ÇİN ULUSAL GÜVENLİK STRATEJİ BELGESİ (ÖZET)

ÇİN ULUSAL GÜVENLİK STRATEJİ BELGESİ (ÖZET)

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... 1 MEVCUT GÜVENLİK DURUMU... 1 ULUSAL GÜVENLİK POLİTİKASI... 3 ÇİN HALK KURTULUŞ ORDUSU NUN MODERNİZASYONU... 4 ASKERİ KUVVETLERİN KONUŞLANDIRILMASI... 6 ULUSAL GÜVENLİK SEFERBERLİK VE YEDEK KUVVETLERİN YAPILANDIRILMASI... 8 ASKERİ HUKUK SİSTEMİ... 9 ULUSAL GÜVENLİK AÇISINDAN BİLİM, TEKNOLOJİ VE ENDÜSTRİ... 10 SAVUNMA HARCAMALARI... 12 ASKERİ GÜVEN ARTTIRICI ÖNLEMLER... 13 SİLAHSIZLANMA VE NÜKLEER SİLAHLARIN KONTROLÜ... 15

ÖNSÖZ 21.yüzyılın ilk on yılında uluslararası toplumun yeni açılımlar ve işbirliğinin yanı sıra çeşitli krizler ve değişimlerle de yüz yüze kaldığı belirtilirken, gelişme elde edebilmek için dünyadaki tüm ülkelerin fırsatları paylaşmaları ve sorunlarla ortak bir uzlaşma çerçevesinde mücadele edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Sorunların çözümünde karşılıklı çıkara dayalı kazan kazan stratejisinin ve işbirliğinin insanlığın ortak gelişme ve refahı elde etmek için tek yol olduğu ifade edilmektedir. Çin şimdi yeni bir tarihi noktada olduğunu anlamıştır. Buna göre Çin in geleceği ve kaderi uluslararası toplumla hiç bu kadar bağlantılı ve yakın olmamıştır. Bu nedenle Çin uluslararası toplumla karşılıklı güven, karşılık fayda, eşitlik ve işbirliği temelinde yeni güvenlik konsepti çerçevesinde ilişkilerini sürdürmeye devam edecektir. Çin halkının temel çıkarları dünyadaki diğer insanların ortak çıkarları ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle Çin in dünyada gelişmesi ve Çin in güvenliği dünya barışı ile ilişkilidir. Çin uyum içinde bir dünyanın barışa ve refaha ulaşması için barışçı gelişim doğrultusunda çaba göstermektedir. 21.yüzyılın ikinci on yılında, Çin bu önemli periyodun sağladığı stratejik fırsatlarının avantajlarını ulusal gelişimi için kullanacaktır. Bu doğrultuda, Gelişim için Bilimsel Projeksiyonlar uygulamakta, barışçıl yollarla ekonomik gelişmesini muhafaza etmektedir, bağımsız bir dış politika izlemekte ve ulusal savunma politikası da özünde savunmaya dayalı bir yapıdadır. Ekonomik gelişme ve ulusal savunma birbiriyle ilişkili konular olup amacı genel anlamda daha zengin bir toplum oluşturmaktır. Bu amacı elde edebilmek için müreffeh bir ülkeye ve güçlü bir orduya ihtiyaç vardır. 1) MEVCUT GÜVENLİK DURUMU Mevcut uluslararası durumun değerlendirildiği bu bölümde uluslararası sistemin eskisine göre daha karmaşık bir hal aldığı belirtilerek. Ekonomik küreselleşme ve bunun ortaya çıkardığı çok kutuplu dünya geri döndürülemez bir noktada olduğu ifade edilmektedir. Bu noktada, günümüzde barışa yönelik gelişmeler ve işbirlikleri karşı konulamaz bir durumda olduğu, fakat uluslararası stratejik rekabet anlaşmazlıklar küresel sorunların daha fazla önem kazanmasına neden olduğu ve güvenlik için tehditler daha bütüncül karmaşık ve inişli çıkışlı bir hal aldığı vurgulanmaktadır. Genel itibariyle dünya barışçıl ve durağan durumunu korumaktadır. Uluslararası toplum son yaşanan küresel finansal krizden hep birlikte etkilenmiş ve ekonomik gelişim stratejilerini ve modellerini ayarlamak durumunda kalmışlar ve yeni ekonomik büyüme rakamları belirleyememişler ve ekonomik küreselleşme daha fazla ivme kazanmaya başlamıştır. Bu durumun uluslararası güç dengesini değiştirmeye başladığı bu noktada gelişmekte olan ülkelerin ve yükselen güçlerin önem kazanarak uluslararası statülerini arttığı vurgulanmakta ve bu durumun dünyanın çok kutuplu bir hal aldığını açıkça ortaya koyduğuna ve mevcut uluslararası sistemde reform yapmayı zorunlu kıldığı ifade 1

edilmektedir. Bu noktada G20 nin daha fazla dikkat çeken bir rol oynadığı belirtilerek, BM ve diğer uluslararası politik ve güvenlik sistemlerinde reform yapılmasının gerektiği üzerinde durulmaktadır. Uluslararası güvenlik konularının daha karmaşık bir hal aldığı belirtilerek, Uluslararası stratejik rekabetin uluslararası düzenin merkezine yerleştiği, kapsayıcı ulusal gücün ve jeopolitiğin önem kazandığı vurgulanmaktadır. Diğer taraftan, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki uçurumun artmaya giderek arttığı, yerel ve bölgesel çatışmaların yeniden ortaya çıktığı ifade edilmektedir. Birçok ülkede meydana gelen çatışma ve karışıklık diğer başka etnik, dini, ekonomik sorunları tetikleyerek başka ülkelere yayılmaktadır. Dünyada yaşanan finansal kriz hala çözülememiş, bu nedenle dünya ekonomisinin mevcut durumda hala kırılgan bir yapıda bulunduğunun altı çizilmektedir. Bu doğrultuda küresel güvenlikle ilgili olarak terörizm, ekonomik güvensizlik, iklim değişikliği, nükleer silahların yayılması, bilginin güvenliğini koruyamama, halk sağlığı ve ulusaşırı suçların arttığı ifade edilerek geleneksel güvenlik konularının geleneksel olmayanlarla karıştığına ve ayrıca yerel güvenlik konularının uluslararası güvenlik sorunu haline geldiği ifade edilmektedir. Uluslararası silah yarışı artarak devam etmekte büyük güçler askeri ve güvenlik stratejilerini yeniden şekillendirmekte bu kapsamda askeri alanda reformlar yapılmakta, yeni ve karmaşık silah teknolojileri geliştirmektedirler. Bazı ülkeler yeni stratejiler geliştirerek dünya dışında, siber uzayda ve kutup bölgelerinde küresel saldırı yapabilecek kapasitede füze savunma sistemleri geliştirmektedirler. Bazı gelişmekte olan ülkeler ise askeri kapasitelerini güçlendirebilmek için ordularının modernizasyonlarına büyük önem vermektedirler. Bu süreç kitle imha silahlarının yayılması konusunu karmaşık hale getirmektedir. Bu nedenle kitle imha silahlarının yayılmasını önlemek için hala yapılması gereken birçok şey vardır. Asya Pasifik bölgesinin güvenlik açısından genel olarak istikrarlı olduğu belirtilerek Asya da önceliğin ekonomik düzelme olduğu bu kapsamda Asyalı ülkelerin ekonomik küreselleşme ve bölgesel istikrara yoğunlaştıkları ifade edilmektedir. Bu kapsamda bölge içinde ve dışında çok taraflı ya da karşılıklı işbirliklerinin arttığına dikkat çekilerek, bölgesel ekonomik ve güvenlik mekanizmalarının geliştiği vurgulanmaktadır. Bu noktada Şangay İşbirliği Örgütü nün (ŞİÖ) bölgesel istikrar ve gelişme için gün geçtikçe artan bir rolünün olduğu ifade edilmektedir. Bunun dışında ASEAN, ASEAN + 3 (Çin, Japonya, Kuzey Kore) ve APEC gibi örgütler bu süreçte öne çıkan bölgesel örgütler sayılmaktadır. Bununla birlikte, Asya Pasifik bölgesinde güvenlik konuları karmaşık bir hal alarak özellikle Kore yarımadasında aralıklarla tansiyonun yükselmesi ve Afganistan daki çatışmaların ciddi güvenlik tehditleri oluşturmaktadır. Bazı ülkelerdeki politik hareketlenmeler, etnik ve dini ayaklanmalar, kara ve denizle ilgili sınır anlaşmazlıkları, terörist, ayrılıkçı ve radikal aktiviteler artış göstermektedir. Meydana gelen önemli değişiklikler Asya Pasifik bölgesini stratejik olarak şekillendirmektedir. Dikkate değer önemli güçler bölgedeki stratejik yatırımlarını arttırmaktadırlar. Bu kapsamda ABD, bölgedeki askeri ittifakları güçlendirmekte ve bölgedeki güvenlik konuları ile daha fazla ilgilenmektedir. Çin gelişme için hala önemli stratejik fırsatlarla dolu bir dönemde bulunmaktadır, Yaşanan küresel ekonomik krize rağmen ülke hızlı ekonomik büyümesini sürdürmüş, ulusal güvenliği ve sosyal istikrarını sürdürmüştür. Çin in kapsamlı ulusal gücü ülkeyi yeni bir aşamaya ulaştırmıştır. Bu 2

kapsamda, Çin büyük güçlü ülkelerin yanı sıra gelişmekte olan ülkelerle ilişkilerini karşılıklı güven ve işbirliği çerçevesinde sürdürmektedir. Çin küresel sorunların çözümünde eşsiz bir rol oynamaktadır. Diğer taraftan, Çin Tayvan la olan ilişkilerinde 1992 Konsensüsü çerçevesinde Tayvan ın bağımsızlığına karşı olmakla birlikte karşılıklı güven ve işbirliği doğrultusunda sürdürmektedir. Bu yaklaşım uluslararası toplum tarafından da takdir edilmektedir. Bu arada Çin in birçok karmaşık ve farklı güvenlik sorunlarıyla karşı karşıya kaldığı ifade edilerek ulusal güvenlikle ilgili taleplerinin arttığına dikkat çekilmekte ve Tayvan daki ayrılıkçı güçlerin barışın önündeki en önemli sorun olduğu vurgulanmaktadır. Diğer taraftan Doğu Türkistan ve Tibet teki bağımsızlık hareketlerinin de ülkenin ulusal güvenliğine ve sosyal düzenine zarar verdiği ifade edilmektedir. Çin e yönelik olarak dışarıdan artan şüpheler, engellemeler ve karşı hareketler bu dönemde artışa geçmiştir. ABD, Tayvan a hala silah satmaya devam ederek geliştirilen barışçıl çabalara zarar vermektedir. Tüm bu karmaşık güvenlik sorunlarına rağmen Çin barış için işbirliğini ve gelişmeyi savunmaya devam etmektedir. Çin in bu yeni güvenlik konsepti karşılıklı güven, karşılıklı çıkar, eşitlik ve işbirliği çerçevesinde politik, ekonomik, askeri ve bilgi güvenliğini uluslararası güvenlik çerçevesinde diğer ülkelerle kazan kazan (win win) prensipleri çerçevesinde olmasına dayanmaktadır. 2) ULUSAL GÜVENLİK POLİTİKASI Çin özünde savunmaya dayalı bir ulusal güvenlik politikası izlemektedir. Bu doğrultuda Anayasa ve diğer ilgili kanunlara dayanarak, Çin Silahlı Kuvvetleri ülkeyi dış saldırılara karşı savunmakla ve sosyal istikrarı korumakla sorumludur. Bu doğrultuda ulusal savunmayı güçlendirmek için Ordunun modernizasyonu büyük önem taşımaktadır. Gelişme yolunda savunma odaklı bir ulusal savunma politikası belirleyen Çin in bu politikasının temeli, dış politikası, tarihi ve geleneksel kültürü bu doğrultuda şekillendirilmiştir. Bu sayede Çin kendi içinde uyumlu sosyalist bir toplum oluşturmayı ve tüm dünyanın da barış içinde müreffeh bir yer olmasını istemektedir. Bu doğrultuda bağımsız bir dış politika izleyen Çin barışı sağlamak için diğer ülkelerle dostane ilişkilerini Barış içinde bir arada yaşama (Peaceful Coexistence) şeklinde özetlenen beş prensibe dayalı bir anlayışla sürdürmektedir. Bu nedenle Çin kültürel geleneğinden kaynaklanan Barış en üstün değer olarak sürdürmeye kararlıdır. Sorunların barışçıl yollarla çözülmesini savunmaktadır bu doğrultuda stratejisi ancak saldırıya uğradığında saldırmaya (attacking only after being attacked) dayalıdır. Buna paralel olarak Çin asla hegemonya peşinde koşan bir ülke olmayacaktır. Bu nedenle askeri olarak yayılma düşüncesi yoktur. Çin için en önemli konu ekonomisinin gelişimidir. Yeni dönemde ulusal savunma ile ilgili olarak Çin in belirlediği amaçlar ve görevler şu şekilde tanımlanmıştır. Ulusal egemenliğini, ulusal çıkarlarını ve güvenliğini korumak, bu doğrultuda Çin in ulusal savunma görevi, ülkenin topraklarını, içindeki suları, sınırdaki sularını, kıyılardaki hak ve çıkarlarını 3

korumaktır. Ayrıca uzaydaki güvenlik çıkarlarını, elektromanyetik uzay, siber uzaydaki güvenliğini sağlamaktır. Diğer taraftan Çin, başta Tayvan olmak üzere Doğu Türkistan ve Tibet te bağımsızlık isteyen ayrılıkçı hareketlere karşı olup bu hareketler ülkenin toprak bütünlüğüne ve ulusal güvenliğini tehdit eden unsurlar olarak görülmektedir. Çin için başka önemli bir konu nükleer silahlardır. Bu doğrultuda Çin asla bu silahları ilk kullanan taraf olmayacaktır, bunların kullanımı kendisini korumaya yönelik olacak olup asla başka bir ülke ile nükleer silah yarışına girmeyecektir. Sosyal uyum ve Sosyal düzeni sağlamak, Çin hükümeti için önemli bir konu olup ordu ile halk arasında uyum esastır. Ayrıca insanlar arasında sosyal düzeni sağlamak ve insanların canlarını, mallarını korumak askeri kuvvetlerin öncelikli görevlerinden biridir. Ulusal Savunma ve Silahlı kuvvetlerin modernizasyonun hızlandırılması gerekmektedir. Bu doğrultuda Çin Halk Kurtuluş Ordusu nun 2020 yılına kadar her bakımdan modernizasyonunun tamamlanması büyük önem taşımaktadır. Söz konusu modernizasyon, ileri teknoloji silahların geliştirilmesi, ortak operasyon yapabilecek birliklerin kurulması, bilgi teknolojilerinin aktif kullanımı, askeri eğitim şartlarının düzenlenmesi vb. projeleri içermektedir. Dünya Barışı ve Düzeninin Sağlanması, Çin bu konuda sürekli olarak karşılıklı güven, karşılıklı fayda, eşitlik ve koordinasyona bağlı kalarak bölgesel sorunların barışçıl yollarla çözümünü savunurken, güç kullanımına karşı durmaktadır. Ayrıca hangi çeşit olursa olsun saldırı, yayılma, hegemoni ve güç politikasına karşıdır. Bu doğrultuda 5 temel prensibe dayalı olan Barış içinde bir arada yaşama (Peaceful Coexistence) formülünü takip ederek ülkelerin işbirliği yapmalarını, etkili toplu güvenlik mekanizmalarının kullanımını ve askeri güven arttırıcı önlemler mekanizmalarının kullanılmasını istemektedir. Çin bir ülkenin başka bir üçüncü ülke tarafından yönlendirilmesine karşıdır. Diğer taraftan Çin komşu ülkelerle ve gelişmekte olan ülkelerle askeri değişim ve işbirliğini desteklemekte ve ayrıca BM barış koruma operasyonlarında (peace-keeping), uluslararası terörizme karşı faaliyetlere ve felaketler için yardım operasyonlarına katılmaktadır. Bununla birlikte Çin etkili silahsızlanma ve nükleer silahların kontrolü konularını destekleyerek küresel stratejik istikrarı sağlamak istemektedir. 3) ÇİN HALK KURTULUŞ ORDUSU NUN MODERNİZASYONU Çin Halk Kurtuluş Ordusu nun (People Liberation Army PLA) kurulmasının üzerinden yaklaşık 60 yıl geçmesine rağmen ordunun önemli başarılara imza attığı ve son yıllarda hızlı bir modernizasyon sürecine girdiği vurgulanmakta. Ayrıca 1949 kurulan ordunun kara, deniz, hava kuvvetleri ile diğer teknik birimlerin oluşturulduğu ayrıca ülkenin kendisini korumak için nükleer silahlarının da bulunduğu belirtilmektedir. Bununla birlikte dünyada askeri alanda yeni bir trendin başladığı bu nedenle Çin Ordusu içinde bu sürecin kaçınılmaz olduğu ifade edilerek bilim ve teknolojinin silahlı kuvvetler için önem kazandığı Çin ordusunun da bu doğrultuda kademeli olarak sayısal ölçekli anlayıştan kalite ve verimlilik anlayışına doğru modernleşeceği ifade edilmektedir. Başka bir deyişle insan gücü yoğunluklu anlayıştan teknoloji yoğunluklu modele geçileceği vurgulanmaktadır. 4

Ulusal güvenliğin yeni ve değişen ihtiyaçlarını karşılayabilmek için Halk Kurtuluş Ordusu modernizasyonu yüksek bir platformdan yapmaktadır. Bu doğrultuda çarpışan kuvvetlerin yerel savaşların kazanılması için kapasitelerinin arttırılmasına odaklanılmıştır. Söz konusu kapasitelerin arttırılmasında kasıt bu birliklerin ateş gücü, hareket kabiliyetleri, savunma, destek ve bilgi kabiliyetlerinin yükseltilmesidir. Bunların dışında Ordunun Modernizasyonu kapsamında bulunan konular şu şekilde yer almaktadır. Deniz Kuvvetleri, Hava Kuvvetlerini modernize etmek ve İkinci bir Topçu Gücü Kurmak Ordunun üç boyutlu saldırı ve savunma kapasitesine erişmesinin stratejik bir gereklilik olduğu vurgulanarak bu amaçla Ordunun son teknoloji ile donatılmış yeni tür çarpışan birlik yapısına kavuşmasının gerekliliği üzerinde durulmaktadır. Bunun yanında şu aşamada 18 olan operasyonel mobil birlik ve yedek bağımsız birliklerin bulunduğu belirtilerek bu birliklerin çoğunlukla 7 askeri bölgede konuşlandıkları ifade edilmektedir. Bu askeri bölgeler Shenyang, Beijing, Lanzhou, Jinan, Nanjing, Guangzhou ve Chengdu sıralanıyor. Diğer taraftan kara, deniz ve hava kuvvetlerinin operasyonel yapılarının ve kapasitelerinin arttırılması bu doğrultuda yeni ve ileri teknolojiye sahip silahların geliştirildiği belirtilerek zaman içinde bu kuvvetlerin daha iyi duruma gelecekleri belirtilmektedir. Bununla birlikte ikinci bir topçu birliğinin kurulmasının da ordunun vurucu gücünü arttıracağı ifade edilmektedir. Bilgi Kullanımının Hızlandırılması Bilgi teknolojilerinde meydana gelen önemli gelişmelerin operasyon alanlarının yönetilmesi ve kontrol edilmesi ve ayrıca istihbarat aktarımı konularında çok önemli hale geldiği vurgulanarak Çin ordusunun bu amaçla Bilgi teknoloji kullanımına büyük önem verdiği bu teknolojinin ayrıca uzaktan eğitim faaliyetlerinde kullanıldığı belirtilerek, ordu içinde bu teknolojileri kullanan personel yetiştirildiğine dikkat çekilmektedir. Ortak Operasyon Sistemleri Kurmak Kara, deniz ve hava kuvvetleri birliklerinin birlikte kullanarak ortak operasyon yapabilir duruma gelmek bu operasyonlar için ortak komuta kontrol merkezleri oluşturmak önemli önceliklerdendir. Askeri Eğitim Sistemlerini Geliştirmek Mevcut askeri eğitim sistemlerini güncelleyerek, çağdaş yöntemlerle askerlerin eğitimlerini gerçekleştirmeleri amaçlanmaktadır. Askerlere Siyasi İşlerde Yenilik Sağlamak Çin Halk Kurtuluş Ordusunun kendisini yeni durumlara adapte etmesi ve siyasi işlerini yeniden düzenlemek amacıyla Ağustos 2010 da yenilenen Regulations on the Political Work of the Chinese People's Liberation Army belge ilan edilmiştir. Bu belge ile ordunun Komünist Partisine olan sadakati vurgulanmıştır. 5

Yetenekli Bireyler için Stratejik Projeler Uygulamak Bu doğrultuda Çin Ordusu her 2 yılda bir 200 önde gelen bilim adamı ve farklı disiplinlerden üstün yetenekli bireyleri seçerek eğitmekte bu sayede bu insanların bilim ve teknolojide yenilikçi şeyler geliştirmeleri amaçlanmaktadır. Çok Taraflı Yaklaşımlarla Modern Lojistik Sistemler Geliştirmek Bilimsel yöntemleri daha fazla kullanarak ordunun Modern Lojistik sistemler geliştirmesi amaçlanmaktadır. Bunun bir yansıması olarak ortak lojistik sistem ilk olarak Jinan Askeri Bölge Komutanlığı tarafından uygulanmıştır. Yeni ve Yüksek Teknolojik Silah ve Ekipman Geliştirmeleri Hızlandırmak Bilgi Teknolojilerinin silah ve ekipman üretiminde etkin bir şekilde kullanılması ile yüksek teknolojiye sahip yeni ve modern silah sistemlerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. 4) ASKERİ KUVVETLERİN KONUŞLANDIRILMASI Değişimlerin zamana ve güvenlik çevresine uygun olarak adapte olunmasında Çin Silahlı kuvvetlerinin aktif bir rol aldığı ve birçok değişik güvenlik sorunuyla ilgilendiği ifade edilerek ulusal güvenliğin ve çıkarların savunulduğuna dikkat çekerek dünyadaki barışın sağlanması ortak gelişimde çok önemli rol üstlendiği vurgulanmaktadır. Sınırların Savunması, Kara, Deniz ve Hava Güvenliği Çin sınırların ve kıyıların savunmasında hem askeri hem de yerel sivil otoritelerin sorumluluk paylaştığı bir sınır güvenlik yönetim sistemini uygulamaktadır. Bu sistemde silahlı kuvvetlerin temel görevi sınırların güvenliğini sağlayarak şu aktiviteleri durdurmak ve engellemektir bunlar; yabancıların sınır ihlali ve tecavüzleri ile kışkırtma ve sınır ötesi sabotajları engellemedir. Diğer taraftan sivil otoritelerin sorumlulukları ise şunlardır; sınır bölgelerinde yabancıların giriş ve çıkışlarının takibi, örneğin yasadışı sınır geçişlerinin izlenmesi, uyuşturucu kaçakçılığı ve sınırlarda terörist saldırılara karşı operasyon düzenleme ve organize etmek. Sınır ve Kıyı Emniyeti Devlet Komisyonu, Devlet Konseyi ve Merkezi Askeri Komisyonun ikili yönetiminde bir yapı olup bu birimler Çin in sınır ve kıyı emniyeti programını koordine etmektedirler. Son yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda Çin büyük bir aşama kaydederek sınırların daha güvenli olmasını sağlamıştır. Bu doğrultuda sınırlarda 2009 dan beri 37.000 olay çözüme kavuşturulmuş ve 3.845 yasadışı silah ele geçirilmiştir. Çin için hava güvenliği diğer ulusal güvenlik bileşenleri içinde önemli bir yere sahiptir. Bu noktada kara, deniz ve hava kuvvetleri ile Polis kuvvetleri sorumlulukları paylaşmaktadırlar. 6

Sosyal Düzenin Sağlanması İlgili kanunlara ve düzenlemelere göre halk güvenliğinin sağlanması temel olarak yerel parti liderliğinin ve hükümetin sorumluğu altında olup silahlı kuvvetler sosyal düzenin sağlanması ve insanların barış içinde yaşamlarını sürdürmeleri için halk güvenlik güçlerine yardımcı olmaktadırlar. Çin Polis kuvvetleri devletin omurgası ve şok kuvveti olup acil durumlarda olaylara müdahale etmektedirler. Bu doğrultuda 2009 dan beri rehin alma dahil 24 ciddi şiddet ve suça müdahalede bulunmuş ve suçlu şahısların avlandığı 201 operasyona katılmıştır. Bunun yanında ÇHC nin kurulmasının 60. yıl kutlamalarında, Sangay Expo ve Guangzhou Asya Oyunlarında güvenliği sağlamıştır. Kasım 2010 da Merkez Askeri Komutanlığı tarafından ilan edilen Acil durum Komutanlığı kanununda yapılan düzenlemeyle acil durumlarda askeri kuvvetlerin görev almaları düzenlenmiştir. Ordunun Ulusal Yapılanma, Acil Kurtarma ve İnsani Yardım Faaliyetlerine Katılması Anayasa ve kanunlarla Çin ordusunun aynı zamanda ulusal inşaat projelerinde, acil kurtarma ve afet yardımlarında görev almaktadır. Bu kapsamda Çin Askeri ve Polis kuvvetleri ulusal imar çalışmalarında çalışarak ülkenin batı bölgesinin büyük ölçüde gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. Son 2 yılda 16 milyon iş günü çalışarak 1,3 milyon motorlu araç ve makine üretmişlerdir. Ayrıca ulaşım, hidroelektrik, iletişim ve ulaşım gibi 600 den fazla önemli altyapı projesine katılmışlardır. Bunun dışında silahlı kuvvetler ülkenin batı bölgelerinde 11 milyon ağaç dikmiş ve 3.2 milyon m 2 çıplak tepe ve çöl ağaçlandırılmıştır. Bu faaliyetlerin yanı sıra silahlı kuvvetler fakir olan ülkenin batı kesimlerinde 130 küçük hastane kurmuş ve 351 medikal ekip ve 110 adet tıbbi malzeme seti göndermiştir. Silahlı kuvvetlerin bağışlarıyla 8 okul ve 1 rehabilitasyon merkezi deprem bölgesi olan Sichuan, Shaanxi and Gansu bölgelerine inşaa edilmiştir. Çin Silahlı kuvvetleri bünyesinde acil kurtarma ve afet yardımlarında kullanılmak üzere 2009 yılında 50.000 kişiden oluşan 8 devlet düzeyinde profesyonel acil kurtarma birimi kurulmuştur. Söz konusu bu birimler su baskınları, acil kurtarma, deprem kurtarma, nükleer-biyolojik ve kimyasal silahlardan kurtarma, sahil güvenlik arama ve kurtarma, acil hava ulaşımı, hızlı yol tamiri, acil mobil iletişim destek ve tıbbi yardım ve salgın hastalıkların önlenmesi konularında uzmanlaşmışlardır. BM Barışı Koruma Operasyonlarına Katılımı Çin dünyada barışın sağlanması için BM Barışı Koruma operasyonlarına aktif olarak katılmaktadır. Bu doğrultuda, 2009 yılında Çin Ulusal Savunma Bakanlığında Barışı koruma merkezi kurulmuştur. Aralık 2010 tarihi itibariyle Çin, BM nin düzenlediği 19 Peacekeeping operasyonuna 17.390 askeri personelle katılmış ve bu operasyonlar sırasında 9 subay ve askeri görevleri başında hayatlarını kaybetmişlerdir. Çin askeri kuvvetlerine bağlı 1.955 asker ve subay Aralık 2010 itibariyle mevcut 9 BM Peacekeeping operasyonlarında görev almaktadır. Bu sayı ile bu operasyonlarda en fazla askeri bulunan Güvenlik Konseyi daimi üyesi olan ülke Çin dir. 7

Çin askeri kuvvetleri bugüne kadar görev aldığı BM operasyonlarında 8.700 km den fazla yol ve 270 köprü yapmış, 8.900 den fazla mayın ve diğer patlayıcı madde temizlemiş, 600.000 tondan fazla malzeme taşımış ve 79.000 hastayı tedavi etmiştir. Deniz Kuvvetlerinin Basra ve Aden Körfezi ile Somali Sularında Eskort Operasyonlarına Katılması Aralık 2010 itibariyle Çin deniz kuvvetleri 18 gemisini, 16 helikopter ve 490 Özel Kuvvetler personelini Basra ve Aden körfezi ile Somali karasularındaki korsanlık faaliyetlerine karşı eskortluk yapmak için görevlendirmiş. Bu doğrultuda 29 gemiyi korsanların saldırılarından kurtarmış ve 9 gemiyi de esaretten kurtarmıştır. Diğer ülkelerle Ortak Askeri Tatbikatlar ve Eğitimlerin Yapılması Aralık 2010 itibariyle Çin ordusu bu tarihe kadar 44 ülkenin ordusu ile ortak askeri tatbikat gerçekleştirmiştir. Bu tatbikatlar ordunun modernizasyonu açısından büyük önem arz etmektedir. Ordunun Afetlerde Uluslararası Kurtarma Operasyonlarında Yer Alması Çin silahlı kuvvetleri uluslararası kurtarma ve yardım operasyonlarına katılmayı insani bir sorumluluk olarak saymaktadır. Bu nedenle Çin hükümeti herhangi bir felaket durumunda yardım malzemelerini felaket yaşayan ülkeye sağlamaktadır. Bu amaçla şu ana kadar 28 uluslar arası insani yardım operasyona katılarak 22 ülkeye çadır, battaniye, ilaç, tıbbi malzeme, yiyecek ve jeneratör sağlamıştır. Çin hükümeti ayrıca bu operasyonları organize etmek için Çin Uluslararası Arama Kurtarma Ekibi (Chinese International Search and Rescue - CISAR) kurulmuştur. 5) ULUSAL GÜVENLİK SEFERBERLİK VE YEDEK KUVVETLERİN YAPILANDIRILMASI Savaş ve barış zamanındaki ihtiyaçlarını takip eden Çin, sivil amaçları askerle entegre etmeyi ve askeri çalışmaları da sivil destekle bütünleştirmeyi amaçlamaktadır. Bu sayede ulusal seferberlik ve yedek kuvvetlerinin inşası ulusal savunma ve seferberlik kapasitesini arttırarak savunmasını güçlendirecektir. Söz konusu yapılandırma için yapılan çalışmalar şu şekilde özetlenmiştir. Ulusal Savunma Seferberlik Sisteminin Örgütsel Yapısı ve Liderlik Kapasitesinin Güçlendirilmesi Şubat 2010 da kabul edilen ÇHC Ulusal Savunma Seferberlik Kanunu ile barış zamanı hazırlıklar ile savaş zamanı yapılacak uygulamaları ortaya koyarak her bir vatandaşın seferberlik esnasında yükümlülükleri ve haklarını ortaya koyarak ülkenin temel seferberlik sistemini ortaya koymuştur. Ulusal Savunma Seferberlik Kapasitesinin Oluşturulması Çin seferberlik konusundaki planlarını savaş zamanı askeri seferlik ve yedek kuvvetlerin aktif konuşlandırılması için geliştirmiştir. 8

Yedek Kuvvetlerin Oluşturulması Yedek kuvvetlerin omurgasını Halk kurtuluş ordusunun aktif subayları ile askerleri oluşturmaktadır. Bu kuvvetler silahlı kuvvetlerin birleşik bir formu olup bu kuvvetlerin liderliğini Komünist parti ve Ordu birlikte yürütmektedir. Yedek kuvvet subayları çoğunlukla emekli askeri subaylar, sivil memurlar, uzman askeri personel bölümleri ve uzman milis kuvvet bölümlerindeki personeller ile uygun askeri uzmanlar arasından seçilmektedir. Yedek kuvvet askerleri ise çoğunlukla yetenekli görevden atılmış askerler, eğitilmiş milis kuvvet üyeleri ile uygun özelliklere sahip sivil personeller arasından seçilmektedir. Yedek kuvvet subayları ile askerler her yıl 240 saat politik ve askeri eğitim almaktadırlar. Milis Kuvvetlerin Oluşturulması Milis kuvvetler Çin Silahlı kuvvetlerinin ve aynı zamanda yedek kuvvetlerin en önemli unsurudur, Son yıllarda yapılan dönüşüm ve reform ve faaliyetleri sonucunda milis kuvvetler hem ekipman hem de eğitim açısından yeniden yapılandırılmaktadır. Şu anda Çin de 8 milyon milis kuvveti bulunmaktadır. Milis kuvvetler terörist saldırılara karşı, acil kurtarma, afet yardım, sınır koruma ve kontrol, halk güvenliği ve farklı askeri görevlerin yerine getirilmesinde kullanılmaktadır. Her yıl 90.000 milis köprüleri, tünelleri ve demiryollarını korumak için görev yapmakta, 200 bin milis ortak askeri sivil karakol koruma görevinde ve 900 binden fazlası da acil kurtarma ve yardım faaliyetlerine katılmaktadır. Yaklaşık 2 milyona yakın milis kuvveti ise şehir ve kırsal alanda kapsamlı kontrol ve yönetim görevi üstlenerek sosyal düzeni sağlamaktadır. 6) ASKERİ HUKUK SİSTEMİ Askeri hukuk sistemin güçlendirilmesi ve ulusal savunma hedeflerinin elde edilmesi için Anayasaya bağlı kalarak son birkaç yılda birçok kanun ve yasal düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemelerin amacının Askeri hukuk sisteminin Çin hukuk sisteminin gereklerine göre uygulanması şeklinde özetlenebilir. Askeri Hukuk Sistemin Oluşturulması Askeri hukuk sisteminin mevcut hukuk sistemine göre uydurulması için son 2 yılda birçok düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemelerden bazıları Polis Kuvvetleri Kanunu, Ulusal Savunma Seferberlik Kanunu, Yedek Kuvvet Subay Kanunu sayılabilir. Ayrıca son olarak Çin hükümeti ve Merkezi Askeri Komitesinin ortaklaşa düzenleyerek ilan ettiği Çin Halk Kurtuluş Ordusu nun politik işlerdeki rolünü düzenleyen kanun ile Silahlı Kuvvetlerin rutin işlerini düzenleyen yönetmelik ve Silahlı Kuvvetlerin Yeni Disiplin Kanunu başlıca yapılan düzenlemelerdir. Bundan başka Silahlı Kuvvetler Kıyafet Yönetmeliği yeniden düzenlenmiş, Silah ve Malzemelerin Kalite Kontrol yönetmeliği değiştirilmiştir. Ayrıca, Kara, Deniz, Hava kuvvetlerinin birim ve merkezleri ile İkinci Topçu Kuvvet Komutanlığı ve Polis Kuvvetlerine yönelik olarak birçok düzenleme yapılmıştır. Aralık 2010 itibariyle, ulusal güvenliği ve silahlı kuvvetleri ilgilendiren 17 konuda düzenleme yapılmış, Çin Devlet Konseyi ve Merkez Askeri Komite birlikte 97 askeri idari düzenleme yapmış ve ayrıca Merkez Askeri Komite de silahlı kuvvetler kanunda 224 düzenleme yapmıştır. Son olarak Kara, Deniz, 9

Hava kuvvetlerinin birim ve merkezleri ile İkinci Topçu Kuvvet Komutanlığı ve Polis Kuvvetleri ile Askeri Bölge Komutanlıkları da kendi içlerinde bu değişikliklere uygun olarak 3.000 den fazla düzenleme yapmışlardır. Askeri Kanun ve Düzenlemelerin Uygulanması Askeri kanunlarda son 2 yılda yapılan değişiklik ve düzenlemelerin uygulanıp uygulanmadığını kontrol etmek için, silahlı kuvvetleri ilgili yerel birimlerle çalışarak bu düzenlemelerin izlenmesini ve uygulanmasını takip etmekte. Bundan başka askere yeni alınacak adayların düzgün bir şekilde seçilip seçilmediklerini gözlemlemektedirler. Askeri Hukuk Sisteminin Oluşturulması Bu Amaçla Görev Başında Suç İşlenmesinin Azaltılması 2008 yılında Genel Politika birimi tüm seviyedeki askeri personelin siyasi ve hukuki komisyonlarda çalışma şekillerini belirleyen bir düzenleme yaptı. Bu sayede silahlı kuvvetlerin askeri hukuk çalışma sistemleri düzenlendi. Bunun yanında Çin Silahlı Kuvvetleri aktif bir şekilde ordu içinde suç işlenmesinin önlenmesine yönelik yapıcı çalışmalar yapmaktadırlar. Bu doğrultuda 2009 yılında Çin Genel Kurmay Başkanlığı, Genel Politika birimi, Genel Lojistik birimi ve Genel Silahlanma Birimi ortak bir düzenleme yaparak Yeni Askeri Disiplin Yönetmeliğine göre Görev Başında suçların işlenmesini önlemeye yönelik kararlar almıştır. Bu doğrultuda işlenen suçların araştırılması ve saldırı suçu işleyenlerin kanunlara uygun şekilde cezalandırılabilmesi için iç güvenlik organları, askeri mahkemeler ve askeri savcılık yetkilendirilmiştir. Hukuki Hizmetler ve Hukuki Eğitimlerin Halka Tanıtılması 2009 yılında askeri avukatlar 700 davada 2.300 kişinin sivil ve ekonomik konularda savunmasını yapmışlardır. Bunun dışında hali hazırda Çin Silahlı kuvvetlerinde kurulan 268 askeri hukuk danışma ofisi, 1600 den fazla hukuki danışmanlık istasyonu ile tugay / alay seviyesinde görev yapan hukuki danışmanlık ekipleri bulunmaktadır. Askeri kuvvetler bünyesinde şu anda toplamda 1.342 askeri avukat ve 25.000 hukuk danışmanı çalışmaktadır. 7) ULUSAL GÜVENLİK AÇISINDAN BİLİM, TEKNOLOJİ VE ENDÜSTRİ Çin araştırma ve üretim sistemlerini geliştirmek suretiyle hem askeri hem de sivil ihtiyaçların karşılanmasını amaçlamaktadır. Bu açıdan ulusal savunma ile ilgili olarak bilim, sanayi ve endüstri alanlarında bazı reformlar yapmaktadır. Bunlar 10

Ulusal Savunma için Bilim, Teknoloji ve Endüstri Alanlarında Reform ve Gelişmeler Çin de bulunan savunma sanayi ile ilgili endüstriler diğer sektörlere göre nispeten istikrarlı ve hızlı bir büyüme göstermişlerdir. Savunma alanındaki endüstriler kendi gelişim modellerini aktif olarak yeni teknolojilere göre dönüştürmektedirler. Bu doğrultuda yaptıkları çalışmalarda enerji tasarrufu ve düşük emisyon önlemlerini almaktadırlar. 2010 yılında Endüstri ve Bilişim Teknolojileri Bakanlığı ile Çin Ordusu Genel Silahlanma Bölümü tarafından yapılan ortak düzenlemeyle Silah ve Ekipman Araştırma ve Üretim Lisanslama İdaresine yönelik önlemler alınmıştır. Silah Geliştirmek için Bilimsel Araştırma ve Üretim Kapasitelerinin İyileştirilmesi Ulusal Savunmayı sağlamak için önemli olan Bilim, Teknoloji ve Endüstri alanlarındaki hedefler on birinci 5 yıllık (2006 2010) planda belirlenmiştir. Bu kapsamda bir adet yüksek seviyede araştırma platformu ve yeni malzeme üretim ekipman hatları inşa edilmiştir. Kaynaklar Araştırma ve Geliştirme faaliyetleri içinde; dizayn ve simülasyon, işleme ve üretim faaliyetleri deney ve test çalışmalarında kullanılarak silah ve ekipman üretiminde daha iyi sonuçların alınmasına çalışılmıştır. Diğer taraftan savunma sanayi alanında faaliyet gösteren bağımsız kuruluşların yeni buluşlar yapmaları desteklenmekte bu doğrultuda gözlem, buluş ve yeni teorilerin yeni teknolojiler üzerine uygulanmasında büyük artışlar gözlenmektedir. Dijital ve bilişim teknolojilerinin kullanımı artmıştır. Bunun yanında ulusal savunma ile ilgili konularda çalışma yapanların telif haklarının korunmasına yönelik büyük önem verilmektedir. Bu doğrultuda 2009 yılında birçok buluş Ulusal Teknoloji Buluş Ödülü veya Ulusal Bilim ve Teknoloji Ödülü kazanmıştır. Savunma Endüstrisi Teknolojilerinin Barışçıl Amaçlar için Kullanımı Çin yönetimi nükleer enerjinin ve uzay teknolojilerinin barışçıl amaçlar için kullanımı ve geliştirilmesine büyük önem vermektedir. Çin Venezuela için bir haberleşme uydusu geliştirmiş ve bunu başarıyla uzaya yerleştirmiştir. Bu doğrultuda ayrıca diğer ülkelerle haberleşme uyduları konusunda diğer ülkelerle anlaşmalar yapılmıştır. Çin ayrıca bugüne kadar 23 ülke ile nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanımı konusunda anlaşma yapmıştır. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumunun Nisan 2009 da düzenlediği 21. yy da Nükleer Enerji konulu uluslararası konferansa Pekin ev sahipliği yapmıştır. Uluslararası İşbirliği ve Değişim Programlarına Katılım Yabancı ülkelerle savunma alanına ilişkin bilim, teknoloji ve endüstri alanlarında eşitlik, karşılıklı fayda ve kazan kazan temelinde işbirlikleri yapılmaktadır. Savunma teknolojileri konusunda dost ülkelerle yürütülen işbirlikleri desteklenmekte ve bazılarıyla savunma sanayi konusunda hükümetler arası komisyonlar kurulmaktadır. Bunun dışında ortak Araştırma ve Geliştirme ve üretim konularında ve ayrıca personel eğitimi konusunda işbirlikleri yabancı ülkelerle yapılmaktadır. Diğer taraftan uzayın barışçıl amaçlarla kullanımı prensibi doğrultusunda, Rusya, Rusya, Brezilya, Ukrayna, ABD ve Avrupa Uzay Ajansı ile ikili işbirliği ve değişim çalışmaları yürütmektedir. Ayrıca BM Uzayın Barışçıl Amaçlar için Kullanımı Komisyonu nun (the United Nations Committee on the Peaceful 11

Uses of Outer Space - COPUOS) ve Asya Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü (Asia-Pacific Space Cooperation Organization - APSCO) çalışmalarını desteklemektedir. Bu amaçla uzay teknolojilerinin Yer bilim araştırmalarında, afetleri önlemede, derin uzay araştırmaları ve uzaydaki çöplerin azaltılması için çok taraflı çalışmaları desteklemektedir. 8) SAVUNMA HARCAMALARI Çin Savunma alanındaki gelişimini Ekonomisindeki gelişime uygun olarak koordineli bir şekilde yürütmektedir. Bu doğrultuda ekonomideki gelişmelere paralel olarak savunma harcamalarını makul ve mantıklı bir seviyede tutma kararlığındadır. Ekonomide meydana gelen olumlu gelişmeler Çin in savunma harcamalarını da arttırmış ancak bu artış makul ve mantıklı bir düzeyde tutulmuştur. Aşağıdaki tabloda son 3 yılda Çin Ekonomisindeki Harcamalar ile Savunmaya ayrılan bütçe yar almaktadır. Yıllar GSYH (Milyar Yuan) Finansal Harcamalar (Milyar Yuan) Değişim (%) Savunma Harcamaları (Milyon Yuan) Değişim (%) 2008 31,404.5 6,259.266 25.7 417.876 17.5 2009 34,090.3 7,629.993 21.9 495.110 18.5 Tablo: ÇHC nin 2008 2009 Ekonomik göstergeleri ve Savunma Harcamaları Son yıllarda Çin in yıllık savunma harcamalarının GSYH içindeki payı göreceli olarak aynı kalmış ayrıca devletin toplam finansal harcamaları da ortalama olarak azalmıştır. Geçen son 2 yılda savunma harcamaları öncelikli olarak şu alanlarda yapılmıştır. 1) Askerlerin ekonomik durumlarının iyileştirilmesi: Yaşanan ekonomik gelişmeyle birlikte ülkedeki insanların yaşam standartları yükselmiştir. Buna paralel olarak Halk kurtuluş ordusunda görevli subayların ve askerlerin maaşları ve ödenekleri yeniden ayarlanmıştır. Bundan başka ordu mensuplarının eğitim ve öğretimlerine ayrılan pay arttırılmıştır. Bundan başka elektrik, su, ısınma malzemeleri iyileştirilmiş, zor şartlarda görev yapan sınır ve kıyı emniyet güçlerinin çalışma ve yaşam koşulları iyileştirilmektedir. 2) Çeşitlendirilmiş Askeri Görevleri Gerçekleştirmek: Çin, ordu mensupları askeri görevlerin dışında deprem kurtarma, afet kurtarma ve insani yardım operasyonları ile Aden, Basra körfezinde eskort operasyonlarında görev yapmışlardır. 3) Yüksek Teknolojiye sahip silahların ve malzemelerin temini için harcanan para artmıştır. Son olarak, Çin in savunma harcamalarına yönelik olarak sıkı bir denetim söz konusu olup yıllık savunma bütçesi merkezi hükümetin yıllık mali bütçesi içinde yer almaktadır. Savunma bütçesi taslağı hazırlandıktan sonra ilk olarak inceleme ve onay için Ulusal Halk Kongresine gönderilir. Buradan onay aldıktan sonra yürürlüğe girer. 12

9) ASKERİ GÜVEN ARTTIRICI ÖNLEMLER Askeri güven arttırma ulusal güvenlik ve gelişme ve ayrıca bölgesel barış ve istikrarı sağlamada etkili bir yoldur. Siyasi açıdan karşılıklı güven ortak güvenlik ve amaçların gerçekleştirmenin temelidir. Bu amaçla Çin askeri güveni artırmak amacıyla karşılıklı yarar sağlayan eşit ve etkin mekanizmaların kurulmasını teşvik etmektedir. Bu herhangi bir üçüncü ülkeyi hedeflemeden karşılıklı güven ve saygıya dayalı olarak diğer ülkelerin güvenliklerine ve istikrarına zarar vermemelidir. Stratejik Danışmanlık ve Diyaloglar Çin son yıllarda diğer ülkelerle arasındaki karşılıklı anlayış, güveni geliştirmek ve iletişim ile koordinasyonu arttırmak amacıyla güvenlik ve savunma konularında ilgili ülkelerle stratejik danışmanlık ve diyalog geliştirmiştir. Bugüne kadar Çin 22 ülke ile güvenlik, savunma, danışma ve diyalog mekanizması geliştirmiştir. Rusya ile sürdürülen ortaklık ve işbirliği güçlenerek ve artarak devam etmektedir. İki ülkenin silahlı kuvvetleri 1997 de stratejik danışma mekanizması kurmuşlardır. Bu bağlamda 2010 yılında iki ülkenin Genel Kurmay Merkezleri arasında 13. sü yapılan stratejik danışma toplantısı Kuzeydoğu Asya, Orta Asya, ve Güney Asya konularında konsensüs ile sona ermiştir. Diğer taraftan Çin, ABD ile Nükleer silahların yayılması, Terörizm ve ikili askeri güvenlik işbirliğini 1997 den beri sürdürmektedir. Her iki ülkenin savunma bakanlıkları arasında Savunma danışmanlık mekanizması kurulmuştur. Bu doğrultuda 10 ve 11. Savunma Danışma Konuşmaları (Defense Consultative Talks DCT) 2009 yılında ve Aralık 2010 da yapılmış, benzer şekilde 15. ve 16. Savunma Politikası Koordinasyon Konuşmaları (Defense Policy Coordination Talks DPCT) Şubat ve Aralık 2009 da gerçekleştirilmiştir. Benzer şekilde Çin diğer ülkelerle de kapsamlı stratejik danışma ve diyaloglar gerçekleştirmektedir. 2009 yılında Çin ve Almanya 4 defa savunma ve stratejik danışma gerçekleştirdi. Ekim 2009 da Çin ve Avustralya Askerleri savunma ve stratejik danışma, Mart 2009 ve 2010 da Çin ve Yeni Zelanda ve Şubat 2010 da Çin ve İngiltere askeri yetkilileri savunma ve stratejik danışma gerçekleştirdi. Bunun dışında Çin, Mısır ile savunma işbirliği mekanizması kurmuş ve Türkiye ile yüksek seviyeli askeri işbirliği diyalogu geliştirmiştir. Sınır Bölgeleri Güven Arttırma Önlemleri Çin, komşularıyla ilişkilerini geliştirmek ve sınır bölgelerindeki güvenliği arttırmak amacıyla çeşitli güven arttırıcı anlaşmalar imzalamıştır. Kıyı Güvenliği için yapılan Diyalog ve İşbirlikleri Çın Kıyı güvenliği konusunda BM Deniz Hukuku Konvansiyonu çerçevesi ve diğer uluslararası normlar ışığında hareket ederek meydana gelen sorunların çözümünde aktif olarak yer almaktadır. Bu amaçla 1998 yılında ABD ile Çin Askeri Denizcilik İstişare Anlaşması (Military Maritime Consultative Agreement) imzalamış ve bu alanda işbirliğine başlamışlardır. Bu anlaşma uyarınca Amerikalı ve Çinli 13

askeri yetkililer 8 yıllık toplantı ve 13 çalışma grubu toplantısı gerçekleştirmişlerdir. Ağustos 2009 da askeri yetkililer özel bir gündemle toplanmışlar ve en son yıllık toplantı ise Aralık 2010 da gerçekleştirilmiştir. Benzer şekilde Vietnam ile Beibu Körfezinin güvenliği konusunda Ortak devriye anlaşması imzalanmış ve bu doğrultuda 10 adet ortak devriye istasyonu kurulmuş ve 5 defa yıllık toplantı gerçekleştirilmiştir. Son 2 yılda Çin donanmasına ait yirmiden fazla gemi otuzdan fazla ülkenin limanlarını ziyaret etmiş buna karşılık 20 ülkeden 30 dan fazla gemide Çin limanlarını ziyaret etmiştir. Bölgesel Güvenlik ve İşbirliği Çok katmanlı ve karmaşık bir güvenlik çevresine sahip olan Asya Pasifik bölgesi birçok güvenlik işbirliği mekanizmasının gelişmesine neden olmuştur. Bu doğrultuda Çin Asya Pasifik bölgesinde yer alan ülkelerle güvenlik diyalogu geliştirme ve güvenlik mekanizması oluşturma, karşılıklı politik çıkarların güçlendirilmesi konularında aktif rol almaktadır. 2009 yılından beri Şangay İşbirliği Örgütü güvenlik alanında üye ülkeler arasında bir momentum oluşturmuştur. Bu doğrultuda bu örgütün üyeleri arasında öncelikli olarak Counter Terrorism Convention imzalanmış daha sonra Uluslararası Bilgi Güvenliği Anlaşması ve Örgütlü Suçlara karşı İşbirliği Antlaşması imzalanmıştır. Bunun dışında Çin ASEAN Regional Forum (ARF) kapsamında çok taraflı güvenlik toplantılarına aktif olarak katılmaktadır. Bu kapsamda ASEAN Plus One (Çin) ve ASEAN Plus Three (Çin, Japonya ve Kuzey Kore) toplantılarında yer almaktadır. Diğer Ülkelerle Askeri Değişimler Çin diğer ülkelerle askeri ilişkilerini kapsamlı bir şekilde sürdürmektedir. Bu sayede değişim ve işbirlikleri ülkeler arasında karşılıklı güven ve karşılıklı faydaya dayalı ilişkiler kurulmasına neden olmaktadır. Bu bilinçle, son 2 yılda Çin Halk Kurtuluş Ordusuna bağlı olarak çeşitli askeri heyetler 40 tan fazla ülkeyi ziyaret etmiş buna karşılık 60 tan fazla ülkenin savunma bakanı ve genelkurmay heyetleri de Çin i ziyaret etmiştir. Diğer taraftan Çin hem Rusya hem de ABD ile birçok askeri konuda değişim ve yüksek seviyeli ziyaret yapmaya devam etmektedir. Buna paralel olarak Çin ayrıca NATO ve Batı Avrupalı ülkelerle askeri ilişkilerini geliştirmek için fırsat aramaktadır. Çin ayrıca gelişmekte olan Afrika, Batı Asya, Latin Amerika ve Güney Pasifik teki ülkelerlede gerek yüksek seviyeli askeri ziyaretler gerekse bu ülkelerle yaptığı küçük ve orta düzey subay değişim programları ile ilişkilerini arttırmaya çalışmaktadır. Bu doğrultuda Çin ilk defa hastane gemisi Cibuti, Kenya ve Tanzanya yı ziyaret etmiştir. Buna ek olarak Latin Amerika, Karayipler ve Güney Pasifik ülkelerinin ordularına mensup kıdemli subayları Çin in düzenlediği atölye çalışmalarına katılmaktadırlar. 14

10) SİLAHSIZLANMA VE NÜKLEER SİLAHLARIN KONTROLÜ Çin Nükleer silahların kontrolü ve yayılmasını önleme çalışmaları konusunda yapılan uluslar arası çabaları desteklemekte ve aktif olarak rol almaktadır. Bu doğrultuda BM ve diğer uluslararası örgütlerin çabaları ve çok taraflı mekanizmaları oynadıkları role destek olmaktadır. Çin e göre söz konusu Nükleer silahların kontrolü ve yayılmasını önleme çalışmaları artarak devam etmelidir. Bununla birlikte tüm ülkelerin meşru ve mantıklı güvenlik kaygılarına saygı gösterilmelidir. Nükleer Silahsızlanma Çin her zaman tüm nükleer silahların yasaklanması ve imhasından yanadır. Büyük nükleer silah kapasitesine sahip ülkeler söz konusu silahlarını önemli oranda azaltmalı ve daha sonra tüm silahların topluca ortadan kaldırılması için uygun koşulları oluşturmalıdırlar. Uygun koşullar oluştuğunda diğer nükleer silaha sahip ülkelerde çok taraflı müzakerelere katılmalıdırlar. Nükleer silahsızlanmanın nihai amacına tam ve eksiksiz olarak ulaşması için uygun bir zamanda nükleer silahların tamamen yasaklanması üzerine bir kongrenin toplanması ve uzun vadeli canlı bir plan geliştirilmelidir. Çin Nükleer silahların topluca yasaklanmasından önce nükleer silaha sahip tüm devletlerin bu silahları caydırma amaçlı kullanılmasını yasaklanmasını kabul etmelerini bu amaçla gerek nükleer silaha sahip diğer ülkeler gerekse sahip olmayan ülkelere karşı herhangi bir koşulda kullanılmayacağına dair taahhütte bulunmalarını istemektedir. Bu süreçte nükleer silaha sahip ülkelerde kendi aralarında bu silahları birbirlerine karşı ilk kullanan taraf olmayacaklarına dair bir antlaşma üzerinde müzakere etmelidirler. BM Güvenlik Konseyinin bir üyesi ve Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme antlaşması (Non Proliferation Treat NPT) taraf olan bir ülke olarak Çin hiçbir zaman bu konudaki sorumluluklarından kaçan ülke olmamıştır. Ayrıca nükleer silahsızlanma konusunda açık ve şeffaf bir politika izlemektedir. Bu nedenle Çin hangi koşulda olursa olsun Nükleer silahları ilk kullanan ülke olmayacaktır ve hangi şartlarda olursa olsun bu silahları nükleer silaha sahip olmayan ülkelere karşı caydırıcı bir unsur olarak kullanmayacaktır. Çin in herhangi bir yabancı ülke sınırları içinde konuşlanmış nükleer silahı bulunmamaktadır ve hiçbir zaman bir nükleer silah yarışı içinde olmamıştır ve olmayacaktır. Çin ayrıca nükleer silah üretme konusunda büyük kısıtlamalar getirmiş ve nükleer kapasitesini ulusal güvenliği için gerekli olan minimum düzeyde sınırlandırmıştır. Çin Nükleer silahların testinin yasaklanması konusundaki taahhütlerine sıkı sıkıya uymaktadır. Bu doğrultuda Nükleer Deneme Yasağı Kapsamlı Hazırlık Komisyonu Antlaşması Teşkilatı na (Preparatory Commission of the Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty Organization) katılmıştır ve bu antlaşma kapsamında yapması gerekenleri ülke içinde uygulamaya koymuştur. Buna göre Çin 12 uluslararası izleme ve istasyonu ve laboratuarı kurmuştur. Mevcut şartlarda 6 öncelikli sismoloji izleme laboratuarı 3 radyonüklid istasyonu, Pekin Radyonüklid Laboratuvar ve Çin Ulusal Veri Merkezi kurulmuş ve bir infrasound istasyonu yapım aşamasındadır. 15

Çin küresel füze savunma programının uluslararası stratejik denge ve istikrara zararlı olacağını düşünmektedir. Bu durum ayrıca uluslararası ve bölgesel güvenliği olumsuz yönde etkiyecektir. Bu yüzden çünkü herhangi bir ülkenin denizaşırı füze savunma sistemi konuşlandırmasına karşıdır (Bu durumda dolaylı olarak ABD nin füze savunma sistemi kastedilmektedir) Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Çin Kitle İmha Silahların Yayılmasını ve taşınmasını önleme konusunda kendisini sorumlu hissetmektedir. Bu nedenle bu sorunun diplomatik ve siyasi yollardan çözümünden yanadır. Uluslar arası toplum bu konuda adil davranmalı ve bu konuda ayrımcılık ve çifte standardı kaldırmalıdır. Çin Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme antlaşmalarının tümüne taraf olmuş ve bu alanda BM tarafından atılan tüm adımları desteklemiş ve BM Güvenlik Konseyinin almış olduğu ilgili kararları uygulamıştır. Çin Kore yarımadasında yaşanan nükleer sorunların barışçıl yollarla ve diyalogla çözümünü savunmaktadır. Bu doğrultuda 6 taraflı görüşmelerin (six party talks) sonucunda Kore yarımadasının nükleer silahlardan arındırılması (denuclearization) ve bunun sonunda hem bu bölgeye hem de Kuzeydoğu Asya ya barış ve istikrar getireceği düşünülmektedir. Benzer şekilde İran ın nükleer sorunu ile ilgili olarak Çin, barışçıl çözümden yanadır. Bu konu ile ilgili olarak Çin P5+1 müzakerelerine katılmıştır. Diğer taraftan Çin silahların kontrolü ve yayılması ile ilgili olarak 2009 dan beri ABD, Rusya, İngiltere, Almanya, Brezilya, Kanada, Pakistan ve Kuzey Kore, AB, Avustralya ve İsrail dahil birçok ülke ile görüşmüştür. Biyolojik ve Kimyasal Silahların Yasaklanması Çin içtenlikle Kimyasal Silahlar Sözleşmesi (Chemical Weapons Convention CWC) çerçevesindeki yükümlülüklerini yerine getirmiş ve bu konuda hem merkezi hem de yerel düzeyde uygulama ofisleri kumuştur. Bu amaçla Japonya tarafından Çine bırakılan kimyasal silahların ne kadarının imha edildiğine dair yıllık bilgiler zamanında ve doğru bir şekilde gönderilmektedir. Çin ayrıca Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (Organization for the Prohibition of Chemical Weapons OPCW) ile yakın işbirliği yapmaktadır. Diğer taraftan Çin, Ekim 2010 dan itibaren Japonya tarafından Nanjing bölgesine bırakılan kimyasal silahları imha etmeye başladı. Bu konuda Japonya ya çağrı yaparak bu sürece katkısını arttırmasını istedi. Biyolojik silahlar konusunda da Çin, Biyolojik Silahlar Sözleşmesi (Biological Weapons Convention BWC) kapsamında yürütülen çok taraflı çalışmalara destek olmaktadır. Bu amaçla söz konusu sözleşmenin ulusal düzeyde uygulanması için yasal düzenlemeleri hali hazırda yapmış bulunmaktadır. Bu konuda Çin her yıl düzenli olarak güven artırıcı önlemler göndermektedir. Uzayda Silah Yarışının Önlenmesi Çin hükümeti uzayın barışçıl amaçlarla kullanımını savunmakta ve uzayın silahlandırılmasına ve burada silahlanma yarışına karşıdır. Bu konuda Çin, uluslararası toplum için uzay konusunda en iyi çözümün buranın silahlanmasını ve silahlanma yarışını önlemek bunun içinde uluslar arası müzakereler sonucunda ilgili bağlayıcı hukuki araçlar geliştirmek olduğuna inanmaktadır. 16

Konvansiyonel Silahların Kontrolü Çin içtenlikle Belirli Konvansiyonel Silahlar Konvansiyonu (Convention on Certain Conventional Weapons CCW) çerçevesindeki yükümlülüklerini yerine getirmiştir. Bundan başka Çin Nisan 2010 da Patlayıcı Savaş Kalıntıları Protokolünü onaylamış, 2009 yılından itibaren de uluslararası insani mayından arındırma (de-mining) yardımı vermeye devam etmektedir. Bu doğrultuda Afganistan, Irak ve Sudan da de-mining eğitim kursları vermiştir. Ayrıca Mısır, Afganistan, Irak ve Sudan ve Sri Lanka ya de mining ekipmanları bağışlamış, Peru ve Etiyopya ya da mayınlardan zarar görenlere de yardım sağlanmıştır. Çin, Küçük ve Hafif Silahların yasadışı ticaretine karşı olup bu konuda Small Arms and Light Weapons (SALW) da aktif olarak yer almakta bu konuda BM tarafından yürütülen çalışmlara katılmakta ve destek olmaktadır. Askeri Harcamalarda Şeffaflık ve Konvansiyonel Silahların Transferinin Kayıt Altına Alınması Çin, askeri şeffaflığa büyük önem vermekte ve askeri alanda diğer ülkelerle karşılıklı güveni sağlamak için çaba göstermektedir. 2007 yılından bu yana, Çin Askeri Harcamalarını BM ye Standartlaştırılmış bir şekilde rapor etmektedir. Çin Konvansiyonel Silahların BM ye kayıt edilmesine ağırlık vermektedir. Bu Kayıt kapsamında yedi kategoride konvansiyonel silahların transferi ile ilgili veri gönderimine devam ediyor. 17