Dr. Çiğdem BAŞGÜL Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı ANKARA

Dr. Çiğdem BAŞGÜL Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı ANKARA

SUNUM PLANI Evde Sağlık Hizmetlerinin Mevcut Durumu Yönetmeliğin Getirdiği Yenilikler Evde Sağlık ve Palyatif Bakım Hizmetlerinin Gerekçeleri Palyatif Bakımın Tanımı ve Kapsamı Evde Palyatif Bakım

Evde Sağlık Hizmetleri (Tanım) DSÖ, evde bakım hizmetlerini ihtiyacı olanlara kendi evlerinde sağlanan bir dizi sağlık ve sosyal destek hizmetleri şeklinde tanımlarken, 27.02.2015 tarihli ve 29280 sayılı RG de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik te evde sağlık hizmetleri Çeşitli hastalıklar nedeniyle evde sağlık hizmeti almaya ihtiyacı olan bireylere evinde ve aile ortamında sosyal ve psikolojik danışmanlık hizmetlerini de kapsayacak şekilde verilen muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve rehabilitasyon hizmetleri olarak tanımlanmaktadır.

Evde Sağlık Hizmetleri (Tarihçe) 10.03.2005 tarihli ve 25751 sayılı RG de Evde Bakım Hizmetlerinin Sunumu Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır. 18.01.2012 tarihli ve 2620 sayılı Makam Oluru ile Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge yürürlüğe girmiştir. Son olarak Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik 27.02.2015 tarihli ve 29280 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

Yıllara Göre Evde Sağlık Hizmet Verileri 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ulaşılan Hasta 16.651 124.085 244.961 380.814 510.352 639.359 Aktif Hasta 16.651 80.388 139.214 186.666 218.353 257.484 Birim Sayısı 407 642 715 817 915 946 Araç Sayısı 78 793 956 1.128 1.111 1.199 Personel Sayısı 478 3.512 4.143 4.248 4.605 4.823

Yıllara Göre Evde Sağlık Değişim Grafiği 700.000 639.359 600.000 500.000 Ulaşılan Hasta Aktif Hasta 510.352 400.000 380.814 300.000 200.000 244.961 186.666 218.353 257.484 124.085 139.214 100.000 80.388 16.651 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Yönetmelik ile (1); Evde sağlık hizmetlerinin koordinasyon görevi Türkiye Halk Sağlığı Kurumuna verilmiş, Hizmetlerin Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu ve Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından, basamaklı sistemle, müştereken sunulmasına dair düzenleme yapılmış, Oluşturulacak entegre yazılımlar ve yapılacak protokol ile evde bakım ve sosyal destek hizmetlerinin bütünleşik bir şekilde yürütülmesine imkan sağlanmıştır.

Yönetmelik ile (2); Hizmetin yönetimini, birimler arasındaki iletişimi ve koordinasyonu sağlayan ES Koordinasyon Merkezi nin konumu güçlendirilmiş ve halk sağlığı müdürlüğü bünyesinde teşekkül ettirilmesi karara bağlanmıştır. Evde sağlık, bakım ve sosyal destek hizmetlerinin koordinasyonun il düzeyinde gerçekleştirilmesi için Evde Sağlık ve Sosyal Hizmetleri Değerlendirme Komisyonu, merkezi düzeyde koordinasyonu sağlamak için de Merkez Koordinasyon Komisyonu tanımlanmıştır.

Yönetmelik ile (3); Hastalara ihtiyacı olan evde sağlık hizmetini sunmak, gerektiği hallerde hastaların hastaneye naklini sağlamak amacıyla üç tip birim ve standart personel planlamıştır: 1)T (TSM) Tipi Birim 2)H (Hastane)Tipi Birim 3)D (ADSM) Tipi Birim Birimlerin TSM lere yaygınlaştırılması suretiyle evde sağlık hizmetlerinin ihtiyacı olan herkese ulaştırılması planlanmıştır. Hizmetlerin sunumu için; 1)Ekip aracı, 2)Hasta nakil ambulansı tanımlanmıştır.

Yönetmelik ile (4); Kayıtların ve diğer birimlerle entegrasyonun THSK koordinasyonunda hazırlanan HSBS Evde Sağlık Hizmetleri Modülü kullanılarak yapılmasına dair düzenleme yapılmıştır. Evde sağlık hizmetleri kapsamında sağlık kuruluşuna sevk edilen hastanın sağlık kuruluşundaki muayene, tetkik ve tedavinin uzun sürmesi ya da sonraki günlere sarkması halinde, mağduriyete mahal verilmeden işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için ilgili hastaneler bünyesinde hastanın yatırılabileceği en az beş yatak kapasiteli, amaca uygun olarak donatılmış Evde Sağlık Hizmet Ünitesi tanımlanmıştır.

Yönetmelik ile; Hizmetlerin mesai saatleri içerisinde sunulmasına dair düzenleme yapılmış, Aile hekimliği personeli ile sağlık evi ebelerinin de mevzuatlarına uygun olarak hizmet sunumunda görev almalarına, ayrıca izleme ve değerlendirme gerçekleştirmelerine dair tanımlamalar yapılmıştır. Yönetmelik kapsamında hizmet sunumuna kademeli olarak geçilmesi karara bağlanmıştır.

Türkiye Nüfus Piramidi * Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi Ülkemizde de nüfus yaşlanıyor.

Yıllara Göre (Doğumda) Beklenen Yaşam Süresi

Palyatif Bakım (DSÖ Tanımı) Palyasyon; geçici çözüm demektir. Yaşamı tehdit eden hastalıklardan kaynaklanan problemler ile karşılaşan hastaların ve hasta yakınlarının yaşam kalitesinin, başta ağrı olmak üzere tüm fiziksel, psikososyal ve ruhsal problemlerin erken tespit edilerek ve etkili değerlendirmeler yapılarak önlenmesi ve giderilmesi suretiyle arttırılmasına dayanan bir yaklaşımdır.

Palyatif Bakım (Hizmetlerin Kapsamı) Palyatif bakım; tedavi şansı olmayan hastaların ihtiyaçlarına ve özel durumlarına göre destekleyici bakım prensiplerinin uygulanmasıdır. Hastanın ve ailesinin yaşam kalitesine ve sorunlarla başa çıkma gücüne odaklanan, başta kanser olmak üzere nörolojik hastalıklar, kas hastalıkları ve alzheimer gibi pek çok farklı hastalıkta kullanılabilen multidisipliner bir yaklaşımdır.

DSÖ Raporuna Göre (Ocak 2014); Her 10 kişiden biri palyatif bakıma ihtiyaç duymakta. Her yıl 20 milyon insana palyatif bakım hizmeti sunmak gerekiyor. Palyatif bakıma gereksinimi olan hastaların % 9 u çocuk. Palyatif bakıma ihtiyaç duyanların 1/3 ü kanser hastası, 2/3 ü ise organ yetmezliği, enfeksiyon, nörolojik hastaları olan kişilerdir.

Yönerge Kapsamında Palyatif Bakım Merkezi; Evde sağlık hizmeti birimleri ve aile hekimliği personelinin palyatif bakım uygulamaları konusundaki eğitim ihtiyaçlarını belirler ve gerekli eğitimleri almalarına destek olmalı. Hizmet verdikleri hasta ve yakınlarının, (koordinasyon merkezinin aracılığıyla) aile hekimlikleri ile evde sağlık birimleriyle işbirliğine ve hizmetlerin koordinasyonuna katkı sağlamalı. Tedavisi düzenlenmiş hastaları koordinasyon merkezine bildirerek hizmetin, hastanın tıbbi, psikolojik ve sosyal ihtiyaçları doğrultusunda, aile hekimlikleri ve evde sağlık birimleri tarafından da verilmesini sağlamalı.

Yönerge Kapsamında Palyatif Bakım Merkezi; Bu kapsamda; tedavisi tamamlanıp evde sağlık birimlerine ve/veya aile hekimlerine yönlendirilen tüm hastalar hakkında ayrıntılı epikriz düzenlenmeli. Epikrizde; hastanın idame tedavisine ilişkin ayrıntıların, tedavi sürecinde ortaya çıkabilecek sorunların, kontrol gerektiren durumların, önerilen kontrol tarihinin, yapılması gereken tetkik ve tahlillerin vb. ayrıntılı bir şekilde yer almasını sağlamalı. Gerekli hallerde merkez personelini, evde sağlık ekibine dahil edilerek çalışmalara katmalı.

Yönerge Kapsamında Evde Sağlık Birimi; Yataklı sağlık tesisleri dışında sunulacak hizmeti, kendi mevzuatı çerçevesinde, gerekirse aile hekimlikleri ve/veya merkez personelinden destek alarak yürütmeli. İlk defa yaptığı değerlendirme sonucunda palyatif bakım hizmeti almasını gerekli gördüğü hastayı, koordinasyon merkezi aracılığıyla, palyatif bakım merkezlerine yönlendirmeli. Hizmetin devamı esnasında, gerektiğinde sevk ve yönlendirmeleri yapmalı.

Teşekkür ederim