713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #1 Teslim tarihi:- 1. Bir şehrin 1960 yılındaki nüfusu 35600 ve 1980 deki nüfusu 54800 olarak verildiğine göre, bu şehrin 1970 ve 2010 yıllarındaki nüfusunu (a) aritmetik artışa (b) geometrik artışa göre hesaplayınız. 2. 1945 nüfusu 7000, 1975 nüfusu 12000 ve ortalama su ihtiyacı Ort q g = 100 lt/n gün olan bir kasabanın 2010 yılı nüfusunu ve su ihtiyaçlarını (a) aritmetik artışa (b) İller bankasının verdiği formüle göre bulunuz. 3. Nüfusu 10000 olan bir kasabanın içme ve kullanma suyu, statik su yüzeyi yatay olan ve iki taraftan beslenen sızdırma boruları ile alınacaktır. Su tabakası kalınlığı 3 m olup, geçirimlilik katsayısı k = 0,003 m/sn dir. Maksimum günlük su ihtiyacı 200 lt/n gün olduğuna göre sızdırma boruları çap ve uzunluğunu bulunuz. 4. Hesap debisi Q = 170 lt/sn olan bir şehrin ihtiyacı, su yüzeyi eğimli olan yeraltı suyundan temin edilmektedir. Bu maksatla sızdırma boruları döşenecektir. Yeraltı suyu eğimi J = 0,011 ve H = 4,5 m dir. d 10 = 0,4 mm olarak verildiğine göre sızdırma borusu ile birleşim yapısını toplama odasına bağlayan borunun çapını hesaplayınız. Sızdırma borularının uzunluğunu bulunuz. 5. Gelecekteki nüfusu 120000, ortalama su sarfiyatı ort q g = 250 l/n gün olan bir şehrin su ihtiyacı serbest yüzeyli yeraltı suyu mevcut olan bir arazide açılacak olan kuyulardan temin edilecektir. Yeraltı su seviyesi H = 35 m, kuyu yarıçapı r = 0,5 m, hidrolik iletkenlik k = 0,0036 m/sn olduğuna göre bir kuyudan alınabilecek optimum debiyi ve gerekli kuyu sayısını bulunuz. Optimum debiyi gösteren grafiği çiziniz. R = 3000 s k 0,5 ve v max = k 0,5 /30 olarak alınacaktır. 6. Bir kum adasındaki kuyuda yapılan ölçmelere göre yeraltı suyu, denizden maksimum 4 m yukarıdadır. Deniz suyu yoğunluğu γ s = 1032 kg / m 3 olduğuna göre: (a) Tatlı su merceğinin en alt noktası denizden ne kadar derinde olabilir? Tatlı su tabakasının kalınlığı nedir? (b) Kuyudaki statik su seviyesi 20 cm alçaltılırsa tabandaki deniz suyu ada içine doğru ne kadar yükselir? Bulduğunuz sonuçları tuzlu su ile temas eden tatlı su merceğini çizerek gösteriniz.
713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #2 Teslim tarihi: - 1. Şekildeki isale hattı gelecekteki nüfusu 28800 olan bir yerleşim merkezinin suyunu iletmektedir. Ort q g = 150 lt/n gün olarak verilmiştir. λ = 0.03 için Darcy-Weisbach formülünü kullanarak (a) boru çapını ve (b) hazne girişindeki vananın kısma oranını belirleyiniz. (c) Sözkonusu vananın (b) ye göre kısmen kapalı veya tamamen açık olması halleri için piyezometre çizgilerini çiziniz. Standart boru çapları 100 mm, 150 mm, 200 mm, 250 mm, 300 mm, 350 mm, 400 mm olarak verilmiştir. 300 275 150 3000 m 1000 m 2. Şekildeki isale hattı profilinde J = 0.004 olarak verilmiştir. Elde mevcut borular 100 m lik işletme basıncına sahiptir. Bu iletim hattı üzerinde bulunması gerekli tesis ve donatımı belirleyiniz. 600 A 500 C B 400 D 350 8000 m 7000 m 9000 m
3. Nüfusu 13000 olan bir kasabanın maksimum su ihtiyacı 200 lt/n gün dür. Kasaba, suyu şekilde görülen cazibeli isale hattı ile temin etmektedir. (a) İsale hattının minimum çapını bulunuz. (b) Eğer ani gelişme sebebiyle nüfus 17300 e yükselirse inşa edilecek basınç artırma merkezinin yerini ve tulumbaların gücünü bulunuz. η = 0.7 ve λ = 0.021 alınacaktır. 100 80 1000 m 3000 m
713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #3 Teslim tarihi: - 1. Şekildeki şebeke için piyezomterik eğim J=0.005, şebekede minimum işletme basıncı 30 m, ve haznede su derinliği 4m olarak verilmiştir. Buna göre hazne veya haznelerin yerini tespit ediniz. A 350 m 300 m B ŞEHİR 220 m C 1000 m 1600 m 2. Şekilde boy kesiti verilen isale hattı ile 43200 nüfuslu bir kasabaya içme suyu iletilmektedir. Kişi başına maksimum su ihtiyacı 200lt/N-G dir. İsale hattını boyutlandırınız. Hazne yer veya yerlerini bulunuz. Gerekli işletme elemanlarını gösteriniz. Piyezometre çizgilerini çiziniz. İsale hattında boruların dayanabileceği maksimum işletme basıncı 125 m dir. İsale hattında minimum işletme basıncı 3 m, şebekede ise minimum işletme basıncı 30 m alınacaktır. Ayrıca hazne su derinliği 3 m ve λ = 0.03 olarak verilmiştir. 250 A 151 80 C D 52 B 1500 m 750 m 750 m 500 m E 60
3. Nüfusu 10000 olan bir kasabanın su ihtiyacındaki değişimler aşağıdaki cetvelde verilmiştir. Kasabanın ortalama su sarfiyatı 200 lt/n-g dir. Saat 0-2 2-4 4-6 6-8 8-10 İhtiyaç % 10-12 12-14 14-16 16-18 18-20 20-22 22-24 Toplam 2 2 10 12 15 10 8 12 8 11 7 3 100 Buna göre pompajın, a) 6-18 saatleri arasında 12 saat b) 18-6 saatleri arasında 12 saat c) 0-24 saatleri arasında 24 saat olması hallerinde gerekli hazne hacimlerini hesaplayınız ve sonuçları karşılaştırınız. Yangın için hacim 36 m 3 alınacaktır. 4. Gelecekteki nüfusu 18000 olan bir yerleşim merkezi için Ort.Q g = 150 lt/n-g, haznede yangın için bırakılacak hacim 72 m 3 dür. Su ihtiyacının saatlere göre değişimi tabloda verilmiştir. Saat 0-1 1-2 2-3 3-4 4-5 5-6 6-7 7-8 8-9 9-10 10-11 11-12 İhtiyaç 1 1 1 1 1 1 2 3 5 4 3 5 % Saat 12-13 13-14 14-15 15-16 16-17 17-18 18-19 19-20 20-21 21-22 22-23 23-24 İhtiyaç 8 10 9 9 5 3 3 6 8 5 4 2 % Pompaj sabit debi ile sürekli olarak yapılmaktadır. Buna göre gerekli hazne hacmini hesaplayınız. Sonuçları bir grafik çizerek gösteriniz.
713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #4 Teslim tarihi: - 1. Ortalama günlük debinin 120 lt/n-gün olduğu şekildeki şebeke 10.000 kişilik bir yerleşim bölgesine aittir. Yangın debisini 5 lt/s alarak şebeke borularının hesap debilerini ölü noktalar metoduna göre belirleyiniz. C A L=225m k=2 L=300m k=1,5 L=300m K=1,5 B D L=225m k=2 2. Şekildeki şebeke gözü 7500 kişilik bir nüfusa hizmet edecektir. Ort.Q g =150 lt/n-gün, Q y =5 lt/s olduğuna göre şebeke gözü için bir ölü nokta seçerek dengeleme hesabını yapınız ve boru çaplarını hesaplayınız. A L=700m k =1 λ= 0.028 C D L=500m k=2 λ= 0.023 3. Şekildeki şebekenin boru eksen kotları parantez içinde, her bir boru parçasının uzunluğu ve beslediği nüfus ise ait olduğu boru üzerinde gösterilmiştir. C ve D düğüm noktalarında sırasıyla 15 ve 20 lt/s lik iki uç debisi çıkacaktır. Maks.Qg = 200 lt/n-gün, şebeke ana borusunda Qy=10lt/s, diğer borularda Qy = 5lt/s, (P/ ) min = 30m, (P/ ) maks = 80m alınacaktır. Şebekeyi ölü noktalar metoduna göre çözünüz ve haznenin minimum ve maksimum su kotlarını belirleyiniz. B Q uç = 10lt/s
H(520) Hazne L=1500 m λ =0.023 A(500) = 2500 λ=0.023 B(490) N=1500 L=300 m λ=0.024 D(480) Q u2 = 20 lt/s N=2500 L=550 m λ=0.028 N=1500 L=300 m λ=0.026 C(485) Q u1 = 15 lt/s
713 SU TEMİNİ VE ÇEVRE ÖDEV #5 Teslim tarihi: - 1. J=%0,2 eğimli bir kullanılmış su kanalında kapasitesinin %20 si kadar bir debi geçerken su hızı, v=0,90 m/sn ve kanaldaki su derinliği 25 cm dir. Buna göre, kanal çapını, kanal kapasitesini ve tam dolu akış halinde su hızını bulunuz. Manning katsayısı n=n=0.013 alınız. 2. S=0,003 eğiminde döşenmiş 600mm çapında bir kanalda su derinliği 400mm olduğuna göre kanaldaki debiyi ve akış hızını hesaplayınız. Manning katsayısı n=n=0.013 alınız. 3. Planı şekilde verilen kanal parçasında, 1-3 kanalı 5ha lık, 2-3 kanalı ise 10ha lık alanın kullanılmış sularını toplamaktadır. Nüfus kesafetleri, kanal boyları ve zemin kotları şekil üzerinde gösterilmiştir. Kanalların minimum eğimi, J min = 0,003, J maks = 0,080, kanalların maksimum derinliği, h maks = 6m, minimum derinliği, h min = 2m ve bacalar arasındaki maksimum mesafe 50m olduğuna göre; a) Ortalama günlük su sarfiyatını, qort = 150 lt/n.g kabul ederek 3 noktasındaki kullanılmış su debisini bulunuz. b) 1-3 ve 2-3 kanallarının boy kesitini çiziniz, eğimleri belirleyiniz ve bacalarda kanal sırt kotlarını gösteriniz. 1 (720) n= 500N/ha L=100m 2 (713) n= 300N/ha L=200m 3 (706)