Palyatif Bakımın B bir insan hakkı olarak ulaşmanın,

Transkript

1 Prag Sözleşmesi; Hükümetleri, ıstırabın ı azaltılması Palyatif Bakımın B bir insan hakkı olarak tanınması yönünde teşvik etmek Avrupa Palyatif Bakım derneği (EAPC), Uluslararası Hospis Palyatif v Bakım Örgütü (IAHPC), Dünya Palyatif Bakım Birliği (WPCA)( e İnsan Hakları İzleme Komitesi i (HRW) palyatif bakıma ulaşmanın, bir insan hakkı olarak tanınmasını desteklemek için birlikte çalışmaktadırlar. Palyatif Bakım Hakkı; Birleşmiş Milletlerin anlaşmalarındaa kabul edildiği üzere palyatif p bakıma erişimin sağlanması kanuni bir zorunluluktur, mümkün olan en yüksek seviyede fiziksel ruhsal sağlığa sahip olma hakkından çıkışla, uluslararası organizasyonlar tarafıncaa insani bir hak olarak savunula gelmektedir. Hastaların şiddetli ağrı ile karşılaştığı durumlarda, hükümetlerin palyatif tedavii sunamaması; acımasızca, insanlık dışı ya aşağılayıcı muameleleree yol açabilir. ıstırabı azaltabilir, hatta önleyebilir, görece düşük maliyetli bir tedavi yöntemidir. Ancak hala dünyada birçok ülkede hükümetler, hastaların, iyileştirilmesi mümkün olmayan hastalık durumunda palyatif bakıma ulaşmanın insani bir hak olduğunuu anlamalarını sağlayacak adımları atmamışlardır. Palyatif Bakımın Tanımı Dünya Sağlık Örgütü nünn tanımına göre, Yaşamı tehdit eden hastalıkla karşı karşıya kalan hasta hasta yakınlarının karşılaştığı, başta ağrı olmak o üzeree fiziksel, psikososyal manevi sorunların erken tanınması, değerlendirilmesi tedavisi yoluylaa ıstırabın önlenmesi azaltılmasını sağlayarak yaşam kalitesini artıran bir yaklaşımdır. inter disipliner bir yaklaşım olup, odağında hasta, ailesi toplumu muhteva eder., hastanın bireysel ihtiyaçlarını sağlayarak, hasta her nerde tedavi ediliyorsa-ev vde 1

2 ya hastanede- bir anlamda en temel bakım sunar. yaşamı destekler ölümü normal birr süreç olarak kabul eder; ölümü hızlandırmaz ya ertelemez. Ölüm anına kadar mümkün olan en iyi i yaşam kalitesinin sağlanması için uğraşır. Avrupa Palyatif Bakım Derneği(EAPC), Uluslararası Hospis Palyatif Bakım Örgütü (IAHPC), Dünya Palyatif Bakım Birliği (WPCA) İnsan Hakları Gözetleme Komitesi (HRW), Palyatif Bakımın önemini şu şekilde açıklamaktadır; Gelişmiş ülkelerdeki ölümlerin çoğunu kardiovasküler hastalıklar kanser oluşturmakta olup hastaların çoğunda ağrı, bitkinlik, depresyon dispne gibii farklı semptomlar gözlenmektedir., bu hastalıklarda kronik obstruktif akciğer hastalığı (COPD), böbrek yetmezliği, multipl skleroz ya amyotropik lateral skleroz (ALS) e ileri düzey demans gibi nörolojik hastalıklarda etkin müdahale edilmesini sağlamaktadır., hastaların tercihlerii ile birlikte, bilgi (örn. Semptomm kontrolü) ), beceri (örn. İletişim becerileri) davranışı (örn.. her hastayı zengin birr geçmişe sahip olan bir birey olarak kabul etmek) bir bütün olarak bir araya getiren holistik bir yaklaşım olup, yenilikçi sağlık sosyal politikalar için eşsiz bir modell sunar. ın değerini şu noktalarda kabul etmektedir; Gelişmekte olan ülkelerde HIV/AIDS önemli bir ölüm nedeni olmaya devam etmektedir. HIV/AIDS ten yaşamını kaybeden hastalar çoğu kez, yıkıcı semptomlarlaa karşı karşıya kalmakta, tedavi uygulanan hastaların önemli bir yüzdesi ağrı, bitkinlik diğer semptomları yaşamaya devam etmektedir. Sıtma tüberküloz gibi diğer bulaşıcı hastalıklar tedavi edilemeyen evrelere girebilir palyatif bakıma ihtiyaç duyabilirler. 2

3 servislerinin uygulamaya girmesinin, gelişmekte olann ülkelerdee HIV/AIDS li ya da diğer hastalıkları olan hastaların acılarınıı hafifletip yaşam y kalitelerini yükselterek, güçlü bir etki yarattığı gösterilmiştir. Pek çok hasta, hastalıkları ilerledikçe psikososyal ya da manevi destekk ihtiyacı uymaktadır. Şunu vurgulamaktadır;, ıstırabı etkili bir şekilde azaltabilir nispeten düşük maliyetle sağlanabilir. Palyatif tedavinin yararı yaşam sonuu dönem ile sınırlı değildir, palyatif bakımın erken önemde entegrasyonunun yaşam kalitesini arttırdığı külfetli agresif tedavi ihtiyacını azalttığı kanıtlanmıştır. Şundan endişe duymaktadır; Kanıtlanmış etkinliğine rağmen, palyatif bakım, başta gelişmekte olann ülkeler olmak üzere pek çok ülkede ya sınırlıdır ya da hiç bulunmamaktadır ki bu her h yıl milyonlarca insanın yok yere acı çekmesine yol açmaktadır. Hükümetlere Hitaben; 1- Yaşamı sınırlayan ya da son dönem hastaların ihtiyaçlarını esass alan sağlık politikaları geliştirilmelidir. Diğer sağlık servislerininn yanında politikaları geliştirilmelidir. entegre palyatif bakımın da sunulduğu kapsamlı sağlık Bakım sürecinde ölümden sonra hasta yakınlarını destekleyici kanunlar düzenlenmelidir. 2- İhtiyaç duyan herkes için, kontrollü ilaçlar dahil, temel (essential) ilaçlara erişim sağlanmalıdır. Kontrollü ilaçlara yasal tıbbi kullanım amaçlıı erişimin önünde engel olan, aşırı sınırlayıcı 3

4 düzenlemeler tanımlanmalı ortadan kaldırılmalıdır. Ulaşılabilirliğin kesintisiz devamının sağlanması amacıyla, bu tür ilaçlara ihtiyaç miktarının belirlenmesinee yönelik sistemler geliştirilmelidir. Prognoz, tedavi yeri coğrafi konumdan bağımsız olarak, hastaların opioid ilaçlara erişebilmelerini sağlayacak şekilde, emin günli bir dağıtım idare sistemi sağlanmalıds dır. 3- Sağlık çalışanlarının mezuniyet öncesinde müteakip yönetiminde yeterli eğitimini almaları sağlanmalıdır. aşamalardaa palyatif bakım ağrı Sağlık çalışanlarının (tıbbi, bakım, eczacılık, psikoloji, vb.) mezuniyet öncesi eğitim müfredatlarında, palyatiff bakım hakkında temel bilgiyi öğrenmeleri sağlık sisteminin neresinde çalışıyor olursa olsunlar hastalara uygulayabilmelerini sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. Kompleks vakaların yeterli bakım alabilmeleri için, mezuniyet sonrasıı eğitim palyatif bakım uzmanlık programları geliştirilmeli uygulanmalıdır. Mevcut sağlık çalışanlarına palyatif tedavide yeterli örgün eğitim e kursları temin edilmelidir. 4- ın sağlık sisteminin tüm aşamalarına entegree olması sağlanmalıdır. ı mortalite morbidite göstergeleri popülasyonunn yapısı dikkate alınarak palyatif bakım üniteleri, grupları programlarıı planlanmalı geliştirilmelidir. Yerel ULuslararası Organizasyon Temsilcileri Sözleşmeyii İmzalayann Taraflar; ; Israrla; Tüm dünyada hükümetlerr hastalara ailelerine palyatif tedaviye erişimi, bu tedavi yöntemini sağlık politikalarına entegregrasyonu, özellikle de opioid analjezikleri de kapsayan temel ilaçların temini yoluyla garanti etmelidir. Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği, Dünya Sağlık Örgütü, Dünya Sağlık Meclisi (Asamble), Dünya Tıp Birliği, Uluslararası Hemşire Konseyi gibi başlıca Uluslararası Organizasyon 4

5 Forumlar palyatif tedavi hakkını desteklemelidir. Dat; Yerel Ulusal Palyatif Tedavi Örgütleri, sadece uzmanlaşmış palyatif bakım servisleri değil, halk sağlığı yaklaşımı çevresinde odaklanan bir palyatif bakım felsefesini desteklemelidirler. Gelişmiş gelişmektee olan ülkelerdeki akademik kuruluşlar, eğitim hastaneleri ünirsiteler temel sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık profesyonellerini palyatif bakımı servislerine entegre etmek amacıyla eğitmeli moti etmelidir. Dilek Temenniler; Kamuoyunun palyatif bakıma erişimin herkesin ihtiyacıı olduğu anlayışını benimseyece eği, sosyal etkinliklere medya etkinliklerine katılarak, metni imzalayarak Prag Şartı nı destekleyeceği umudunu vurgularız.. 5