FARMASÖTİK KİMYAYA GİRİŞ Prof. Dr. İsmail YALÇIN Farmasötik Kimya Anabilim Dalı 2016
Farmasötik Kimya nın kapsamı, amacı: İlaç Etken Maddesi ile ilgili tüm çalışmaları kapsar
Farmasötik Kimya nın kapsamı, amacı: I. İlaç Etken Maddesi Tasarlamak ve Geliştirmek - Moleküler Modelleme Yöntemleri - Bilgisayar Destekli İlaç Etken Madde Tasarım Çalışmaları (CADD) II. İlaç Etken Maddesi Sentezlemek - Sentez yöntemlerini saptamak ve uygulamak - Sentezlenen İlaç Etken Maddesinin yapısını aydınlatmak - İlaç Etken Maddesinin fiziksel, kimyasal ve fizikokimyasal özelliklerini belirlemek. III. İlaç Etken Maddesi ve Biyolojik Etkisi Arasındaki İlişkileri ve Etki Mekanizmasını Tanımlamaya Çalışmak. - Yapı-Etki İlişkileri (SAR) - Kantitatif Yapı-Etki İlişkileri Analizleri (QSAR)
Farmasötik Kimya nın kapsamı, amacı: IV. İlaç Etken Maddesi Bileşiğin Farmakokinetik Özelliklerini Tanımlamak ve İyileştirmek için Çalışmalarda Bulunmak (ADME/Tox) V. İlaç Etken Maddesi Bileşiğin Saflık ve Miktar Tayini Çalışmalarını Yürütmek: - İlaç Etken Maddesinin Miktar tayinine ve tanısına yarayacak yöntemleri geliştirmek ya da bulmak. - İlaç Etken Maddesinin kimyasal parçalanma yolunu ve bu parçalanmada oluşan bozunma ürünlerinin yapısını aydınlatmak ve miktar tayinleri yapmak. - İlaç Etken Maddesi Bileşiğin stabilitesini yani saklama koşullarına ve zamana bağlı olarak bozunup, bozunmadığını saptayacak yöntemleri araştırmak.
İLAÇLAR İnsan sağlığını korumak Yaşam kalitesini yükseltmek Sağlıklı bir toplumsal yaşam oluşturmak Prof. Dr. Esin AKI
Hastalıkların teşhisi Tedavisi Önlenmesi
İnsan sağlığını korumak Yaşam kalitesini yükseltmek Sağlıklı bir toplumsal yaşam oluşturmak
İdeal İlaç: 1. Daha etkili (Daha geniş spektrumlu) 2. Daha az toksik 3. Daha az yan etkili (seçici etkili)
İlaç Etken Maddesi Kimyasal sentez yolu veya doğal kaynaklardan kazanılan, insan ve hayvan organizmasındaki hastalıkların engellenmesinde, geriletilmesinde, iyileştirilmesinde ve tanısında kullanılan, kimyasal yapısı ve özellikleri saptanmış olan maddelere İLAÇ ETKEN MADDESİ denir.
İlaç Etken Maddesi İsimlendirme Kod numarası Genellikle ilacı ilk elde eden veya test eden lab, araştırıcı ya da araştırma grubu verir. Patent alırken kullanılır. Ör: MK801
İlaç Etken Maddesi İsimlendirme Kimyasal isim (ad) Kimyasal bileşiğin yapısını tam olarak açıklayan kimyasal okunuşu, (IUPAC kurallarına göre nomenklatür) 2-(asetiloksi)benzoik asit IUPAC / International Union of Pure and Applied Chemistry Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği
İlaç Etken Maddesi İsimlendirme Resmi isim (Jenerik isim) İlaca ulusal ya da uluslararası iletişimde standardizasyonu sağlamak için, resmi kuruluşlar tarafından verilen isim. (Her ülkede ulusal resmi kuruluşlar, dünyada WHO tarafından saptanır.) 2-(asetiloksi)benzoik asit Asetilsalisilik asit +
İlaç Etken Maddesi İsimlendirme Ticari isim İlacı üreten firmanın kendi ürününe verdiği özel isimdir.
Asetaminofen + İlaç Etken Maddesi İsimlendirme PARASETAMOL ARBITUS PANADOL PAROL PİROFEN Supp p-asetilamino-fenol OH NHCOCH 3
5000 in üzerinde ilaç etken maddesi var. 20,000 in üzerinde farmasötik ürün var.
İLAÇ SEKTÖRÜNDE İNOVASYONUN ÖNEMİ Ülkelerin ilaç üretimi iki çeşit ürüne dayanmaktadır; EŞDEĞER/JENEREİK ilaçlar (Yenilikçi olmayan emek yoğun ürünler) ve YENİLİKÇİ/ORİJİNAL ilaçlar (İnovasyona dayalı, rekabetci ve katma değer yaratan ürünler) Yenilikçi ve Orijinal ilaç için İnovasyon
EŞDEĞER/JENEREİK İLAÇ AMOKSİSİLİN
İLAÇ SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİ Yeni İlaç ve Tedavilerin İnsan Hayatındaki Önemi İnsan ömrü uzuyor. Dünya nüfusu artıyor ve yaşlanıyor. Kronik hastalıklara maruz kalma süresi uzuyor. Şehirleşme ve mobilite artıyor. Küresel ısınma Tüm Bu Değişimler Sağlık Hizmetlerine Olan İhtiyacı Arttırmaktadır. Kaynak: AİFD (Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2013 Raporu), Ağustos 2012.
Yeni İlaçlar Yaşam Süresini Uzatır Yaşam süresinin uzaması %40 yeni ilaçlara bağlı Prof. Dr. Esin AKI
ABD de AIDS de ölüm oranının düşmesi Prof. Dr. Esin AKI
İLAÇ SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİ Küresel İlaç Sektör Büyüklüğü (Milyar $), 2011 Dünya ilaç sektörü yıllık %5 civarında büyüyerek 1 trilyon $ ı aşmıştır. Türk ilaç sektörü büyüklük bakımından 16. sıradadır.. Kaynak: AİFD (Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2013 Raporu), Ağustos 2012.
İLAÇ SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİ Yarattığı Katma Değer İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%), 2010 Kaynak: AİFD (Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2013 Raporu), Ağustos 2012.
İLAÇ SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİ Yarattığı Katma Değer İlaç İthalat İhracatına Göre Ülkeler, 2010 Kaynak: AİFD (Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2013 Raporu), Ağustos
TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE ARAŞTIRMA GELİŞTİRMENİN DURUMU Türkiye İlaç Ar-Ge Harcamaları, 2012 Kaynak: AİFD (Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2013 Raporu), Ağustos 2012.
TÜRK İLAÇ SEKTÖRÜNDE ARAŞTIRMA GELİŞTİRMENİN DURUMU Türkiye de Eczacılık Patent Sayıları*, 2004-2008 NACE sınıflandırmasına göre Türk Patent ofisi tarafından onaylanan eczacılık ürünlerinin, tıbbi kimyasalların ve botanik ürünlerinin imalat konulu patentlerini ifade etmektedir. Kaynak: AİFD (Türkiye İlaç Sektörü Vizyon 2013 Raporu), Ağustos 2012.
TÜRKİYE DE İLAÇ GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI Ülkemizde ilaç firmaları bugüne dek genelde EŞDEĞER/JENERİK ilaç üretimine yönelmiş, YENİ İLAÇ MOLEKÜLLERİNİN geliştirilmesi üzerinde durulmamıştır.
YENİ İLAÇ ETKEN MADDE TASARIMI KEŞFİ VE GELİŞTİRİLMESİ ÇALIŞMALARI