T.C. Kalkınma Bakanlığı 2023 Vizyonu Çerçevesinde Türkiye Tarım Politikalarının Geleceği- Turkey s Agricultural Policies at a Crossroads with respect to 2023 Vision 2023 Vision, Economic Growth and Agricultural Sector Dr. Taylan KIYMAZ Daire Başkanı İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Gn. Md. Tarım Dairesi
T.C. Kalkınma Bakanlığı 2023 e Doğru Küresel Eğilimler - Batı dan Doğu ya Kayan Büyüme/Üretim Ekseni - Küresel Enerji Sisteminde Dönüşüm - Gıda, Su ve Doğal Kaynakların Etkin Kullanımı - Demografik Değişim, Eğitim ve Nitelikli İşgücü - Şehirleşme Sürecinin Hızlanması
2023 Yılında Türkiye için Bazı Makro Hedefler Milli gelir 2 trilyon dolar Kişi başına düşen gelir 25 bin dolar İşsizlik oranını yüzde 5 e indirmek Enflasyon ve faiz oranlarını kalıcı bir biçimde düşük ve tek haneli rakamlara indirmek 500 milyar dolar ihracat
2023 yılına giderken ilk aşama 2018 yılı hedeflerine ulaşmak 2018 yılı sonrasında 2023 yılına doğru büyümeyi hızlandırmak
Büyüme Stratejisi
Hedefler: Büyüme ve İstihdam
Kamunun Yatırım Öncelikleri - Kamu ve özel kesim yatırımları birbirlerini tamamlayacak şekilde bütüncül bir bakış açısıyla ele alınacaktır. - Kamu yatırımları, özel sektör tarafından gerçekleştirilemeyecek ekonomik ve sosyal altyapı alanlarında yoğunlaştırılacaktır. - Eğitim, sağlık, kentsel altyapı, bilim-teknoloji, ulaştırma ve sulama sektörlerine öncelik verilecektir. - Kamu yatırımları, bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmayı ve bölgesel gelişme potansiyelini değerlendirmeyi hedefleyen alanlara yönlendirilmeye devam edilecektir. - KÖİ uygulamalarına ilişkin strateji belgesi hazırlanacak, KÖİ mevzuatı çerçeve bir kanun ile tek çatı altında toplanacaktır.
Tarım ve Gıda 9. Kalkınma Planı Dönemi Büyüme ve İstihdama katkısı - 2007-2013 döneminde yıllık ortalama % 2,3 büyüme (2007 yılı hariç tutulursa % 3,9) - 2006 yılında % 24 düzeyinde olan tarım sektörü istihdamının toplam istihdamdan aldığı pay, 2013 yılında % 23,8 olarak gerçekleşmiştir.
2023 Yılına Giderken Tarım ve Gıda alanında amaç: Toplumun yeterli ve dengeli beslenmesini esas alan, ileri teknolojiye dayalı, altyapı sorunlarını çözmüş, örgütlülüğü ve verimliliği yüksek, etkin ve talebe dayalı üretim yapısıyla uluslararası rekabet gücünü artırmış, doğal kaynakları sürdürülebilir kullanan bir tarım sektörünün oluşturulmasıdır.
Tarım ve Gıda Hedefler Arazi Toplulaştırma Faaliyetleri (Kümülatif, Milyon ha) İşletmeye Açılan Sulama Alanı (Net Kümülatif, Milyon ha) 2006 2012 2013 2018 0,6 3,2 4,2 8,0 2,53 2,81 2,91 3,75 Ağaçlandırma (Kümülatif, Milyon ha) 2,38 2,92 3,05 3,70 Alan Bazlı Desteklerin Destek Bütçesinde Payı (%) 55,9 31,7 29,0 45,0 Sertifikalı Buğday-Arpa Tohumu Kull. Oranı (%) 30,0 59,5 60,0 70,0 Sığır Varlığı İçerisinde Saf Kültür Irkı Oranı (%) 26 42 44 56 İyi Tarım Uygulamaları Üretim Alanları (Bin ha) 5 87 96 154 Yağlı Tohumlarda Kendine Yeterlilik Oranı (%) 5 28 36 38 45
Tarım ve Gıda Politikalar: - Tarım arazilerinde çok parçalılığın önlenmesi ve işletme ölçeklerinin iktisadi boyuta getirilmesi, - Yatırım ve yenilemelerle sulama oranı ve randımanının artırılması, - Uluslararası taahhütlerimiz çerçevesinde tarımsal desteklerin yeniden düzenlenmesi, - Kaliteli, güvenilir ve özgün ürünlerin üretilmesi, - Ürün pazarlama ve ihracat imkanlarının geliştirilmesi, - Tarım ve gıda işletmelerinin modernizasyonu ve üretimde kayıt dışılığın, taklit ve tağşişin azaltılması, - Tüketici odaklı ve bilgi ve teknolojiye dayalı üretim modellerine geçilmesi,
Politikalar -2 - Gıda güvenliği; piyasa ve çiftçi gelirlerinde istikrarın gözetilmesi dikkate alınarak etkin stok yönetimi, arz zincirinde kayıpların azaltılması, piyasaların düzenlenmesi için kapasitenin güçlendirilmesi ve dış ticaret araçlarının etkin kullanılması, - Yerel ve geleneksel ürünlerin katma değerinin artırılması, - Tarım sektörüne yönelik mesleki ve teknik eğitim ile yayımda bilgi ve iletişim teknolojilerinden faydalanılması, - Gıda güvenilirliğin denetiminin etkinleştirilmesi, risk değerlendirmesine dayalı akredite bir kontrol ve denetim sistemi oluşturulması,
Politikalar -3 - Hayvancılıkta etçi tip sığır ve koyun yetiştiriciliğinin geliştirilmesi, - İşletme Odaklı Koruyucu Veteriner Hekimlik Sistemi ile hayvan refahını içerecek şekilde tek sağlık politikasının hayata geçirilmesi, - Çayır ve mera alanların daha etkin ve verimli kullanımı, yem bitkisi ihtiyacının üretim ve ürün çeşitliliğindeki artışla karşılanması, - Balıkçılık üretiminin sürdürülebilirliği ve ormancılık üretiminin katma değerinin artırılması.
Politikalar Toprak ve Su Kaynakları - Entegre havza yönetimine geçiş - Toprak ve su kaynaklarının izlenmesi ve amaç dışı kullanımın engellenmesi - Doğal kaynak kullanımının sürdürülebilirliği
Öncelikli Dönüşüm Programları 1. Üretimde Verimliliğin Artırılması, 2. İthalata Olan Bağımlılığın Azaltılması, 3. Yurtiçi Tasarrufların Artırılması ve İsrafın Önlenmesi, 4. İstanbul Uluslararası Finans Merkezi, 5. Kamu Harcamalarının Rasyonelleştirilmesi, 6. Kamu Gelirlerinin Kalitesinin Artırılması, 20. Nitelikli İnsan Gücü İçin Çekim Merkezi, 7. İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi, 8. İşgücü Piyasasının Etkinleştirilmesi, 9. Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması, 10. İstatistiki Bilgi Altyapısını Geliştirme, 11. Öncelikli Teknoloji Alanlarında Ticarileştirme, 12. Kamu Alımları Yoluyla Teknoloji Geliştirme ve Yerli Üretim, 13. Yerli Kaynaklara Dayalı Enerji Üretimi, 14. Enerji Verimliliğinin Geliştirilmesi, 15. Tarımda Su Kullanımının Etkinleştirilmesi, 16. Sağlık Endüstrilerinde Yapısal Dönüşüm, 17. Sağlık Turizminin Geliştirilmesi, 18. Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm, 19. Temel ve Mesleki Becerileri Geliştirme, 21. Sağlıklı Yaşam ve Hareketlilik, 22. Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması, 23. Yerelde Kurumsal Kapasitenin Güçlendirilmesi, 24. Rekabetçiliği ve Sosyal Uyumu Geliştiren Kentsel Dönüşüm, 25. Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği Altyapısının Geliştirilmesi,
2023 yılına doğru tarımda ekonomik ve fiziki hedefler: - Tarımda sürdürülebilir ve yüksek büyümenin sağlanması - Sulanması planlanan 8,5 milyon hektarın büyük ölçüde suyla buluşturulması ve etkin su yönetimi - Tarım arazilerinin korunması ve toplulaştırma faaliyetlerinin sulanabilen alanlar başta olma üzere tamamlanması (toplam 14 milyon hektar) - Kendine yeterlilik ve ihracatın artırılması.
Dinlediğiniz için teşekkür ederim. taylan.kiymaz@kalkinma.gov.tr