ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ALGI ARAŞTIRMASI İZMİR ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ARA RAPORU

ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ALGI ARAŞTIRMASI İZMİR ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ARA RAPORU

Analitik Teknik Araştırma ve Danışmanlık Ltd. Şti. Cinnah Caddesi Alaçam Sokak No: 33/4 06540 A.Ayrancı/ANKARA Tel: 0 (312) 468 40 07 (pbx) Faks: 0 (312) 468 38 19 Web: www. analitikarastirma.com.tr E-mail: info@analitikarastirma.com.tr ŞUBAT - 2014

İÇiNDEKİLER Önsöz Giriş Yöntem Anket soruları ve cevaplar Anket cevaplarının eğitim, yaş ve gelir düzeyi açısından değerlendirilmesi Anket sonuç raporu Dünya ormancılığında algı yönetimi Kaynakça Sonuç ve öneriler 5 6 9 11 41 87 93 108 109

ÖNSÖZ Dünya bilgi çağına girmiştir. Bilgi çağının temel dinamiği değişim, siyasal sistemi demokrasidir. Demokrasilerde yönetimin öznesi halk, yani insandır. Çağımızda her hizmet insan odaklıdır. Her şey insan için, insanın ihtiyacını karşılamaya odaklıdır. Ormancılık yönetimi de teknikten insana doğru yönelmektedir. Medya, toplum ve sivil örgütlerin yönetim üzerindeki etkileri gittikçe etkinleşmektedir. Medya ve STÖ'ler siyasette, yönetimde ve halkın bilinçlendirilmesinde etkin bir konuma gelmişlerdir, bu etkinlik her geçen gün artarak sürmektedir. Ormancılık da her meslek gibi kamuoyunda tanındığı kadar güçlüdür, kamuoyunun desteğini aldığı ölçüde politikalarını uygulama alanı bulabilir. Bu nedenledir ki, demokrasinin gelişmesiyle doğru orantılı bir şekilde kamuoyu oluşturmada halkla iç içe olunmalı, medyanın ve STÖ'lerin gücünden yararlanılmalıdır. Dünün teknik odaklı uygulamaları toplum odaklı ormancılık a dönüşmelidir. Ülkemizdeki temel dinamikler hızla değişmekte, sanayi toplumu değerleri, yerini bilgi toplumunun dinamiklerine bırakmaktadır. Ormancılar bu dinamikleri ve değişimi takip etmeli, buna göre gelecekteki politikalarını belirlemelidirler. İnsan odaklı ormancılık, insanların daha çok faydalandığı bir orman yönetimi; ormanları insanın sağlığına ve mutluluğuna sunan bir politikadır. Ormancılar söylemde, ormanlar halkındır veya ormanlarımız gelecek kuşaklardan alınmış emanettir sözlerini sık sık tekrarlarlar. Ancak eylemde ormanları kimseye emanet edemezler. Bunun nedeni ormanları koruma refleksidir. Ormancılar için ormanlar her şeydir. Çağımızın değişen dinamikleri ormancıları söylem ve eylemde tutarlı olmaya zorlamaktadır. Orman koruma, 20-30 yıl öncesine kadar büyük oranda kaçak kesimleri önleme ağırlıklıydı. Günümüzde ise koruma, yoğunlaşan, sıkışan şehirlerde orman arazisini korumaya yönelmiştir. Bu tür korumada polisiye tedbirler etkisizdir. Bu korumada toplum desteği, STÖ'ler ve medya etkilidir. Ormancılar gelişen çağın ihtiyaçlarını da göz önüne alarak koruma politikalarını gözden geçirmelidirler. Ormancılıkta değişime ihtiyaç vardır. Geçmişin kalıplarını fırlatıp atılmalı, zihin haritası çağın değerlerini esas alarak yeniden çizilmelidir. Toplum, STÖ'ler ve medya ile sıkı bir işbirliği yapmaya ihtiyaç vardır. Bilgi çağında toplum, medya ve sivil örgütlerin gücünü yanımıza alarak, insan odaklı çağdaş ormancılık politikaları uygulanmalıdır. Orman teşkilatı içe kapanmışlığına son vermelidir. Bu noktada halkın orman ve ormancılık algısını bilinmelidir. İnsan odaklı çalışma, ormanlar insan içindir söylemine uygun olmalıdır. Bu söyleme uygun eylem, toplumun algısını ve ihtiyaçlarını esas alan orman yönetimini uygulamaya koymaktır. Ormancılar bilgi çağında teknik ormancılıkla, insan odaklı ormancılığı bir araya getirmelidirler. Bunun için toplumun ormancılıkla ilgili algısı periyodik olarak ölçülmeli, gelecek yılların orman yol haritası, toplumun isteklerine uygun çizilmelidir. Her şey geleceğe odaklanmalıdır; hatıraları hayallerinin önüne geçmiş kurumlar çürümeye mahkûmdur. Bütün bu işleri yapmak için orman teşkilatının yeni bir anlayışa kavuşmasına, halkla iç içe olmasına ve zihniyet değişikliğine ihtiyaç vardır. 21. yy. değişenlerin fırsatlar yakalayacağı, değişemeyenlerin ise hep ötelenen, çözülemeyen tehditlerle yaşayacağı bir asır olacaktır. 5

GİRİŞ Etrafımızı saran çevre, dünyamız büyük bir değişim içindedir. Sanayi çağının teknolojisi olan fabrika, insan beyni ne; bilim, bilişime; yönetim, yönetişime dönüşmüştür. Etrafımızı saran ortam içerisinde insan bütün varlıkların odağını oluşturmuştur; her şey insan için, her şey insana göre çağına girilmiştir. Bu çağ bilgi çağıdır. Bu çağın temel dinamiği değişimdir. Etrafımızdaki her şey değişim içindedir. Aile küçülmüş, insanlar ferdileşmiş, eğitim ömür boyu, teknoloji insan beyni olmuş, demokrasi temsiliden katılımcılığa evirilmiştir. Mesleklerini bu değişime göre dönüştürmeyenler gelecekte tehditlerle, dönüştürenler fırsatlarla yüzleşeceklerdir. Dünyamızı saran değişim dalgası içerisinde ormancılık da büyük değişimlere gebedir. Teknik ormancılık toplum ormancılığı na dönüşmektedir. Gelecekte sadece teknik ormancılık uygulamaları yeterli olmayacaktır. Değişen çağın dinamikleri teknik ormancılığın yanında toplumu, insanı esas alan, ona hizmet üreten bir orman yönetimini yürürlüğe koymayı öngörmektedir. ABD'de nüfusun %3'ü tarımda, %25'i sanayide, kalanı hizmet sektöründedir. ABD yönetimi 20 yıl sonrası için sanayide %5 nüfusla, aynı miktar sanayi üretimine ulaşmayı planlamıştır. Biz de ülkemizde teknik ormancılık uygulamalarını, hizmet satın alma ve yoğun teknoloji ağırlıklı çalışarak daha az elemanla neticelendirebiliriz. Artan eleman ve zamanı toplum ormancılığına yönlendirir; insanımızı ormanla daha çok buluşturabiliriz. Ülke ormancılığı masaya yatırılmalı, bazı etkinlikler gözden geçirilmelidir. Mesela, orman yangınları doğal afet olarak değerlendirildiğinde, konu İçişleri Bakanlığının görevi haline gelir. 13 Orman Bölge Müdürlüğünde çalışan binlerce personelin 6 ay süreyle sadece orman yangınlarıyla uğraşması, eleman ve zaman kaybıdır. Çağımızda herkes işini yapmalıdır. Hızlı nüfus artışı, sürekli gelişen teknoloji ve buna bağlı olarak insanların yaşam seviyesinin giderek yükselmesi sonucunda ormanlardan yararlanma şekli giderek değişmiştir. Eskiden odun üretimi amaçlı ormancılık çalışmaları yapılırken, günümüzde ormanların ekolojik ve çevresel faydaları ön plana çıkmış; toprak koruma, su üretimi, yaban hayatı, rekreasyon, biyolojik çeşitlilik, toplum sağlığı, iklim değişikliğini önleme gibi birçok fonksiyon göz önüne alınmış, toplumun ormanların fonksiyonel çıktılarına gereksinimi artarak devam etmiştir. İlim insanlarının Amazon Ormanları üzerine yaptıkları bir araştırmaya göre; orman çevresi ülkelerinde su kaynakları, enerji, gıda emniyeti ve insan sağlığı birbiriyle ilişkili bir zincir oluşturmaktaydı. Ormanların tahrip edilmesiyle bu zincir bozulmuş, hava kirliliği, kötü yönetim ve hepsinin ötesinde dünyamızı alt üst eden iklim değişikliği ortaya çıkmıştır. Japonya'da yüzyılı aşkın bir süredir orman terapisi yapılmakta insanlar ormanda sağlıklarına kavuşturulmaktadır. Avrupa ve Kore'de ise orman okullarında öğrenciler eğitilmekte, öğrencilerin sosyal gelişiminde ve kimlik kazanıp kendilerine güven sağlamalarında ormanlar önem kazanmaktadır. Ormanlar insan için hayatın her alanında gittikçe belirleyici olmaktadır. Bilgi çağı muhasebe sistemi henüz oluşmamıştır. İnsan beyninin teknoloji olmasıyla, beyindeki bilgi ve projelerin değeri muhasebeye aktarılamamıştır. Aynı şekilde yukarıda işaret ettiğimiz ormanların odun dışı sosyal, ekonomik, kültürel, çevresel ve yaşamsal fonksiyonları da 6

ekonomik değerlerle ifade edilememektedir. Gelecek araştırmaların en önemli konusu, her gün yeni bir faydası ortaya çıkan orman fonksiyonlarının muhasebeleştirilmesidir. Bilgi çağında değişen bir parametre de üretimdir. Sanayi çağında bir mal veya hizmet önce üretilir, sonra müşteri aranır, pazarlanırdı. Çağımızda ise önce toplumun ihtiyacı araştırılarak, ihtiyaca uygun mal veya hizmet üretilmektedir. Türkiye'de ilk olan araştırmamız da bu maksatla yapılmakta, toplumun orman ve ormancılıkla ilgili algısı, beklentileri ülke çapında ölçülmektedir. Elde edilecek neticeler sayısal olarak değerlendirilip sorunlar ortaya konduktan sonra, bunlarla örtüşen çözümlere gidilecektir. Bu çözümler değişen dünyanın en az 20-30 yıl sonrasının toplum ihtiyaçlarına uygun proje ve önerilerden oluşacaktır. Bu araştırma konusunda öznemiz insan olup, teknikle çakışan konularda; teknikten insana doğrudur. Günümüz ormancılığı; orman ekosisteminin verdikleriyle, toplumun ihtiyaçlarının orta noktasını bulmaktır. Bu noktada veriler teknik, ihtiyaçlar toplumsaldır. Toplumun olaya bakışı ve ihtiyaçlarının araştırılması bu bakımdan önem taşımaktadır. Araştırmamızın sonuç raporu OGM çalışanları açısından; kendilerini toplum aynasında görme, mevcut durumu tespit, ortaya çıkacak sorunlara dünya ormancılığındaki gelişmelere paralel çözümler önerme şeklinde olacaktır. 7

8

YÖNTEM ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ALGI ARAŞTIRMASI Orman Genel Müdürlüğü Koordinatörlüğünde 01/2014 tarihinde toplam 1667 kişi ile yüz yüze görüşme yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın amacı Orman Genel Müdürlüğünü kamuoyunun genel beklenti ve algısının ölçümlenmesi, beklentilerinin tespitidir. Araştırmanın Evreni Araştırmanın evreni İzmir Bölge Müdürlüğü'ne bağlı İzmir ve Manisa illeridir. Adres çerçevesi ve örnekleme Adres çerçevesi, (TÜİK) Türkiye İstatistik Enstitüsü'nün Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçları kullanılarak oluşturulmuş, ayrıca pilot çalışma esnasında görülen lüzum üzerine, sivil toplum örgütleri ve OGM personeli ile odak grup toplantıları yapılmış, elde edilen bilgiler de rapora dahil edilmiştir. Örnekleme birimi Hane halklarından tesadüfi yöntemlerle seçilmiş 18 ve daha yukarı yaştaki bireylerle yüz yüze görüşülerek yapılmıştır. Ayrıca toplumun diğer kesimleri ile gerçekleştirilen görüşmelerden elde edilen veriler ile sayısal bir tabana oturtulamayan veriler de raporlamaya dahil edilmiştir. Ara çıktıları Orman Genel Müdürlüğü'nün yaptığı hizmetlerin halka ulaşıp ulaşmadığının tespiti, ulaşan hizmetlere bakış açılarının belirlenmesi, ileriye dönük yapılacak hizmetlerle ilgili halkın bilgilendirilmesine yönelik tespitlerin yapılması ara çıktılar olacaktır. 9

10

ANKET SORULARI ve CEVAPLAR ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ALGI ARAŞTIRMASI İZMİR ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ARA RAPORU

12

SORU 1 Cinsiyet Sayı Yüzde Erkek 690 41,4 Kadın 977 58,6 Toplam 1667 100,0 Araştırmaya katılanların %41,4'ü kadın, %58,6'sı erkektir. 13

SORU 2 En son bitirilen okul Okula gitmedi İlkokul Lise Üniversite Toplam Sayı Yüzde 37 291 819 509 2,23 17,57 49,46 30,74 1656 100,0 Araştırmaya katılanların %17,5'i ilkokul, %49,5'i lise, %30,7'si üniversite mezunudur. 14

SORU 3 Yaş Sayı Yüzde 18-30 925 55,86 31-45 402 24,28 46-60 282 17,03 60 + 47 2,84 1656 100,0 Toplam Araştırmaya katılanların %55,9'u 18-30, %24,3'ü 31-45, %17,3'ü 46-60 ve %2,8'i 60 yaş ve üzeridir. 15

SORU 4 Gelir dağılımı Sayı Yüzde 500-1000 TL 378 23,26 1001-3000 TL 644 39,63 3001-5000 TL 158 9,72 22 1,35 423 26,03 1625 100,0 5001 TL ve Yukarısı İşsiz Toplam Araştırmaya katılanların %23,3'ü 500-1000 TL, %39,6'sı 1001-3000 TL gelir grubunda gelire sahiptir. İşsiz olanların oranı %26'dır. 16

SORU 5 Aşağıda harf sembollerle belirtilen kurumlardan hangilerini tanıyorsunuz? Sayı % Sayı 754 50,57 1220 77,02 670 Bilmiyor 737 49,43 364 22,98 757 Biliyor % Sayı % Sayı % Sayı % 46,95 626 43,38 1597 97,32 53,05 817 56,62 44 2,68 PTT sembolü en çok bilinen sembol, OGM sembolü ise en az bilinen semboldür. OGM sembolünün bilinme oranı %43,4'tür. PTT kent merkezlerinde pek çok şube ile çalıştığından ve halkın devamlı olarak PTT'de işi olduğundan tanınırlık oranı en yüksek kurumdur. (%97) İkinci tanınırlık oranı yüksek olan kurum DSİ'dir.(%77) Bu yükseklik halkın barajlar etrafında piknik yapması ve DSİ algı yönetiminin başarılı olmasıyla ilgilidir. OGM, tanınırlık açısından en düşük orana sahip kuruluştur. OGM'nin, birçok piknik alanına ve dinlenme sahasına sahip olmasına rağmen tanınırlık oranında en geride kalması, algı yönetimine önem vermemesiyle izah edilebilir. Bu alanlarda daha çok OGM tabelası yerleştirilmesi, halkımızın hizmetleri kimin yaptığını öğrenmesini sağlar ve algıyı kısa sürede ileri noktalara taşır. 17

SORU 6 Size göre Türkiye için en faydalı iş yapan kuruluş aşağıdakilerden hangisidir? Sayı % Sayı % Sayı % 411 25,35 493 30,41 202 12,46 233 14,37 Sayı % Sayı % 282 17,4 Türkiye için en faydalı kuruluşun KGM olduğunu belirtenlerin oranı %30,4'tür. Orman Genel Müdürlüğünün en faydalı kuruluş olduğunu belirtenlerin oranı ise sadece %17,4'tür. Bu soruya verilen cevaplarla, 5. soruya verilen cevaplar karşılaştırıldığında, toplumumuzun bilinç düzeyinin yüksekliği ortaya çıkar. Türkiye için en faydalı iş yapan kuruluş KGM olarak algılanmaktadır. Hâlbuki tanınırlık olarak KGM 3. sırada bulunmaktaydı. Son zamanlarda yapılan bölünmüş yolların gündemi kaplaması, karayollarının faydalı iş yapma algısını güçlendirmiştir. 22 milyon hektar alanda çalışarak en ağır işleri yapan OGM'nin tanınırlık ve faydalı iş yapma algısı yetersizdir. Bu algının etkili bir algı yönetimi ile güçlendirilmesine ihtiyaç vardır. 18

SORU 7 Orman Genel Müdürlüğü aşağıdaki işlerden hangilerini yapar? Ormanları tehlikelerden ve kaçakçılardan korur Ağaçlandırma yapar, ormanları geliştirir Orman yangınlarını söndürür Piknik yerleri açar, halkın istifadesine sunar Yakacak odun ve kereste üretir, ülkenin odun ihtiyacını karşılar Gecekonduculara arsa tahsis eder Orman köylüsüne iş sahası açar Turizm tesisleri için ormandan yer tahsis eder Ormanda bina ve yollar yapar Yanan orman alanlarını kullanıma açar Sayı Yüzde 1282 737 1379 1011 76,9 44,2 82,7 60,6 722 493 192 514 374 322 43,3 29,5 11,5 30,8 22,4 19,3 Orman Genel Müdürlüğünün görevleri arasında "Orman yangınlarını söndürür" cevabını verenlerin sayısı yüksektir. OGM'nin hangi işleri yaptığı açısından verilen cevaplar, vatandaş açısından bilinçli bir netice oluşturmuştur. Ormancılığın en önemli işleri; yangın, koruma, piknik alanları açma ve ağaçlama doğru cevaplardır. Bu konudaki toplum algısı doğrudur. Ancak cevapların içine yerleştirilen "gecekonduculara arsa tahsis eder" ve "yanan orman alanlarını kullanıma açar" şıklarına yüksek sayılarda onay verilmesi üzerinde düşünülmesi gereken ciddi bir konudur. OGM yanan alanlarla ilgili hassasiyetini topluma duyurmalı, bu yanlış algıyı tamir etmelidir. Algı yönetimi yapılırken yanan orman alanlarının derhal ağaçlandırıldığı, topluma her türlü iletişim aracı kullanılarak anlatılmalıdır. 19

SORU 8 Orman Genel Müdürlüğü ormanların korunmasında; geliştirilmesinde ve halkın hizmetine sunulmasında; Sayı Yüzde Başarılıdır 1264 75,96 Başarısızdır 400 24,04 Orman Genel Müdürlüğü ormanların korunmasında, geliştirilmesinde ve halkın hizmetine sunulmasında "başarılıdır" cevabını verenlerin oranı %75,9'dur. Bu sonuç bir önceki sorunun cevaplarıyla karşılaştırıldığında, birbirini destekler neticedir. Burada OGM hakettiği bir yerdedir. 20

SORU 9 Neden başarısızdır? Sayı Yüzde Ormanlara bakılmıyor 83 29,3 Devamlı yangın çıkıyor 40 14,1 150 53,0 Yapılaşma sorunu 4 1,4 Diğer 6 2,1 283 100,0 Ağaçlandırma yok, ilgi gösterilmiyor Toplam OGM'yi "başarısız" bulan %24'lük grup içerisinde "ağaçlandırma yok, ilgi gösterilmiyor" diyenlerin oranı %53 ile en büyük dilimi oluşturmaktadır. "Ormanlara bakılmadığı"nı söyleyenlerin oranı %30, "devamlı yangın çıktığı"nı, söylenenlerin oranı ise %15'dir. OGM, "ağaçlandırma yok, ilgi gösterilmiyor" diyen kesime, yaptığı yüz bin hektarları bulan ağaçlandırma çalışmalarını anlatacak yeni yollar bulmalıdır. 21

SORU 10 Orman vasfını kaybetmiş orman alanlarının (2B) orman dışına çıkarılarak, bu arazileri kullananlara satılmasını nasıl karşılıyorsunuz? Yapılan doğrudur, onaylıyorum Yapılan yanlıştır, onaylamıyorum Sayı Yüzde 564 1094 34,02 65,98 Orman vasfını kaybetmiş orman alanlarının(2b) orman dışına çıkarılarak, bu arazileri kullananlara açılmasını onaylayanların oranı %34'tür. İzmir halkı, orman vasfını kaybetmiş alanların, kullanıcılarına açılmasına büyük oranda karşıdır. İzmir OBM çevresinde 2B alanlarının mevcut durumu ve kullananlara açılması konularında ciddi bir algı yönetimi çalışması yapmak gerekmektedir. Aksi takdirde 2B meselesi hem OBM, hem de OGM için Ege Bölgesi'nde olumsuz algı oluşturacak, yapılacak diğer algı düzeltme faaliyetlerini de negatif anlamda etkileyecektir. 22

SORU 11 Orman arazilerinin ağaçlık olmayan boş alanlarının özel şahıslara tahsis edilerek, bunların özel ağaçlama yapmalarını (ceviz, badem vs.) onaylıyor musunuz? Onaylıyorum Onaylamıyorum Sayı Yüzde 1320 79,52 340 20,48 Orman arazilerinin ağaçlık olmayan boş alanlarının özel şahıslara tahsis edilerek, bunların özel ağaçlama yapmalarını (ceviz, badem vs.) onaylayanların oranı %79,5'tir. Boş orman alanlarının özel ağaçlandırma için tahsis edilmesi, toplumun büyük kesimlerince onaylanmaktadır. Yüzde 80'e yakın oranda toplumumuzun bu konuyu onaylaması, OGM'nin bu konudaki algı yönetimini başarıyla yaptığını göstermektedir. 23

SORU 12 Neden onaylamıyorsunuz? Rant meselesi Tekrar ağaçlandırma yapılmalı Diğer Toplam Sayı Yüzde 30 16,8 143 79,9 6 3,4 179 100,0 Orman arazilerinin ağaçlık olmayan boş alanlarının özel şahıslara tahsis edilerek, bunların özel ağaçlama yapmalarını (ceviz, badem vs.) onaylamayanlar %20'lik küçük bir kitleyi oluşturmaktadır. Onaylamayan kitlenin küçük bir kısmı (%17) konuyu bir rant meselesi olarak değerlendirmektedir. Büyük bir kısmı ise bu alanlara yeniden ağaçlandırma yapılmasını istemektedir. Bu konuda küçük bir kitlenin muhalefet etmesi, OGM'nin algı yönetimindeki başarısına gölge düşürmez. 24

SORU 13 Ormanda piknik yaptınız mı, yaptıysanız ne kadar sıklıkla piknik yapıyorsunuz? Yapmadım Haftada bir defa gidiyorum Ayda bir defa gidiyorum Yılda bir defa gidiyorum Sayı Yüzde 336 95 390 840 20,23 5,72 23,48 50,57 Ormanda piknik yapmadığını belirtenlerin oranı %20'dir. Yılda bir defa piknik yapanların oranı %50,5, haftada bir defa yapanların oranı %5,7, ayda bir defa piknik yapanların oranı ise %23,5'dir. "Ormanda piknik yaptınız mı?" sorusunda verilen cevaplar ilginç bulunmuştur. Ormanda hiç piknik yapmayanların oranı %20 ve yılda bir defa piknik yapanların%50'lik oranı birlikte düşünüldüğünde, halkın büyük bir kısmı piknik alanlarından istifade edememektedir. OBM bu konuda yeni projeler geliştirmeli, halkımızın ormanla daha çok buluşmasını sağlayacak yöntemler bulmalıdır. 25

SORU 14 Ormanda niçin daha sık piknik yapmıyorsunuz? Piknik yerleri yetersiz, çok kalabalık Giriş paralı olduğu için gitmiyorum Gidecek vasıtam olmadığından gidemiyorum Vaktim olmadığından gidemiyorum Sayı Yüzde 358 120 269 871 22,13 7,42 16,63 53,83 Ormanda daha sık piknik yapamama nedeni olarak vakti olmadığını belirtenlerin oranı %53,8'dir. Araç olmadığı için daha sık piknik yapamayanların oranı %16,6'dır. Piknik yerlerini yetersiz ve kalabalık bulanların oranı da %22 ile dikkat çekici büyüklüktedir. OBM bu oranı göz önünde bulundurarak piknik yerlerinin düzenlenmesi ve işletilmesini yeniden ele almalıdır. Gidecek vasıtası olmadığı için ormana ulaşamayan vatandaşlarımızla ilgili olarak belediye ve diğer kuruluşlarla işbirliği yapılmalı, vatandaşların piknik yerlerinden faydalanmalarının önü açılmalıdır. 26

SORU 15 Orman Genel Müdürlüğü veya Orman İşletme Müdürlüğünde hiç işiniz oldu mu? Evet Hayır Sayı Yüzde 247 1407 14,93 85,07 Orman Genel Müdürlüğü veya Orman İşletme Müdürlüğüne herhangi bir iş için gittiğini belirtenlerin oranı %14,9'dur. Diğer kurumlarla mukayese edildiğinde OGM'nin toplumsal iş hacmi düşüktür. OGM daha ziyade şehir dışı alanlarla çalıştığından kent merkezleriyle daha az ilgilidir. 27

SORU 16 Orman teşkilatında işinizle ne kadar ilgilenildi ve size yeterli ilgi gösterildi mi? İşim çabuk bitti ve bana yeteri ilgiyi gösterdiler Çok uzun sürdü, gerekli ilgiyi göstermediler Çok ilgisiz, tepeden bakan bir tutumla karşılaştım Diğer Sayı Yüzde 108 65 55 11 45,19 27,2 23,0 4,6 Orman teşkilatına işi için gidenlerin %45,2'si "işim çabuk bitti ve bana yeterli ilgiliyi gösterdiler" cevabını vermiştir. OBM'de işi olanların yarıya yakını kendilerine gösterilen ilgi ve muameleden memnundur. Diğer taraftan, "çok uzun sürdü, gerekli ilgiliyi göstermediler" ve "çok ilgisiz, tepeden bakan bir tutumla karşılaştım" diyenler birlikte düşünüldüğünde yine %50'yi geçen bir orana ulaşmaktadır. Bu oranlar ortalama bir başarı grafiği oluşturmaktadır. Kamu hizmeti veren bir kurum olarak orman teşkilatı çalışanları, vatandaşa gerekli ilgiyi göstermek, onları işleri konusunda ikna etmek durumundadır. Bu durum teşkilattaki eğitim eksikliğini göstermektedir. Teşkilat mensupları vatandaşla ilişkiler konusunda çok daha iyi eğitilmelidir. 28

SORU 17 Ülkemizde ormanların mülkiyeti kime aittir? Devlete Hükümete Orman Genel Müdürlüğüne Şahıslara Sayı Yüzde 1053 121 405 37 65,16 7,49 25,06 2,29 Ülkemizde ormanların mülkiyetinin devlete ait oldugunu belirtenlerin oranı %65, Orman Genel Müdürlüğüne ait olduğunu belirtenlerin oranı %25'dir. Burada "Devlet" ve "OGM" algısı aynı kabul edildiğinde, %90 ile "ormanların devlete ait olduğu" algısı yerleşmiştir. 29

SORU 18 Size göre ülkemizde ormanlar azalıyor mu, çoğalıyor mu? Azalıyor, gittikçe yok oluyor Çoğalıyor, gittikçe artıyor Aynı kalıyor, ne azalıyor ne çoğalıyor İlgilenmiyorum Sayı 1219 94 256 92 Yüzde 73,39 5,66 15,41 5,54 Ülkemizde "ormanların gittikçe azaldığını ve yok olduğunu" belirtenlerin oranı %73,4'tür. "Çoğaldığını" söyleyenlerin oranı ise sadece %5'tir. Ülkemiz ormanlarını alan ve servet olarak artıran ender ülkelerden biridir. "Ormanların azaldığı" algısı, OGM açısından üzerinde dikkatle durulması, düşünülmesi gereken bir durumdur. Bu durumda resmi beyanatların ötesinde, ormancılık dışı toplum liderlerinin ve STÖ'lerin gerçeği belirtmeleri toplum üzerinde daha etkili olabilir. Bu nedenle OGM, STÖ ve toplum liderleriyle daha sıkı ilişki içinde olmalı, mesajlarını kendisi dışında bu kurum ve kişilere verdirmelidir. 30

SORU 19 Sizce orman yangınlarının çıkış sebebi nedir? Sayı Yüzde İnsanlar kasten ormanı yakıyor İnsanların dikkatsizlikleri nedeniyle kaza ile yangın çıkıyor 426 25,68 640 38,58 Bilinmeyen sebeplerden yangın çıkıyor 268 16,15 45 2,71 258 15,55 22 1,33 Anız yakma sebebiyle çıkıyor Arazi açmak için yangın çıkarılıyor Enerji hatlarının birbirine değmesinden yangın çıkıyor Orman yangınlarının "insanların dikkatsizliği nedeniyle" olduğunu söyleyenlerin oranı %38,6'dır. "İnsanların kasten ormanları yaktığını" söyleyenlerin oranı %25,7'dir. %25'lik kasten yakma seçeneği, %15'lik" arazi açmak için yangın çıkarılıyor" seçeneğiyle birlikte düşünüldüğünde, %yüzde 40'lık bir "kasıt" oranına ulaşılmaktadır ki, bu oran son derece düşündürücüdür. 31

SORU 20 Yanan orman arazileri, yangın sonrasında ne yapılıyor? Yeniden ağaçlandırılarak ormana kazandırılıyor Bu araziler güçlü kişilere veriliyor Olduğu gibi bırakılarak kaderine terk ediliyor Fikrim yok Sayı Yüzde 557 406 316 368 33,82 24,65 19,19 22,34 Yanan orman arazilerinin, yangın sonrasında "yeniden ağaçlandırılarak ormana kazandırıldığını" belirtenlerin oranı %33,8, bu konuda fikri olmayanların oranı %22,3'tür. "Olduğu gibi bırakılarak kaderine terk ediliyor" diyenler ile "güçlü kişilere veriliyor" diyenlerin %45'lik toplam oranı son derece yüksektir. Toplumun neredeyse yarısı, yanan alanların yeniden ağaçlandırıldığına inanmamaktadır. Yanan alanlarla ilgili algı yanlışlığı-eksikliği üzerinde mutlaka çalışılmalı, yanan alanların bir metrekaresinin bile hiç kimseye verilmediği, mutlaka ve derhal ağaçlandırıldığı kamuoyuna etkin bir şekilde anlatılmalıdır. Bu algının düzeltilmesi, ormanı yakarak arazi açabileceğini ya da arsa kazanabileceğini düşünen kötü niyetli kişilere karşı caydırıcı bir etki de oluşturacaktır. 32

SORU 21 Orman yangınıyla karşılaştığınızda aşağıdaki numaralardan hangisini çevirerek, yangından Orman Genel Müdürlüğünü haberdar edersiniz? Sayı Alo 155 Alo 110 Alo 177 Alo 156 70 304 1169 96 Yüzde 4,27 18,55 71,32 5,86 Orman yangınıyla karşılaşıldığında "alo 177" numarasının aranması gerektiğini belirtenlerin oranı %71,3'tür. "Alo 177" deneklerin büyük bir çoğunluğunca bilinmektedir. OGM "alo 177"nin duyurulması konusunda başarılıdır. 33

SORU 22 Orman yangınlarını söndürmede en etkili kuruluş hangisidir? Çevre belediyeler Orman Genel Müdürlüğü İtfaiye Türk Silahlı Kuvvetleri ve Jandarma Sayı 92 473 963 121 Yüzde 5,58 28,68 58,4 7,34 Orman yangınlarını söndürmede en etkili kuruluş hangisidir? sorusuna Orman Genel Müdürlüğü cevabı verenlerin oranı yüzde 28'dir. Ancak, yüzde 58'lik bir oranda da, itfaiye cevabı verilmektedir. Burada, halkımızın yangını itfaiye söndürür genel kanaatinin etkili olduğu düşünülmektedir. İtfaiye den kastedilenin Orman Genel Müdürlüğü yangınla mücadele birimleri mi, yoksa Orman Genel Müdürlüğü dışındaki birimler mi olduğu muğlâktır. Çevre belediyeler ve Türk Silahlı Kuvvetleri ve Jandarma seçeneklerinin düşük oranlarda kalması, halkımızın Orman Genel Müdürlüğü Yangınla Mücadele birimlerini de itfaiye olarak değerlendirdiği ve ifade ettiğini akla getirmektedir. Yine "Orman Genel Müdürlüğü hangi işleri yapar" sorusuna yüksek oranlı verilen "orman yangınlarını söndürür" cevabı, OGM yangınla mücadele birimlerinin itfaiye olarak algılandığına işaret etmektedir. Yaptığımız odak grup toplantılarında bir OGM personeli biz canımızı dişimiz takarak yangınlarla mücadele ediyoruz, çevre belediyelerden 1-2 itfaiye aracı gelip yol kenarında duruyor, millet de yangını onlar söndürdü sanıyor ifadesini kullanmıştır. Bu personel, orman yangınlarıyla mücadele eden kurumun OGM olduğunun halkımız tarafından bilinmediğini düşünmekte, doğrusunun halka anlatılması gerektiğine inanmaktadır. OGM, orman yangınlarıyla mücadele birimlerinde çok karmaşık bir terminoloji kullanmaktadır. Bu terminoloji basitleştirilerek, orman itfaiyesi markası oluşturulmalıdır. Bu sayede, OGM personeli ve halkımızdaki algı karışıklığının önüne geçilebilecektir. 34

SORU 23 Meşe, çam, göknar, kayın gibi orman ağacı fidanlarını hangi kurum yetiştirir? Sayı Ziraat İşleri Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Karayolları Genel Müdürlüğü Tema Vakfı 447 672 105 430 Yüzde 27,03 40,63 6,35 26.00 Meşe, çam, göknar, kayın gibi orman ağacı fidanlarını yetiştiren kurumun OGM olduğunu belirtenlerin oranı %40, Tema Vakfı olduğunu belirtenlerin oranı %26'dır. Soruda özellikle "orman ağacı" belirtilmesine rağmen bu oranların çıkması, OGM'nin bu konuda da algı yönetimini başaramadığını göstermektedir. Yüzmilyonlarca fidan yetiştiren bir teşkilatın kendini anlatamaması, algı yönetimini uygulamaya aktaramadığının delilidir. OGM bu konuda da toplum önderlerini, STÖ'leri ve medyayı fidanlıklara taşımalı, yetiştirdiği fidanları onlar vasıtasıyla topluma göstermelidir. İnsanımızın gördüğüne inandığı hiç bir zaman unutulmamalıdır. 35

SORU 24 Topraklarımızı yağmur ve rüzgarın yok ettiği erozyonu önleyici hizmetleri kim yapar? Ziraat mühendisleri Orman mühendisleri Maden mühendisleri Tema Vakfı gibi sivil toplum kuruluşları Sayı Yüzde 369 712 60 501 22,47 43,36 3,65 30,51 Topraklarımızı yağmur ve rüzgârın yok ettiği erozyonu önleyici hizmetleri orman mühendislerinin yaptığını belirtenlerin oranı %43, ziraat mühendislerinin yaptığını ifade edenlerin oranı %22'dir. Erozyon konusu toplumca bilinmektedir. OGM bu konuda birçok çalışmaya imza atmıştır. Ancak burada da kendini anlatamama vardır. Çakıt Projesi dünya çapında başarı kazanmış bir uygulamadır. Ancak bu Projeden haberdar olan çok az bir kitle vardır. Araştırmamızda deneklerin %43'ü erozyonu önleyici hizmeti yapan kuruluş olarak OGM'yi algılamışlardır. Ancak Tema Vakfı ve ziraat mühendisleri birlikte düşünüldüğünde %53'lük bir orana ulaşılmaktadır ki, bu yüksek oran erozyon konusunda OGM çalışmalarının vatandaşa daha iyi anlatılması gerektiğini göstermektedir. 36

SORU 25 Milyonlarca ağaç dikerek, ormanlar kurarak, ülkemizi yeşillendiren sizce hangi kurumdur? Tema Vakfı Karayolları Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Sayı Yüzde 867 105 624 54 52,55 6,36 37,82 3,27 Milyonlarca ağaç dikerek, ormanlar kurarak, ülkemizi yeşillendiren kurumun Tema Vakfı olduğunu ifade edenlerin oranı %52, OGM olduğunu belirtenlerin oranı %37'dir. Ağaçlandırma konusu ele alındığında algı tamamen farklı istikamettedir. Tema Vakfı hemen hemen hiç ağaçlama yapmadığı halde, en çok ağaçlama yapan kurum olarak algılanmaktadır. Yüzbinlerce hektar ağaçlama yapan OGM ise Tema Vakfının gerisinde kalmaktadır. Bu durum OGM çalışanlarının morallerini bozmaktadır. İşte bu noktada algı yönetiminin önemi ortaya çıkmaktadır. OGM her türlü aracı kullanarak algı yönetimini sağlamalıdır. Bu konuda değişik ülke orman teşkilatlarının yaptıklarına bir göz atmakta yarar vardır. Diğer ülke uygulamalarından ülkemizle çakışan şartlarda olanları ülkemizde de gerçekleştirebilir, onlardan esinlenerek kendi özgün uygulamalarımızı geliştirebiliriz. 37

SORU 26 Ormanları ve ormanlardaki yaban hayatını kim korur? Sayı Yüzde Polis 112 6,76 Jandarma 293 17,67 Orman muhafaza memuru 1210 72,98 43 2,59 Belediye zabıtası Ormanları ve ormanlardaki yaban hayatını "orman muhafaza memuru"nun koruduğunu söyleyenlerin oranı %73'dür. Ormancı denildiğinde halkın algısında orman muhafaza memuru vardır. Bu nedenle toplum orman muhafaza memuru ve ormancıyı birleştirmektedir. "Ormanları ormancılar korur" algısı yüksek oranda toplum bilincine yerleşmiştir. 38

SORU 27 Sizce ormanların yönetiminde siyasi tercihler etkili oluyor mu? Sayı Evet, siyasiler müdahale ediyor Hayır, siyasiler karışmıyor Siyasiler kısmen etkili Fikrim yok 603 205 415 437 Yüzde 36,33 12,35 25 26,33 Ormanların yönetiminde siyasi tercihlerin etkili olduğunu belirtenlerin oranı %36, siyasilerin karışmadığını belirtenlerin oranı %12, bu konuda fikri olmayanların oranı ise %26'dır. Toplum, siyasetin ormanların yönetiminde etkili olduğuna inanmaktadır. 39

ANKET CEVAPLARININ EĞİTİM, YAŞ ve GELİR DÜZEYİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ALGI ARAŞTIRMASI İZMİR ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ARA RAPORU

Eğitim durumuna göre; aşağıda harf sembollerle okuyacağım kurumlardan hangilerini tanıyorsunuz? İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi Biliyor Bilmiyor 42,3 57,7 56,4 43,6 61,9 38,1 62,2 37,8 Biliyor Bilmiyor 62,2 37,8 75,6 24,4 88,4 11,6 58,1 41,9 Biliyor Bilmiyor 35,9 64,1 42,6 57,4 60,8 39,2 5,6 94,4 Biliyor Bilmiyor 37,5 62,5 50,8 49,2 58,3 41,7 59,5 40,5 Biliyor Bilmiyor 96,2 3,8 97,0 3,0 98,4 1,6 97,3 2,7 Halkla doğrudan ilişkileri nedeniyle PTT'nin tanınırlık oranı oldukça yüksektir. 43

Yaş durumuna göre; aşağıda harf sembollerle okuyacağım kurumlardan hangilerini tanıyorsunuz? 18-30 31-45 46-60 61 + Biliyor Bilmiyor 52,5 47,5 57,2 42,8 66,3 33,7 38,3 61,7 Biliyor Bilmiyor 78,8 21,2 76,6 23,4 73,0 27,0 64,3 35,7 Biliyor Bilmiyor 42,9 57,1 54,0 46,0 51,7 48,3 35,0 65,0 Biliyor Bilmiyor 49,8 50,2 53,2 46,8 52,1 47,9 44,7 55,3 Biliyor Bilmiyor 97,1 2,9 97,5 2,5 97,8 2,2 95,7 4,3 Yaş gruplarına göre bakıldığında, 61 yaş ve üstündekilerin farklılıkları PTT üzerinde yoğunlaşmakta ve % 97,1'lere ulaşmaktadır. 44

Eğitim durumuna göre; Türkiye için en faydalı iş yapan kuruluş aşağıdakilerden hangisidir? İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi Posta İşleri Genel Müdürlüğü Karayolları Genel Müdürlüğü Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü 22,5 32,0 11,3 19,0 15,1 27,8 29,6 13,1 11,7 17,7 22,0 32,7 12,7 13,9 18,8 33,3 2,8 8,3 47,2 8,3 Tüm eğitim gruplarındaki bireylerin Orman Genel Müdürlüğünü konusundaki farkındalığı düşüktür. 45

Eğitim durumuna göre Orman Genel Müdürlüğü ormanların korunmasında, geliştirilmesinde ve halkın hizmetine sunulmasında; İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi Başarılıdır Başarısızdır 77,6 22,4 77,8 22,2 70,5 29,5 100,0 100,0 Tüm eğitim düzeyindeki bireyler, Orman Genel Müdürlüğünü ormanların korunmasında, geliştirilmesinde ve halkın hizmetine sunulmasında başarılı bulmaktadır. 46

Eğitim durumuna göre orman vasfını kaybetmiş orman alanlarının (2B) orman dışına çıkarılarak, bu arazileri kullananlara satılmasını nasıl karşılıyorsunuz? İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi Yapılan doğrudur, onaylıyorum Yapılan yanlıştır, onaylamıyorum 41,2 58,8 33,7 66,3 30,3 69,7 45,9 54,1 Orman vasfını kaybetmiş orman alanlarının(2b) orman dışına çıkarılarak, bu arazileri kullananlara satılmasını onaylayan ilkokul mezunlarının oranı % 41,2, üniversite mezunlarının oranı % 30,3'dür. 47

Gelir durumuna göre orman vasfını kaybetmiş orman alanlarının (2B) orman dışına çıkarılarak, bu arazileri kullananlara satılmasını nasıl karşılıyorsunuz? 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+TL İşsiz Yapılan doğrudur, onaylıyorum Yapılan yanlıştır onaylamıyorum 32,0 68,0 33,1 66,9 33,5 66,5 50,0 50,0 39,0 61,0 Tüm gelir gruplarındaki kişiler orman vasfını kaybetmiş orman alanlarının(2b) orman dışına çıkarılarak, bu arazileri kullananlara satılmasını onaylamamaktadır. 48

Eğitim durumuna göre orman arazilerinin ağaçlık olmayan boş alanlarının özel şahıslara tahsis edilerek, bunların özel ağaçlama yapmalarını (ceviz, badem vs.) onaylıyor musunuz? Onaylıyorum Onaylamıyorum İlkokul Lise 77,7 22,3 82,9 17,1 Üniversite Okula gitmedi 74,4 25,6 86,5 13,5 Tüm eğitim düzeylerindeki bireyler, orman arazilerinin ağaçlık olmayan boş alanlarının özel şahıslara tahsis edilerek, bunların özel ağaçlama yapmalarını (ceviz, badem vs.) onaylamaktadır. 49

Gelir durumuna göre orman arazilerinin ağaçlık olmayan boş alanlarının özel şahıslara tahsis edilerek, bunların özel ağaçlama yapmalarını (ceviz, badem vs.) onaylıyor musunuz? 500-1000 TL 1001-3000 TL 3001-5000 TL 5001+ TL İşsiz Onaylıyorum Onaylamıyorum 77,8 22,2 80,3 19,7 76,9 23,1 81,8 18,2 79,8 20,2 Tüm gelir düzeylerindeki bireyler, orman arazilerinin ağaçlık olmayan boş alanlarının özel şahıslara tahsis edilerek, bunların özel ağaçlama yapmalarını (ceviz, badem vs.) onaylamaktadır. 50

Eğitim durumuna göre; ormanda piknik yaptınız mı, yaptıysanız ne kadar sıklıkla piknik yapıyorsunuz? Yapmadım Haftada bir defa gidiyorum Ayda bir defa gidiyorum Yılda bir defa gidiyorum İlkokul Lise 19,7 8,3 20,7 51,4 19,3 5,8 23,4 51,5 Üniversite Okula gitmedi 21,3 4,1 24,6 50,0 34,3 8,6 20,0 37,1 Hiç okula gitmemiş kişilerde hiç piknik yapmama oranı % 34,3 üniversite mezunlarında bu oran % 21,3'dur. 51

Gelir durumuna göre; ormanda piknik yaptınız mı, yaptıysanız ne kadar sıklıkla piknik yapıyorsunuz? 500-1000 TL 1001-3000 TL 3001-5000 TL 5001+TL İşsiz Yapmadım Haftada bir defa gidiyorum Ayda bir defa gidiyorum Yılda bir defa gidiyorum 22,5 7,7 21,0 48,8 20,4 5,3 24,3 50,1 18,5 8,3 24,8 48,4 22,7 9,1 18,2 50,0 17,8 3,1 24,0 55,1 Tüm gelir gruplarında yılda bir defa piknik yapanların oranı %50'ye yakındır. 52

Ormanda piknik yaptınız mı, yaptıysanız ne kadar sıklıkla piknik yapıyorsunuz ve ormanda niçin daha sık piknik yapmıyorsunuz? sorularının çapraz sonuçları Yapmadım Haftada bir defa Ayda bir defa Yılda bir defa gidiyorum gidiyorum gidiyorum Piknik yerleri yetersiz, çok kalabalık Giriş paralı olduğu için gitmiyorum Gidecek vasıtam olmadığından gidemiyorum Vaktim olmadığından gidemiyorum 27,8 10,5 33,6 8,0 19,5 4,8 10,9 3,6 20,2 41,5 18,9 39,5 23,0 52,6 14,8 70,7 Hiç piknik yapmamış olan bireyler "vakit olmadığı için" piknik yapamadığını belirtmiştir. 53

Eğitim durumuna göre; ormanda niçin daha sık piknik yapmıyorsunuz? İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi Piknik yerleri yetersiz, çok kalabalık 18,0 Giriş paralı olduğu için gitmiyorum 24,1 Gidecek vasıtam olmadığından gidemiyorum 20,0 Vaktim olmadığından gidemiyorum 37,8 14,4 16,1 21,3 48,1 16,4 12,6 13,5 57,5 16,7 35,7 23,8 23,8 Hiç okula gitmemiş bireylerin % 35,7'si "piknik alanları paralı" olduğu için daha sık piknik yapamadığını belirtmiştir. 54

Gelir durumuna göre ormanda niçin daha sık piknik yapmıyorsunuz? sorusunun çapraz sonuçları 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+TL İşsiz Piknik yerleri yetersiz, çok kalabalık Giriş paralı olduğu için gitmiyorum Gidecek vasıtam olmadığından gidemiyorum Vaktim olmadığından gidemiyorum 22,1 22,1 28,1 9,5 20,6 7,4 7,2 5,2 19,0 7,8 17,8 14,1 14,4 14,3 20,6 52,7 56,6 52,3 57,1 51,0 1001-3000 TL gelir grubundaki bireylerin % 56'sı "vakit olmadığından pikniğe" gidemediğini belirtmiştir. 55

Orman Genel Müdürlüğü veya Orman İşletme Müdürlüğünde hiç işiniz oldu mu? sorusuna; eğitim durumuna göre cevap verenler Evet Hayır İlkokul 25,8 74,2 Lise 16,8 83,2 Üniversite Okula gitmedi 16,6 22,0 83,4 78,0 İlkokul mezunu bireylerin % 25,8'inin Orman Genel Müdürlüğü veya Orman İşletme Müdürlüğünde işi olmuştur. 56

Orman Genel Müdürlüğü veya Orman İşletme Müdürlüğünde hiç işiniz oldu mu? sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000 TL Evet Hayır 13,6 86,4 1001-3000 TL 14,2 85,8 3001-5000 TL 20,1 79,9 5001+TL İşsiz 36,4 63,6 14,5 85,5 3001-5000 TL gelir grubundaki bireylerin %20,1'inin Orman Genel Müdürlüğü veya Orman İşletme Müdürlüğünde işi olmuştur. 57

Orman teşkilatında işinizle ne kadar ilgilenildi ve size yeterli ilgi gösterildi mi? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler İlkokul İşim çabuk bitti ve bana yeteri ilgiyi gösterdiler 43,3 Çok uzun sürdü, gerekli ilgiyi göstermediler 23,3 Çok ilgisiz, tepeden bakan bir tutumla karşılaştım 30,0 Diğer 3,3 Lise 41,7 24,2 27,5 6,7 Üniversite Okula gitmedi 51,2 32,1 14,3 2,4 33,3 33,3 33,3 0,0 OGM personeli ile halk arasındaki iletişimin eğitim düzeyi ile yakın ilişkisi tabloda görülmektedir. 58

Orman teşkilatında işinizle ne kadar ilgilenildi ve size yeterli ilgi gösterildi mi? sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+TL İşsiz İşim çabuk bitti ve bana yeterli ilgiyi gösterdiler Çok uzun sürdü, gerekli ilgiyi göstermediler Çok ilgisiz, tepeden bakan bir tutumla karşılaştım Diğer 42,0 48,2 51,6 62,5 38,3 34,0 24,7 22,6 37,5 26,7 20,0 4,0 23,5 3,5 22,6 3,2 0,0 0,0 26,7 8,3 Genelde tüm gelir gruplarındaki ilgi ortalama bir iletişim başarısına işaret etmektedir. 59

Ülkemizde ormanların mülkiyeti kime aittir? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler İlkokul Devlete Hükümete Orman Genel Müdürlüğüne Şahıslara 56,8 11,9 28,1 3,2 Lise 66,3 6,6 24,7 2,4 Üniversite Okula gitmedi 68,8 5,9 23,7 1,6 54,1 13,5 29,7 2,7 Hiç okula gitmemiş bireylerin % 54'ü, üniversite mezunlarının % 68,8'i ormanların mülkiyetinin devlete ait olduğunu belirtmiştir. 60

Size göre ülkemizde ormanlar azalıyor mu, çoğalıyor mu? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi 72,5 71,4 78,1 52,8 Azalıyor, gittikçe yok oluyor 7,2 5,3 5,6 Çoğalıyor, gittikçe artıyor 5,3 12,2 11,1 Aynı kalıyor, ne azalıyor ne çoğalıyor 15,1 17,9 5,2 4,3 30,6 İlgilenmiyorum 5,4 Tüm eğitim gruplarındaki bireyler ormanların gittikçe azaldığını, yok olduğunu belirtmişlerdir. 61

Size göre ülkemizde ormanlar azalıyor mu, çoğalıyor mu? sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+TL İşsiz Azalıyor, gittikçe yok oluyor Çoğalıyor, gittikçe artıyor Aynı kalıyor, ne azalıyor ne çoğalıyor İlgilenmiyorum 75,6 7,7 73,8 4,7 71,5 1,9 63,6 18,2 71,3 6,7 11,9 4,8 16,5 5,0 20,9 5,7 4,5 13,6 15,7 6,4 Tüm gelir gruplarındaki bireyler, ormanların gittikçe azaldığını, yok olduğunu düşünmektedirler. 62

Sizce orman yangınlarının çıkış sebebi nedir? sorusuna yaş durumuna göre cevap verenler İnsanlar kasten ormanı yakıyor İnsanların dikkatsizlikleri nedeniyle kaza ile yangın çıkıyor Bilinmeyen sebeplerden yangın çıkıyor Anız yakma sebebiyle çıkıyor Arazi açmak için yangın çıkarılıyor Enerji hatlarının birbirine değmesinden yangın çıkıyor 18-30 31-45 46-60 61+ 24,7 26,4 24,9 39,1 39,6 13,7 2,8 17,6 38,9 16,7 2,5 14,5 35,6 24,9 2,5 11,4 37,0 8,7 4,3 8,7 1,6 1,0 0,7 2,2 Bu tablo da diğer tablolarla örtüşmektedir. Burada da dikkatsizlik nedeniyle yangın çıkıyor seçeneği tüm yaş gruplarında en yüksek orana sahiptir. 63

Sizce orman yangınlarının çıkış sebebi nedir? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler İlkokul İnsanlar kasten ormanı yakıyor, İnsanların dikkatsizlikleri nedeniyle kaza ile yangın çıkıyor Bilinmeyen sebeplerden yangın çıkıyor Anız yakma sebebiyle çıkıyor, Arazi açmak için yangın çıkarılıyor, Enerji hatlarının birbirine değmesinden yangın çıkıyor Lise Üniversite Okula gitmedi 26,2 25,8 25,2 22,2 42,1 17,2 1,4 12,1 38,9 16,3 2,9 14,5 36,9 15,4 3,2 18,5 30,6 16,7 2,8 22,2 1,0 1,6 0,8 5,6 Tüm eğitim grupları soruya en yüksek oranda dikkatsizliğin sebep olduğunu belirtmiştir. 64

Sizce orman yangınlarının çıkış sebebi nedir? sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+TL İşsiz İnsanlar kasten ormanı yakıyor İnsanların dikkatsizlikleri nedeniyle kaza ile yangın çıkıyor Bilinmeyen sebeplerden yangın çıkıyor Anız yakma sebebiyle çıkıyor Arazi açmak için yangın çıkarılıyor Enerji hatlarının birbirine değmesinden yangın çıkıyor 24,8 26,7 25,9 27,3 22,6 38,9 39,6 40,5 27,3 38,7 16,8 1,6 17,3 15,9 2,3 14,8 17,1 4,4 12,0 27,3 15,4 3,8 9,1 16,4 0,5 0,6 9,1 3,1 Bu tabloda gelir düzeyleri farklılık gösterse de dikkatsizlik seçeneği en yüksek düzeyde algılanmaktadır. 65

Yanan orman arazileri, yangın sonrasında ne yapılıyor? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler Yeniden ağaçlandırılarak ormana kazandırılıyor Bu araziler güçlü kişilere veriliyor Olduğu gibi bırakılarak kaderine terk ediliyor Fikrim yok İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi 32,4 21,4 35,2 23,9 33,5 27,2 13,9 30,6 17,9 28,3 19,6 21,2 19,8 19,4 16,7 38,9 Eğitim düzeylerindeki farklılığa rağmen "yeniden ağaçlandırılıyor" seçeneği en yüksek orana sahiptir. 66

Yanan orman arazileri, yangın sonrasında ne yapılıyor? sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+TL İşsiz Yeniden ağaçlandırılarak ormana kazandırılıyor Bu araziler güçlü kişilere veriliyor Olduğu gibi bırakılarak kaderine terk ediliyor Fikrim yok 28,5 33,0 39,9 33,3 37,8 28,7 24,8 26,6 19,0 19,5 18,9 23,9 19,8 22,4 15,2 18,4 9,5 38,1 20,2 22,4 Bu tablo da diğerlerini desteklemekte ve algının en yüksek düzeyde "yeniden ormana kazandırıldığı" seçeneği her gelir düzeyinde önemli oranda görülmektedir. 67

Orman yangınıyla karşılaştığınızda aşağıdaki numaralardan hangisini çevirerek, yangından Orman Genel Müdürlüğünü haberdar edersiniz? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler Alo 155 Alo 110 Alo 177 Alo 156 İlkokul 7,1 19,6 66,4 6,8 Lise 4,8 20,3 69,4 5,5 Üniversite Okula gitmedi 2,0 16,2 2,8 76,5 86,1 5,3 11,1 Tüm eğitim düzeylerinde ALO 177 orman yangın hattı eşit oranlarda ve yüksek düzeyde bilinmektedir. OGM'nin bu konuda başarılı olduğu açık bir şekilde ortadadır. 68

Orman yangınlarını söndürmede en etkili kuruluş hangisidir? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler İlkokul Lise Üniversite Çevre belediyeler Orman Genel Müdürlüğü İtfaiye Türk Silahlı Kuvvetleri ve Jandarma 4,9 29,0 60,8 5,2 6,4 27,2 59,5 6,9 4,7 32,2 54,2 8,9 Okula gitmedi 5,6 19,4 69,4 5,6 Tüm eğitim gruplarındaki bireyler, OGM ve itfaiye seçeneklerini birlikte düşünmektedirler. 69

Orman yangınlarını söndürmede en etkili kuruluş hangisidir? sorusuna yaş durumuna göre cevap verenler Çevre belediyeler Orman Genel Müdürlüğü İtfaiye Türk Silahlı Kuvvetleri ve Jandarma 18-30 31-45 46-60 6,3 28,9 57,7 7,1 4,3 29,3 59,1 7,3 5,4 27,5 60,9 6,2 61+ 4,3 30,4 45,7 19,6 Tüm yaş gruplarında itfaiye seçeneğinin yüksek oranda çıkması bu konuda bir algı karışıklığının varlığına işaret etmektedir. 70

Meşe, çam, göknar, kayın gibi orman ağacı fidanlarını hangi kurum yetiştirir?sorusuna yaş durumuna göre cevap verenler Ziraat İşleri Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Karayolları Genel Müdürlüğü Tema Vakfı 18-30 31-45 46-60 61+ 28,1 38,3 5,1 27,8 25,4 41,3 7,2 25,4 24,5 44,7 9,6 20,2 29,8 42,6 2,1 25,5 Orman Genel Müdürlüğünün fidan yetiştirme konusundaki algısı tüm yaş gruplarında düşüktür. 71

Meşe, çam, göknar, kayın gibi orman ağacı fidanlarını hangi kurum yetiştirir? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler İlkokul Ziraat İşleri Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Karayolları Genel Müdürlüğü Tema Vakfı 27,1 44,0 5,8 23,0 Lise Üniversite Okula gitmedi 28,4 38,3 6,6 26,6 26,1 41,3 6,5 26,1 35,1 40,5 24,3 Bu tabloda yüksek oranda OGM seçeneğinin işaretlenmesi sevindiricidir. 72

Meşe, çam, göknar, kayın gibi orman ağacı fidanlarını hangi kurum yetiştirir? sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+ TLİşsiz Ziraat İşleri Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Karayolları Genel Müdürlüğü Tema Vakfı 29,3 44,2 4,8 21,7 25,4 42,5 5,7 26,2 33,5 36,7 7,6 22,2 27,3 31,8 13,6 27,3 26,4 35,7 8,3 29,6 Gelir düzeyine göre de OGM seçeneği yüksek oranda farkındalık yaratmaktadır. 73

Topraklarımızı yağmur ve rüzgarın yok ettiği erozyonu önleyici hizmetleri kim yapar? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler Ziraat mühendisleri Orman mühendisleri Maden mühendisleri Tema vakfı gibi sivil toplum kuruluşları İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi 30,6 40,2 5,5 22,2 43,2 3,3 21,2 44,6 2,9 35,1 29,7 2,7 23,7 31,3 31,2 32,4 Eğitim düzeyi arttıkça farkındalık da doğru orantılı olarak artmaktadır. 74

Topraklarımızı yağmur ve rüzgarın yok ettiği erozyonu önleyici hizmetleri kim yapar sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000 TL 1001-3000 TL 3001-5000 TL 5001+TL İşsiz Ziraat mühendisleri Orman mühendisleri Maden mühendisleri Tema vakfı gibi sivil toplum kuruluşları 24,9 43,1 2,4 24,7 42,5 3,1 27,8 44,3 3,2 13,6 45,5 9,1 19,1 41,8 5,2 29,6 29,7 24,7 31,8 33,8 Gelir düzeyine göre de oran, OGM farkındalığı üzerinde yoğunlaşmaktadır. 75

Milyonlarca ağaç dikerek, ormanlar kurarak, ülkemizi yeşillendiren sizce hangi kurumdur? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi Tema Vakfı Karayolları Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 43,8 2,8 50,3 3,1 52,7 7,0 36,3 4,0 57,3 7,9 32,4 2,4 47,2 52,8 İlkokul mezunlarının % 50,3'ü, hiç okula gitmemiş bireylerin % 52,8'i ülkemizde ormanları kuran ve yeşillendiren kurumun OGM olduğunu söylerken, üniversite mezunlarının %57,3'ü Tema Vakfı cevabını vermiştir. 76

Milyonlarca ağaç dikerek, ormanlar kurarak, ülkemizi yeşillendiren sizce hangi kurumdur? sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+TL İşsiz Tema Vakfı Karayolları Genel Müd. Orman Genel Müd. Devlet Su İşleri Genel Müd. 54,3 4,3 40,6 0,8 52,0 6,2 39,0 2,8 41,4 8,3 46,5 3,8 40,9 13,6 36,4 9,1 56,3 7,5 30,5 5,8 Gelir durumuna göre de OGM ile Tema Vakfı eşit düzeyde farkındalık göstermektedir. OGM'nin bu konudaki tanıtım çalışmalarını gözden geçirmesi gerekmektedir. 77

Ormanları ve ormanlardaki yaban hayatını kim korur? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler İlkokul Polis Jandarma Orman muhafaza memuru Belediye zabıtası 5,5 18,0 74,4 2,1 Lise Üniversite Okula gitmedi 6,5 18,4 71,7 3,3 5,5 17,2 75,7 1,6 35,1 8,1 54,1 2,7 Yaban hayatını koruma konusundaki Orman Muhafaza Memuru algısının yüksek oranda çıkması sevindiricidir. 78

Ormanları ve ormanlardaki yaban hayatını kim korur? sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+TL İşsiz Polis Jandarma Orman muhafaza memuru Belediye zabıtası 6,7 21,6 69,1 2,7 7,2 14,5 76,6 1,7 7,0 13,9 76,6 2,5 22,7 18,2 59,1 4,7 21,1 70,1 4,0 Tüm gelir gruplarında orman muhafaza memuru seçeneği yüksektir. 79

Sizce ormanların yönetiminde siyasi tercihler etkili oluyor mu? sorusuna eğitim durumuna göre cevap verenler İlkokul Lise Üniversite Okula gitmedi Evet, siyasiler müdahale ediyor Hayır, siyasiler karışmıyor Siyasiler kısmen etkili Fikrim yok 29,0 18,3 17,6 35,2 35,5 12,1 26,4 26,0 42,0 9,9 28,2 19,9 35,1 2,7 8,1 54,1 Hiç okula gitmemiş bireylerin %35,1'i, üniversite mezunlarının % 42'si ormanların yönetiminde siyasi tercihlerin etkili olduğunu belirtmiştir. 80

Sizce ormanların yönetiminde siyasi tercihler etkili oluyor mu? sorusuna gelir durumuna göre cevap verenler 500-1000TL 1001-3000TL 3001-5000TL 5001+TL İşsiz Evet, siyasiler müdahale ediyor Hayır, siyasiler karışmıyor Siyasiler kısmen etkili Fikrim yok 36,1 14,6 22,5 26,8 38,4 11,1 28,3 22,2 38,0 10,8 26,6 24,7 45,5 13,6 18,2 22,7 32,1 13,1 22,6 32,3 Tüm gelir gruplarında siyasilerin orman yönetimine müdahil olmadığı algısı düşüktür. 81

OGM'yi başarılı/başarısız bulanların orman vasfını kaybetmiş orman alanlarının (2B) orman dışına çıkarılarak, kullananlara satılmasına bakışı Yapılan doğrudur, onaylıyorum Yapılan yanlıştır onaylamıyorum Başarılıdır Başarısızdır 38,0 62,0 22,8 77,3 OGM'yi başarısız bulanlar, 2B arazilerinin orman dışına çıkarılarak satılmasına da onay vermemektedirler. 82

OGM'yi başarılı/başarısız bulanların orman arazilerinin ağaçlık olmayan boş alanlarının özel şahıslara tahsis edilerek, özel ağaçlama (ceviz badem vs.) yapmalarına bakışı Onaylıyorum Onaylamıyorum Başarılıdır Başarısızdır 85,8 14,2 59,5 40,5 Orman Genel Müdürlüğünü başarsız bulanların %40'ı ağaçlık olmayan boş orman arazilerinin ağaçlandırma için özel şahıslara tahsis edilmesine karşıdırlar. 83

OGM'yi başarılı/başarısız bulanlara göre; orman yangınlarını söndürmede en etkili kuruluş Çevre belediyeler Orman Genel Müdürlüğü İtfaiye Türk Silahlı Kuvvetleri ve Jandarma Başarılıdır Başarısızdır 5,2 28,6 59,2 7,0 6,8 29,1 55,9 8,1 Orman Genel Müdürlüğünü başarılı bulanların yüzde 60'lık kesimi, orman yangınlarını itfaiyenin söndürdüğünü düşünmektedir. Vatandaşlarımızın "itfaiye" genel algısını OGM yerine ikame ettiği düşünülmektedir. 84

OGM'yi başarılı/başarısız bulanlara göre; ormanların yönetiminde siyasi tercihlerin etkisi Evet, siyasiler müdahale ediyor Hayır, siyasiler karışmıyor Siyasiler kısmen etkili Fikrim yok Başarılıdır Başarısızdır 31,0 12,4 26,8 29,8 52,8 12,3 19,3 15,8 OGM'yi başarısız bulanlar, başarılı bulanlara göre daha yüksek oranda siyasilerin orman yönetimine karıştığını düşünmektedir. 85

ANKET SONUÇ RAPORU ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ALGI ARAŞTIRMASI İZMİR ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ARA RAPORU

88

ANKET SONUÇ RAPORU Yüz yüze yapılan anket sonuçları incelendiğinde aşağıdaki genel değerlendirmelere yer verilmiştir. Şöyle ki; Denekler tarafından verilen cevaplar açık bir şekilde, toplumun orman ve ormancılık konusunda bilinçli olduğunu göstermektedir. Ormancıların yaptığı hizmetlerin neler olduğu, hangi kurumun daha çok tanındığı, kurumların tanınması ile faydalı hizmet yapmasının farkının ayırdına varıldığı anket cevaplarından anlaşılmaktadır. Denekler çok tanınan kurumlarla, başarılı hizmet yapan kurumları bilinçli bir şekilde ayırt etmekte, doğru algılamaktadırlar. Konuya OGM açısından bakıldığında, kendini anlatamayan, yaptıklarını topluma ulaştıramayan bir kurum hüviyeti taşımaktadır. Genel ormancılık hizmetlerinin yapılmasında toplum OGM'yi %76 oranında başarılı bulmaktadır. Ancak ormancılıkta özele inildikçe orman yangınları, ağaçlama ve 2B sorunun çözüm şekli konusunda toplumda bilgi eksikliğinden kaynaklanan olumsuz algı bulunmaktadır. 2B konusunda İzmir halkında negatif bir algı oluşmuştur, toplum 2B alanlarının satışı şeklinde bir çözüme %66 oranında karşı çıkmaktadır. Hâlbuki 2B alanlarına sahip olanlar şimdiye kadar bedelsiz olarak kullanmaktaydılar. Devlet bu alanları satışa sunarak toplum yararına gelir elde etmektedir. 2B alanlarına sahip olanların da oldukça makul tutulan fiyatlara itiraz etmesi göz önüne alındığında yapılan işin doğru olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu durum OGM tarafından halka anlatılamamış, halk yeterince bilgilendirilememiştir. Bunun neticesi olarak halkta yanlış algı oluşmuş, acaba birilerine peşkeş mi çekiliyor şüphesi doğmuştur. Boş orman alanlarının özel sektörce ağaçlandırılması konusunda toplum çoğunluğu bilinçli bir şekilde (%80) ile OGM'nin uygulamalarını onaylamaktadır. Bu soruya verilen cevapların bu yükseklikte onaylanması toplumun konuya bilinçli bir şekilde yaklaştığını göstermektedir. Bir taraftan basında yıllardır tartışılan ve halkta negatif imaj yaratılan 2B çözümüne halkın karşı olması, diğer yönden boş orman alanlarının ağaçlama amaçlı özel şahıslara verilmesinin büyük bir çoğunlukla onaylanması algı yönetiminin önemini ortaya koymaktadır. Piknik yapamayan veya yılda bir kere piknik yapanların oranı %71'e yakındır. Bu durumda toplumun büyük bir kısmı ormanlardan, orman içi dinlenme yerlerinden yeterince istifade edememektedir. Piknik yapamayanlara, niçin piknik yapamadıkları sorulduğunda, %54 oranında piknik yapmak için vakitlerinin olmadığını ifade etmişlerdir. Deneklerin %16'sı vasıtaları olmadığı için, %7'si piknik alanları paralı olduğu için, %22'si piknik yerlerini yetersiz ve kalabalık buldukları için ormanda piknik yapmamakta-yapamamaktadırlar. Toplumun başta toplum sağlığı olmak üzere ormanlardan faydalanmasını temin etmek devletin görevidir. Bu nedenle OBM, İl Sağlık Müdürlüğü ve Belediyelerle işbirliği yaparak insanlara orman içi dinlenme yerlerine taşımalıdır. 89