilirliğini de göz önünde tutmaktadır. Bu nedenle, her hangi bir sorun doğması anında işlerin sonuçlanmasını beklemeden planlama hemen yeniden düzenlenebilir. Bu hızla işlem uygulaması, pek çok ek yararlar sağlamaktadır. Örneğin, yöneticisi pek çok hipotetik senaryolar yaratabilir. Böylece anında doğacak yeni isteklerin veya tersi durumlar karşısında her zaman elinde uygulanabilir hazır programlar bulunabilmektedir. Böylece şirket müşterileri ile yeni durumu çok rahatlıkla konuşmaya alabilmekte ve müşteriyi bu konuda mutlu etmektedirler. APS sistemler çok farklı mantıklar kullandığından, ERP sistemlerinin dışında tutulmaktadırlar. APS, stoktaki verileri, müşteri siparişlerini ve ERP sistem tarafından üretilen tahminlerin bir özetini elde edebilir. APS kendi planlama sistemini kullanarak hipotetik senaryoları analiz eder ve olası zamanlamaları önerir. Daha sonra bu bilgileri ERP yazılımına gönderir. APS sistem, ERP de bulunan MRP kapasitesi ile birleşerek kullanılabilir veya tam olarak onların yerine geçebilir. Bazı ERP yazılım üretici firmalar, tüm MRP kapasitelerini APS ile birlikte ürünleri içine dahil etmiş bulunmaktadırlar.
Şekil-3: APS nin Ürettiği Raporlar ve Analizler 5.3 Satınalma Zinciri Yönetimi (Supply Chain Management- SCM) SCM, 1990 yıllarının sonuna doğru bilgisayar teknolojisinin en üst düzey konusu olarak tartışma platformuna yerleşmiş bulunmaktadır.
Şekil-4: SCM de ERP nin Rolünde Meydana Gelen Değişiklikler SCM de, ERP yazılımının oynadığı halen rol bir tartışma konusudur. SCM yazılımı, satın alma zincirinde bilginin işleyişini ve akışını desteklemektedir. Pek çok SCM ürünü üç grupran biri içine girmektedir. 1- Planlama, 2- Optimizasyon, 3- İşlem Bugün SCM sağlayan en belli başlı firmalar; 2Technologies, IMI Software, Manugistics ve Synquest dir. Bu grup içine giren, firmalar ERP yazılım üretici firmalarla büyük bir rekabet içindedirler. Pekçok eleştirmen karar destek, istek planlaması ve ambar (warehouse) yönetimi konusunda açıkları bulunan ERP yazılımlarında gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiğini belirtmektedirler. Yine ayni eleştirmenlere göre sorun bir yönüyle SCM için de geçerlidir. Eleştirmenler ayrıca ERP ile SCM arasındaki hattın tam bir kesinlik göstermediğini ve bu alanı hangisinin kontrol altına alacağının henüz açıklık kazanmadığını ifade etmektedirler. Geçmişte bu iki yazılım kesinlikle birbirlerinden ayrılırlardı. Ancak bugün artık iç içe geçmiş durumdadırlar. Bu açıklamadan anlaşılacağı gibi kuruluşlar kendi koşulları için en uygun olanını seçme durumundadır.
Bazılarına göre ERP yeterli görülmektedir. Bazıları ise SCM yazılımlarını çok pratik seçeneklere sahip bulmaktadır. Ancak genel kanı kurumların tüm gereksinimini karşılayacak en uygun yazılım, bu sistemleri bir araya getirecek yeni bir yazılımdır. ERP ile SCM karşılaştırması üzerine yapılan bir araştırmaya göre; dört önemli kriter seçim için kurumlara iyi bir örnek oluşturabilir. Değer : ERP paketleri bir iletişim omurgası oluşturmakta ve tüm iş fonksiyonlarını tek bir parasal sistem içinde kombine etmektedir. Ancak, ERP işlerin kim tarafından, nerede, ne zaman ve nasıl tamamlanacağı konusunda gerekli tüm verileri sağlayamamaktadır. Ancak SCM yazılımı bunu sağlamaktadır. Zamanlama: ERP yazılımının uygulaması bir ile üç yıl sürmektedir. Buna karşılık tipik bir SCM yazılım projesi uygulaması 6 ile 9 ayda tamamlanabilmektedir. Geri Ödeme: ERP, SCM ye oranla çok daha uzun zamanda geri ödemeyi gerçekleştirebilmektedir. Yük: ERP projeleri çok geniştir ve bu nedenle SCM yazılım projelerine kıyasla kuruma çok daha büyük yük getirmektedir. Hemen belirtelim ki, SCM yazılım projesi ufak bir seçilmiş grup tarafından kullanılmaktadır. 5.4 Karar Destek Karar destek tool ları, kişilerin verileri analiz ederek bir karara varmalarına yardımcı olmak üzere tasarlanmış yazılım programlarıdır. Örneğin, OLAP ( Online Analytical Processing) tipik bir karar destek tool ludur. Bugünün OLAP tool ları başlangıçtaki ana sistem karar destek sistemleri ile büyük bir bağlılık içindedir. Özellikle, OLAP programları, kullanıcıların veri ambarları gibi çok büyük çaptaki veri tabanlarında depolanmış verilere çok kolaylıkla ulaşmasını sağlar. 1998 yılı başlarında, en belirgin ERP yazılımcı firmaları olan Acacia Technologies, American Software ve PowerCerv Corp OLAP tool larını kendi ERP sistemleri ile birlikte satacaklarını duyurdular. Diğerlerinde olduğu gibi, bu karar destek ürünleri ERP sistemlerinde depolanmış verilere ulaşarak onları analiz edecek şekilde tasarlanmıştır. Bunlar, ERP nin farklı bölümlerinde depolanmış verileri bir araya getirmektedirler.
Şekil-5: ERP verilerinin Bilgiye Dönüşümü OLAP tool ları ERP ile birlikte kullanıldığında, ayni ERP gibi hareket etmektedirler. Bu konuda en çarpıcı örnek 1998 yılının Kasım ayında ERP yazılım sağlayıcısı American Software den geldi. Firma yeni karar destek tool u olan Intelliprise Integrated Data Marts sı duyurdu. Tool, Intelliprise ERP sistemde iki tip bilgi elde edecek şekilde tasarlanmıştı. Birinci grup veri kanal başarımı, ikinci grup ise müşteri memnuniyetini belirliyordu. 5.5 Diğer Genişletilmiş ERP Uygulamaları ERP sistemlerine eklenen sadece CPS, APS ve Karar Destek yazılımları değildi. Aşağıda belirttiğimiz işlemlerde ERP nin genişletilmesinde büyük katkıları olmuştur. 5.5.1 Akış Üretimi Kanban olarak ta bilinen bu üretim şeklinin amacı stokları en aza indirgemektir. Bunda, üretim aşamasında gereksinme duyulan parçaların anında ve beklemeksizin ve hattağa stok a girmeden işçinin eline ulaşması sağlanmaktadır. Stoklama süresini en aza indirgeme diye adlandırabileceğimiz bu üretim şeklinde parça siparişi ve işçinin gereksinimleri mükemmel bir şekilde zaman uyumlu hale getirilmektedir. American Software ve Oracle bu rip üretimi destekleyen ERP satıcılarıdır. 5.5.2 Web-Temelli Stratejik Satınalma
Uzun seneler üçüncü parti yazılımları, kurum çalışanlarının Internet aracılığı ile ofis malzemeleri gibi fazla stratejik öneme sahip olmayan malzemeleri satın almalarına olanak sağladı. Bu tip malzemeler ayni zamanda üretime yönelik olmayan malzemeler olarak adlandırıldı. Buna karşılık üretimde dolaysız kullanılan malzemeler, Üretim Malzemeleri olarak isimlendirildiler ve bunlar dolaysız satın alma sureti ile elde edildiler. Bazı ERP yazılım şirketleri, ERP yazılımları içine bu tip yetenekleri dahil etmiş bulunuyorlar. Ekim 1998 de Oracl a ek olarak pek çok amaçları da içeren, stratejik satın alma uygulamalarını da duyurmuş bulunuyor. İlk olarak çalışanlar Web tarayıcı aracılığı ile üretimle dolaysız olarak ilişkide olmayan malzemelerin sipariş edilmesi olanağı getirildi. İkinci olarak, bu konuda yetkilendirilenlerin daha önce tanımlanmış kurallara uygun olarak satın almaları gerçekleştirip gerçekleştirmedikleri, yazılım tarafından kontrol edilmektedir. Üçüncü olarak, yazılım tüm siparişleri inceleyerek kişilerin satın almadaki eğilimlerini de kontrol etmekte ve raporlamaktadır. Son olarak, satıcının başarımı, sağladığı malzemenin kalitesi, malzemenin fiyatı ve teslim süresi denetlenmekte ve raporlanmaktadır. Baan ise 1999 Nisanında, E-kurum, E-İşbirliği, E-satış ve E-satınalma ürünlerini duyurdu. Baan kullanıcılarına Internet-temelli satın alma kapasitesinin bir parçası olarak ses ve video konferans özelliğini de kullanarak çevrim-içi alışveriş yapma olanağını getirdi. SAP-Ag de iş-tenişe E-ticaret uygulamalarına bu özelliği dahil etmiş bulunmaktadır. 1999 yılının başında yapılan bir araştırma ; yakın bir zamanda pekçok ERP üreticisinin bu özelliği yazılımlarına dahil edeceklerini göstermiştir. 5.6 Diğer E-Ticaret Uygulamaları Internet temelli satınalma işlemlerine ek olarak ERP servis sağlayıcıları, ERP sistem içinde Web temelli vitrinlerden dolaysız olarak alışveriş yapma olanağı getirmektedirler. Örneğin, Baan nın E-satış uygulaması, çevrim-içi katolog, tam tarama kapasitesi gibi standart Web alışveriş özelliğine sahip bulunmaktadır. Symix Systems de, kendi Web uygulaması olan Syteline Web içinde ayni özelliği sağlamaktadır. ERP ye E-ticaret kapasitesinin eklenmesi, şirketlere tüm üretimleri izleme, sipariş verme olanağı getirdiği gibi, ERP nin elde edilen veriler üzerindeki yönetimine ek olarak, Web ticari sitelerinden gelen ticari verileri de toplama olanağı getirmektedir. Üçüncü parti uygulamalar da ayni verileri toplama, izleme ve analiz etme olanağı getirmekte iseler de, şirketler tüm bilgilerle ilgili tam bir görüş elde edebilmek için kendi ERP leri ile bu ürünleri tümleştirmesi gerekecektir.
5.7 ERP ye E-Ticaret Yeteneğinin Eklenmesinde Son Durum 5.7.1 Tanıtım Bugün pekçok ERP yazılım üreticisi, yazılımları içine E-Ticaret özelliklerini yerleştirdiklerini ve bunların uygulamada güvenli olarak kullanılabileceğini iddea etmektedirler. Ancak pek çok eleştirmen E-Ticaret in ERP yazılım firmaları için çok yeni bir konu olduğunu ve bu iki konunun bağlantısının görüldüğü kadar kolay olmadığını savunmaktadırlar. Nitekim Christopher Kock ; http://www.cio.com da ayrıntısını bulabilirsiniz; En büyük ERP üreticilerinden biri olan SAP AG nin her nekadar E-Ticaret Konusunda da bir strateji belirlediğini iddea etmekte iseler de, ERP lerinin bu iş için tam anlamı ile hazır olduğunu söylemek olanaksızdır demektedir. Şekil-6 da ERP ile E-Ticaret tümleşmesine bir örnek verilmektedir.
Şirket WEB Faks veya Telefon Parekende Satış Satış Bölümü Müşteriler Şekil-6: ERP ile E-Ticaret Tümleşmesi 5.7.2 ERP Şirketlerinin Bu Konudaki Çalışmaları Yaklaşık 24 ERP yazılım firması 1999 içinde E-Ticaret uygulamalarını yazılımları içine dahil etme planlarını duyurdu ve uygulamalarını 2000 yılı içinde tamamlayacaklarını açıkladı. Diğerleri ise 12-18 ay içinde bu konudaki çalışmalarını sonlandıracaklarını belirttiler. E-Ticaret ürünlerinin ERP içine dahil edilmesi için iki temel yol izlenmektedir. Bazı firmalar kendi uygulamalarını kendileri geliştirirken, bazı firmalar üçüncü parti E-Ticaret yazılım sağlayıcılarından bu ürünü alarak kendi yazılımları içine yerleştirmektedirler.
Şu noktaların açıkça bilinmesi gerekmektedir; her ne kadar ERP yazılım şirketleri E-Ticaret stratejilerini belirlemiş ve ürünleri bu startejiye göre hazırlayıp pazara sunmuş bulunmakta iseler de, bu stratejilerin ve ürünlerin bir kaç yıl içinde çok büyük değişikliğe uğrayacağını göz ardı etmemek gerekir. BÖLÜM-6 SONUÇ 6.1 Tipik Bir ERP Sistemi Neler İçerir Muhasebe uygulamalarını, Ürün ve malzeme yönetimini, Kalite yönetimini, Satış ve dağıtımı, İnsan kaynakları yönetimini, Proje yönetimini, destekler. Ayrıca ; SFA ( Sales For Automation), Müşteri servisleri, SCM ( Supply Chain Management) ERP yazılımları tarafından desteklenen servislerdir. 6.2 ERP Yazılımını Uygulamayı Düşünen Bir Kurum; 1- Çok güçlü ve deneyimli bir danışman kuruluş seçmalidir, 2- Danışmanla birlikte çalışacak bilgili ve deneyimli bir kadro oluşturmalıdır, 3- Kurumda yürütülmekte olan tüm işler tek tek elden geçirilerek, gerekiyorsa düzeltilerek, ERP içinde yer alacaklarından bu iş için yeterli bir zaman ayrılmalı ve aceleye getirilmemelidir, 4- ERP çok esnek bir yapıya sahiptir. Bu nedenle kurum için en uygun uygulama planı ortaya konulmalıdır, 5- Pek çok sayıda ERP pazarlayıcı firma bulunduğundan kurum için en uygununun seçiminde, danışmanında görüşü alınarak, çok titiz bir şekilde hareket edilmelidir. Bu konuda Bölüm-3 de ele alınan öneriler dikkate alınmalıdır. 6- ERP de ve benzer uygulamalarda son yıllarda çok büyük yenilikler olmaktadır. Yazımızın Bölüm-5 de ele alınan yenilikler karar verme aşamasında önemle dikkate alınmalıdır 6.3 Yazılım Alırken Nelere Dikkat Etmeli
Baştan da belirttiğimiz gibi bu konuda tüm yazılımlar tam anlamı ile güvenilir bir yapıya kavuşmamış bulunmaktadır. Ancak aşağıda vereceğimiz 6 özelliğin hepsini taşıyan yazılım seçimde size iyi bir kriter olabilir. 1- Business-to-Business Selling, 2- Commerce Engines, 3- Self-Service Applications, 4- Internet-base Procurment, 5- Portal, 6- Business-to-Client Storefronts. Bu konuda sizlere en güzel yol gösterici yazı; Alorie Gilbert and Jeff Sweat ın Reinventing ERP Yazısıdır. Bu yazıyı; http://www.informationweek.com dan sağlayabilirsiniz
Geri Besleme Hazırlayacağım bütün White Paper- Beyaz Kitapçık lar için sizlerin görüşlerini istiyorum. Bu benim eksiklerimi gidermem yanında çalışmalarımı da destek olacaktır. Yardımlarınız için şimdiden teşekkürler. Görüşleriniz İsim : E-Posta Adresi : Bu White Paper Hakkında Görüşünüz; Çok Yararlı Yararlı Yararlı değil Bu konuda ; Yeni gelişmeleri bize aktarın Yeterlidir, başka bilgiye gerek yok