Özgün Problem Çözme Becerileri Research Agenda for General Practice / Family Medicine and Primary Health Care in Europe; Specific Problem Solving Skills ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ABD Dr.Zeynep Bayraktutar
Çalışma Alanının Tanımı Özgün karar verme süreçlerini rahatsızlıkların toplum içindeki prevalans ve insidansı ile ilişkilendirme Öykü, FM ve lab. Bulgularından bilgi elde etme ve yorumlamada seçicilik Hasta ile işbirliği Zamanı araç olarak kullanma ve belirsizliğe izin verme Acil girişim Ayrımlaşmamış durumları yönetme Etkinlik ve verimlilik
Bu alandaki araştırmalar Klinik Hastalık ilişkili ve Tanısal Spesifik hastalıklar üzerindeki araştırmalar birinci basamak araştırmacılardan çok diğer tıbbi disiplinler tarafından üstlenilmiştir.
Tanı Birinci basamakta şikayetlerden başlayarak tanısal muhakeme üzerine çalışmalar Öykü almanın tanısal ve prediktif değerleri, basit klinik muayene ve gelişmiş tanısal test Kırmızı bayraklı konuları içeren basamaklı tanısal yaklaşım
Tedavi Süreklilik Birinci basamak nüfusunda etkinlik ve verimliliği içeren RCT ( Randomize Kontrollü Çalışma) ler Güvenlik sorunları, risk-yarar değerlendirmeleri Non-farmakolojik tedaviler (danışmanlık, fizik tedavi, tamamlayıcı tıp) Uyum / bağlılık sorunları, kabul edilebilirlik, hastanın öncelikleri (hasta-merkezcilik ile örtüşmesi, kapsamlı bakım)
Özgün Problem Çözme Yaklaşımları (birincil bakım yönetimi ile örtüşen yönler) GP nin kararı, ortak karar, önceliklendirme Kalite yönetimi, rehberler Kronik hastalık yönetimi, çoklu morbidite, uzun süreli bakım Klinik beceriler (iletişim, inceleme, danışmanlık..) Ev ziyaretleri Karmaşıklık ve belirsizliklerin üstesinden gelmek, yakın izlem ve ampirik tedavi Özel hasta grupları veya cinsiyet ilişkili problemler GP/PC nin özgün veya lokal ilgi alanları Genetik / genomik
Eğitsel Araştırmalar Öğrenci ve kursiyerlerin eğitimi Sürekli tıp eğitimi ve profesyonel gelişim Sürdürülebilir ve etkin problem çözme becerisi öğretme yöntemlerinin geliştirilmesi Klinik ve problem çözme yeterliliklerini ölçmeye yönelik çalışmalar
Bulguların Özeti Literatüre Erişim Örneklem seçimi iyi tanımlanmamış; dış geçerliliği veya uygunluk??? RCT nin kalitesini yorumlamak için fikir birliği yok
2003 2008 Araştırma Konuları Yaklaşık 500 klinik çalışma ve RCT mevcut. % 70 hasta ilişkili sonuçlar Kalan kısmı doktorlar veya sistem ile ilgili sonuçlar. % 23 sağlık sistemi ya da kamu sağlığı sorunlarını ele almakta.
Diğer sık görülen temalar; Akut ve Kronik hava yolu hastalıkları (% 9) Mental sağlık (% 8) Diyabet (% 6) Kalp yetmezliği (% 5) Hipertansiyon(% 3) Çocuk hastalıkları (% 3) veya Ürogenital bozuklukları (% 3)
Kesitsel yaklaşıma dayalı; Uygulama ya da toplum temelli epidemiyoloji, Morbidite kaydı, Prevalans çalışmaları yaygın temaları oluşturmakta. Longitudinal tasarımlar veya temsili çalışmalar çok sınırlıdır.
Tanısal Muhakeme ve Tanı Testleri ile İlgili Araştırmalar Semptomlarla ilgili az sayıda makale vardır; Çok spesifik temalar ya da belirsiz sendromlar hakkında Semptom bazlı tanısal yaklaşımlar literatürde çok yetersiz Tanı ilişkili çalışmaların çoğu; spesifik, genellikle gelişmiş teknikler veya laboratuar testlerine odaklıdır. GP nin karar verme ve durum yönetimi ile ilgili, basamaklı tanı testlerine yönelik çalışmalar yetersizdir.
Tedavi İle İlgili Araştırmalar Sağlık ocaklarında yapılmış çok az klinik RCT ; tanımlayıcı bir çok araştırma ( taraflı? sınırlı dış geçerlilik?) Randomizasyon sorunları Tedavi etkinliğine yönelik geniş, ögretici araştırmalar kısıtlı. Alternatif tıp ile ilişkili çalışmalar da yetersiz ve çalışma kalitesi düşüktür.
Hastalık Yönetimi ve Kronik hastalıklarla İlgili Çalışmalar Artan kronik hastalık prevalansı GP ler zamanının %80 ini kronik hastalık bakımına ayırmakta Araştırmaların büyük kısmı tanısal ya da terapötik stratejiler üzerine odaklı ( integre, tamamlayıcı ve yapılandırılmış modeller?) Çoğu çalışma uzmanlar tarafından yapılmakta ( marjinal sonuçlar? takip süreleri?) Kronik hastalıklarda birinci basamak bakımının değerini kanıtlayan derlemeler
Ortak Karar Verme ile İlgili Araştırmalar Çoğu kesitsel araştırma. Sonuçları değişken. Ortak karar vermeyi tercih eden hastalar daha çok genç, eğitim düzeyi daha yüksek ve kronik hastalığı olanlar Az sayıda çalışma, kendi tedavi kararına katılan hastaların, kendilerini daha iyi hissettiğini göstermekte.
Kaliteli Bakımla İlgili Araştırmalar Kontrollü çalışmalar ya da sistematik derlemeler ve kavramsal görüş raporları. Özgün problem çözme ile ilgili araştırmaların geniş bölümü, guideline lara bağlılığı artırma, laboratuar sonuçlarını kullanmayı geliştirme veya reçeteyi en uygun şekilde kullanmayı kapsamaktadır.
Çoğu hastalık ilişkili makale, diyabet, depresyon ve inme ye ağırlık vermekte. Birçok kaliteli bakım çalışması, genel bakımla kıyaslandığında, kişiye özel bakımın üstünlüğünü göstermeye çalışmaktadır. Buna rağmen deneysel çalışmaların birçoğu yetersiz
Aile Hekimliğinde Genetik ve Genomlarla İlgili Çalışmalar Genetik testler, danışmanlık servisleri veya bu uygulamaları artırmak adına yapılan çalışmalar ile ilgili Farklı bakış açıları, endişeler?
Eğitsel Çalışmalar Çok sayıda meta analiz ve randomize kontrollü çalışma Çalışmaların çoğu birinci basamak veya aile hekimliğince yapılmamış Çoğu klinik yeterliliği artırmaya yönelik eğitimsel uygulamaları ve öğretim metotlarını içermekte. Birinci basamaktaki deneyimler, tıp öğrencilerinin profesyonel yeterlilik edinmelerine yardımcı olmakta ve kariyer seçimlerini etkilemektedir.
Çoklu yöntemler kullanılarak ve tek daldan küçük hekim gruplarına yönelik, interaktif uygulamalarla çok daha başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Ayrıca hekiminin o anki performansı ve şartları gibi lokal faktörlere uyarlanmış uygulamalara gereksinim vardır.
Gelecek araştırmalar??? Günlük şikayetler ve hastalıklarla ilgili klinik çalışmalar Birinci basamak hasta populasyonunda, doz karşılaştırmalarını da içeren ve tedaviyi sonlandırma zamanına ilişkin RCT ler Düşük prevalans hekimliğine yönelik gözlemsel ve girişimsel çalışmalar (semptomlar, semptomatik tedavi, yakın izlem, basamaklı yöntemler) Eş zamanlı Akut ve Kronik hastalığı olan hasta gruplarında yapılacak çalışmalar Takip sürelerine yönelik gözlemsel ve girişimsel çalışmalar Hastaların tutum ve tercihlerini ölçmeye yönelik metodolojik çalışmalar
TEŞEKKÜRLER