KALÇA ARTROSKOPİSİ: ENDİKASYONLAR ve HASTA SEÇİMİ Doç. Dr. Tahsin Beyzadeoğlu Yeditepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı
KALÇA Enartrodial eklem Yürürken ağırlık X 6 Atlet yaralanmalarının erişkin %5, çocuk %20 si
LABRUM - KIKIRDAK
KALÇA Egzersiz, yürüyüş ve performans için anahtar bir bölgedir. Kompansatuar mekanizmaların en çok işlediği bölgedir.
KALÇA ARTROSKOPİSİ İlk kez 1931 de Burman kadavra çalışması İlk klinik bildiri 1939 da Takagi (1) (2) 1990 larda artış: Adölesan ve yetişkin asetabular labrum ve kalça patolojilerini, asatabular kıkırdak yüzeyi, fovea, ligamentum teres, femur başı ve sinovyum ilişkilerini tanıma sonrası + MR + Multislice BT + Diagnostik enjeksiyonlar 1) 2) 3) 4) (3,4) Burman M: Arthroscopy or the direct visualization of joints. J Bone Joint Surg 1931;13:669-694. Takagi K: The arthroscope: The second report. Journal of the Japanese Orthopedic Association 1939;14:441-466. McCarthy JC, Busconi B. The role of hip arthroscopy in the diagnosis of hip disease. Orthopedics 1995;18:753 63 1995;18:753 63 McCarthy JC, Lee JA. Hip arthroscopy: indications, outcomes, and complications. J Bone Joint Surg [Am] 2005;87:1138 45.
New York da 19982008 yılları arası yapılan kalça artroskopisi sayısı (5) 5) Colvin A, ISHA Annual Scientific Meeting, 2010
ENDİKASYONLAR Semptomatik asetabuler labral yırtıklar (6) Femoroasetabular İmpingement (FAI) (7) Kıkırdak lezyonları (8) Osteokondritis Dissekans (9) Ligamentum teres yaralanmaları (10) Snapping Kalça (11) İliopsoas bursitis (11) Eklem faresi (12) 6) Robertson WJ, Kadrmas WR, Kelly BT. Arthroscopic management of labral tears in the hip: a systematic review of the literature. Clin Orthop Relat Res. 2007 Feb;455:88-92. 7) Larson CM, Giveans MR. Arthroscopic management of femoroacetabular impingement: early outcomes measures. Arthroscopy. 2008 May;24(5):540-6. 8) Kelly BT, Williams RJ 3rd, Philippon MJ. Hip arthroscopy: current indications, treatment options, and management issues. Am J Sports Med. 2003 Nov-Dec;31(6):1020-37. 9) Hardy P, Hinojosa JF, Coudane H, Sommelet J, Benoit J. [Osteochondritis dissecans of the acetabulum. Apropos of a case] Rev Chir Orthop Reparatrice Appar Mot. 1992;78(2):134-7. 10) Rao J, Zhou YX, Villar RN. Injury to the ligamentum teres. Mechanism, findings, and results of treatment. Clin Sports Med. 2001 Oct;20(4):791-9. Oct;20(4):791-9. 11) Voos JE, Rudzki JR, Shindle MK, Martin H, Kelly BT. Arthroscopic anatomy and surgical techniques for peritrochanteric space disorders in the hip. Arthroscopy. 2007 Nov;23(11):1246. 12) Mullis BH, Dahners LE. Hip arthroscopy to remove loose bodies after traumatic dislocation. J Orthop Trauma. 2006;20(1):22-6.
ENDİKASYONLAR Femur başı osteonekrozu (13) Sinovya patolojileri (14) Kristalin artropatisi (gut, psödodogut) (8) Enfeksiyon ve post-travmatic debris (8) Mekanik bulgulu orta düzey osteoartrit (15) Kalça artroplastisi sonrası açıklanmayan ağrı Posttravmatik hematom drenajı (17) Kondral veya yabancı serbest cisim (17) Labrum yaralanmasının tamiri (6) (16) 13) McCarthy J, Puri L, Barsoum W, Lee JA, Laker M, Cooke P. Articular cartilage changes in avascular necrosis: an arthroscopic evaluation. Clin Orthop Relat Res. 2003 Jan;(406):64-70. 14) Boyer T, Dorfmann H. Arthroscopy in primary synovial chondromatosis of the hip: description and Outcome of treatment. J Bone Joint Surg Br. 2008 Mar;90(3):314-8. 15) McCarthy JC. The role of hip arthroscopy: useful adjunct or devil s tool? Orthopaedics 2002;25:947 8. 16) Khanduja V, Villar RN. The role of arthroscopy in resurfacing arthroplasty of the hip. Arthroscopy. 2008 Jan;24(1):122. 17) Lee GH, Virkus WW, Kapotas JS. Arthroscopically assisted minimally invasive intraarticular bullet extraction: technique, indications, and results. J Trauma. 2008 Feb;64(2):512-6.
ENDİKASYONLAR İnstabilite (18) Adhesif kapsülit (18) Açıklanamayan kalça ağrısı (18) Açık cerrahide eklemi görüntüleme (18) Epifiz kaymasında pinleme Osteonekroz revaskülarizasyonu Kalça çevresi osteotomileri 18) Byrd JW. Hip arthroscopy. J Am Acad Orthop Surg. 2006 Jul;14(7):433-44.
KONTRENDİKASYONLAR (19) Sistemik ağır hastalık Lokal yumuşak doku bozukluğu Açık yaralar Ciddi şişmanlık Kalçada traksiyona engel olan durumlar (Düşük kemik kalitesi) İleri düzey osteoartrit Femur başında çökmeyle beraber osteonekroz Ankiloze eklem Belirgin protrüzyon Grade 3-4 heterotopik ossifikasyon 19) McCarthy JC. Hip arthroscopy: when it is and when it is not indicated. Instr Course Lect. 2004;53:615-21.
ARTROSKOPİ vs AÇIK CERRAHİ AZALAN RİSKLER (8) Osteonekroz Heterotopik ossifikasyon DVT Nörovasküler yaralanma Enfeksiyon
KALÇA ÇEVRESİ AĞRI Eklem içi Eklem dışı Kalça taklidi Labrum yırtığı Addüktör strain Atletik pubalji Eklem faresi Hip Pointer Sports herni FAI İliopsoas tendinit Osteitis pubis Kapsüler laksite ITB SI eklem Lig. Teres yırtığı Trokanterik bursit Obturator Kıkırdak hasarı Gluteus med-min nevralji Stres kırığı Yansıyan (bel- Piriformis sakrum-güskarın duvarı)
YAŞA GÖRE PATOLOJİ PEDİATRİK - ADÖLESAN Travmatik kalça çıkığı Femur başı epifiz Kemik avülsiyonlar kayması Stres veya patolojik Perthes hastalığı kırıklar Toksik sinovit Miyotendinöz strain Septik artrit Apofizer yaralanma
YAŞA GÖRE PATOLOJİ ERİŞKİN Eklem içi kırık Snapping kalça (iliopsoas, Travmatik kalça çıkığı ilitibial bant) veya subluksasyonu Miyotendinöz strain Labrum yırtığı Piriformis sendromu Avasküler nekroz Miyozitis ossifikans Kıkırdak yaralanma İnguinal veya femoral herni veya dejenerasyonu Nörolojik iritasyon Bursit Yansıyan ağrı
KLİNİK TABLO Eklem içi patoloji Kısmen iyi tolere edilen düz plan aktivitesi Dönüşlü, rotasyonel hareketlerde ağrı Uzun süreli fleksiyonda (oturma) ağrı Fleksiyondan ekstansiyona geçerken takılma ve ağrı (otururken kalkmak) Eğimli yüzeyler ve merdivenlerde ağrı
KLİNİK TABLO Ön kasık ağrısı Ağrılı klik Geçici kilitlenme Boşalma hissi Güçsüzlük Hareket performans azalması
HASTA SEÇİMİ ŞİKAYETİN HİKAYESİ Ortaya çıkış şekli (aniden / zamanla artarak) Travma? Ağrının yeri (lateral / posterior / kasık / uyluk) Hangi hareketlerde ve ne zaman fazla İstirahatta var mı?
HASTA SEÇİMİ FİZİK MUAYENE Diz ve beli de içermeli İyi nörolojik muayene Bacak eşitsizliği var mı? Duruş ve yürüyüş Trendelenburg Skolyoz? Pelvik obliklik? Adale kontraktürü Hareket açıklığı
HASTA SEÇİMİ FİZİK MUAYENE Thomas testi (Fleksiyon kontraktürü) FABER testi (Sakroiliak eklem patolojisi) Ober testi (İliotibial gerginlik) Priformis testi (Gergin piriformis siyatik radikülopati) İmpingement testi (Labral yırtık, asetabular dudak) Cam impingement (boynuz tipi) Pincer impingement (kıskaç tipi)
ARTROSKOPİ ADAYLARI Ağrı ısrar ediyor ve konservatif tedaviye cevapsız Mekanik ağrı, muayenede provoke edilebiliyor Mekanik semptomları ön planda olan hastalar Dejeneratif eklem hastalığı hafif hastalar
KALÇA AĞRISI RADYOLOJİ Direkt grafi Pelvis AP Frog-leg lateral Cross-table lateral False profil BT 3D -Artrografi MR Kontrastlı MR-Artrografi Ultrason Sintigrafi
ANTEVERSİYON - RETROVERSİYON
SONUÇ Kalça artroskopik cerrahisinin başarı oranı, iyi seçilmiş hastalarda yüksektir Hasta memnuniyetini belirleyen ana unsur, kıkırdak hasarının derecesidir.
TEŞEKKÜR EDERİM Dr. Beyzadeoğlu