FOTOGRAMETRİ II FOTOGRAMETRİK DEĞERLENDİRME - ÇİFT RESİM DEĞ. Analog ve Analitik Stereodeğerlendirme BEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JDF336 FOTOGRAMETRİ II DERSi NOTLARI http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz/
İÇERİK Stereoskopik Görüş Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Analog Stereo Değerlendirme Analitik Stereo Değerlendirme Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltme İşlemleri İç Yöneltme Karşılıklı Yöneltme Mutlak Yöneltme Analog Stereo değerlendirme Aletler
Stereoskopik Görüş İki gözle aynı anda görme olayına ise Binoküler Görme veya Stereoskopi denir. Çift gözle görüşe stereoskopik görüş denir. Çevremizdeki nesnelerin üç boyutlu bir uzay içinde olduğunu biliyoruz. Tek tek gözlerde oluşan görüntü ise iki boyutludur. Çevremizde iki ayrı noktadan, yani iki ayrı gözle baktığımız için derinlikleri algılayabiliyoruz. İki gözle bir nesneye bakıldığında, her göz bu nesneyi değişik açı ve doğrultularda görmektedir. İki ayrı görüntü yada iki farklı merkezsel izdüşüm, dolayısı ile iki farklı izlenim insanın zihninde birleşerek üç boyutlu görme olayı oluşmaktadır. 3
Stereoskopik Görüş İki ayrı noktadan çevrenin gözetlenmesi yanında, derinlik algılanmasını kolaylaştıran başka etkenlerin de bulunması gerekir. Deneyim, geometrik ve fiziksel temelli olaylar derinlik algılamasını kolaylaştırır: Yakın cisimlerin uzaktakilere göre daha büyük görünmesi (Geometrik perspektif), Arkadaki nesnelerin öndekiler tarafından örtülmesi (Arkadaki nesnelerden gelen ışınların engellenmesi), Yakındaki nesnelerin parlak, uzaktakilerin soluk oluşu (Atmosferde daha uzun yol kateden ışığın daha fazla kayba uğraması), Büyüklükleri bilinen nesnelerle karşılaştırma olanağı (Deneyim - İnsan beyninde yerleşmiş bilgilerle karşılaştırma). 4
Stereoskopik Görüş Tek gözle olan görüş bir cismin ancak bağıl doğrultusunu belirtir. Şekilden de görüleceği üzere tek göz, (burada sol göz) dikdörtgen cismin yer aldığı doğrultuyu belirler, kesin yerini belirlemez. Fakat diğer belirlenmiş olur. gözün, (burada sağ göz) olaya dahil olmasıyla cismin kesin yeri Göz bazı 5
Stereoskopik Görüş İki retina görüntüsünün, beyinde birleşmesi suretiyle derinlik algılanmasının açıklanması, fotogrametri için temel bir varsayımdır. Farklı konumdaki nesnelerin iki gözdeki konumlarının farklı oluşu, derinlik algılamamızı sağlamaktadır. Binoküler görüş şu şekilde oluşmaktadır: Nesnelere iki ayrı noktadan bakılmaktadır. İki gözde iki ayrı görüntü oluşmaktadır. Binoküler görüş, her iki gözün de aynı nesneye yönelmesi ile olabilmektedir. İyi bir derinlik algılaması yakın mesafeler için söz konusudur. Binoküler görüş sırasında her iki gözdeki görüntünün büyüklüğünün aynı olması gerekir. 6
Yapay Üç Boyutlu Görüş Nesnelerin kendileri yerine, bunların fotoğrafları veya çeşitli görüntüleri sunulursa yapay bir binoküler görüş sağlanır. Bunun için binoküler görüşte var olan koşulların fotoğraflar için de sağlanması gerekir. Başka bir deyişle, fotoğraflar yardımı ile stereoskopik görüş elde edilmek isteniyorsa, çekilecek fotoğraflarda olması gerekli koşullar aşağıdaki gibi ifade edilebilir: 7
Yapay Üç Boyutlu Görüş Aynı nesnenin iki ayrı noktadan fotoğrafları çekilmelidir. Kamera eksenleri yaklaşık aynı düzlemde bulunmalıdır. Fotoğraf çekilen noktalar arasındaki baz uzaklığının, nesneye olan uzaklığına oranı belli sınırlar içinde olmalıdır. Fotoğraflar aynı ölçekte olmalıdır. Bu koşulları sağlayan fotoğraflarla üç boyutlu görüş sağlanabilir. Bunun için fotoğrafların ilgili gözlere sunulması gerekir. 8
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri Bahsedilen koşulları sağlayacak şekilde çekilmiş fotoğraflardan üç boyutlu görüş sağlamak için çeşitli yöntemler uygulanır. Bu yöntemlerden fotogrametride uygulananlar şunlardır: Anaglif yöntem - renkli süzgeçlerle ayırma Polarizasyon yöntemi - polaroid gözlüklerle ayırma Kırpma yöntemi - fotoğrafların sıra ile sunulması Stereoskop - ışın yollarını ayırma 9
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Anaglif Yöntem) Filtre camları spektrumun belirli bölgesindeki ışığı geçirir, geri kalan bölgedeki ışığı yutar. Siyah-beyaz fotoğraflar kırmızı ve mavi süzgeçlerden geçirilerek bir ekrana izdüşürülür ve kırmızı-mavi süzgeçli bir gözlükle bakılırsa, bir fotoğrafın görüntüsü bir göze, diğer fotoğraf da diğer göze sunulmuş olur. Böylece her görüntü karışmadan ilgili gözlere sunulmuş olur. Fotoğraflar Filtreler İzdüşüm masası (ekran) 10
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Anaglif Yöntem) 11
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Anaglif Yöntem) Renk olarak kırmızı-mavi, ya da kırmızı-yeşil kullanılır. Bu yöntemin sakıncası, çok güçlü olan renk farkının gözler arasında bir yarışmaya neden olmasıdır. Bir süre kırmızı, bir süre mavi baskın çıkar. Bu da bir miktar yorgunluğa neden olur. Bu yönteme göre fotoğraflar basılabilir, yapay üç boyutlu görüntüler de bu şekilde oluşturulabilir. 12
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Anaglif Yöntem) 13
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Polarizasyon Yöntemi) Işığın dalga hareketi ile yayılımında dalgalar, yayılma doğrultusunu içeren tüm olası düzlemler içinde titreşir. Bu ışın destesi birbirine dik iki yönde yayılacak şekilde iki ışın demetine ayrılabilir. Bunun için polarize edici süzgeçler kullanılır. Bu süzgeçler belirli bir doğrultudaki ve yakınındaki ışığı gönderirken diğerlerini yutar. Aynı doğrultulara göre polarize edebilen bir gözlükle bakılırsa fotoğraflar ilgili gözlere sunulmuş olur. 14
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Polarizasyon Yöntemi) Klasik fotogrametride bu yöntem çok fazla kullanılmamıştır. Çünkü bu yöntemde hem ışığın %50 düzeyinde eksilmesi hem de polarizasyon doğrultusunun duyarlı bir biçimde uygulanması zorunluluğu vardır. Son zamanlarda doğrusal polarizasyon yerine dairesel polarizasyon kullanılmaktadır. Bunun için, polarize gözlükle birlikte polarizasyon plakası çeyrek dalga boyu geciktirme yapılır. Böylece ışık destesi sağ ve sol dairesel destelere ayrılmış olmaktadır. Polarizasyon filtreleri resmin niteliğini yaklaşık olarak yarıya indirgerler. Açık renkli stereo modellerin yaklaşık doğal renkler ile elde edilmesi istenirse, kuvvetli ışık kaynakları kullanılmalıdır. Bu yöntem son yıllarda bazı fotogrametrik iş istasyonlarında (DPW) yani sayısal fotogrametri uygulamalarında kullanılmaktadır. 15
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Polarizasyon Yöntemi) 16
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Kırpma Yöntemi) Bu yöntem insan gözünün tembelliğinden yararlanır. Bir nesnenin görüntüsü yaklaşık 0.06s sürer. Gözün bu özelliğinden sinemada da yararlanılır. Bir görüntünün ardından hemen ikinci bir görüntü sunulur. Bunun için uygulanan frekans 16-24 Hz dir. 17
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Kırpma Yöntemi) Fotogrametride yaygın olarak kullanılan bu yöntemde, görüntülerin sırayla yansıtıldığı ekrana likid kristal bir gözlükle bakılır. Ekrana gelen görüntülerle eş zamanlı olarak, sol görüntü ekrana sunulduğunda gözlüğün sol camı açılır, sağ görüntü sunulduğunda ise gözlüğün sağ camı açılır. Bu hareketin değişim hızı saniyede 50-200 kezdir. Yani frekans 50-200 Hz dir. Bu yöntem optik izdüşümlü bazı stereodeğerlendirme aletinde kullanılmıştır. Dijital fotogrametride bugün en çok kullanılan yöntem bu kırpma ya da kırpıştırma yöntemidir. 18
Yapay Üç Boyutlu Görme Yöntemleri (Stereoskop Yöntemi) Bu yöntemde fotoğraflar iki ayrı optik yolla ilgili gözlere sunulur. Optik yol, mercekler, prizmalar ve aynalar ile oluşturulur. Gözetleme genellikle bir çift okülerle yapılır. Bu nedenle göz bakış eksenleri paralel olmak zorundadır. Bu yöntem klasik fotogrametride pek çok anolog alette, analitik aletlerin tamamında, dijital fotogrametride de kullanılmıştır. 19
Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Tek bir fotoğraftan yükseklik bilgileri yeterli doğrulukla sağlanamaz. Üçüncü boyut, ancak, aynı alana ait iki farklı noktadan çekilmiş fotoğraflarla elde edilebilir. Fotoğraf çiftleri yardımıyla metrik bilgilerin elde edilmesine Çift Resim Değerlendirmesi denir. Böyle bir değerlendirme çoğunlukla çift fotoğraf değerlendirme aletlerinde stereo görüş yapıldığı için Stereo değerlendirme adı verilir. Günümüze kadar uygulanan stereo değerlendirme yöntemleri: Analog, Analitik ve Sayısal (Dijital) Stereo değerlendirme Yöntemleri
Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Analog stereo değerlendirmede, fotoğrafın çekildiği andaki durumuna benzer bir durum, stereo değerlendirme aletinde oluşturulur. Burada, stereo değerlendirme aletinin fotoğraf taşıyıcılarının ya da fotoğrafların içinde bulunduğu projektörlere öylesine dönüklükler ve eğiklikler verilir ki, sanki fotoğraf çekimi durumundaki kameraların konumu yeniden stereo değerlendirme aletinde oluşturulmuştur. Bu durumda stereo modelde arazinin küçültülmüş bir benzeri oluşur. Çalışmalar da bu model üzerinde yapılır. Elde edilen sonuç ürün vektörel/çizgisel bir haritadır.
Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Analog stereo değerlendirme aleti / Analog stereo hava fotoğraflarından kadastral-topografik harita yapımında kullanılırdı. Kaynak: http://www.faireysurveys.co.uk/equipment/af55-wild-a8-stereoplotters-2/
Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Analitik stereo değerlendirmede, fotoğraf üzerindeki noktaların fotoğraf koordinatları ile arazi noktalarının arazi koordinatları arasındaki matematiksel bağıntılardan, yani izdüşüm denklemlerinden yararlanılmıştır. Çok fazla hesaplama söz konusu olacağı için bir bilgisayar yardımı ile uygulanmıştır. Fotoğraf noktaları ile arazi noktaları arasında matematiksel ilişkiler kurulur ve sürekli olarak bu ilişkilerden yararlanılır. Fotoğraf çekim noktalarının koordinatları ve kamera ekseninin konumu (fotoğrafın eğiklikleri ve dönüklüğü) yeteri duyarlılıkta bilinirse, bir arazi noktasının konumu, ölçme bilgisindeki ilerden kestirme probleminde olduğu gibi bulunabilir. Her iki fotoğrafın 2x6=12 dış yöneltme elemanları genellikle bilinmez. Bunun yerine arazi koordinatları bilinen yeteri sayıdaki kontrol noktaları ile bu 12 yöneltme bilinmeyeni çözülür. Bunun sonucu olarak da iki ışın destesi, aynen çekim kamerasındaki durumda oluşur.
Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Analitik stereodeğerlendirme aleti / Zeiss P33 Kaynak: http://www.nts-info.com/inventory/map/249-zeissp33.htm
Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Günümüzde kullanımı olmayan analog ve analitik stereo değerlendirme yönteminde de analog fotoğraflar kullanılırdı. Analog ve analitik stereo değerlendirme işlemleri, değerlendirme aletinde harita çizmek ya da mevcut haritaları güncelleştirmek için kullanılırdı. Analog stereo değerlendirme aletlerinde çizim işlemi, aletin içerisindeki bir sistemde yapılırdı. Diğer stereo değerlendirme aletlerindeki çizim işlemleri ise ayrı sistemlerde yapılmıştır. Günümüz teknolojisindeki sayısal stereo değerlendirme sistemlerinde ise sayısal fotoğraflar kullanılmaktadır.
Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Sayısal stereo değerlendirme sistemi / Dijital stereo hava fotoğrafları kullanılır. Kaynak: geomatik.beun.edu.tr
Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Kaynak: geomatik.beun.edu.tr Sayısal stereo değerlendirme sistemi ve gözlüğü ile 3 boyutlu görüş
Çift Fotoğraf Değerlendirmesi Günümüze kadar kullanmış çift resim değerlendirme yöntemleri
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Değerlendirme hangi yöntemle yapılırsa yapılsın stereo değerlendirme işlemine geçilmeden önce yöneltme işlemlerinin yapılması gerekir. Fotoğrafların çekim anındaki konumlarının yeniden elde edilmesi işlemine fotoğrafların yöneltilmesi adı verilir. Bu işlem iç ve dış yöneltme olmak üzere iki adımda yapılır. Dış yöneltme de, karşılıklı yöneltme ve mutlak yöneltme olmak üzere iki aşamada yapılır. Genel olarak yöneltme işlemleri belirtildiği gibi üç aşamada gerçekleştirilir: 1. İç yöneltme 2. Karşılıklı yöneltme 3. Mutlak yöneltme
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi İç yöneltme işlemi, genel olarak çekim kamerası özelliklerinin değerlendirme aletine getirilmesi olarak ifade edilir. Sayısal stereo değerlendirme sistemlerinde yapılan iç yöneltme, kalibrasyon raporundaki kamera bilgilerinin sisteme tanımlanmasıdır (xh, yh ve c). Dış yöneltme elemanları: Fotoğraf çekim noktalarının koordinatları ve kamera ekseninin konumu (fotoğrafın eğiklik ve dönüklüğü) - (Xo, Yo, Zo, φ, ω, κ) Dış yöneltme elemanları genellikle bilinmez. YKN ler yardımıyla hesaplanır. Örneğin analog stereo değerlendirmede 12 dış yöneltme elemanı analog olarak oluşturulur. Fotoğraf çekim durumu yeniden oluşturulur.
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Fotoğraf çekim noktalarının koordinatları ve kamera ekseninin konumu (fotoğrafın eğiklik ve dönüklüğü) yeteri duyarlıkta bilinirse, bir arazi noktasının konumu ileriden kestirme probleminde olduğu gibi bulunabilir. Dış yöneltme elemanları: 2 (fotoğraf) x 6 = 12 adet Bu 12 dış yöneltme elemanı bir aşamada bulunabileceği gibi, iki aşamada da çözülebilir. Uygun 5 eleman karşılıklı yöneltme ile, geriye kalan 7 eleman da mutlak yöneltme ile çözülür.
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Karşılıklı yöneltme ile fotoğrafın eğiklik ve dönüklükleri giderilerek fotoğraf çiftleri birbirine göre çekildiği andaki konuma gelirler. Karşılıklı yöneltme ile arazinin ya da nesnenin 3B modeli elde edilir. Fakat bu 3B model araziye paralel ve ölçekli değildir. Mutlak yöneltme ile arazinin tam benzeri elde edilir. Yani karşılıklı ve mutlak yöneltme ile elde edilen 3B model araziye paralel ve ölçekli hale gelir. Böylece iki ışın destesi, kameradakine benzer konumda aynı şekilde stereo değerlendirme aletinde oluşturulmuştur. İç yöneltme, karşılıklı yöneltme ve mutlak yöneltme yapıldıktan sonra stereo model çalışılmaya hazır duruma gelmiş olur. Stereo modelden üç boyutlu sayısallaştırma yapılır.
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Özet Stereo değerlendirmede uygulanan yöneltme işlemleri: İç yöneltme (inner orientation): Fotoğrafın taşıyıcılara yerleştirilmesi: Fotoğraf çerçeve işaretleri ve taşıyıcının işaretleri çakıştırılır. Odak uzaklığı ayarlanır (Analog fotogrametride). Böylece iki ışın destesi, kameradakine benzer konumda aynen stereo değerlendirme aletinde oluşturulmuştur. Dış Yöneltme: Karşılıklı yöneltme (relative orientation): 5 dış yöneltme elemanının çözülmesi Mutlak yöneltme (absolute orientation): 7 dış yöneltme elemanının çözülmesi
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Karşılıklı Yöneltme Bir P noktasına ilişkin iki izdüşüm ışınının kesişebilmesi için, bu iki ışının bir düzlemde bulunması gerekir. Bu iki ışının aynı (K1, K2, φ1, φ2 ve ω2) elde edilir. düzlemde olması düzlemdeşlik (Koplanarite) koşulu ile sağlanır. Karşılıklı yöneltme ile her iki fotoğraftan elde edilen ışın destelerinin birbirlerine göre konumları ve duruşları ayarlanır ve her iki fotoğraftaki eşlenik noktalardan gelen ışınların birbiri ile kesişmesi sağlanır. Karşılıklı yöneltme ile 3B bir uzay modeli elde edilir. Bu adım sonunda 5 bağımsız yöneltme elemanı (K1, K2, φ1, φ2 ve ω2) hesaplanır.
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Karşılıklı Yöneltme - Özet Karşılıklı yöneltme ile iki ışın destesi rölatif (karşılıklı) olarak kesiştirilir. Bunun için uygun konumdaki 5 noktaya ait 5 ışın, beş karşılıklı yöneltme elemanının hareketleri ile kesişmelidir. 5 uygun noktada bu koşul sağlandıktan sonra diğer tüm noktalar da karşılıklı olarak kesişir. Böylece bütün karşılıklı ışınlar birbirileriyle kesişeceği için arazinin benzeri olan 3B model elde edilmiş olur. Karşılıklı yöneltme sonucunda elde edilen model geometrik olarak araziye tam benzer olmayacaktır. Ayrıca model tam olarak ölçekli olmayıp, araziye tam paralel de değildir. Mutlak yöneltme ile arazinin tam ve küçültülmüş bir benzeri oluşturulur. Artık bu model arazinin küçültülmüş tam bir benzeri olduğundan dolayı, üzerinde ölçüler yapılabilir, istenilen metrik bilgi ve ayrıntılar haritaya aktarılabilir.
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Mutlak Yöneltme Karşılıklı yöneltme ile elde edilen uzay modelinin ölçeği belirsiz olduğu gibi, uzaydaki konumu ve yöneltmesi de belirsizdir. Bu modelin istenilen model ölçeğine getirilmesi ve arazi koordinat sistemindeki o cisme ait koordinat değerleri ile model koordinatlarının çalışılacağı biçimde ötelenmesi ve döndürülmesi gerekir. Bu üç boyutlu bir benzerlik dönüşümü problemidir. İki koordinat sistemi arasında üç öteleme (Xo,Yo,Zo), üç dönüklük (φ, ω, κ) ve bir ölçek (λ) söz konusudur. Üç boyutlu benzerlik dönüşüm formülleri:
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Mutlak Yöneltme Kaynak: Fotogrametri Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2295, Acıkoğretim Fakültesi Yayını No: 1292
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Mutlak Yöneltme A11, A12, A13,..., A33 katsayıları A ortogonal matrisinin elemanlarıdır. Bunlar φ, ω, κ dönüklük açılarının trigonometrik fonksiyonlarıdır. Toplam 7 bilinmeyenin çözümü için her iki sistemde de koordinatları bilinen ortak noktalara gereksinim vardır. Bu noktalar, fotoğraflar üzerinde koordinatları ölçülen, dolayısı ile model koordinatları hesaplanmış olan ve arazi sisteminde de koordinatları bilinen kontrol noktalarıdır. Bu tür noktalar, bir model içinde yeteri sayıda olmalıdır. Pratikte de en az üç, dört, hatta daha fazla kontrol noktası vardır. Bu noktalarla ve dengelemeli bir çözüm yaparak dönüşüm parametreleri hesaplanır. Bu parametrelerle, modeldeki tüm noktaların XYZ arazi koordinatları hesaplanır.
Fotoğraf Çiftlerinin Yöneltilmesi Mutlak Yöneltme - Özet Mutlak yöneltmede 7 eleman belirlenir (Xo,Yo,Zo: Öteleme elemanları Model koordinat sisteminin başlangıç noktasının arazi koordinat sistemindeki koordinatları. λ: İki koordinat sistemi arasındaki ölçek katsayısı, φ, ω, κ: Modelin araziye göre, üç eksen çevresindeki dönüklükleri). Birinci aşamada Xo,Yo, ve λ belirlenir. İkinci aşamada ise Zo, φ ve ω belirlenir. Birinci aşamaya ölçekleme, ikincisine de yataylama denir. Genellikle bu iki işlem arka arkaya birkaç kez yinelenir. Bu 7 elemanın bulunması için 7 ve daha fazla, koordinatı olan kontrol noktaları gereklidir. A (X, Y, Z), B (X, Y, Z), C (Z), P1 (X, Y), P2 (X, Y), P3 (Z), P4 (Z), P5 (Z) Sadece yüksekliği bilinen kontrol noktalarına düşey kontrol noktası, ya da yükseklik kontrol noktası denir. Sadece X,Y koordinatları bilinen kontrol noktalarına da konum, ya da yatay kontrol noktaları denir. Üç koordinatı da bilinen kontrol noktalarına ise Yer Kontrol Noktası (YKN) denir.
Analog Stereodeğerlendirme Aletler - Tanıtım Fotoğraf çiftleri yardımı ile harita çizmeğe yarayan analog stereo değerlendirme aletlerinde arazinin küçük bir modeli oluşturulur. Bu stereoskopik modelin düşey izdüşümü ve eş yükseklik eğrileri, hiçbir hesap yapmaksızın çizilebilmiştir. 1980 li yıllarda bu aletlere sayısallaştırıcılar takılmış ve koordinat bilgileri doğrudan bilgisayar belleklerine aktarılmıştır. Hesaplama programları ile de anında arazi koordinat sistemlerine dönüştürülebilmiştir. Ek donanımlar eski aletlere de takılarak sayısal çıkışlı duruma getirilmiştir. Bazı stereo değerlendirme aletlerinde noktaların stereo model koordinatları da ölçülebilmiştir.
Analog Stereodeğerlendirme Tanıtım Optik izdüşümlü Aletler Orijinal büyüklükteki ya da küçültülmüş fotoğraflar aletin projektörlerine yerleştirilir. Saydam bir altlığa basılı fotoğraf (diyapozitif) arkadan güçlü bir ışıkla aydınlatılır. Aletin masası üzerinde bulunan ve serbest elle masa üzerinde bulunan ve serbest elle masa üzerinde dolaştırılabilen küçük bir masa masacık-ekran görevi yapar. Yani projektörlerden gelen görüntüler bu masa üzerine izdüşürülür. Zeiss DP çift projektörü
Analog Stereodeğerlendirme Tanıtım Mekanik İzdüşümlü Aletler Mekanik izdüşümlü değerlendirme aletlerinde izdüşüm ışınları metal çubuklar tarafından temsil edilir. Her iki metal çubuk da üç karakteristik noktayı taşır. Fotoğraflar O 1 ve O 2 den geçen üç eksen çevresinde döndürülür. P' ve P" fotoğraf noktalarını temsil eden mekanik nokta hareket ederken, bununla birlikte stereoskopun gözetleme başlığı da hareket eder. P arazi (model) noktası, iki metal çubuğun kesişme noktasıdır. Üç boyutlu görme, bu tür aletlerde stereoskop yöntemi ile sağlanmıştır: Her fotoğraf ayrı ayrı optik yollardan gözlere ulaştırılır. Wild A8 Autograph
Analog Stereodeğerlendirme Tanıtım Mekanik İzdüşümlü Aletler Wild A8 Autograph
Analog Stereodeğerlendirme Tanıtım Mekanik İzdüşümlü Aletler Wild A8 Autograph İzdüşüm Sistemi
GELECEK HAFTA Çift Resim Değerlendirmesi Fotogrametrik Nirengi 45
KAYNAKLAR Fotogrametri Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2295, Acıkoğretim Fakültesi Yayını No: 1292 Fotogrametri I,II ve III Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, YTÜ, 1996 Fotogrametri I Ders Notları,, BEÜ, 2014. Fotogrametri, O. Altan, S. Külür, G. Toz, H. Demirel, Z. Duran, M. Çelikoyan, Karl Krauss, 7. Baskıdan çeviri, İTÜ, Nobel Yayın Dağıtım, 2007, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ, BEÜ, 2012. Fotogrametri I-II Ders Notları, Doç. Dr. Hüseyin Topan, BEÜ Fotogrametrinin Temelleri Ders Notları, Doç. Dr. Naci YASTIKLI, YTÜ eobs.edu.tr (BEÜ Müh. Fak. Geomatik Müh. Bölümü) geomatik.beun.edu.tr http://www.faireysurveys.co.uk/equipment/af55-wild-a8-stereoplotters-2 http://www.nts-info.com/inventory/map/249-zeissp33.htm 46