MİKOTİK İNFEKSİYONLAR MİKOZLAR 1
MİKOZ KUTAN SİSTEMİK SUBKUTAN 2
KUTAN MİKOZLAR (DERMATOFİTOZ RINGWORM) saç tırnak deri yüzeyi dermatofitlerin oluşturduğu infeksiyon 3
Dermatofitler Microsporum spp. Trichophyton spp. Epidermophyton spp. Konak tercihleri ve doğal çevrelerine göre; Zoofilik Geofilik Antropofilik 4
Hazırlayıcı faktörler yüksek nem ve çevre ısısı boyun-omuz bölgesinin tasma, zincir, koşum takımları nedeniyle travmatize olması tüylerin fırçalanması ya da tımarlanma sırasında oluşan aşınmalar beslenme yetersizliği immun sistemin baskılanması 5
K ö p e k M. canis T. mentagrophytes M. gypseum % 96 en sık izole edilen dermatofit (% 70) 6
K e d i M. canis T. mentagrophytes M. gypseum % 98 en sık izole edilen dermatofit (% 90 üzeri) 7
M. canis artrosporları çok dayanıklı çevrede 12-24 ay süreyle infeksiyöz kalabilir hava ve toz partikülleri ile çok hızlı yayılabilir 8
1 yaş altındaki uzun tüylü kedi köpek çok duyarlı tüy dökülmesi yaygın kıl kaybı kıl diplerinde dairesel alanlar ülserleşen nodüller, sarı granüler akıntılı dermatit Mycetoma; miçetom 9
AT DERMATOFİTOZLARI T. equinum T. mentagrophytes T. verrucosum M. gypseum M. canis özellikle baş ve bölgesi ve gövde ile sınırlı lezyonlar alopesi 10
11
T. verrucosum T. mentagrophytes SIĞIR-KOYUN-KEÇİ DERMATOFİTOZLARI yuvarlak ve yaygın lezyonlar, deride pullanma ve tüy dökülmesi Kalın kabuklu büyük plaklar 12
KANATLI HAYVANLARIN DERMATOFİTOZU (FAVUS) M. gallinae http://www.doctorfungus.org 13
TANI Mikolojik tanı Kıl örneği Deri kazıntısı Direkt inceleme ekdotriks endotriks 14
M. canis T. mentagrophytes 15
SUBKUTAN MİKOZLAR derinin alt tabakaları, kas, kemik ya da bağ dokusunda infeksiyon 16
SPOROTRİKOZ Sporothrix schenckii dimorfik; 37 C de maya formu 25 C miselyal / küf formu 17
toprak, canlı ve çürüyen bitkiler, odun vb. KÖPEK, KEDİ At, eşek, domuz, keçi, sığır, kümes hayvanları... ZOONOZ 18
Bulaşma kesik ve aşınmış deri yaralar ısırılma deri sağlam ya da minimal düzeyde hasara uğramış deri İnsanlara bulaşma infekte kedilerin ağız ve burun boşluğu ile tırnaklarının üzerinde de bulunur infekte kedi tarafından tırmalanma ya da ısırılma (+/-) 19
köpek kedi deri hastalığı, dissemine hastalık, lenfokutanöz. giriş yerinde lezyonlar deri altı nodüller kendiliğinde iyileşme/ lenfatik damarlar aracılığı ile lenf nodüllerine geçebilir kısırlaştırılmış erkek sokak kedileri küçük, akıntılı, delik yaraları şeklinde lezyonlar... nodüler, granülamatoz, ülserli, ya da nekrotik lezyonlar sistemik yayılım 20
S İ S T E M İ K M İ KO Z L A R 21
sistemik mikoz etkenleri toprak solunum AC kan-lenfatikler iç organlar deri 22
BLASTOMİKOZ dimorfik Blastomyces dermatitidis 25 C küf; http://www.vetmed.wisc.edu 37 C maya formu su kaynaklarına yakın kumlu hayvan çıkartılarına yakın * hafif asidik toprak 23
Epizootiyoloji duyarlı hayvan türleri Köpek insana göre 10 kat daha fazla Kedi At diğer 24
seksüel yönden sağlıklı 2-4 yaşlı erkek köpekler büyük ırk, spor ya da av köpekleri immunkompromize köpekler yerleşim yerleri (nehir-göl yakını) mevsim (yaz sonu, sonbahar, kış başlangıcı) 25
spor* lenfatikler - kan göz deri kemikler beyin testisler 26
Klinik belirti inkubasyon süresi 5-12 hafta Sistemik (dissemine) ve deri formu pulmonar infeksiyon, genel durumda bozukluklar sistemik infeksiyon ; generalize lenfadenopati oküler bozukluk (%30-40)(korneada bulanıklık, üveit, konjunktivit, körlük vb gibi) kemik bozuklukları orşit dermatolojik bozukluk (küçük, düzensiz, irinli granulom)
Tanı eksudat ve lezyonlar transtrakeal yıkantı sıvıları gözden sıvı prostat sıvısı lenf nodülü aspiratları direkt inceleme (maya formu) mikolojik kültür Dimorfik!! 28
HİSTOPLAZMOZ Histoplasma capsulatum Dimorfik; 25 C küf;37 C maya formu nemli, azot yönünden zengin toprak kuş, tavuk, yarasa dışkısı ile karışık nemli toprak 29
Epizootiyoloji duyarlı hayvan türleri Köpek Kedi kanatlı rezervuar tüm memeliler 30
spor kan - lenfatikler solunum sindirim deri Lenf nodülleri Akciğer Karaciğer Dalak Deri Göz 31
Klinik belirtiler - KÖPEK inkubasyon süresi 12-16 gün Pulmoner form Sistemik dissemine form Subklinik form iştahsızlık, kilo kaybı antibiyotik tedavisine yanıt vermeyen ateş öksürük, solunum güçlüğü ağız-burun mukozasında ülser oluşumu anemi iç organlara yayılma deride lezyonlar 32
Klinik belirti- KEDİ iştahsızlık, kilo kaybı antibiyotik tedavisine yanıt vermeyen ateş Pulmoner infeksiyon Sistemik infeksiyon Oküler Kemik Deri Nörolojik 33
Tanı Akıntılı lezyonlardan sıvılar transtrakeal yıkantı sıvıları Lenf nodüllerinden aspirat Kemik iliği, iç organlar direkt inceleme (maya formu) mikolojik kültür Dimorfik!! Serolojik testler sınırlı 34
http://botit.botany.wisc.edu/toms_fungi/jan2000.html 35
Coccidioides immitis KOKSİDİYOİDOMİKOZ kumlu, alkali toprak sıcak ve kuru yaz mevsimi 36
Epizootiyoloji duyarlı hayvan türleri ekzotik hayvanlar köpek at lama diğer memeliler av köpekleri ev köpekleri rodent yuvalarını koklama toz fırtınalarını takiben 37
kan-lenfatikler Kemik içorganlar göz deri 38
Klinik belirti- KÖPEK-KEDİ İnkubasyon; 1-4 hafta Pulmoner infeksiyon Sistemik infeksiyon Oküler Kemik Deri Nörolojik Solunum güçlüğü, iştahsızlık, topallık, irinli yaralar, apse oluşumu, lenfoadenopati, aralıklı ishal, menenjit... 39
Klinik belirti- AT Arap atları daha duyarlı abort, mastit, osteomyelit, nazal granulom, menenjit, pnömoni 40
Tanı lezyonlardan irin ya da eksudatlar transtrakeal yıkantı sıvıları Lenf nodüllerinden aspirat Kemik iliği, iç organlar Mikolojik kültür Dimorfik!! Allerjik testler Serolojik testler sınırlı 41
KRİPTOKOKKOZ Cryptococcus neoformans monomorfik kapsüllü 42
Epizootiyoloji duyarlı hayvan türleri kedi köpek güvercin* rezervuar Diğer memeliler yüksek kreatin konsantrasyonu Kedilerin en yaygın sistemik mikozu!!!!!! 43
kan, lenfatik yol burun boşluğu* AC MSS göz deri 44
Mikotik rinit Klinik belirti-kedi olguların % 80 inde üst solunum yolu bozuklukları burun boşluğu infeksiyonun birincil yerleşme yeri hapşırma mukopurulent, seröz ya da hemorajik burun akıntısı burun deliklerinde polip benzeri kitleler Yüz kemiklerine yayılım, burun boşluğunda çarpıklık menenjit Etkenin hematojen yolla yayılmasını takiben deri ya da göz lezyonları 45
Klinik belirti-köpek özellikle 1-7 yaş arası saf ırklar solunum sistemi, göz, deri, periferal lenf yumruları, mss. böbrek http://cal.vet.upenn.edu 46
Fırsatçı Mikozlar 47
Aspergilloz evcil vahşi KANATLI MEMELİ 48
Kanatlı Hayvanlarda Aspergilloz primer etken Aspergillus fumigatus (%95) A. flavus tüm kanatlı türleri duyarlı 49
intensif yetiştiricilikte önemli ekonomik kayıplar bulaşıcı değil aynı çevresel koşullar stres faktörleri bir gruptaki çok sayıda kanatlı 50
İnfeksiyon kaynakları evcil kanatlı küflü tahıllar kontamine saman-altlık ağaç yongası serbest yaşayan ve yabani kanatlı?????? 51
Bulaşma SOLUNUM küflü altlık, tohum, yem kuluçka ünitesinin havası SİNDİRİM kontamine kaynaklar üzerinde ya da yakınında beslenme 52
AC lerde büyük hava keselerine tutunma duvarda kalınlaşma (3-6 cm) pnömoni kemiklerin küçük hava keselerine tutunma osteoartrit 53
Klinik belirtiler Akut form : civciv Brooder Pneumoni kuluçka pneumonisi Kronik form: ergin kanatlı 54
Akut Form solunum güçlüğü solunum artışı iştahsızlık diyare kasılma 24-48 saatte ölüm belirtisiz ani ölüm 55
Kronik form ses değişikliği (östaki borusunda lezyon) şiddetli solunum güçlüğü (trachea ya da primer bronşları tıkayacak büyüklükte lezyon) oftalmit (konjunktivanın etkilendiği durumlarda) ataksi, tortikollis ve denge kaybı (MSS nin etkilendiğini durumlarda) 56
MEMELİ HAYVANLARDA ASPERGİLLOZ Köpek At İnek Yunus çok duyarlı Koyun Domuz Kedi Kobay Tavşan Bizon Geyik Keçi Maymun duyarlı 57
primer etken A. fumigatus stres fungal kontaminasyona aşırı maruz kalma uzun süreli antibiyotik/kortikosteroid terapisi 58
KÖPEKLERDE Aspergilloz sinonazal aspergilloz nazal boşluklar frontal ve paranazal sinuslar dissemine 59
Sinonazal Aspergilloz primer etken A. fumigatus (German Shepherd A. terreus) burun kanaması tek ya da çift taraflı mukopurulent burun akıntısı (antibiyotiklerle geçmeyen) sinuzit nazal planumun ülserasyonu 60
Dissemine Aspergilloz A. terreus A. niger A. deflectus ağırlık kaybı, yüksek ateş kas ağrısı, kaslarda zayıflama nörolojik bozukluk, topallık 61
Atlarda Aspergilloz Hava Kesesi Mikozu A. fumigatus A. nidulans A. niger A. versicolor 62
yetersiz havalandırma yüksek nem yumuşak doku travmaları Bulaşma Küflü yemlerdeki sporların solunum yolu ile alınması 63
mukopurulent burun akıntısı egzersize bağlı olmayan tek taraflı, aralıklı burun kanaması hava kesesi mikozuna bağlı, arter erzoyonu yutkunma güçlüğü nörolojik bozukluklar plasentit abort 64
Sığırlarda Aspergilloz Mikotik Abortlar % 60-80 A. fumigatus kış aylarında sık uygun koşullarda saklanmamış silaj ıslak saman 65
abort Klinik etkenin fötusa ulaşması sonrası deri yüzeyinde ringworm benzeri lezyonlar...fötal dolaşımın bozulması sonucu ölüm...abort mastit (antibiyotik tedavisini izleyen süreçte) 66