Yazılım Telif Haklarının Ticarileştirilmesi Av. Gökhan Gökçe
Sunum Planı 1. BSA Kapsamı 2. Ticarileştirme Modelleri 3. Yasal Düzenlemeler 4. Lisans Türleri
Business Software Alliance (İş Yazılımları Birliği) / BSA Hedef: Güvenli ve yasal dijital dünya Korsan yazılımla mücadelede işbirliği Kamuoyu farkındalığı, Eğitim, Hukuki Koruma 80 den fazla ülkede program Türkiye de Korsan Yazılım Oranı (2010): % 62 (Dünya Geneli: % 42) Kamuya Maliyeti: 516 m Dolar
Yazılım Ticarileştirme Modelleri - Son Kullanıcı Lisanslama - Bölünme / Ortak Girişim - Distribütörlük
Son Kullanıcı Lisanslama: Doğrudan hak sahibi tarafından üçüncü şahıslara lisans verilir. Yararları Fiyat ve diğer maliyet verilerini belirleyebilme Satış kanallarını yönetim imkanı Marka değeri, görece düşük ticari risk Zorlukları Kurulum, dokümantasyon ve bakım sorumluluğunu üstlenme Satış organizasyonu kurma yükümlülüğü Bakım ve garanti temin sorumluluğu
Bölünme / Ortak Girişim: Fikri mülkiyet haklarını ticarileştirmek üzere yeni bir şirket/girişim kurulur. Yararları Şirket yüksek fiyata satılabildiği takdirde yatırım dönüşü elde etme Hak sahibi, garanti, bakım vs. sorumlulukları yeni şirkete devretmiş olur Zorlukları Yeni şirket kuruluşu maliyetleri Altyapı, personel, vs. organizasyon külfeti Ticari başarı riski
Distribütörlük: Bir veya birden fazla satıcı şirkete, kullanıcılara lisans verme hakları devredilir. Yararları Bakım, destek vs. sorumluluklar distribütörlere geçer Distribütörlerin müşteri portföyünden yararlanma imkanı Mevcut yüklü programlara hızlıca entegre edilebilir Zorlukları Fiyatlama konusundaki takdir kısmen de olsa distribütöre geçer Distribütörün ticari organizasyonuna bağımlılık Müşterilere doğrudan etki etme imkanı zayıflar
FSEK Hükümleri Md. 1: Bilgisayar programı: İlim ve edebiyat eseri Md. 22/3: Yazılım Çoğaltma Hakkı Geçici olsa da; yükleme, görüntüleme, çalıştırma, iletme ve depolamayı da kapsar Md. 38: Şahsen Kullanma Sözleşme ile; yükleme, çalıştırma, hataları düzeltme engellenemez; Yedekleme kopyası alma hakkı, vs. Md. 52: Ruhsat (Lisans) Yazılılık şartı ve tanınan hakların ayrı ayrı gösterilmesi
Lisans - Hukuki Nitelik Sözleşme ilişkisi Kullanma, çoğaltma ve diğer mali haklar Karşılıklı hak ve yükümlülükler Hak sahipliğini esas alan (proprietary) / Açık kaynak (open source)
Lisans Sözleşmesi Ana Hatlar Tanımlar Lisansın kapsamı (kategori, versiyon, upgrade etme hakkı, süre, vs.) Kullanım hakkı detayları (back-up alma, uzaktan erişim, ağ kullanımı, vs.) Yasak davranışlar (reverse engineering, devir, değişiklik) Garanti beyanı, sorumluluğun sınırlandırılması Diğer hükümler
KUTU OEM Toplu Lisanslama ve Anlaşmalar
Kutu lisansları Tek bir bilgisayara yükleme hakkı OEM Lisanslar (Original Equipment Manufacturer) Yeni bir PC ile satın alınabilir ve sadece o PCde kullanılabilir
Open License Belli sayının üzerinde PCye sahip olanlar için pratiklik sağlar
Tek başına kullanım için lisans alındığında çoklu erişim/kullanım hakkı elde edilmez. This Scenario is not allowed! Workstation Public Network Workstation Workstation Server AutoCAD 2007 Standalone License Server Multiplexing Application Workstation
Muhtelif başka sınırlamalar da öngörülebilir. Eğitim ya da akademik ürünlerin ticari amaçlı kullanılmaması ya da; Uzaktan erişim Aynı anda tek kişi
Pratik Çözüm Yolları Son kullanıcıların yazılım varlık yönetimini gerçekleştirmeleri Yazılım şirketlerinin ürünleri yasal olarak kullanıldığında güvenlik, işlerlik, vb gibi sağlanacak yararlar konusunda kullanıcıları bilgilendirmeleri Okullarda kavramsal eğitim verilmesi Toplumsal farkındalığın oluşturulması Yasal korumanın etkinliği (mevzuatın caydırıcılığı, yargı sisteminin sonuç üretmesi, idari mercilerin yönetimi)