BOZKIR (KONYA, ORTA TOROSLAR) YÖRESİNİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ GEOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE BOZKIR ( KONYA, CENTRAL TAURUS) AREA

Benzer belgeler
Temel Kayaçları ESKİŞEHİR-ALPU KÖMÜR HAVZASININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ GİRİŞ ÇALIŞMA ALANININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ

HAZIRLAYANLAR. Doç. Dr. M. Serkan AKKİRAZ ve Arş. Gör. S. Duygu ÜÇBAŞ

Jean François DUMONT. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Ankara

AKSARAY YÖRESĠNĠN JEOLOJĠK ĠNCELEMESĠ

MADEN SAHALARI TANITIM BÜLTENİ

Kemaliye nin (Eğin) Tarihçesi

Beyşehir yöresinde (Orta Toroslar) olası Alt Kimmerîyen dağoluşumu izleri

BOZKIR (KONYA) IN SULAK ALANLARI KONYA-BOZKIR S WETLAND

DENİZLİ(HONAZ) DOĞUSUNDA YERALAN OLİGOSEN YAŞLI MOLAS TİPİ KIRINTILI TORTULLARIN TEKTONO-SEDİMANTER ÖZELLİKLERİ

TUZGÖLÜ HAYMANA HAVZASININ YAPISAL EVRİMİ VE STRATİRAFİSİ

BİGA YARIMADASINDA PELAJİK BiR PALEOSEN İSTİFİ

HAYMANA-POLATLI HAVZASINDAKİ ÇALDAĞ KİREÇTAŞININ YAŞ KONAĞI AGE OF THE ÇALDAĞ LİMESTONE OF THE HAYMANA - POLATLI BASIN

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BİLİM DALINIZ YOKSA BU SEKMEYİ SİLİNİZ

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DOĞU AKDENİZ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ GAZİANTEP İLİ JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ

KÖSBUCAĞI (MERSİN-ERDEMLİ) GÖLETİ SU KAÇAKLARININ İNCELENMESİ * The Investıgatıon Of Seepage In Kösbucağı (Mersin-Erdemli) Dam

AFYONKARAHİSAR DİNAR DOMBAYOVA LİNYİT SAHASI

TOROSLAR DA HADİM BÖLGESİNİN PALEOTEKTONİK DÖNEM JEOLOJİK EVRİMİ

ADANA BÖLGESİNİN JEOLOJİSİ

BURDUR İLİNİN YERALTI KAYNAKLARI

Bursa arazi gezisi. Aral Okay İTÜ Maden Fakültesi

EĞNER-AKÖREN (ADANA) CİVARI JEOLOJİSİ

GÜLPINAR AFŞAR (TAŞKENT K-KD SU KONYA) TEKTONO-STRATİGRAFİSİ * Tectono-stratigraphical investigation of Gülpınar Afşar (N-NE of Taşkent Konya)

ERGENE (TRAKYA) HAVZASININ JEOLOJİSİ ve KÖMÜR POTANSİYELİ. bulunmaktadır. Trakya Alt Bölgesi, Marmara Bölgesi nden Avrupa ya geçiş alanında, doğuda

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 2 Sayı: 1 sh Ocak 2000

TABAKALI YAPILAR, KIVRIMLAR, FAYLAR. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1177 KAHRAMANMARAŞ DOLAYINDAKİ OFİYOLİTİK KAYAÇLARIN JEOLOJİK AÇIDAN ÖNEMİ VE KROM İÇERİKLERİ

BELEVİ (ÇAL) KİL YATAKLARI

TOPRAKKALE İSKENDERUN OTOYOLU PAYAS İSKENDERUN ALANININ STRATİGRAFİSİ. Stratigraphy of the Payas İskenderun Area of the Toprakkale İskenderun Motorway

TECTONIC EVOLUTION OF THE BUCAKKI LA AREA (SOUTHWEST KARAMAN- CENTRAL TAURUS)

MERSİN ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA ROJE BİRİMİ PROJE ÖNERİSİ BAŞVURU FORMU EKİ

ÇAL, BEKİLLİ, SÜLLER (DENİZLİ) VE YAKIN ÇEVRESİNDE ÇEVRESEL SAĞLIK SORUNLARI MEYDANA GETİREN MİNERAL OLUŞUMLARINA İLİŞKİN ÖN İNCELEME


ALAKOVA KAVAK ARASININ (KONYA GÜNEYİ) TEKTONO STRATİGRAFİSİ. Ahmet TURAN

OSMANiYE (ADANA) YÖRESi ÜST KRETASE (MESTRIHTIYEN) BENTİK FORAMİNİFER FAUNASI

ELMALI (ANTALYA, BATI TOROSLAR) KUZEY NDE L KYA NAPLARININ JEOLOJ

Çok yaygın olmamakla birlikte CaCO 3 ın inorganik olarak sudan direkt çökelimi mümkün iken, çoğunlukla biyolojik ve biyokimyasal süreçler yaygındır.

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar

KARBONATLI KAYAÇLAR İÇERİSİNDEKİ Pb-Zn YATAKLARI

ORTA TOROSLAR'IN POST-EOSEN TEKTONİĞİ GİRİŞ. Orta Toroslar'ın tektonik evrimi için birlikte değerlendirilmiştir.

POLATLI YÖRESİNDE YAPILAN SİSMİK YANSIMA ÇALIŞMALARI

Güney Marmara Bölgesi Kömürleri Coals Of The Southern Marmara Region

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ

Ö. SOĞUCAKLI ÖZKAN ve A. TURAN Selçuk Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Müh. Bölümü, 42031, KONYA

LİKYA NAPLARI İÇİNDEKi VOLKANİT KATKILI PALEOSEN - EOSEN ÇÖKELLERİ: FARALYA FORMASYONU

LITERATURE LIST OF TOKAT MASSIF

DİLEKÇİ (KONYA BATISI) ÇEVRESİNDEKİ NEOJEN ÇÖKELLERİNİN STRATİGRAFİSİ

Isparta Güneyindeki Tersiyer Kaya Birimlerinin Petrol Olanaklarının Araştırılması (GB Türkiye)

AYAŞ İLÇESİ BAŞAYAŞ KÖYÜ ARAZİ İNCELEME GEZİSİ GÖREV RAPORU

Figure 1- Location and distribution of the Kütahya-Bolkardağ Belt within the Tauride-Anatolide Terrane.

Akdeniz in Pleyistosen Deniz Düzeyi Değişimlerini Karakterize Eden, Çok Dönemli-Çok Kökenli Bir Mağara: Gilindire Mağarası (Aydıncık-İçel)

Potansiyel. Alan Verileri İle. Hammadde Arama. Endüstriyel. Makale

T.C. SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

ALAKIRÇAY MELANJI İÇİNDE YÜZEYLEYEN VOLKANİK KAYAÇLARIN PETROGRAFİK VE JEOKİMYASAL ÖZELLİKLERİ (GB TÜRKİYE)

HİSARCIK (EMET- KÜTAHYA) GÜNEYİ NEOJEN STRATİGRAFİSİ. Neogene Stratigraphy Of The Southern Hisarcık (Emet-Kütahya)

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

Kapaklıkuyu, Zopzop ve Sarıçiçek Yaylası Özdirenç-Yapay Uçlaşma Etüdü Raporu

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

LEVENT (AKÇADAĞ-MALATYA BATISI) VE CİVARININ TEKTONO-STRATİGRAFİSİ * Tectono-Stratigraphy of Levent (Akçadağ-West of Malatya) Region

Doç.Dr. Gültekin Kavuşan

Maden Tetkik ve Arama Dergisi

KORUALAN VE BAĞBAŞI (HADİM-KONYA) ARASINDAKİ BÖLGENİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ

Türkiye'nin Güneybatısındaki Bey Dağları ve Susuz Dağ Masiflerinde Miyosen yaşlı kırıntılı tortulların stratigrafisi

İZMİR-ANKARA KUŞAĞININ EN GEÇ KRETASE VOLKANİK OLİSTOSTROM BiRiMi içindeki BİR BLOKTA GEÇ TRİYAS (KARNİYEN) UYUMSUZLUĞU

ABANT GÖLÜ CİVARININ TEKTONİK VE YAPISAL JEOLOJİSİNİN HAVA FOTOĞRAFLARI İLE KIYMETLENDİRİLMESİ GİRİŞ

ORTA TOROSLAR'DA ÇALTEPE FORMASYONU'NUN BAĞDAŞI (HADIM-KONYA) YÖRESİNDEKİ YÜZEYLEMESİNDE BULUNAN ORTA KAMBRİYEN TRİLOBİTLERİ

Sarıçam (Adana, Güney Türkiye) Jeositi: İdeal Kaliş Profili. Meryem Yeşilot Kaplan, Muhsin Eren, Selahattin Kadir, Selim Kapur

STRATİGRAFİK DOKANAK. 1- Açılı Uyumsuzluk. 2- Diskonformite. 3- Parakonformite. 4- Nonkonformite

Tokat ile Sivas Arasındaki Bölgede Ofiyolitli Karışığın îç Yapısı ve Yerleşme Yaşı

Turgutlu (Manisa) yöresi Neojen çökellerinin jeolojisi

BOZKIR-HADİM-TAŞKENT (ORTA TOROSLAR'IN KUZEY KESİMİ) DOLAYINDA YER ALAN TEKTONO-STRATİGRAFİK BİRLİKLERİN STRATİGRAFİSİ

ÇAMURTAŞLARI (Mudstone)

Görmel baraj yeri île göl alanının (Ermenek^Konya) mühendislik jeolojisi ve kayaların jeoteknîk özellikleri

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Toroslar'm Helenidler ve Zagridler Arasındaki Yapısal Rolü.

ÇİMENCİK-YELLİCE (EREĞLİ-KONYA) YÖRESİNİN STRATİGRAFİSİ

VIII. FAYLAR (FAULTS)

KARAKAYA-DEĞİRMENDERE-ŞEYHLER ARASININ MİYOSEN ÖNCESİ JEOLOJİK EVRİMİ (SİLİFKE BATISI: GÜNEY TÜRKİYE)

ISPARTA OVASI MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ HARİTASI VERİ TABANI HAZIRLANMASI

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. Yasemin NEHİR. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı

Likya Naplarının Özellikleri ve Evrimi Characteristic Features of the Lycian Nappes and Their Evolution

BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DOĞU AKDENİZ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ İÇEL İLİ JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TOKAT (DUMANLIDAĞI) İLE SİVAS (ÇELTEKDAĞI) DOLAYLARININ TEMEL JEOLOJİ ÖZELLİKLERİ VE OFİYOLİTLİ KARIŞIĞIN KONUMU*

MALI BOĞAZI (KALECİK-ÇANDIR) BÖLGESİNDE BAZI PİROKLASTİK OLUŞUMLARDAKİ PALAGONİTLEŞME

Göncüoğlu, M.C., 1983, Bitlis Metamorfitlerinde yani yaş bulguları: MTA Dergisi, 95/96,

Jeolojik Birim Adlamaları-Mertebeleri, İlişkileri, Yaş ve Ortam Yorumlarındaki Karışıklıklar: Isparta ve Hekimhan (Malatya) Örnekleri

Aktepe-Gökdere Bölgesinin Jeolojisi ve Ofiyolitli Melanj

1. GİRİŞ Bölgenin Coğrafik Özellikleri

POZANTI-KARSANTI-KARAİSALI (DOĞU TOROS) ARASINDA YER ALAN KARBONAT PLATFORMUNUN STRATİGRAFİSİ VE JEOLOJİK GELİŞİMİ

Sırçalık Mevkii (Acıpayam, Denizli) Dolaylarındaki Kırıntılı Tortulların Ağır Mineral İçeriğinin Araştırılması

Eğridir gölü güneyinin temel jeolojik etüdü 1

ORTA TOROSLARDA KÖPRÜLÜ (GÜNDOĞMUŞ - ANTALYA) YÖRESİNİN STRATİGRAFİSİ STRATIGRAPHY OF KÖPRÜLÜ REGION (GÜNDOĞMUŞ - ANTALYA) AT THE CENTRAL TAURİDES

Investigation of the Isparta Alluvial Plain (Çünür-Deregümü) Using Electrical Resistivity Methods

Türkiye 14 Madencilik Kongresi / 14th Mining Congress of Turkey, 1995, ISBN

UYUMSUZLUKLAR VE GÖRECELİ YAŞ KAVRAMI

ANTALYA DA MURATPAŞA VE KONYAALTI BÖLGELERİ YEREL ZEMİN DAVRANIŞININ DEĞERLENDİRİLMESİ

NOHA İNŞAAT TURİZM MADENCİLİK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. KEMALPAŞA (RUHSAT NO ve ) SAHALARININ ONİKS REZERV TESPİT RAPORU

Transkript:

BOZKIR (KONYA, ORTA TOROSLAR) YÖRESİNİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ GEOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE BOZKIR ( KONYA, CENTRAL TAURUS) AREA Kerim KOÇAK * Öz Bölge, Toros kuşağının Orta Toros bölümünde yer alır. İnceleme alanında en altta çeşitli kireçtaşı, gabro, diyabaz ve serpantinit blokları içeren Üst Kretase yaşlı Bozkır ofiyolitik melanjı yer alır. Bunun üzerine tektonik dokunakla gri renkli, kalın tabakalı kireçtaşı seviyesi içeren tüfit, bazalt ve radyolaritlerden oluşan Mesozoyik yaşlı Dedemli formasyonu yer alır. Tipik olarak masif, yer yer tabakalanma özelliği gösteren, bol çatlaklı ve karstik erime boşluklu, aragonit seviyeleri de içeren kireçtaşları (biyopelintrasparit) ile temsil edilen Üst Kretase yaşlı Erenlertepe formasyonu Dedemli formasyonu üzerine gelir. Bunun üzerine açılı uyumsuzlukla kumtaşı ara tabakaları, çamurtaşı, kiltaşı mercekleri içeren kızıl ve gri renkli polijenik konglomeradan oluşan Oligosen yaşlı Çatköy formasyonu gelmektedir. Gevşek çimentolu konglomera, kumtaşı, kiltaşı, killi kireçtaşı ve marn ardalanmasından oluşan Üst Miyosen Pliyosen yaşlı Gündüğün formasyonu ve Kuvaterner yaşlı alüvyonlar yöredeki en genç oluşuklardır. Anahtar Kelimeler Bozkır, Orta Toros, Ofiyolit, Karışık Abstract The study area is located in the central section of the Taurus Belt. At the bottom of the stratigraphic sequence of the area, there is Upper Cretaceous Bozkir ophiolite mélange, which includes various limestone, gabbro, diabase and serpantinite blocks. It is overlain with a tectonic contact by Meszooic Dedemli formation, which is made up of green tuffite, basalt and radiolarite, with gray and thick bedded limestone levels. Upper Cretaceous Erenlertepe formation typically represented by massif limestone (biopelintrasparite) with aragonite levels and karstic cavity. It overlaid the Dedemli formation, and unconformably underlain Oligocene Çatkoy formation, which includes red and gray polygenic conglomerates with sandstone levels and mudstone, claystone lenses. Upper Miocene Pliocene Gundugun formation, tufa and Quaternary alluvium are the youngest units in the area. The Gundugun formation is composed of loose cemented conglomerate, sandstone, siltstone, argillaceous limestone and marl alternations. Quaternary alluvium is the youngest unit in the area. Keywords Bozkır, Central Taurus, ophiolite, Melange * Prof. Dr., Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Bölümü, kkocak@yahoo.com

1504 GEOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE BOZKIR ( KONYA, CENTRAL TAURUS) AREA GİRİŞ Çalışma alanı Toroslar Tektonik Birliği içerisinde bulunan Orta Toros larda Konya ili Bozkır ilçesinin kapsamaktadır ( Şekil 1 ). Toros kuşağı pek çok tektonik, stratigrafik, metamorfizma ve maden yatakları ağırlıklı çalışmaya konu olmuştur (Örn. Tschihatscheff 1869; Blumenthal, 1944; Brunn ve diğ. 1971, Özgül ve Arpat 1973, Monod 1977, Gutnic ve diğ. 1979, Turan 1990; 2000; Dilek ve diğ. 1999; Bozkaya and Yalcin 2004; Onen, 2003; Celik ve diğ. 2006; Öztürk ve diğ. 2008; Mackintosh and Robertson 2009; Parlak ve diğ. 2013). Özgül (1976) Torosları tektonostratigrafik açıdan otokton Geyikdağı Birliği, alloktonlarıda alttan üste doğru; Bolkardağı, Aladağ ve Bozkır birlikleri şeklinde vermiştir ( Şekil 2 ). Ancak Turan (1990) Bozkır Birliği nin en alt allokton dilim olduğunu ileri sürmüştür. Bozkır birliği yaygın ve tipik olarak gözlendiği yer olan Bozkır İlçesi ne dayanarak tanımlanmıştır (Özgül, 1976). Birliğin Toros ların inceleme alanı dışında kalan değişik kesimlerindeki yüzeylemeleri, Batı Likya napları (Graciansky 1972). Doğu Likya napları (Brunn ve diğ. 1971), Beyşehir Hoyran napı (Monod 1977), ofiyolitli seri (Özgül 1971), şist radyolarit formasyonu (Blumenthal 1956), Hadim napları (Turan 1990), İç Toros ofiyolitli karışığı napı (Koçyiğit 1983), Bozkır alloktonu (Özçelik 1984) Şekil 1: İnceleme alanının yer bulduru haritası

BOZKIR (KONYA, ORTA TOROSLAR) YÖRESİNİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ 1505 Şekil 2: Orta Toros ların inceleme alanını kapsayan kesiminde yer alan tektono stratigrafi birliklerinin yayılımını gösteren şematik harita gibi değişik adlar altında incelenmiştir. Bu çalışmada Bozkır birliği adı benimsenmiştir. Bozkır Birliği Triyas Kretase aralığında çökelmiş pelajik ve neritik kireçtaşı, radyolarit, bazik deniz altı volkaniti, tüf, diyabaz, ultrabazit, serpantinit vb. kayaların değişik boyutlarda blok ve dilimlerini kapsayan büyük bir "karışık (melange)" görünümündedir (Özgül, 1997). Bozkır Birliği tektono stratigrafik olarak, Taşkent, Korualan, Dedemli naplarından oluşmaktadır. Taşkent ofiyolitli karışığı bindirmesi: Geç Kretase Paleosen de oluşmuş melanjı topluluğu, inceleme alanında çoğunlukla Geyikdağı Birliği nin Lütesiyen filişine bindirmiştir. Naplaşma öncesi yontuma bağlı olarak bindirme hattı, bazen Alt Ordovisiyen kırıntılılarının, daha az yontulmuş kesimlerde de Üst Kretase karbonatlarının üzerindedir. Taşkent napı üzerinde Triyas Kretase sürecinde pelajik şelflerde oluşarak, olasılıkla Orta Paleosen den sonra Taşkent napını üzerlemiş Korualan napı yeralır. En üstte ise yine Orta Triyas Geç Kretase döneminde andezitik bir ada yayı ile ilintili pelajik havzanın karışık çökellerinden (çakıltaşı, kumtaşı, şeyl, radyolarit, çört, pelajik, kireçtaşı, olistostrom, tüf tüfit) yapılmış ve Geç Kretase den sonra Korualan napına bindirmiş Dedemli napı bulunur. Bu çalışma kapsamında Bozkır ve batısının jeolojik karakteristiklerini ortaya konulması amaçlanmıştır.

1506 GEOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE BOZKIR ( KONYA, CENTRAL TAURUS) AREA STRATIGRAFİ Yörede Bolkardağı Mesozoik yaşlı Dedemli formasyonu ile, Bozkır birliği ise Üst Kretase yaşlı Bozkır ofiyolitik karışığı ve Boyalıtepe grubu olarak adlandırılan Erenlertepe kireçtaşı ile temsil edilmektedir ( Şekil 3 5 ). En üste ise, Oligosen yaşlı Çatköy ve Üst Miyosen Pliyosen yaşlı Gündüğün formasyonu yer almaktadır. Dere kenarlarında gelişen Alüvyonlar en genç oluşuklardır. Şekil 3: İnceleme alanındaki birliklerin tektono stratigrafik dikme kesiti Şekil 4: İnceleme alanının jeoloji haritası

BOZKIR (KONYA, ORTA TOROSLAR) YÖRESİNİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ 1507 Şekil 5: Yörenin jeoloji haritasının Google Earth te 3D görünümü Dedemli Formasyonu(Mzd) Başlıca bloklu kırıntılılarla tüfit ve çörtlerden oluşan formasyon Dedemli formasyonu (Turan, 1995) inceleme alanında Akçapınar çevresinde yüzeyler ( Şekil 6 ). İstiflenmede, gri renkli kireçtaşı olistolitli sarı boz grovak, çakıltaşı, kırıntılı kireçtaşı ve çamurtaşı yapılı 8 10 m'lik tabandan sonra, yeşil tüfitler ile çört ve radyolarit ardışımına geçilir. Üste doğru soluk yeşil tüfit çört ve radyolaritler arasında dalgacıklı laminalı ve bordo killi kireçtaşları izlenir. İstif en üstte mavimsi gri, az çörtlü, kalın tabakalı kireçtaşı olistoliti ve çamurtaşı kumtaşı şeyl ara katkıları kapsayan çört radyolarit ve tüfit ardışımı şeklindedir. Formasyonun Karaman Ermenek arasındaki yüzeylemeleri Gökdeniz (1981) tarafından "Bayırköy İhsaniye Birimi" (Ünite de Bayırköy İhsaniye) kapsamında incelenmiştir Killi biyomikrit, fosilli mikrit fasiyesli çörtlü kireçtaşlarının yanı sıra, kriptokristalli kuvarstan oluşmuş radyolarit oluşumuna rastlanır. Yeşil renkli bozuşmamış tüfitlerde 1 2 mm'ye varan plajiyoklaz ve kuvars taneleri, plajiyoklaz mikrolitlerinden oluşan hamur içinde yüzer. Cam ve opak mineral içeren kuvarsça fakir bu volkanoklastikler, andezitik bileşimlidirler (Turan 2000). Benzer litolojiler Karaman ve Beyşehir'de Orta Triyas'dan Geç Kretase'ye kadar yaş verdiğinden, birime bu aşamada Mesozoyik yaşı öngörülmüştür (Gökdeniz, 1981).

1508 GEOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE BOZKIR ( KONYA, CENTRAL TAURUS) AREA Dedemli formasyonu andezitik volkanizmanın olduğu denizde çökelmiştir. Volkanoklastiklerle ardışık radyolaryalı mikrit, radyolarit, çört ve şeyller düşük enerjili açık denizel koşulları gösterirken, birimin alt ve üstünde izlenen çakıllı düzey ve grovaklar, yüksek enerjili zonları gösterir. Neticede birim, andezitik ada yayından beslenen yay ardı çökelleri olarak yorumlanabilir (Ozgul, 1997). Şekil 6: Dedemli formasyonunun mostra genel görünümü (Akçapınar güneybatı mevkii) Bozkır Ofiyolitik Melanjı (Kb) İnceleme alanında sadece merkezinde Boğaz mevkiinde dar bir alanda yüzlek vermektedir. Erenlertepe formasyonu ile tektonik kontağa sahiptir. Bozkır ofiyolitik melanjı inceleme alanında bölgesel olarak bileşim, litoloji, alterasyon bakımından farklı özellikler göstermektedir. Genellikle gabro, altere gabro, diyabaz, spilit, serpantinit, radyolarit, çört gibi kayaçlardan oluşmaktadır. Turan (1990) tarafından Taşkent Ofiyolitli Karışığı adıyla, Özçelik (1984) Sülek Karmaşığı adıyla, Özgül (1997) ise Bozkır Birliği adı altında dört tektonik dilime ayırarak incelemiştir. Bu çalışmada da Bozkır Ofiyolitik Karışığı adı kullanılmıştır. Birim içerisinde yaygın olarak gabro, diyabaz, serpantinit bulunmaktadır Gabrolar, siyahımsı yeşil, koyu yeşil renkli oldukça sert ve kırılgan yapıda, masif görünümlüdür. Genellikle ayrışma gözlenmemekte, ayrışmanın gözlendiği kısımlar ise, kırmızımsı kahve renklidir. Diyabazlar, grimsi siyahımsı yeşil renkli, masif görünümlü, kırılgan bir özelliktedir. Açık yeşil, yeşil renkli bol çatlaklı özellik gösteren serpantinitler pek yaygın olarak gözlenmemektedir. Bozkır ofiyolitik

BOZKIR (KONYA, ORTA TOROSLAR) YÖRESİNİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ 1509 melanjı, bu bölgede hem Geyikdağı birliğine hem de Bolkardağı birliğine bindirmiş durumdadır. Bozkır ofiyolitik karışığı Devoniyen den Kretase ye kadar değişik yaş, tür ve boyutlu, farklı çökelme ve oluşum ortamlarını karakterize eden kaya türlerinin makaslanmış hamur (serpantinit) içerisindeki tektonik karışımdan oluştuğu ileri sürülmüştür (Özgül, 1997). Bozkır Birliğinin Bolkardağı ve Aladağ birliklerini Geç Senoniyen de üstlediğinden bahsederek karışığın yaşını Üst Senoniyen ile sınırlamıştır. Bu veriler doğrultusunda Bozkır ofiyolitik melanjının oluşum yaşının Mesozoyik, bindirme yaşının da Üst Kretase olduğu kabul edilmiştir. Turan (2000) a göre Taşkent karışığının sığ ve derin denizel bloklar yanında bazik ultrabazik blokları da kapsaması, bu blokların hendekte karışarak bir melanj haline geldiklerini göstermektedir. Genellikle grimsi boz, boz renkli yer yer siyahımsı gri renkli, ayrışma yüzeyleri sarımsı gri renklidir. Erenlertepe Kireçtaşı (Ke) Birim, gri, boz renkli genellikle masif yapılı kireçtaşlarından oluşmaktadır ve Boyalıtepe grubu içerisinde incelenmiştir. Birim, inceleme alanının doğu bölgelerinde özellikle de Bolkardağı birliğinin sınırlarına yakın bölgelerde oldukça kalın bir istif sunmaktadır. Bu oluşumlara, Bozkır İlçe merkezindeki Erenler tepe örnek verilebilir ( Şekil 7 ). Erenlertepe kireçtaşı, masif bloksu yapıda yer yer tabakalanma özelliği gösteren ve çört ara seviyeleri içeren, bol çatlaklı ve karstik erime boşluklu bir özellik göstermektedir. Genellikle grimsi boz, boz renkli yer yer siyahımsı gri renkli, ayrışma yüzeyleri sarımsı gri renklidir. Erenlertepe kireçtaşı, ismini aldığı bölgede birimin tabanında yer yer yuvarlaklaşmış ofiyolit ve kireçtaşı parçalarına rastlanılmıştır. Arazi gözlemleri birimin alt sınırının diğer birimlerle bindirmeli bir şekilde olduğunu göstermektedir. Erenlertepe kireçtaşının yaşı, fosil içeriği ve sınır ilişkisi bakımından detaylı bir çalışma yapılmamıştır.

1510 GEOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE BOZKIR ( KONYA, CENTRAL TAURUS) AREA Şekil 7: Masif bloksu yapıda karstik erime boşluklu Erenlertepe formasyonu Çatköy formasyonu (Tç) Gri Kırmızı renkli, kötü boylanmalı, üst seviyelerinde tamamen kireçtaşlarından oluşan polijenik konglomeralardan oluşur ( Şekil 8 ). Formasyon litolojik özelliklerin en iyi gözlendiği yer olan Çatköy e izafeten Çatköy formasyonu olarak adlanmıştır (Özçelik, 1984). Taban ve orta düzeylerde hemen hemen tümüyle kireçtaşı parçaları ve karbonattan oluşan bir hamur ve çimentoyla birbirine sıkıca tutturulmuştur. Boyutları 2 300 mm arası değişen konglomera çakıllarını kireçtaşı, serpantinit, radyolarit, diyabaz, kumtaşı ve çörtler oluşturmaktadır. Formasyon fosil kapsamı ve stratigrafik konumu dikkate alınarak Oligosen yaşı verilmiştir (Özçelik, 1984). Gündüğün formasyonu (Tg) Birim, başlıca konglomera, kumtaşı, marn ve kiltaşından oluşmaktadır (Şekil 9). İlk kez Özçelik (1984) tarafından Gündüğün köyü civarındaki yüzeylemesine istinaden adlama yapılmış ve bu çalışmada da bu adlama kullanılmıştır. Gündüğün formasyonu tabanda iyi tutturulmuş, polijenik, gri, boz, pembemsi gri renkli konglomera içeren bir seviye ile başlamaktadır. Çakıllar, köşeli yarı köşeli kireçtaşı, çörtlü kireçtaşı, ofiyolit, diyabaz bileşenlerinden oluşmaktadır. Genellikle tabakalı bir yapı göstermekte yer yer de masif yapıda da oluşumlar görülmektedir. Konglomera tabakalarının kalınlıkları bazen 1 m yi bulmaktadır. İnceleme alanında Tavşanalanı tepeye doğru gidildikçe hem yer yer blok boyutuna varmakta olan taneler hem de diyabaz taneleri

BOZKIR (KONYA, ORTA TOROSLAR) YÖRESİNİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ 1511 artmaktadır. Birim, üst kısımlarında kumtaşı seviyelerine geçiş göstermektedir. Kumtaşları gri, boz renkli çatlaklı ve çatlaklar karbonatla dolu olup tabaka kalınlıkları 50 cm yi bulmaktadır. Bozkır ilçe merkezine yaklaştıkça kumtaşı seviyeleri, kiltaşı ve marn seviyelerine geçiş göstermektedir. Formasyon alt sınırı bakımında bölgedeki tüm yaşlı kayaçları açılı uyumsuzlukla örtmektedir. Bölgede çalışma yapan Blumenthal (1944), bulduğu bazı Planorbis sp., Vivipara sp., Bythinia sp., Limnaea sp. gibi molluskalardan adı geçen Neojen birimin Geç Miyosen Pliyosen aralığında oluştuğunu ileri sürmüştür (Özçelik 1984). Yukarıdaki fosil içeriklerine bakılarak istifin çökelme ortamının gölsel ve yaşının ise Üst Miyosen Pliyosen olduğu kabul edilmiştir. Alüvyonlar (Qal) Çarşamba çayı başta olmak üzere, bölgedeki dere yataklarında çakıl kum ve çamurdan oluşan ve kalınlığı 30 40 m'ye varan alüvyonlar, alttaki formasyonlar üzerinde açılı uyumsuz olarak gelişimlerini Kuvaterner den beri sürdürmüşlerdir. PETROĞRAFİ Erenlertepe formasyonuna ait örneklerden yapılan ince kesitlerin petrografik incelemelerinde Erenlertepe formasyonunun bağlayıcısının çoğunlukla dolomitleştiği ve örnekte silisleşme gözlenmiştir. Orjinal kayaçta radyolarlı biyomikritler gözlemlenir (Şekil 10), yer yer mikrodolomitleşme vardır ve kayaç sığ denizel ortam özelliği gösterir. Kesitte % 25 oranında pellet, % 10 oranında intraklast, % 60 oranında sparit bulunur ve kayaç adı (Folk, 1962) a göre Biyopelintrasparit olarak tanımlanır. TEKTONİK Bozkır birliğinin Orta Geç Triyas ta varolan derin denizel çanakların kenar bölgeleri, Jurasik Erken Kretase de sığ su karbonatlarıyla temsil olunur (Özgül, 1984). Erken Kretase sonlarında, Erken Alpin hareketlerle (Austriyen fazı; A3) Akseki Seydişehir Bozkır Hadim hattı yerel olarak yükselmiş ve boksit içerikli taban kırıntılıları oluşmuştur (Özçelik, 1984; Turan, 1990: Turan, 2000). Çörtlü karbonatların varlığı Bozkır Birliğinin çökeldiği alanların Geç Kretase de derin denizel çanaklar olduğunu gösterir. Pireniyen orojeneziyle yatay sıkışma gerilmelerinin giderek artmasıyla, bölge kara haline gelmiş ve bölgeye alloktonlar yerleşmeye başlamıştır. Bu süreçta Arap Afrika ve Avrasya kıtalarının

1512 GEOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE BOZKIR ( KONYA, CENTRAL TAURUS) AREA Şekil 8: Gri Kırmızı renkli, kötü boylanmalı, üst seviyelerinde tamamen kireçtaşlarından oluşan polijenik konglomeralardan oluşur. Şekil 9: Tabanda iyi tutturulmuş, polijenik, gri, boz pembemsi gri renkli konglomeratik seviyeli Gündüğün formasyonu (Akçapınar kuzeydoğusu Höyük Tepe civarı)

BOZKIR (KONYA, ORTA TOROSLAR) YÖRESİNİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ 1513 c d Şekil 10: Erenlertepe formasyonu mineralojik kesit görüntüsü. a c: ÇN K Kalsit damarı, S Sparit, İ İntraklast, P Pellet K: Kalsit damarı M: mikrit deformasyonların artması, farklı paleocoğrafik alanları (gelgit üstü, gelgit içi sığ şelf, fliş havzası, ada yayı, dalma batma zonu) temsil eden jeolojik birlikler, birbirleri üzerinde hareket ederek naplaşmasına neden olmuşlardır. İnceleme alanı ve çevresinde büyük ölçüde Erken Kimmeriyen, Erken Alpin ve Orta Alpin orojenez fazlarının etkisiyle önemli kıvrım ve bindirmelerle Bozkır ve Bolkardağı (?) alt tektonik birliklerine dahil Hadim napları oluşmuştur (Turan, 2000). Bölgenin genel yapısı KB GD doğrultusunda uzanan antiklinal ve senklinaller ( Şekil 4 ). ve buna uyumlu naptan oluşmaktadır. Bozkır ofiyolitik melanjı, Dedemli formasyonu ve Erenlertepe kireçtaşı tektonik dokanağa sahip iken Çatköy, Gündüğün ve Alüvyonlar ise uyumsuz olarak bölgede yer almaktadır. Hakim fay da kıvrım doğrultusuna paralel olmakla birlikte buna zıt yönde de gelişen küçük faylar SONUÇLAR Yörede Mesozoik Kuvaterner aralığında oluşmuş çeşitli birimler yer almaktadır. Toroslardaki tektonostratigrafik birliklerden ise Bolkardağı (Dedemli Formasyonu) ve Bozkır

1514 GEOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE BOZKIR ( KONYA, CENTRAL TAURUS) AREA Birlikleri (Erenlertepe formasyonu ve Bozkır ofiyolitik melanjı) yer almaktadır. Birimlerin oluştuğu ortam ise denizelden [yay ardı (Dedemli f.), derin şelf, ada yayı ve dalma batma zonu (Bozkır ofiyolitik melanjı)] karasala [gölsel (Gündüğün), akarsu (alüvyonlar)] kadar değişim göstermektedir. Kıvrımların genel istikameti ise KB GD ya doğru olduğu gözlenmiştir. Hakim faylar da kıvrım doğrultusuna paraleldir.

BOZKIR (KONYA, ORTA TOROSLAR) YÖRESİNİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ 1515 KAYNAKÇA Blumenthal M.M. 1944. Bozkır Güneyinde Toros Dağlarının Serisi ve Yapısı, İst.Üniv. Fen Fak. Mec., Seri B, 95 125. Blumenthal, M. M. 1956. Karaman Konya havzası güneybatısında Toros kenar silsileleri ve şistradyolarit formasyonunun stratigrafisi meselesi. MTA Enst. Derg. 48, 1 36. Bozkaya, O., & Yalcin, H. 2004. New mineralogic data and implications for the tectonometamorphic evolution of the Alanya nappes, Central Tauride Belt, Turkey. International Geology Review, 464, 347 365. doi: Doi 10.2747/0020 6814.46.4.347 Brunn, J. H., Dumont, J. F., Graciansky, P. C., Gutnic, M., Juteau, T., Marcoux, J., Monod, O. and Poisson, A. 1971. Outline of the geology of the western Taurids. In Geology and history of Turkey ed. Campbell, A. S., Petroleum Exploration Society of Libya, Tripoli, pp. 225 255. Celik, O. F., Delaloye, M., & Feraud, G. 2006. Precise Ar 40 Ar 39 ages from the metamorphic sole rocks of the Tauride Belt Ophiolites, southern Turkey: implications for the rapid cooling history. Geological Magazine, 1432, 213 227. doi: 10.1017/S0016756805001524 Dilek, Y., Thy, P., Hacker, B., & Grundvig, S. 1999. Structure and petrology of Tauride ophiolites and mafic dike intrusions Turkey: Implications for the Neotethyan ocean. Geological Society of America Bulletin, 1118, 1192 1216. doi: Doi 10.1130/0016 76061999111<1192:Sapoto>2.3.Co;2 Folk, R.L. 1962. Spectral subdivision of limestone types, in Ham, W.E., ed., Classification of carbonate Rocks A Symposium: American Association of Petroleum Geologists Memoir 1, p. 62 84 Graciansky, P. C., 1972, Reserches géologiques dans le Taurus Lycien occidental. Thèse Doctorat d Etat, Université de Paris Sud Orsay No: 896, 762. Gökdeniz, S. 1981. Recherches géologiques dans les Taurides occidentales entre Karaman et Ermenek, Turquie. Les séries à tuffites vertes triasiques [Ph.D. thesis]: Université de Paris Sud, centre d'orsay, Paris, 202 pp Gutnic, M., Monod, O., Poisson, A. and Dumont, J. 1979. Géologie des Taurides Occidentales Turquie. Mémoires de la Société Géologique de France Nouvelle Série, Mémoire, 137, 109. Koçyiğit A. 1983. Hoyran Gölü Isparta Büklümü Dolayının Tektoniği, Türkiye Jeol. Kur. Bült., 26 1, 1 10. Mackintosh, P. W., & Robertson, A. H. F. 2009. Structural and sedimentary evidence from the northern margin of the Tauride platform in south central Turkey used to test alternative models of Tethys during Early Mesozoic time. Tectonophysics, 4731 2, 149 172. doi: 10.1016/j.tecto.2008.10.031 Monod, O. 1977. Recherches géologiques dans le Taurus occidental au sud de Beyşehir Turquie. These Université de Paris Sud Centre D Orsay, 442. yayınlanmamış. Onen, A. P. 2003. Neotethyan ophiolitic rocks of the Anatolides of NW Turkey and comparison with Tauride ophiolites. Journal of the Geological Society, 160, 947 962. doi: Doi 10.1144/0016 764902 125

1516 GEOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE BOZKIR ( KONYA, CENTRAL TAURUS) AREA Özçelik O. 1984. Toroslar da Bozkır Yöresinin Jeolojisi Tektonik Evrimi ve Petrol Olanakları, S.Ü. Fen. Bil. Ens., doktora tezi, 221 s., yayınlanmamış. Özgül, N. 1971. Orta Toroslar ın kuzey kesiminin yapısal gelişiminde blok hareketlerinin önemi. Türkiye Jeol. Kur. Bült., 14 1, 85 101. Özgül N., 1976. Toroslar ın Bazı Temel Jeoloji Özellikleri, Türkiye Jeoloji Kur. Bült., 19 1, 65 78. Özgül, N. and Arpat, E. 1973. Structural units of the Taurus orogenic belt and their continuation in neighbouring regions; selection of papers on the Eastern Mediterranean region. presented at the 23 rd congress of CIESM in Athens. Bulletin Geological Society Greece, 10 1, pp. 155 164 Özgül. N. 1984. Stratigraphy and tectonic evolution of the Central Taurides. 111: Geology of the Taurus Belt. Proceedings of the Internati onal Symposium. 0. Tekeli and M.C. Gonciioglu eds.. Mineral Research and Exploration Institute of Turkey MTA, Ankara, Turkey. p. 77 90. Özgül N. 1997. Bozkır Hadim Taşkent Orta Toroslar ın Kuzey Kesimi Dolaylarında Yer Alan Tektono Stratigrafık Birliklerin Stratigrafisi. MTA Enst. Derg. 119, 117 174. Özturk, A., Karadağ, M.M., Deli, A. 2008. Bozkir Konya İlçesinin Doğu Ve Güneyini Kapsayan Bölgenin Stratigrafisi, S.Ü. Müh. Mim. Fak. Derg., c.23, s.4.11 27. Parlak, O., Karaoglan, F., Rizaoglu, T., Klotzli, U., Koller, F., & Billor, Z. 2013. U Pb and Ar 40 Ar 39 geochronology of the ophiolites and granitoids from the Tauride belt: Implications for the evolution of the Inner Tauride suture. Journal of Geodynamics, 65, 22 37. doi: 10.1016/j.jog.2012.06.012 Tschihatscheff, P., De. 1869. Asie mineurne destription bhy sigue Quatrieme partie geologie JJJ Paris, p.552. Turan A. 1990. Toroslar da Hadim ve Güneybatısının Jeolojisi, Stratigrafisi ve Tektonik Gelişimi, S.Ü. Fen Bil. Ens., doktora tezi, 229 s., yayınlanmamış. Turan, A. 2000. Korualan Bağbaşı Hadim Konya arasındaki bölgenin yapısal özellikleri; DEÜ Müh. Fak. Fen ve Mühendislik Derg. Cilt 2, Sayı 3, 51 66.