01 YÖNETİM SİSTEMLERİ I İLGİLİ MEVZUAT II RİSKİN MANTIĞI III TEHLİKELER VE TESPİTİ IV TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ V RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ VI RİSK HESAPLAMA ÖRNEKLERİ 38 39 78 113 80 39 60 ÖN BİLGİLENDİRME 23.02.2017 27.03.2017 (7 Hİ - 28 S ) 03.04.2017 09.04.2017 VİZE SINAVI 10.04.2017 16.05.2017 ( 6 Hİ-18 S ) 29.05.2017-04.06.2017 FİNAL SINAVI İşyeri Hekimi Telefonu 0532 371 77 94 Acil durum Telefonu 0216 377 98 22 Nİ1303096 1
RİSK DEĞERLENDİRMESİ ve YÖNETİMİ KONULARIN AMAÇLARI Kazaların önlenmesinde, mevzuattan 0 YÖNETİM SİSTEMLERİ I- İLGİLİ MEVZUAT II -RİSKİN MANTIĞI III -TEHLİKE ÇEŞİTLERİ IV -TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ V- RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ VI- RİSK HESAPLAMA ÖRNEKLERİ Entegre yönetim Sistemleri ve İş Sağlığı Güvenliği ile İlgili çıkarılan standartlar ve 4.0 Endüstri, hakkında İşyerlerinde bilgilendirme oluşan tehlikelerin Neden Risk analizi ve çeşitleri boyutları FTA Hata ağacı hakkında analizi, yönetimi? Kazayı önlemede bilgilendirme, Risk analizi ETA önemi, Olay ağacı alınan analizi, Tehlike önlemlerin boyutları devamının ve önlemleri sağlanmasında hakkında Tehlike PHA bilgilendirme, tespiti Ön Tehlike ve Analizi, Risk PRA hesaplamasında Birincil Risk risk analizi, MGBF yönetiminin L tipi, ve uyarı sistematiği sembolleri Neden sonuç analizi, FMEA ve SWOT Analizi, Gıda Finezincirinde Kinney HCCP, Kimya Risk endüstrisinde analiz PARETO yöntemlerinin Analizi HAZOP, Neden örnekler sonuç ile analizinde risk hesaplanması CCA Olursa ne olur analiz.what IF kaynaklanan sorumluluklar, görevler ve yetkilerimiz hakkında ilgilendirme ve bilinçlendirme Nİ1303096
VI-TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ FTA Hata ağacı analizi, ETA Olay ağacı 3 Nİ1303096 RİSK DEĞERLENDİRMESİ ve YÖNETİMİ KDS 01 YÖNETM SİSTEMLERİ Entegre yönetim Sistemleri ve İş Sağlığı Güvenliği ile İlgili çıkarılan standartlar ve 4.0 Endüstri, hakkında bilgilendirme, I- İLGİLİ MEVZUAT Kazaların önlenmesinde, mevzuattan kaynaklanan sorumluluklar, görevler ve yetkilerimiz hakkında ilgilendirme ve bilinçlendirme, II- RİSKİN MANTIĞI Neden Risk analizi ve yönetimi? Kazayı önlemede Risk analizi önemi, alınan önlemlerin devamının sağlanmasında Risk yönetiminin sistematiği, III-TEHLİKE ÇEŞİTLERİ İşyerlerinde oluşan tehlikelerin çeşitleri boyutları hakkında bilgilendirme, Tehlike boyutları ve önlemleri hakkında bilgilendirme, IV- RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ FTA Hata ağacı analizi, ETA Olay ağacı analizi, PHA Ön Tehlike Analizi, PRA Birincil risk analizi, Neden sonuç analizi, V- RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ Tehlike tespiti ve Risk hesaplamasında Ltipi, FMEA ve Fine Kinney Risk analiz yöntemlerinin örnekler ile risk hesaplanması, analizi, PHA Ön Tehlike Analizi, PRA Birincil risk analizi, KAZA Oran hesaplamaları, VII- RİSK HESAPLAMA ÖRNEKLERİ Gıda zincirinde HCCP, Kimya endüstrisi HAZOP, Neden sonuç analizinde CCA Olursa ne olur analizi WHAT IF,
12 45 Slayt 0/6 İSG 201-RİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ AMAÇ: İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili çıkarılan standartların kapsamları, kullanım sahaları ve faydaları ile geleceğin 4.0 Endüstrisi hakkında bilgilendirme Nİ1303096 01 - YÖNETİM SİSTEMLERİ 2017 Bahar dönemi Nurdoğan İNCİ Elektrik Mühendisi İş Sağlığı ve Güvenliği Danışmanı ve GEDİK ÜNİVERSİTESİ Öğretim görevlisi nurdoganinci@gmail.com 4
Nİ1303096 5 ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMİLERİ
ENTEGRE YÖNETİM SİSTEMİ Her bir kurum için düşünülen ve uygulamaya konulan entegre yönetim sistemi o kurumun ihtiyaçları (hammadde den ürüne, üründen satışa) baz alınarak hazırlanmaktadır. Nİ1303096 6
Nİ1303096 7 GÜVENLİK İGU KALİTE ÇEVRE
Nİ1303096 8 YÖNETİM SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ ISO (İnternational Organization of Standardization : 1947 ) Yayın tarihlerine göre aşağıda sıralanmış ilgili standartlar
Nİ1303096 9 YÖNETİM SİSTEMLERİNE GENEL BAKIŞ ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi (2004) ISO 10002 Müşteri Memnuniyeti Yönetim Sistemi (2004) ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi (HACCP) (2005) ISO 9001 2015 Kalite Yönetim Sistemi (2008) ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi (2013) İş Sağlığı ve Güvenliği OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi (2004) ISO 31000 Risk Yönetimi Sistemi (2009) ISO 45001 İSG yönetimine giden yolu tanımlar. (Ekim 2016)
Nİ1303096 10 ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ISO 14001'in kuruluşlardan talebi; çevre politikasında taahhüt edilen yasalara uyum ve sürekli gelişimdir. Kuruluşun çevresel faaliyetlerinde "Planla Uygula - Kontrol Et Önlem al" modeline dayandırır. Kuruluşun çevre ile etkileşime giren noktalarını belirlemek ve bu noktaları kontrol altında tutabilmek için gerekli prosedür ve ölçümleri oluşturmaktır.
ISO 10002 Müşteri Memnuniyeti Yönetim Sistemi ISO 10002 Müşteri memnuniyeti (2004) (International Standardization of Organization) Faydaları Müşterilerden gelen geri bildirimler doğrultusunda nasıl bir yol izleneceğini gösterir. Müşteri şikâyetleri konusunda çalışanların bilinç ve dikkatlerini geliştirir. Müşterinin önemsendiğini gösterir. Müşteri memnuniyeti sağlar. Şikâyetlerin tekrarını engelleyerek çözüm olanakları sunar. Kuruluşun itibarını arttırır. Müşterileri elde tutma maliyetlerini azaltır. Nİ1303096 11
Nİ1303096 12 ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Dünya çapında güvenli gıda üretim zinciri oluşturmak amacıyla 1 Eylül 2005 te yayınlanan uluslararası bir standarttır. HACCP planı kapsamında alınan önlemler çerçevesinde alınan önlemleri, Organizasyon Güvenlik Politikaları ile kontrol edilir, Program tarafından kontrol edilen gıda güvenliği tehlikeleri Kontrol önlemleri, Düzeltmeler ve düzeltici faaliyetler ve İzleme kayıtlarında Yetkilendirme ve sorumlulukları dağıtma,
ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi kapsamında A) Kuruluşlar, 1. Çiftçiler, 2. Hasatçılar, 3. Yem üreticileri, 4. Gıda bileşeni üreticileri, 5. Gıda üreticileri, 6. Gıda satıcıları, 7. Gıda servisleri, 8. Hazır yemek firmaları, 9. Temizlik ve sanitasyon hizmeti veren kuruluşlar, 10. Taşıyıcılar, depolama ve dağıtım kuruluşları vb. Nİ1303096 13
Nİ1303096 14 ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi kapsamında B) Dolaylı olan kuruluşlar 1. Ekipman sağlayan kuruluşlar, 2. Temizlik ve sanitasyon ajanları, 3. Ambalaj malzemeleri 4. Operasyonel ön gereksinim programlarının oluşturulması
Nİ1303096 15 ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi Rekabet ortamında, Sanayi ve teknolojide ayakta kalabilmek için müşteri ihtiyaç ve beklentileri karşılanmalıdır. Bu da satın alma, tasarım, üretim, kalite, pazarlama ve satış sonrası hizmetlerde Sürekli gelişmeyi hedefleyen Kalite Yönetim Sisteminin uygulanmasıyla mümkün olabilmektedir.
Nİ1303096 16 ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) tarafından düzenlenen ve yayınlanan bir yönetim sistemi standardıdır. Sistemi Kurmanın Yararları Bilgi varlıklarının farkına varma, Sahip olduğu bilgi varlıklarını koruyabilme için, Kuracağı sistem ile koruma metotlarını belirler, Felaket halinde, işe devam etme yeterliliğine sahip olur.
Nİ1303096 17 ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Sistemi Kurmanın Yararları (devam) Başta tedarikçileri olmak üzere, Bilgileri korunacağı gili tarafların güvenini kazanır. Bilgiyi bir sistem sayesinde korur, tesadüfe bırakmaz. Müşterileri rakiplerine göre daha iyi değerlendirir, Çalışanların motivasyonunu arttırır. Yasal takipleri önler. Yüksek prestij sağlar.
Nİ1303096 18 OHSAS 18001 İSG Yönetim Sistemi Bu standart; diğer uluslararası standartlardan farklı olarak bazı ulusal standart kuruluşları ve belgelendirme kuruluşlarının birlikte çalışmasıyla gerçekleştirilmiş olmakla beraber bir ISO standardı değildir. İşyerlerinde tüm birimleri etkileyen İSG konularında OHSAS 18001 İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi uygulanması zorunlu hale gelmiştir.
Nİ1303096 19 OHSAS 18001 İSG Yönetim Sistemi İşyerlerinin tüm Üretim ve yönetim birimlerinde, Kurulan İSGYS, Kanunlara adaptasyonun sağlanması Şirketi kazalardan korunması, Mahkeme, maddi ve manevi kayıpların azaltılması, iş gücü ve zaman kaybı riskinin azaltılması, verimliliğin artıran bir yönetim sistemidir.
Nİ1303096 20 ISO 31000 Risk Yönetimi Bu sistem ile Kuruluşların karşı karşıya kalabilecekleri, Riskleri belirler, analiz eder, Risk derecelendirir, Riskin değiştirip/değiştirmeyeceklerini değerlendirir, Kuruluş faaliyetlerindeki değişimleri kontrol eder, Paydaşlarıyla iletişim kurar, onlara danışırlar. Mevcut riskleri değiştiren faktörleri kontrol ederek riski izler ve gözden geçirirler. ISO 31000, bu sistematik süreci ayrıntısıyla açıklar.
Nİ1303096 21 Faydaları, ISO 31000 Risk Yönetimi Zaman tasarrufu sağlar, Kaynak israfını önler, İş sürekliliği sağlar ve verimi arttırır, Hedefleri gerçekleştirme ihtimalini artırır, Fırsatlar ve tehditlerin analizini sağlar, İlgili yasal mevzuat şartlarına ve uluslararası normlara uyum sağlamaya yardımcı olur,
Nİ1303096 22 TS EN 31010 2010 Temmuz Bu standart, ISO 31000 için destekleyici bir standarttır ve risk değerlendirmelerinde kullanılmak üzere sistematik tekniklerin seçimi ve uygulanması için kılavuzluk bilgilerini kapsar.
Nİ1303096 23 ISO 45001 İSG Yönetim Sistemi Diğer tüm ISO standartları gibi, ISO Annex SL şablonuna dayanılarak hazırlanmıştır. ISO 45001, diğer tüm ISO standartları ile aynı yapıda olacaktır.
Nİ1303096 24 ISO 45001 İSG Yönetim Sistemi ISO 45001, özellikle küçük işletmelerde, İSG ve çevre konularından yalnızca bir kişinin sorumlu tutulabilmesi imkânı veriyor. OHSAS 18001 de 4 ana başlık, ISO 45001 de 10 ana başlık bulunmaktadır.
ISO 45001 İSG Yönetimi sistemi Nİ1303096 25
ISO 45001 İSG Yönetimi sistemi Nİ1303096 26
Nİ1303096 27 Geleceğin 4.0 Endüstrisi
Tarıma geçilen bölgeleri ve tarımın yayılma hatlarını gösterir harita. Bereketli Hilal (günümüzden 11 bin yıl önce), Yangzi Nehri ve Sarı Nehir (günümüzden 9 bin yıl önce) and the Yeni Gine (9-6 bin yıl önce), Meksika (5-4 bin yıl önce), Amerika (5-4 bin yıl önce), Sahra altı Afrika (5-4 bin yıl önce), ABD doğu bölgeleri (4-3 bin yıl önce). [3 Nİ1303096 28
Nİ1303096 29 Geleceğin 4.0 Endüstrisi MÖ 2 Milyon yıl önce insanımsı varlıklar, MÖ 200 Bin yıl önce insanlar, Avcı ve toplayıcı Tarım Çağı MÖ 10.000 MÖ 7.000 Bakır Tunç Çağı MÖ 7.000 - MÖ 5.000 Demir Çağı MÖ 5.000 - MÖ 3.000 Demir Tunç kullanımı MÖ 3.000 - MÖ 300 Maden ile alet ekipman MÖ 300 sonrası
Nİ1303096 30 Geleceğin 4.0 Endüstrisi 16. ve 17. yüzyılda Kimya, astronomi gibi bilimlerin gelişmesi Yeni deniz yollarının açılması Endüstri Devrimi ile başlaması sonucu, 3 farklı Endüstri Devrimi'nden söz etmek mümkün.
Nİ1303096 31 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Birinci Endüstri Devrimi 1760-1830 arasındaki Endüstri Devrimi İngiltere'deki dokuma tezgâhları mekanikleşmesi Odunun yerine maden kömürü kullanılması, Buharın kullanılması sonucu hareket gücünün artırılması, Makineleşme ve üretimin fabrikalara taşınmasını Eski model aile şirketleri ve küçük imalathaneler, yerini büyük fabrikalara geçilmesi.
Nİ1303096 32 Geleceğin 4.0 Endüstrisi İkinci Endüstri Devrimi 20. (1970) yüzyılın başlarına petrol tabanlı içten yanmalı motorların kullanımı, Henry Ford'un otomotivde seri üretim bandı sistemi, Fabrikaların elektrikle çalışır hale gelmesi Demirin yerine çelik üretiminin gelişmesi,
Nİ1303096 33 Geleceğin 4.0 Endüstrisi İkinci Endüstri Devrimi Demir yolu taşımacılığının ticareti hızlandırması, Telefon, radyo, daktilo kullanılması, Ucuz gazete kağıdı üretiminin yapılması, Diğer yeni gelişmelerle haberleşme ve iletişimin kolay hale gelmesi Ekonomiyi global hale getirdi.
Nİ1303096 34 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Üçüncü Endüstri Devrimi Birinci Endüstri Devrimi üretimin makineleşmesi, ikinci Endüstri Devrimi üretimin serileşmesi, Üçüncü Endüstri Devrimi ise üretimin otomasyon ve sayısallaşması olarak tanımlandı. Bilgisayar, mikro elektronik gelişmesi,
Nİ1303096 35 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Üçüncü Endüstri Devrimi Fiberoptik, lazer gibi teknolojilerin kullanılması, Telekomünikasyon, nükleer enerji, Biyotarım ve biyogenetik gibi bilimlerin gelişimi, Üretimin yönünü ve biçimini etkiledi. İletişim ve ulaşımdaki gelişmelerle, ticaret ve endüstriyi globalleştirdi.
Nİ1303096 36 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Dördüncü Endüstri Devrimi Olmazsa Olmaz: Daha Ucuza Üretim Özellikle emek-yoğun üretim süreçlerinde iş gücü maliyetinin önemi, ABD ve Avrupa'daki üreticiler Tayvan ve Güney Kore gibi noktalarda fason üretim yaptırması,
Nİ1303096 37 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Dördüncü Endüstri Devrimi Olmazsa Olmaz: Daha Ucuza Üretim Endüstri 4.0 tabanlı üretim süreçleri, sistemlerin çeşitli ara yüzler üzerinden farklı ağlara bağlanıp farklı servislerle iletişim kurmasını esas alıyor. Endüstri 4.0 da Siber-Fiziksel Dünyalar arasındaki iletişimi makinelere yansıtıyor.
Geleceğin 4.0 Endüstrisi Dördüncü Endüstri Devrimi Olmazsa Olmaz: Daha Ucuza Üretim Bunun en belirgin örneği ise "Akıllı Fabrikalar, Siber-Fiziksel Sistemler, sadece üretimde değil, Ar-Ge, tasarım ve pazarlama süreçlerinde de önemli farklar yaratabiliyor. Örneğin, bir fabrika fiziksel olarak kurulmadan önce simülasyon yoluyla kurulup gerekli bütün fizibilite çalışmaları bu simülasyon üzerinden yapılabiliyor. Nİ1303096 38
Nİ1303096 39 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Dördüncü Endüstri Devrimi Olmazsa Olmaz: Daha Ucuza Üretim Nesnelerin interneti nden, yani cihazların başka cihazlarla iletişim kurarak hayatı kolaylaştırabiliyor, Buzdolabınız, eksik malzemeleri belirleyip cep telefonunuza mesaj gönderiyorsa, bunu Nesnelerin interneti sayesinde yapabiliyor.
Nİ1303096 40 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Dördüncü Endüstri Devrimi Olmazsa Olmaz: Daha Ucuza Üretim Objektif analiz kapasiteleri sayesinde insan kaynaklı hataları en aza indirmeleri beklenen robotlar, Robot teknolojilerinin gelişmesi Robotlara uzaktan kumanda ile el işleri yaptırılabiliyor.
Nİ1303096 41 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Dördüncü Endüstri Devrimi Olmazsa Olmaz: Daha Ucuza Üretim Endüstri 4.0 çerçevesinde fabrika sanal ortamda kuruluyor, çalıştırılıyor ve analiz ediliyor. Sadece fabrika geneli değil, tek tek tüm üretim süreçleri ya da makineler de incelenip detaylandırılabiliyor. Kaska takılacak göz ile sahanın dolaşılması ve yönlendirme ile tehlikelerin birlikte gözlenmesi.
Geleceğin 4.0 Endüstrisi Dördüncü Endüstri Devrimi Objektif analiz kapasiteleri sayesinde insan kaynaklı hataları en aza indirmeleri beklenen robotlar, Robot teknolojileri, 4. Endüstri Devrimi'nin, yani Endüstri 4.0'ın etkisini de artırmak açısından gelecek vaat ediyor. Robotlar birbirleri ile haberleşme programları yazılıyor. Nİ1303096 42
Nİ1303096 43 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Dördüncü Endüstri Devrimi İSG de Açık platformlar OSGB ile işyeri ortak platformlar kurulabilir, Telekonferanslar yapılabilir. Tasarruf edilen zamanlarda kendi işiniz ile ilgili araştırmalar yapılabilir. Bakılan iş yerlerindeki İSG partnerlerden yeni gelişmeler beklenebilir.
Nİ1303096 44 Geleceğin 4.0 Endüstrisi Dördüncü Endüstri Devrimi İSG de Açık platformlar Partnerler ile bu gelişmeleri paylaşarak ortak inovatif çözümler bulunabilir. Bulunulacak yeniliklerle yeterince fayda sağlayamayan yöntemlere karşı ezber bozmak Böylece daha az zaman harcama ile bir çok kontrolünü partner ile yapabilmek
Nİ1303096 45 GELECEK DERS I. Konu RİSK İLE İLGİLİ MEVZUAT