T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) MUHASEBE VE FİNANSMAN CARİ HESAP ANKARA 2007
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.
İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...iii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ- 1...3 1. CARİ HESAPLAR...3 1.1. Cari Hesap İşlemleri Nasıl Yapılır...4 1.2. Cari Hesap Hareketi...4 1.3. Cari Hesap Takibi...6 1.4. Cari Hesap Belgeleri...7 1.5. Cari Hesap Uygulaması...8 UYGULAMA FAALİYETİ...14 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...15 ÖĞRENME FAALİYETİ- 2...21 2. CARİ PROGRAMI KULLANMA...21 2.1. Cari Hesap Programları...22 2.2. ETA Paketleme Programı...23 2.2.1. Eta Programına Nasıl Girilir...23 2.2.2. Cari Programlı Bir Şirket Açalım...23 2.2.3. Cari Entegrasyon Bağlantısı Yapalım...24 2.2.4. Cari Hesap Kartı Açalım...25 2.2.5. Tahsilat Makbuzu...26 2.2.6. Tediye Makbuzu...27 2.2.7. Banka Makbuzu...27 2.2.8. Alacak Dekontu...28 2.2.9. Alacak Dekontu...29 2.2.10. Bankadan Satıcıya Havale...30 2.2.11. Bakiye Listesi Alalım...31 2.2.12. Cari Hesap Ekstreleri Alalım...31 2.2.13. Yanlış Hareketleri Düzeltelim...33 2.2.14. Kart Bilgilerindeki Yanlışları Düzeltelim...33 2.2.15. Cari Hesap Kodlarını Değiştirmek...33 2.3. LKS2 Paket Programları...34 2.3.1. Firma Tanımlayalım...34 2.3.2. Ticari Sisteme Girelim...35 2.3.3. Cari Kartları Açalım...35 2.3.4. Cari Devirleri Kaydedelim...35 2.3.5. Kasayı Tanımlayalım...36 2.3.6. Bankayı ve Banka Hesabını Tanımlayalım...36 2.3.7. Nakit Tahsil...36 2.3.8. Nakit Ödeme...37 2.3.9. Bankaya Para Yatırma...38 2.3.10. Alacak Dekontu...38 2.3.11. Alacak Dekontu...39 2.3.12. Banka Havalesi...40 2.3.13. Bakiye Listesi Alalım...41 i
2.3.14. Cari Hesap Ekstreleri Alalım...41 2.3.15. Banka Durum Raporu Alalım...41 2.3.16. Banka Dökümleri Alalım...42 CEVAP ANAHTARLARI...50 MODÜL DEĞERLENDİRME...53 KAYNAKLAR...56 ii
AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR KOD 344MV0029 ALAN Muhasebe ve Finansman DAL/MESLEK Bilgisayarlı Muhasebe Elemanı MODÜLÜN ADI Cari Hesaplar MODÜLÜN TANIMI Cari hesap işlemlerini bilgisayar ile yapabilmek, cari kartlarını açmak, cari hesap hareketlerini kaydetmek, raporlar düzenleyebilmek becerilerini içeren öğrenme materyalidir. SÜRE 40/16 ÖN KOŞUL Bilgisayar kullanımı Program Yükleme modülü Ticari Belgeler modülünü almış olmak YETERLİK MODÜLÜN AMACI Cari hesap işlemlerini bilgisayarla yapmak Genel Amaç: Bu modül ile cari hesap işlemlerini bilgisayar ile yapabileceksiniz. Amaçlar: 1. Cari hesap kartı düzenleyebilir, hareketleri kayıt edebileceksiniz. 2. Cari hesap işlemlerini bilgisayar ile yapabileceksiniz. EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Bilgisayar laboratuvarı, muhasebe paket programları, İnternet, projeksiyon, tepegöz, ETA demo CD, LKS demo CD Her öğrenme faaliyeti sonunda modülde verilen ölçme araçları ile ulaştığınız bilgi düzeyinizi kendi kendinize değerlendirebileceksiniz. Modül sonunda ise kazandığınız bilgi ve becerileri belirlemek amacıyla öğretmeniniz tarafından hazırlanacak bir ölçme aracıyla değerlendirileceksiniz. iii
iv
GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Cari hesaplar muhasebenin en önemli konularından biridir. Paranız olmadığında bazı ihtiyaçlarınızı, ödemeyi daha sonra yapacağınızı belirterek sizi tanıyan, güvenen işletmelerden karşılayabilirsiniz. Mahalle bakkalları ve veresiye defterleri buna güzel bir örnektir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan kredi kartlarında da işlemler cari hesap şekli ile yapılmaktadır. Borçlarımızı, alacaklarımızı bilgisayar ile takip edebilmek için cari hesap programları kullanılır. Cari hesap işlemleri borç veya alacak olarak tanımlanır. Cari hesap işlemleri için çeşitli ticari belgeler kullanılır. Cari hesap ile ilgili belgeler muhasebe kurallarına göre hesaplara işlenir. Bugün birçok insan değişik firmalarda sadece cari hesap hareketlerinin kaydedilmesi, izlenmesi, raporlarının alınması işiyle ilgilenmekte ve ekmek parasını kazanmaktadır. Cari hesap takibi için ticari belgeleri tanımak, bilmek, bilgisayar programlarına kaydedilmesi becerisine sahip olmak gerekir. Muhasebe programları piyasasında, çok sayıda cari hesap programı bulunmaktadır. Bütün programlar, muhasebenin temel kurallarına uyarak yazıldığı için büyük ölçüde birbirine benzer. Bir yazılım firmasının cari hesap programını kullanan kişi, diğer firmaların cari hesap programlarını da kolayca kullanabilir. Bu modül sizlere cari hesap kartı açmasını, borç ve alacak işlemlerinin cari hesaplara işlenmesini, yanlış kart ve hareket bilgilerinin düzeltilmesini, cari hesap raporlarının alınmasını öğretecektir. Bu modülden azami ölçüde faydalanmak için; Temel bilgileri ve kuralları anlayıncaya kadar okuyunuz. Bilgisayarsız alıştırmaları yapınız. Bilgisayarlı uygulamaları açıklamalarına göre beş defa tekrarlayınız. Açıklamasız uygulamaları yapınız, sonuçlarınızı modüldeki sonuçlarla karşılaştırınız. 1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ- 1 ÖĞRENME FAALİYETİ- 1 AMAÇ Bu öğrenme faaliyetinin amacı, öğrenciye, cari hesap kartı açma, cari hesap hareketlerini işleme, rapor alma becerisini kazanacaksınız. ARAŞTIRMA Bu öğrenme faaliyeti öncesinde aşağıdaki konuları araştırınız. Çevrenizdeki işletmelerde, cari hesapların nasıl takip edildiğini araştırınız. Yakın çevrenizdeki işletmelerden, cari hesap işlemlerini bilgisayarla yapanların hangi programları kullandığını belirleyiniz. Değişik yazılım firmalarının cari hesap işlemleri ile ilgili program demolarını(örnek program) temin ediniz.. Ülkemizde kullanılan cari hesap programlarını internetten araştırınız. 1. CARİ HESAPLAR Ticari hayatta, işletmeler arasında sürekli bir hareket söz konusudur. Satıcı firmalar mal ve hizmetlerini alıcı firmalara sunarlar. Alıcılar faydalandıkları mal veya hizmetin bedelini çeşitli ödeme biçimleriyle öder. Mal bedeli peşin olarak ödenmiş ise bir borç veya alacak ortaya çıkmaz. Fakat her zaman alıcılar peşin ödeme yapma gücüne sahip değildir. Birbirini tanıyan, karşılıklı olarak güven duyan firmalar arasında kullanılan bir ödeme biçimi de cari hesaptır. 3
1.1. Cari Hesap İşlemleri Nasıl Yapılır İşletmeler arasında cari hesap işlemlerinin yapılabilmesi için sözlü veya yazılı bir anlaşma olmalıdır. Satıcı firma cari hesap ile mal veya hizmet satabilmek için alıcı firmadan teminat alabilir, kefil, referans isteyebilir. Cari hesap çalışan firmalar, başlangıçta birbirlerini tanıyıncaya kadar peşin işlem yapar. Güven kazanıldıkça ticaretin hacmine göre karşılıklı olarak cari hesap işlemleri de artar. Satıcının mal veya hizmeti bedelini daha sonra tahsil etmek kaydıyla yaptığı satış ile cari hesap işlemleri başlamış olur. Alınan mal veya hizmetin bedeli taraflar arasındaki anlaşmaya göre ödenir. Alıcı borcunu nakit para, çek, senet vererek ödeyebilir. Satıcının banka hesabına para yatırabilir. Havale yapabilir. Bütün işlemlerde bir taraf alacaklı olurken diğer taraf borçlu olur. 1.2. Cari Hesap Hareketi Cari hesap hareketi borç veya alacak olarak iki türlüdür. Bedeli daha sonra ödenecek bir satış yapıldığında, satılan malın bedeli kadar alıcı borçlu, satıcı alacaklı olur. Burada alıcı alan, satıcı veren kişidir. Genel kural olarak cari hesap hareketi alan işletmenin hesabına borç, veren firmanın hesabına alacak yazılır. 4
Mal veya hizmeti bedelini daha sonra ödemek üzere satın alan alıcı satıcıya karşı borçludur. ALICI alan borçlu veren alacaklı SATICI Mal veya hizmeti, karşılığını daha sonra almak üzere satan satıcı alıcıdan alacaklıdır Alacağına karşılıkolarak alıcısındanpara alan satıcıalıcıya karşıborçludur. SATICI alan borçlu veren alacaklı ALICI 5
Satıcıya olan borcunu ödemek için satıcıya para veren alıcı alacaklıdır 1.3. Cari Hesap Takibi Resim: 1.1: Cari hesap defterleri Cari hesap çalıştığımız işletmelerle ilgili hareketler, her işletme için ayrı ayrı kayıt edilmelidir. Bilgisayar kullanılmaya başlamadan önce cari hesap işlemleri kart veya defterlere yazılarak her müşteri için bir kart düzenlenir ya da defterin yeterli sayfası ayrılırdı. Cari hesap çalışılan her işletmeye ayrı bir numara veya kod verilebilir. İşletmeler çeşitli kriterlere göre sınıflandırılıp özel kodlar verilebilir. Borçlarını zamanında ödeyenler, çok fazla miktarda alım yapanlar, ödemelerini aksatanlar, bir daha mal satılmayacak olanlar gibi. Cari hesap kayıtları düzenli olarak incelenir, raporlar düzenlenir. Bu raporlar işletmeden işletmeye farklılık gösterir. Örnek olarak müşteri listesi, satıcı listesi, borçalacak raporları, bakiye listesi, küçük alacaklar listesi, kara liste, adres listesi. 6
Resim 1.2: Cari hesap kartları Cari hesabın son durumu belli aralıklarla veya yıl sonunda, karşı firmaya bildirilir. Karşı firma ile firmamızın kayıtlarının birbirini doğrulayıp doğrulamadığına bakılır. Buna mutabakat sağlama denir. Kayıtlar arasında farklar varsa sebebi araştırılır. Düzeltme yapılır. Bir cari hesaba ait işlemleri gösteren listeye hesap özeti, ekstre denir. Kredi kartınız varsa, bankanız size her ay yaptığınız işlemlerin listesini gösteren bir mektup gönderir. Bu mektup da aynı zamanda bir cari hesap listesidir. 1.4. Cari Hesap Belgeleri Cari hesap işlemleri ticari belgeler ile belgelendirilir. Cari hesap işlemlerinde kullanılan ticari belgeler, fatura, para makbuzu, çek, senet, dekont, banka havale belgeleridir. FATURA: Satış belgesidir. Cari hesaba işleniş açısından açık fatura, kapalı fatura olarak ikiye ayrılır. Açık fatura bedeli daha sonra alınacak faturadır. Kapalı fatura bedeli tahsil edilmiş faturadır. Genellikle açık faturalar cari hesapların konusudur. Açık fatura ile satış yapılınca bu müşterinin cari hesabına borç olarak yazılır. Müşteri ise alış faturasını satıcının hesabına alacak yazar. Bazı işletmeler müşterisinin iş hacmini (cirosunu) görebilmek için kapalı faturaları da cari hesaba işlemektedir. Bu tür faturalar cari hesaba hem borç hem alacak yazılır. 7
Makbuz: Para teslimini belgelendirmek için kullanılır. Makbuz parayı alan için tahsil makbuzu, parayı veren için tediye makbuzu sayılır. Bazı işletmelerde ayrıca tediye makbuzu da kullanılmaktadır. Tahsil makbuzu tutarı, parayı veren alıcının hesabına alacak yazılır. Alıcı ise makbuz tutarını satıcının hesabına borç yazar. Senet: Senet bir ödeme aracıdır. Senedi ödeyecek olan işletme için borç senedi, senedin bedelini alacak olan işletme için alacak senedi sayılır. Senetler ciro yolu ile piyasada dolaşır. Alacaklı olduğumuz işletmeden senet alabiliriz. Aldığımız senetleri borçlu olduğumuz firmalara ciro edebiliriz. Alıcılardan aldığımız senetleri alıcıların hesabına alacak yazarız. Satıcılara kendi senetlerimizi veya alıcılardan aldığımız senetleri verdiğimizde, satıcıların cari hesaplarına borç yazarız. Çek: Günümüzde senetten daha yaygın olarak kullanılan bir ödeme aracıdır. Alıcılardan alacağımıza karşılık çek alabiliriz. Alınan çekler alıcının hesabına alacak yazılır. Aldığımız çekleri veya kendi çeklerimizi borçlu olduğumuz işletmelere verdiğimizde cari hesaplarına borç yazarız. Dekont: Ticari işletmeler arasındaki borç alacak işlemlerini gösterir. Hesaplar arası aktarma, takas işlemlerini belgelendirir. Dekont borç dekontu veya alacak dekontu olarak ikiye ayrılır. 1.5. Cari Hesap Uygulaması Örnek: Cari hesap takibini örnekle açıklayalım. Koru çiçekçilik işletmesi bahçe ve ev bitkileri alıp satmaktadır. Satışları toptandır. Müşterisi Yasemin Çiçekçilik ile cari hesap çalışmaktadır. İki işletme arasında aşağıdaki işlemler yapılmıştır. 5 Ocak, Yasemin Çiçekçilik işletmesine 600 liralık çiçek satılmıştır. Açık fatura ile. Fatura numarası 55. 15 Ocak, Yasemin Çiçekçilik işletmesinden 100 lira para alınmıştır. Tahsilat makbuzu. Makbuz numarası 1 20 Ocak, Yasemin Çiçekçilikten 200 liralık çek alınmıştır. Çek numarası 45678 26 Ocak, Yasemin Çiçekçilik satıcı firma banka hesabına 300 lira yatırmıştır. Koru çiçekçilik işletmesi müşterisi Yasemin çiçekçilik için bir kart açmış, yukardaki işlemleri aşağıdaki gibi işlemiştir. İnceleyiniz. 8
KORU ÇİÇEKÇİLİK CARİ HESAP KARTLARI Kodu: Y05 Ad Soyad/Ünvan: Yasemin Çiçekçilik Adres: Vergi Dairesi/Hesap nu: Nu Tarih Açıklama Borcu Alacağı Kalan Borç 1 5 Ocak 55. ft ile alış 600_ - 600 2 15 1. mak. Para 100._ 500 Ocak verildi 3 20 45678 nu.lu çek 200._ 300 Ocak ver 4 26 Hesaba yatan 300._ 0 Ocak Kalan Alacak Toplamlar 600 600 YASEMİN ÇİÇEKÇİLİK işletmesi satıcısı YASEMİN ÇİÇEKÇİLİK için bir kart açmış, yukardaki işlemleri aşağıdaki gibi işlemiştir. İnceleyiniz. YASEMİN ÇİÇEKÇİLİK CARİ HESAP KARTLARI Kodu: K01 Ad Soyad/Unvan: Koru Çiçekçilik Adres: Vergi Dairesi/Hesap nu: Nu Tarih Açıklama Borcu Alacağı Kalan Borç Kalan Alacak 1 5 55. ft ile alış _ 600.- 600._ Ocak 2 15 1. mak. Para verildi 100.- 500._ Ocak 3 20 45678 nulu çek ver 200 300._ Ocak 4 26 Ocak Hesaba yatan 300 0 Toplamlar 600 600 Alan borçlu, veren alacaklı kuralına göre işlemleri inceleyiniz. İşlemlerin karşılıklı yapıldığına dikkat ediniz. 9
Borç ve alacak toplamları eşitlenince hesabın kapandığını görünüz. Aşağıdaki örneği de siz yapınız. Koru çiçekçilik Müşterisi Tomurcuk Tarım İşletmesi ile cari hesap çalışmaktadır. İki işletme arasında aşağıdaki işlemler yapılmıştır. 6 Ocak, Tomurcuk Tarım işletmesine 700 liralık çiçek satılmıştır. Açık fatura ile. Fatura numarası 56. 15 Ocak, Tomurcuk Tarım işletmesinden 100 lira para alınmıştır. Tahsilat makbuzu. Makbuz numarası 2 21 Ocak, Tomurcuk Tarım işletmesinden 300 liralık çek alınmıştır. Çek numarası 689500 25 Ocak, Tomurcuk Tarım işletmesi banka hesabımıza 200 lira yatırmıştır. 10
KoruÇiçekçilik Cari Hesap Kartları Kodu: T02 Ad Soyad/Unvan: Tomurcuk Tarım Adres: Vergi Dairesi/Hesap nu: Nu Tarih Açıklama Borcu Alacağı Kalan Borç Kalan Alacak Koru çiçekçilik ay sonunda müşterilerine ait borç-alacak durumunu gösteren bir rapor düzenliyor. Aşağıdaki raporu inceleyiniz. Tomurcuk Tarım işletmesi ile Yasemin Çiçekçilik işletmesine ait bilgileri kartlardan bakarak yazınız. KORU ÇİÇEKÇİLİK CARİ HESAP BORÇ ALACAK RAPORU 30 Ocak Ko Ünvan Borcu Alacağı K. Borcu K. Alacağı d A01 Akasya Bahçe Bitkileri 300 50 250 T02 Tomurcuk Tarım Y05 Yasemin Çiçekçilik 11
Destan Kumaşçılık işletmesi kumaş alım satımı yapmaktadır. Siz bu işletmede cari hesaplardan sorumlu muhasebe elemanı olarak çalışıyorsunuz.cari hesap kartlarını düzenleyiniz.borç alacak raporunu düzenleyiniz. İşlemler: 1. 4 Nisan, As Giyim firmasına 800 liralık satış yapılmış, satış bedeli AS Giyim firmasının hesabına borç yazılmıştır. 2. 6 Nisan, As Giyim firmasına 1 200 liralık satış yapılmıştır. Bedeli cari hesaba yazılmıştır. 3. 10 Nisan, As Giyim firmasından cari hesabına mahsuben 500 lira tahsil edilmiştir. 4. 12 Nisan, Çizgi Kumaşçılık işletmesine 750 liralık satış yapılmıştır. Satış bedeli daha sonra tahsil edilecektir. 5. 15 Nisan, As Giyim firmasından 750 liralık çek alınmış, işletmenin cari hesabına alacak yazılmıştır. 6. 20 Nisan Çizgi Kumaşçılık işletmesinden 250 liralık çek alınmış, işletmenin hesabına yazılmıştır. 7. 25 Nisan, As Giyim den 250 liralık senet alınmıştır. 8. 26 Nisan, Çizgi Kumaşçılık işletmesinden 200 lira para alınmıştır. Cari Hesap Kartı Adı Soyadı (Unvanı):... Adresi...:... Nu...: 01 Kodu: Vergi Dairesi:... Vergi Sicil nu:... Telefon:...... S. N. Tarih Gün/ay Açıklama Borcu Alacağı Kalan Borcu Kalan Alacağı 1 2 3 12
Cari Hesap Kartı Adı Soyadı (Unvanı):... Adresi...:... Nu...: 02 Kodu: Vergi Dairesi:... Vergi Sicil nu:... Telefon:... S. N. Tarih Gün/ay Açıklama Borcu Alacağı Kalan Borcu Kalan Alacağı 1 2 3 4 5 6 7 8 Borç/Alacak Raporu Kod Ünvan Borcu Alacağı K. Borcu K. Alacağı 13
UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ İşlem Basamakları Cari hesap hareketlerini sınıflandırınız. Cari hesap takibi yapınız. Cari hesap belgelerini kaydediniz. Cari hesap raporları düzenleyiniz Öneriler Cari hesap hareketi ne zaman borç, ne zaman alacak olur dikkat ediniz. Cari hesap kartı çiziniz. Hayali firma isimlerine cari hesap kartı açınız. Borç ve alacak işlemlerini karta kaydediniz. Tahsilat belgelerini alacak yazınız. Tediye belgelerini borç yazınız. Borç ve alacak dekontlarını kaydediniz. Bakiye listesi düzenleyiniz. Hesap ekstresi düzenleyiniz. 14
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A- Objektif Test Bu faaliyet sonucunda hangi bilgileri kazandığınızı değerlendirmek için, aşağıdaki soruları cevaplayınız. Soruların sadece bir doğru cevabı vardır. 1. Aşağıdaki işlemlerden hangisi bir cari hesap hareketi doğurmaz? A) Açık fatura ile müşteriye satış yapılması B) Kapalı fatura ile satıcıdan mal alınması C) Açık fatura ile satıcıdan mal alınması D) Müşterimizden alacağımızı tahsil etmemiz 2. Aşağıdaki yanlışlardan hangisi, cari hesap sonuçlarını etkilemez? A) İşlemin başkasının kartına işlenmesi B) Borç yazılacak işlemin, alacak yazılması C) Alacak yazılacak işlemin borç yazılması D) İşlem tarihinin yanlış yazılması 3. Alıcımızdan aldığımız parayı cari hesabına nasıl yazarız? A) Alıcının cari hesabına borç yazarız. B) Alıcının cari hesabına hem borç hem alacak yazarız. C) Alıcının cari hesabına alacak yazarız. D) Para alıcının cari hesabına yazılmaz. 4. Satıcıdan açık fatura ile alınan mal hesabına nasıl işlenir? A) Alacak yazılır. B) Borç yazılır. C) Hem borç hem de alacak yazılır. D) Yazılmaz. 5. Kapalı satış faturası, cari hesaba işlenirse nasıl yazılır? A) Alacak yazılır. B) Borç yazılır. C) Hem borç hem de alacak yazılır. D) Yazılmaz. 6. Cari hesap kodu ile ilgili hangi cümle yanlıştır? A) Kod, cari hesabın özelliklerini taşımalıdır. B) Aynı kod çok sayıda müşteriye verilebilmelidir. C) Her cari hesap sahibinin kodu ayrı olmalıdır. D) İşletmelerin sınıflandırılmasında özel kodlar kullanılabilir. 15
7. İki işletmenin cari hesaplarını karşılaştırıp eşitlik sağlamasına ne denir? A) Ekstre B) Cari hesap C) Bakiye listesi D) Mutabakat 8. Aşağıdakilerden hangi cümle yanlıştır? A) Satıcımızın bizden olan alacağı, bizdeki kartında borç gözükür. B) Satıcımızın bizden olan alacağı, bizdeki kartında alacak gözükür. C) Alıcımızın bizden olan alacağı, bizdeki kartında alacak gözükür. D) Alıcımızın bize olan borcu, bizdeki kartında borç gözükür. 9. Hangi belge cari hesap işlemlerine ait değildir? A) Makbuz B) İrsaliye C) Dekont D) Fatura 10. Aşağıdakilerden hangi cümle yanlıştır? A) Açık alış veya satış faturaları bir cari hesap hareketine aittir. B) Makbuz parayı alan için tahsil, veren için tediye makbuzudur. C) Dekont cari hesaba yazılan borç veya alacak işlemini bildirir. D) Satıcıya verdiğimiz senet her zaman borç senedimizdir. Değerlendirme Cevaplarınızı modülün sonundaki cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 16
B. Uygulamalı Test Uygulama sorusu 1 Destan Kumaşçılık işletmesi kumaş alım satımı yapmaktadır. Siz bu işletmede cari hesaplardan sorumlu muhasebe elemanı olarak çalışıyorsunuz. Cari hesap kartlarını düzenleyiniz. Borç alacak raporunu düzenleyiniz. İşlemler: 1. 5 Mayıs, KALE KUMAŞ firmasına 900 liralık satış yapılmış, hesabına borç yazılmıştır. 2. 7 Mayıs, YAPRAK KUMAŞ firmasından 1 850 liralık kumaş alınmış, bedeli cari hesaba yazılmıştır. 3. 11 Mayıs, KALE KUMAŞ firmasından cari hesabına mahsuben 100 lira tahsil edilmiştir. 4. 14 Mayıs, YAPRAK KUMAŞ işletmesine 400 lira para verilmiştir. 5. 15 Mayıs, KALE KUMAŞ firması bize olan borcuna karşılık, satıcımız YAPRAK KUMAŞ firmasına 200 lira ödemiş, durumu bize dekont ile bildirmiştir. Dekont her iki firmanın hesabına da işlenmiştir. 6. 20 Mayıs, KALE KUMAŞ işletmesinden 700 liralık çek alınmış, işletmenin hesabına yazılmıştır. 7. 21 Mayıs, YAPRAK KUMAŞ işletmesine 700 liralık çek ciro edilmiştir. 8. 22 Mayıs, KALE KUMAŞ işletmesine 500 liralık satış yapılmıştır. 9. 30 Mayıs, YAPRAK KUMAŞ işletmesine bizden olan alacağı tutarında bir çek yazılıp verilmiştir. 17
Cari Hesap Kartı Nu...: Kodu: Adı Soyadı (Unvanı):... Adresi...:... Vergi Dairesi:... Vergi Sicil nu:... Telefon:... S. N. Tarih Gün/ay Açıklama Borcu Alacağı Kalan Borcu Kalan Alacağı 1 2 3 4 5 Cari hesap kartı Adı Soyadı (Unvanı):... Adresi...:... Nu...: Kodu: Vergi Dairesi:... Vergi Sicil nu:... Telefon:...... S. N. Tarih Gün/ay Açıklama Borcu Alacağı Kalan Borcu Kalan Alacağı 1 2 3 4 5 18
Borç/Alacak Raporu Kod Ünvan Borcu Alacağı K. Borcu K. Alacağı Değerlendirme Cevaplarınızı modülün sonundaki cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 19
Uygulama Sorusu 2 Aşağıdaki kriterlere göre soruyu cevaplandırınız. Modül Adı: Program Yükleme Uygulama Faaliyeti: program seçme ve yükleme Öğrencinin Adı Soyadı: Sınıf ve Nu: Açıklama: Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri Evet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz. Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır 1. Cari hesap kartının neden düzenlendiğini açıklayabilir misiniz? 2. Cari hesap ile ilgili işlemleri karta yazabilir misiniz? 3. Borç alacak raporu düzenleyebilir misiniz? 4. Cari hesap ekstrelerini karşılaştırabilir misiniz? Değerlendirme Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz Evet ler kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. Hayır larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız. Hepsi Evet ise bir sonraki öğrenim faaliyetine geçiniz. 20
AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ- 2 ÖĞRENME FAALİYETİ- 2 Bu öğrenme faaliyeti ile bir muhasebe paket programını kullanarak kayıt bölümü oluşturabilecek, tanımlamaları yapabilecek, cari hesap hareketlerini işleyerek cari hesap kartlarını düzenleyebilecek, raporlar alabileceksiniz. ARAŞTIRMA Cari hesap işlemlerini bilgisayar kullanarak yapabilmek için kayıt bölümü oluşturmak. Cari hesap kartlarını bilgisayar ile düzenlemek. Cari hesap hareketlerini kaydetmek. Cari hesap raporları düzenlemek. 2. CARİ PROGRAMI KULLANMA Öğrenme faaliyeti 1 de cari hesap işlemlerinin nasıl yapıldığını anlayabilmek için işlemler bilgisayar kullanmadan yapılmıştır. Elde kayıt ile birkaç firmanın az sayıdaki işlemlerini bile hesaplara işlemek bir hayli zaman almıştır. Yanlışların olma ihtimali yüksektir. Çok sayıda işletme ile cari hesap çalışan firmalarda bu işlemler nasıl yapılacaktır. Cari hesap işlemleri firmalara göre nasıl ayrılacak, işlenecek, hesaplamalar yapılacak, bakiyeler belirlenecek, raporlar düzenlenecek, sonuçlar karşı firmalara nasıl bildirilecektir. Bu sorulara bilgisayar kullanarak diye cevap verebilirsiniz. Peki, bilgisayar kullanarak cari hesap işlemleri nasıl yapılacaktır? 21
2.1. Cari Hesap Programları Cari hesap işlemleri günümüzde bilgisayar ile yapılmaktadır. Yazılım dünyasında çok sayıda cari hesap programı mevcuttur. Programların hepsi cari hesap işlemlerinin temel kurallarına uyar. Cari hesap tekniğini bilenler, bir cari hesap programını kullananlar diğer programları kolaylıkla kullanabilir. Cari hesap programlarının genel özellikleri: Bilgisayar kayıt ortamında (hard disk) cari hesap bilgileri için yer ayrılır. Tanımlamalar yapılır. Cari hesap kartları düzenlenir. Cari hesap hareketleri kayıt edilir. Raporlar düzenlenir. Sene sonunda yeni yıla devir yapılır. Resim 1.3: Günümüzde cari hesap takibi bilgisayarla yapılmaktadır Cari hesap kartları düzenlenirken her karta bir kod verilir. Cari hesap sayısı az ise numara da kullanılabilir. Cari hesap kodu, cari hesap sahibinin özelliklerini taşımalı, cari hesaba kolayca ulaşmamızı sağlamalıdır. Örneğin cari hesap kodunda müşterinin bulunduğu şehri görmek istersek il kodunu kullanabiliriz. İstanbullu müşterimiz için 34.A01 Aydın Ticaret gibi bir kod kullanabiliriz. Resim 1.4: Her işletmeye bir cari hesap kodu verilir Cari hesap programları tek başına kullanabilir. Fakat bu kullanım şekli yaygın değildir. Cari programı fatura, çek, senet, muhasebe gibi diğer programlarla birlikte de kullanılır. Birden fazla programın bir arada kullanımında belgeler birinci dereceden ilgili olduğu programa girilir. Diğer programlara bilgisayar kayıt eder. Böyle bir uygulamada fatura, fatura programına girilir, stok, cari, muhasebe programlarına kaydını bilgisayar yapar. 22
Buraya kadar anlattıklarımızı, paket program üzerinde uygulayalım. Örneklerimizi iki ayrı paket program üzerinden vereceğiz. İstediğiniz bir programı seçip deneyebilirsiniz. Çevrenizde çok yoğun olarak kullanılan bir paket program ile de çalışabilirsiniz. Aşağıdaki örneklerde geçen şirket isimleri, adresler tamamen hayal mahsulüdür. Kolay anlaşılması ve gerçeğe uygun olması için, XYZ gibi isimler yerine bu uygulama seçilmiştir. 2.2. ETA Paketleme Programı Eta firmasının CARİ modülü ile cari hesap işlemlerini yapalım. 2.2.1. Eta Programına Nasıl Girilir Programa girmek için aşağıdaki işlemleri sırasıyla yapınız. Windows masaüstünde ETA kısayol simgesini mause sol butonu ile çift tıklayınız. Eta Bilgisayar Programları ekranı karşınıza gelince enter tuşuna basınız. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı... yazısında enter tuşuna basınız Bu Bilgisayar Yazılım Paketi nin... yazısında yine enter tuşuna basınız Caps Lock u açınız. Şifrenizi girin! Şifre: _ satırında ETA yaz enter tuşuna basınız. Eta programına girildikten sonra şirketimizi seçip çalışabiliriz. Seçim yapmadan karşımıza gelen şirket default şirkettir. 2.2.2. Cari Programlı Bir Şirket Açalım Çalışma yılını belirleyip, tarihleri tamamlayınız. Eta programına giriniz. Tarihi 01-11-200_ olarak değiştiriniz. F3 şirket devır işlemleri tuşuna basınız. F2 şirket işlemleri tuşuna basınız. F2 şir. açma tuşuna basınız. Şirket Kodu: kutusuna bir KOD yaz. Enter tuşuna bas. Şirket Kısa İsmi: adını yazınız. Şirket Uzun İsmi: adını yazınız. (Diğer bilgileri yazmıyoruz) Yazdıklarını kaydetmek için F2 KAYIT tuşuna basınız. Ekrandaki Bilgiyi Kayıt Ed.. sorusu çıkınca, E tuşuna basınız. 23
Program modülleri ekranında sadece cari programını E ile işaretle, diğer programların önüne H yazınız. f2 şirket açma işlemine devam tuşuna basınız. Ekranda bu şirkette yukarıda... sorusu çıkınca E tuşuna basınız. çalışmak istediğiniz ilk yıl sorusunda 200_ yazınız. sistemde 200_ yılı ile çalışmaya başlayacağınızdan emin misiniz evet/hayır sorusunda E tuşuna basınız. Parametreleri girin sorusunda f2 işlem tuşuna basınız. Bu şirkette çalışmak istediğiniz Türk lirası şeklini belirtiniz sorusunda 2 ye bas, sonra e tuşuna basınız. F5 default şirket tuşuna basınız. Açılan ekranda şirket koduna açtığınız şirketin kodunu yaz entere basınız. Shift ve F10 tuşlarına birlikte basarak başlangıç mönüsüne dönün. Ekranda Eta cari Program modülü yazısı, şirket satırında kodunuz ve adınız varsa işlemleriniz doğru demektir. 2.2.3. Cari Entegrasyon Bağlantısı Yapalım F3 şirket devir işlemleri tuşuna basınız. F5 üzerinde çalışılan şirkette işlem tuşuna basınız F2 entegrasyon tablosu tuşuna basınız. Ekranda entegrasyon dosyası seçim penceresi çıkınca entere basınız. F2 genel irtibatlar tuşuna basınız. İki defa Page Down tuşuna basarak stok entegrasyonu: satırına gelin. Entere basarak sağ üst köşedeki cari enteğrasyonu: satırına gidin. Cari entegrasyonu: satırına M yazın. F2 kayıt tuşuna bas. Ekrandaki bilgiyi kayıt edi.. sorusunda E tuşuna basınız. ESC tuşuna basınız F3 bankalar tuşuna basınız F2 banka cari/tahsil s. Kodları tuşuna basınız Banka kodu: akb yaz enter tuşuna basınız Banka: Akbank Şube: Bakırköy Hesap No: 210 F2 kayıt tuşuna basınız. Dikkat Düzeltmeler... sorusunda E ye basınız Ekrandaki Bilgiyi Kayıt Ed... sorusunda E ye basınız Shıft ve F10 tuşlarına birlikte basınız. Cari Programına girmek için entere basınız.. 24
2.2.4. Cari Hesap Kartı Açalım Muhasebecisi olduğumuz Kelaynak Gıda Ltd. Şti Kayseri de bulunan Has Gıda şirketinin İstanbul bayisidir. Şimdi Has Gıda için bir cari hesap kartı açalım. F2 cari kartı tuşuna bas. F2 yeni kart tuşuna bas. Hesap Kodu: HG yaz enter Ünvanı: Has Gıda yaz, enter Yetkili Kişi: Hakan Tombul İş Adr: Cumhuriyet Caddesi Nu: 18Kayseri Telefon Nu: 0-352 642 42 42 Vergi Dairesi: Kayseri Vergi Hesap Nu: 995 008 79 78 yaz F2 kayıt tuşuna bas. Ekrandaki Bilgiyi Kayıt Ediyorum Emin... sorusunda E ye bas. Ekranda yeni bir pencere açıldı. Buraya önceki dönemden kalan borç veya alacak yazılır. Entere basarak, ALACAK yazısının altına gelin. Buraya 7 500 yazın. Kartı kaydetmek için F2 KAYIT tuşuna bas. Esc TAT GIDA DAĞITIM PAZARLAMA ANONİM ŞİRKETİ Muhasebecisi olduğumuz KELAYNAK GIDA LTD. ŞTİ nin alıcısıdır. Şirketin 4 000 _TL devir borcu vardır. Bir cari hesap kartı açalım. F2 yeni kart tuşuna bas. Hesap Kodu: TG yaz enter Ünvanı: Tat Gıda yaz, enter Yetkili Kişi: Mithat tat İş Adr: İncirli Caddesi Nu: 8 Bakırköyİstanbul Telefon Nu: 0-212 511 14 27 Vergi Dairesi: Bakırköy Vergi Hesap Nu: 303 030 00 04 yaz F2 Kayıt tuşuna bas. Ekrandaki Bilgiyi Kayıt Ediyorum Emin... sorusunda E ye bas. Ekranda yeni bir pencere açıldı. Buraya önceki dönemden kalan borç veya alacak yazılır. Açılış tutar: satırında BORÇ 4 000 lira yazın. Kartı kaydetmek için F2 kayıt tuşuna bas. Esc, ESC. 25
2.2.5. Tahsilat Makbuzu KELAYNAK GIDA TİCARET LİMİTET ŞİRKETİ MAKBUZ Tarih 05 11 200_ İstanbul Caddesi nu: 99 Bakırköy İstanbul Bakırköy Vd. 666 000 66 00 750.00 Sayın, Tat Gıda işletmesinden cari hesabına mahsuben Yalnız Yedi yüz elli_tl tahsil edilmiştir. No: 05 F3 cari hareket tuşuna bas F2 yeni kayıt tuşuna bas. (Ekranın sağ üst köşesinde yeni kayıt yazıyor.) Hesap Kodu: F6 ya bas, enter, tat gıda yı seç enter. (Program ünvanı sütununa tat gıda yazar, TARİH girişini bekler) Tarih: satırına 5 yaz enter. İşlem Cinsi: satırına N yaz enter. (Makbuzda işlem cinsi N olacak.) Açıklama: satırına tahsil yaz enter. Evrak Nu: 05 yaz enter. Borç: satırında enter tuşuna bas. Alacak: satırına 750 yaz. F2 kayıt tuşuna bas. Ekrandaki bilgiyi kayıt ediyorum emin... evet/hayır sorusunda E ye bas. F8 detay bilgi tuşuna bas. Ekrana gelen kartı incele, ne değişti. Esc tuşuna bas, ekrandaki pencereyi kapat. (Ekranın sağ üst köşesinde şimdi eski kayıt yazıyor. Kaydedilen bilgi eski kayıt oluyor.) Yeni bir kayıt için Esc tuşuna bas. 26
2.2.6. Tediye Makbuzu Seri: a Sıra: 55 Tarih: 12/11 /200_ Nakit tahsilat makbuzu Sayın, KELAYNAK GIDA LTD. ŞTİ. nden =1 500.00= Cari hesabına mahsuben Bin beş yüz _TL alındı Has Gıda Et Ürünleri Sanayi Ticaret Anonim Şirketi Merkez: Cumhuriyet Cad. 18 KAYSERİ Tlf: 0-352-642 4242 (10 hat)fax: 645 4545 (3) Fabrika: Yanık Ömer Köyü Kayseri 0-352-655 55 14 E-Posta: www.hasgid.com Hasgida@hotmail.com İşbankası Kayseri Şb: 12004-7 Akbank Kayseri Şb: 345-6 F2 yeni kayıt tuşuna bas. (Ekranın sağ üst köşesinde yeni kayıt yazıyor.) Hesap kodu: F6 ya bas, enter, Has Gıda yı seç, enter Tarih: makbuza bak yaz. İşlem Cinsi: satırına N yaz enter. (Makbuzda işlem cinsi N olacak.) Açıklama: satırına ödeme yaz enter. Evrak Nu: makbuza bak yaz. Borç: satırına 1 500 yaz. F2 kayıt tuşuna bas. Ekrandaki bilgiyi kayıt ed... sorusunda E tuşuna bas. F8 detay bilgi tuşuna bas. Ekrana gelen kartı incele, ne değişti. Esc tuşuna bas, ekrandaki pencereyi kapat. (Ekranın sağ üst köşesinde şimdi eski kayıt yazıyor. Kaydedilen bilgi eski kayıt oluyor.) Yeni bir kayıt için Esc tuşuna bas. 2.2.7. Banka Makbuzu X BANK DEKONT TAHSİL BAKIRKÖY ŞUBESİ 210 KELAYNAK GIDA TICARET LTD. ŞTİ İSTANBUL CAD. NO: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL Nakit teslimatınız 210 sayılı hesabınıza alacak yazılmıştır. Saygılarımızla... Tarih: 15/11/200_ Valör: 16/11/200_ Referans: 611 500.00 27
F2 yeni kayıt tuşuna basın. Hesap Kodu: AKB Cari Kartı Bulunamadı, Tanımlamak İst... sorusunda E ye basın. Ünvanı: Xbank yazıp enter a basın. Yetkili Kişi: enter a basın. İş Adresi: Bakırköy Şubesi 210 s. V. Siz Tic. Mev. İstanbul Kayıt tuşuna basın. Ekranda yeni bir pencere açıldı. Buraya önceki dönemden kalan borç veya alacak yazılır. Devir olmadığından, hesap yeni açıldığından kartı kaydetmek için F2 kayıt tuşuna basın.. Tarih: Yukarıdaki dekonta bak yazın. İşlem Cinsi: satırına N yaz enter. Açıklama: satırına YATAN yaz enter. Evrak Nu: 611 yaz enter. Borç: satırına 500 yazın. F2 Kayıt tuşuna basın. Ekrandaki Bilgiyi Kayıt Ed... sorusunda E tuşuna basın. F8 Detay Bilgi tuşuna basın. Ekrana gelen kartı incele, ne değişti. Esc tuşuna basın, ekrandaki pencereyi kapatın. SHIFT ve F10 tuşlarına birlikte bas, sonra programa girmek için entere basın. 2.2.8. Alacak Dekontu Tlf: 524 45 45 (3 hat) Fax: 524 45 50 e-mail, tatgida@yahoo.com TAT GIDA DAĞITIM TİCARET A.Ş İNCİRLİ CADDESİ: NU 8 BAKIRKÖY İSTANBUL BAKIRKÖY VD 303 030 00 04 BORÇ DEKONTU TARİH: 17/11/200_ NU: 104 =2000= Yalnız İki bin _TL, Sayın, KELAYNAK GIDA LTD. ŞTİ Mutabakatımız gereğince, Has Gıda firmasına yapılan ödeme bizdeki hesabınıza borç yazılmıştır. Saygılarımızla, 28
F3 Cari Hareket F2 Yeni Kayıt tuşuna bas. Hesap Kodu: F6, enter, Tat Gıda yı seç enter. Tarih: Satırına 17 yaz enter. İşlem Cinsi: Satırına D yaz enter. Açıklama: Satırına Has Gıdaya yaz enter. Evrak Nu: yukarıdaki dekonta bak yaz enter. Borç: satırında enter Alacak: 2 000 yaz. F2 Kayıt tuşuna bas. Karşı Hesabı Girin! penceresindeyiz. Banka Kodu: enter. Cari Hesap Kodu: HG yaz enter. tekrar F2 Kayıt tuşuna bas. Ekrandaki Bilgiyi Kayıt Ed... sorusunda E tuşuna bas. Ekranı ve karşı hareket penceresini inceleyiniz. F8 Detay Bilgi tuşuna bas. Ekrana gelen kartı incele, ne değişti. Esc tuşuna bas, ekrandaki pencereyi kapat. Yeni bir kayıt için Esc tuşuna bas. 2.2.9. Alacak Dekontu X BANK Dekont Tahsil BAKIRKÖY ŞUBESİ 210 KELAYNAK GIDA TICARET LTD. ŞTİ Tarih: 22/11/200_ Valör: 22/11/200_ Referans: 311 1 000.00 İSTANBUL CAD. NU: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL 210 sayılı hesabınıza tat gıda dağıtım a.ş tarafından yatırılan bin _ tl hesabınıza alacak yazılmıştır. Saygılarımızla, 29
F2 Yeni Kayıt tuşuna bas. Hesap Kodu: F6, enter, Tat Gıda yı seç, enter. Tarih: yukarıdaki dekonta bak yaz enter. İşlem Cinsi: Satırına D yaz enter. Açıklama: Satırına Yatan yaz enter. Evrak Nu: Dekonta bak yaz enter. Borç: satırında enter Alacak: 1 000 yaz. F2 Kayıt tuşuna bas. Karşı Hesabı Girin! penceresindeyiz. Banka Kodu: enter Cari Hesap Kodu: XB yaz enter Tekrar F2 kayıt tuşuna bas. Ekrandaki Bilgiyi Kayıt Ed... sorusunda E tuşuna bas. Ekranı ve karşı hareket penceresini inceleyiniz. F8 Detay Bilgi tuşuna bas. Ekrana gelen kartı incele, ne değişti. Esc tuşuna bas, ekrandaki pencereyi kapat. Yeni bir kayıt için Esc tuşuna bas. 2.2.10. Bankadan Satıcıya Havale X BANK BAKIRKÖY ŞUBESİ 210 KELAYNAK GIDA TICARET LTD. ŞTİ DEKONT TEDİYE Tarih: 28/11/200_ Valör: 28/11/200_ Referans: 535 1 350.00 İSTANBUL CAD. NU: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL Talimatınız gereğince 210 sayılı hesabınızdan has gıda limitet şirketi hesabına yapılan bin üç yüz elli _ tl hesabınıza borç yazılmıştır. Saygılarımızla, F2 Yeni Kayıt tuşuna bas. Hesap Kodu: F6 ya bas, enter, Xbank ı seç enter Tarih: Dekonta bak yaz enter. İşlem Cinsi: Satırına D yaz enter. Açıklama: satırına havale yaz enter. Evrak Nu: dekonta bak yaz enter. Borç: satırında enter Alacak: 1 350 yaz. F2 kayıt tuşuna bas. Karşı Hesabı Girin! penceresindeyiz. banka kodu: enter Cari Hesap Kodu: HG yaz enter 30
Tekrar F2 kayıt tuşuna bas. Ekrandaki Bilgiyi Kayıt Ed... sorusunda E tuşuna bas. Ekranı ve karşı hareket penceresini inceleyiniz. F8 Detay Bilgi tuşuna bas. Ekrana gelen kartı incele, ne değişti. Esc tuşuna bas, ekrandaki pencereyi kapat. Shıft ve F10 tuşlarına birlikte bas. Cari programına girmek için entere bas. 2.2.11. Bakiye Listesi Alalım Cari programı ana mönüsünden F4 raporlar tuşuna bas. F3 B/A. raporları tuşuna bas. F2 bakiye listesi tuşuna bas. F2 liste tuşuna bas. Ekrandaki listeyi aşağıdaki liste ile karşılaştır. Bakiye Listesi HESAP KODU ÜNVANI BORÇ ALACAK AKB AKBANK 150 HG HAS GIDA 2 650 TG TAT GIDA 250 TOPLAM: 400 2 650 LİSTELENEN: 3 ADET Shift ve F10 tuşlarına birlikte basarak başlangıca dön. Entere basarak cari programına gir. 2.2.12. Cari Hesap Ekstreleri Alalım Cari programı ana mönüsünde F4 RAPORLAR tuşuna bas. F4 HAREKET RAP tuşuna bas. F4 EKSTRE tuşuna bas. F2 LİSTE tuşuna bas. Ekstreyi aşağıdaki ekstre ile karşılaştırınız. CARİ HESAP EKSTRESİ HESAP KODU: XB ÜNVANI: XBANK TARİH EVRAK NO VADE AÇIKLAMA BORÇ ALACAK BAKİYE 01/01/200_ DEVİR 0 0 0 15/11/200_ NAKİT 611 YATAN 500 500 22/11/200_ DEKONT 311 YATAN 1 000 1 500 28/11/200_ DEKONT 535 HAVALE 1 350 150 1 500 1 350 150 31
F2 listeye devam tuşuna bas. CARİ HESAP EKSTRESİ HESAP KODU: HG ÜNVANI: HAS GIDA TARİH EVRAK NU VADE AÇIKLAMA BORÇ ALACAK BAKİYE 01/01/200_ DEVİR 0 0 01/01/200_ 0 7 500 7 500 12/11/200_ NAKİT 84 ÖDEME 1 500 6 000 17/11/200_ DEKONT 104 HAS GIDAYA 2 000 4 000 28/11/200_ DEKONT HAVALE 1 350 2 650 4 850 7 500 2 650 F2 listeye devam tuşuna bas. CARİ HESAP EKSTRESİ HESAP KODU: TG ÜNVANI: TAT GIDA TARİH EVRAK NU VADE AÇIKLAMA BORÇ ALACAK BAKİYE 01/01/200_ DEVİR 4 000 0 4 000 01/01/200_ 0 4 000 05/11/200_ NAKİT 05 TAHSİL 750 3 250 17/11/200_ DEKONT 104 HAS GIDAYA 2 000 1 250 22/11/200_ DEKONT 311 YATAN 1 000 250 4 000 3 750 250 32
2.2.13. Yanlış Hareketleri Düzeltelim Yanlış hareketi belirleyin. Cari ana mönüde F3 cari hareket tuşuna bas. F3 eski kayıt tuşuna bas. F7 hareket listesi tuşuna bas. Kart kodu sorusunda düzeltilecek kaydın ait olduğu cari hesap kodunu yaz, enter. Ekrandaki pencerede ilk tarihi girin sorusu çıkınca aradığınız kaydın tarihini yazıp entere basın. Tarihi hatırlamıyorsanız entere basın. Cari hareketler ekranda listelenir. Düzeltmek istediğin kaydın üzerine kör zırı getir, enter Ekrana gelen kaydı düzelt, F2 kayıt tuşuna bas. Ekrandaki Bilgiyi Kayıt Ed... sorusunda E ye bas. 2.2.14. Kart Bilgilerindeki Yanlışları Düzeltelim Cari programı ana mönüde F2 cari kartı tuşuna bas. F3 eski kart tuşuna bas. Düzeltme yapacağın kartın kodunu yaz, enter. (Kodu hatırlamazsan F6 Kart listesi tuşuna bas. Açılan pencerede entere bas. Kartı pencereden al.) Ekrana gelen karttaki sabit bilgileri düzelt, F2 Kayıt tuşuna bas, kartı tekrar kaydet. 2.2.15. Cari Hesap Kodlarını Değiştirmek Kart tanımlarken verdiğiniz kodları daha sonra çeşitli sebeplerle değiştirmek isterseniz, kod değiştirme işlemi yapmalısınız. Örnek: HAS Gıda nın kodu olan HG kodunu HAS yapalım. ANAMENÜ / F5 SERVİS,/ F3 DOSYA İŞLEM / F2 DOSYA BAKIMI / F4 KOD DEĞİŞ ESKİ KOD: HG YENİ KOD: HAS yaz F2 KOD DEĞİŞTİRME İŞLEMİ tuşuna bas. Ekranda "kod transferi işlemine başlamak istediğinizden emin misiniz? EVET HAYIR" sorusu çıkınca E tuşuna bas. İşlemi onaylamak için tuşuna bas. Bekle. İşlem tamam. F6 Kart listesini aç. Entere bas. Değişikliği gör. TG yi de sen tat yap. 33
2.3. LKS2 Paket Programları Lks2 ile cari hesap işlemlerini yapalım. 2.3.1. Firma Tanımlayalım LKSSYS simgesini tıklayınız. Açılan minik pencerede kullanıcıya LOGO yaz, TAB tuşuna bas. Şifre satırında LOGO yaz, ENTER LKS Sistem Yönetmeni penceresi açıldı. (Pencere küçükse büyüt) Yönetim sekmesinden, Firmalar satırını tıkla Firma Tanımları penceresi, sol alt köşede simgesini tıkla (Ekle simgesi) Firma numarası program tarafından verildi. (İstersen 1 ile 999 arası, önceden kullanılmamış bir numara verebilirsin, ) Firma numarasını ismine ekleyerek, Adı kutusuna yaz. (HÜSEYİN_999 gibi) Unvanı kutusuna şu an yaptığımız örnekteki firmanın ismini yazalım. Firmamızın ismi KELAYNAK GIDA DIR. Detaylar ı tıkla. Çalışma bilgileri ni tıkla. Bu ekranda Cumartesi ve Pazar günlerinin kutularına tik at Firmaya ait diğer bilgileri, Genel, Mali müşavir, İşveren Bilgilerine yazabilirsin. Kaydet, düğmesini tıkla, Firma veri dosyaları bulunamadı. Oluşturmak istiyor musunuz? sorusunda Tamam ı tıkla, bekle [Eğer bu soru çıkmazsa firma numarası önceden kullanılmış demektir. Firma ismi üzerinde sağ tıkla, Açılan pencerede Dosya oluştur u tıkla. Firma dosyaları oluşturulacaktır yazısında tamamı tıkla.] Standart Hesap Planı Oluşturmak İstiyormusunuz? sorusunda Tamam ı tıkla Standart rapor tasarımlarını oluşturmak ist. Sorusunda Tamam. Bekle Firma satırında tıkı tıkı, Dönemler-Ambarlar eklendi. Dönemler yazısında sağ tık, Ekle ye tık, dönemler oluştu. Kaydet i tıkla, Döneme ait veri dosyaları bulunamadı Oluşturmak istiyor musunuz. sorusunda Tamamı tıkla. Biraz bekle (Dönem yazısı belirginleşsin) Dönem üzerinde sağ tıkla. Standart Kayıt Numaraları Oluştur u tıkla Sadece..nu.lu firmanın 1 numaralı dönemi için. cevabına Tamam de Tekrar sağ tıkla, Pencereden Veri tabanı araçları oluşturulacaktır ı tıkla. Veri tabanı araçlarını oluşturmak istiyor musunuz? cevabında tamamı tıkla. Bekle Veri tabanı araçları oluşturma işlemi tamamlandı yazısında tamamı tıkla. Bir daha dönemler üzerinde sağ tıkla. Çalışma dönemi olarak işaretle yi tıkla Bu dönem aktif hale getirilecektir cevabında Tamamı. 34
Ambar üzerinde tıkı, tıkı. Ambar da oldu. Kapat. LKSSYS yi kapat. 2.3.2. Ticari Sisteme Girelim LKSWIN simgesini tıkıla Kullanıcı LOGO yaz, TAB tuşuna bas. Şifre: LOGO yaz, TAB tuşuna dokun. Firma: F10 a bas, açılan pencereden firmanı seç, iki kez enter a bas. Kutlarım LKS2 ye girdin. 2.3.3. Cari Kartları Açalım Menü, Cari Hesap, Cari Hesaplar Cari Hesaplar penceresinin altında SA(SATICI) YI seç, sonra (ekle) yi tıkla Cari Hesap Kartı penceresinde koda HG yaz, TAB tuşuna bas. Ünvanı: HAS GIDA Adres: Cumhuriyet Caddesi no: 18 İl: Kayseri, Telefon: 0-352 642 42 42 yaz. Ticari Bilgiler i tıkla, Vergi no: 995 008 79 78, Vergi dairesi Kayseri yaz. Kaydet. Tat Gıda Dağıtım için, pencerede AL(ALICI) YI seç tekrar yi tıkla, bilgileri gir. Kaydet. Kodu: TG, Ünvanı: TAT GIDA, Adres: İncirli Caddesi, No: 8 Bakırköy İstanbul Telefon: 0 212 678 89 90 Bakırköy vergi dairesi, 303 030 00 04 Cari Hesaplar penceresini kapatınız. 2.3.4. Cari Devirleri Kaydedelim Menü, Cari Hesap, Cari Hesap Fişleri Pencerenin altından (AÇILIŞ FİŞİ) ni seç, tıkla. Cari Hesap Kodunda tıkıla, pencereden HG yi seç. Açıklamaya Devir yaz, Alacak: 7 500 yaz. Tekrar Cari Hesap Koduna gel, Cari Hesap Kodunda tıkıla, pencereden TG yi seç. Açıklamaya Devir yaz. Borç: 4 000 yaz, Kaydet, kapat. 35
2.3.5. Kasayı Tanımlayalım Firmanın bir kasası var. Bunu tanımlayalım. Menü, Kasa, Kasalar Kasa kartları penceresinde yi tıkla. Kodu: MK yaz Adı: MERKEZ KASA yaz. Kaydet, kapat. 2.3.6. Bankayı ve Banka Hesabını Tanımlayalım Banka, Bankalar ve Hesaplar, Banka kartları ekranındayız yi tıkla.. Banka kartı ekranına şu bilgileri yaz; Banka Kodu: İB yaz tab tuşuna bas. Banka Adı : X BANKASI yaz, tab, Şubesi: BAKIRKÖY yaz, Kaydet. Şimdi bu bankadaki hesabımız için bir kart açacağız. Kodu üzerinde sağ tıkla, açılan pencereden Hesaplar ı tıkla Banka Hesapları-GB penceresi açıldı. tıkla. Hesap Kodu: VTM Hesap Adı : Vadesiz Ticari Mevduat Hesap No : 102 01 yaz, Kaydet, Kapat. 2.3.7. Nakit Tahsil MAKBUZ TARİH 05 11 200_ İstanbul Caddesi no: 99 Bakırköy İstanbul Bakırköy Vd. 666 000 66 00 750.00 Sayın, Tat Gıda işletmesinden cari hesabına mahsuben Yalnız Yedi yüz elli_tl tahsil edilmiştir. Nu: 05 36
Cari Hesap, Cari Hesap Fişleri pencereden (01 NAKİT TAHSİLAT) I seç yi tıkla Tarihi gir. Cari Hesap Kodunu tıkla, TAT GIDA YI seç. Açıklama: Hesaba mahsuben yaz. Alacak kutusuna makbuz tutarını yaz. Tab tuşuna basarak ilerle, makbuz no. yu yaz. Kaydet, kapat. 2.3.8. Nakit Ödeme KELAYNAK GIDA LTD. ŞTİ. SERİ: A SIRA: 55 TARİH: 12/11 /200_ NAKİT TAHSİLAT MAKBUZU Sayın, KELAYNAK GIDA LTD. ŞTİ. Nden Cari hesabına mahsuben Bin beş yüz _TL alındı =1 500.00= Has Gıda Et Ürünleri Sanayi Ticaret Anonim Şirketi Merkez: Cumhuriyet Cad. 18 KAYSERİ Tlf: 0-352-642 4242 (10 hat)fax: 645 4545 (3) Fabrika: Yanık Ömer Köyü Kayseri 0-352-655 55 14 E-Posta: www.hasgid.com Hasgida@hotmail.com İşbankası Kayseri Şb: 12004-7 Akbank Kayseri Şb: 345-6 Cari Hesap Fişleri penceresinden NAKİT ÖDEME yi seç. tuşu tıkla. Tarihi gir. Cari Hesap Kodunu tıkla, pencereden HG yi seç. Açıklama: Ödeme yaz. Borç kutusuna gel, makbuz tutarını yaz. Tab tuşuna tek tek basarak satır sonuna gel, makbuz numarasını yaz. Kaydet, kapat. 37
2.3.9. Bankaya Para Yatırma İŞBANKASI DEKONT TAHSİL BAKIRKÖY ŞUBESİ 210 KELAYNAK GIDA TICARET LTD. ŞTİ. İSTANBUL CAD. NU: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL Tarih: 15/11/200_ Valör: 16/11/200_ Referans: 611 500.00 NAKİT TESLİMATINIZ 210 SAYILI HESABINIZA ALACAK YAZILMIŞTIR. SAYGILARIMIZLA, Kasa, Kasa İşlemleri İşlemler i tıkıla, ekle yi tıkla. Açılan pencereden Banka İşlemleri ne gel, Yanda açılan pencereden Bankaya yatan ı tıkla. Tarihi gir Banka Hesap Kodu nu tıkıla. Banka kartları ekranında kodu tıkıla. Banka hesapları ekranında VTM Vadesiz Ticari Mevduat ı seç. Tutar: 500 yaz. Kaydet. Kapat. 2.3.10. Alacak Dekontu TAT GIDA DAĞITIM TİCARET A.Ş BORÇ DEKONTU Tlf: 524 45 45 (3 hat) Fax: 524 45 50 e-mail, tatgida@yahoo.com İNCİRLİ CADDESİ: NU 8 BAKIRKÖY İSTANBUL BAKIRKÖY VD 303 030 00 04 TARİH: 17/11/200_ NU: 104 =2000= Yalnız İki bin _TL, Sayın, KELAYNAK GIDA LTD. ŞTİ Mutabakatımız gereğince, Has Gıda firmasına yapılan ödeme bizdeki hesabınıza borç yazılmıştır. Saygılarımızla, 38
Cari Hesap, Cari Hesap Fişleri Cari Hesap Fişleri penceresi alt kısımdan (05) VİRMAN FİŞİ Nİ seç ekleyi tıkla. Tarihi gir. Cari Hesap Kodunu tıkıla. TAT GIDA YI seç Açıklama: HAS GIDAYA ÖDEME yaz. Tab tuşuna basarak Alacak: sahasına gel 2000 yaz Tekrar tab tuşuna basarak Makbuz no.ya gel, 104 yaz. Cari Hesap Kodunu tıkıla. HAS GIDA YI seç Açıklama: HAS GIDAYA ÖDEME yaz. Borç: sahasına gel, sağ tıkla, açılan menüde bakiye eşitle satırını tıkla. Tab tuşuna basarak Makbuz nu.ya gel, 104 yaz. Kaydet. Kapat. 2.3.11. Alacak Dekontu X BANKASI DEKONT TAHSİL BAKIRKÖY ŞUBESİ 210 KELAYNAK GIDA TICARET LTD. ŞTİ Tarih: 22/11/200_ Valör: 22/11/200_ Referans: 311 1 000.00 İSTANBUL CAD. NO: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL 210 SAYILI HESABINIZA TAT GIDA DAĞITIM A.Ş TARAFINDAN YATIRILAN BİN _ TL HESABINIZA ALACAK YAZILMIŞTIR. SAYGILARIMIZLA, Banka, Banka Fişleri Banka fişleri penceresinden (03) GELEN HAVALE/EFT Yİ seç. ekleyi tıkla. Tarihi gir. Banka Hesap Kodunu tıkıla Banka kartları penceresinde Hesapları tıkla. VADESİZ TİCARİ MEVDUAT ı seç. Aynı satırda TAB tuşuna basarak ilerle, Cari Hesap Kodu na gel tıkıla TG yi seç. Tutar: 1000 yaz. Belge no ya 311 yaz. Açıklama: TAT GIDADAN EFT yaz. Kaydet. Kapat. 39
2.3.12. Banka Havalesi X BANKASI BAKIRKÖY ŞUBESİ 210 KELAYNAK GIDA TICARET LTD. ŞTİ DEKONT TEDİYE Tarih: 28/11/200_ Valör: 28/11/200_ Referans: 535 1 350.00 İSTANBUL CAD. Nu: 99 BAKIRKÖY İSTANBUL TALİMATINIZ GEREĞİNCE 210 SAYILI HESABINIZDAN HAS GIDA LİMİTET ŞİRKETİ HESABINA YAPILAN BİN ÜÇ YÜZ ELLİ _ TL HESABINIZA BORÇ YAZILMIŞTIR. SAYGILARIMIZLA, Banka, Banka Fişleri Banka fişleri penceresinden (04) GÖNDERİLEN HAVALE/EFT Yİ seç. ekleyi tıkla. Tarihi gir. Banka Hesap Kodunu tıkla Banka kartları penceresinde Hesapları tıkla. VADESİZ TİCARİ MEVDUAT I seç Aynı satırda TAB tuşuna basarak ilerle, Cari Hesap Kodu na gel tıkıla HG yi seç. Tutar: 1350 yaz. Belge no ya 535 yaz. Açıklama: HAS GIDAYA EFT yaz. Kaydet. Kapat. 40
2.3.13. Bakiye Listesi Alalım Menü, Cari Hesap, Durum Bilgileri Borç/Alacak Durum Raporu Başlat düğmesini tıklayınız. Ekrandaki raporu, aşağıdaki rapor ile karşılaştırınız. KODU UNVANI BORÇ ALACAK BORÇ BAKİYESİ ALACAK BAKİYESİ HG HAS GIDA 2 650 TG TAT GIDA 250 400 2 650 2.3.14. Cari Hesap Ekstreleri Alalım Menü, Cari Hesap, Dökümler, Cari Hesap Ekstresi Başlat Ekstraları aşağıdakilerle karşılaştırınız. Has Gıda Tarih Açıklama Borç Alacak Bakiye 01.01.200_ DEVİR 7 500 7 500 (A) 12.11 ÖDEME 1 500 6 000 (A) 17.11 TAT GIDADAN 2 000 4 000 (A) 28.11 TAT GIDADAN EFT 1 350 2 650 (A) Tat Gıda Tarih Açıklama Borç Alacak Bakiye 01.01.200_ DEVİR 4 000 4 000 (B) 05.11 CHM TAHSİL 750 3 250 (B) 17.11 HAS GIDAYA 2 000 1 250 (B) 22.11 HAS GIDAYA EFT 1 000 250 (B) 2.3.15. Banka Durum Raporu Alalım Banka, Durum Bilgileri Banka Durum Raporu Başlat. Açıklaması VADESİZ TİCARİ MEVDUAT Cari Hesap 150 (B) 41
2.3.16. Banka Dökümleri Alalım Banka, Dökümler Banka hareket dökümleri Başlat. Tarih Açıklama Bakiye 01.01.200_ DEVİR 4 000 (B) 05.11 CHM TAHSİL 3 250 (B) 17.11 HAS GIDAYA 1 250 (B) 22.11 HAS GIDAYA EFT 250 (B) 42
İşlem Basamakları Program bağlantı ve ayarlarını yapınız. Öneriler Program açıklamalarını dikkatle okuyunuz. Açıklamalara göre ayarları yapınız. Cari hesap kartları açınız. Cari hesap kodunu, unvan ve adres bilgilerini yazınız. Tahsil, tediye, dekontlarını kaydediniz. Cari hesap hareketleri bölümüne gidiniz. Tahsil belgelerini alacak kaydediniz. Tediye belgelerini borç yazınız. Dekontları işlerken hangi firmanın hesabına borç, hangi firmanın hesabına alacak yazacağınıza dikkat ediniz. Raporlar alınız. Programın raporlar bölümündeki bütün raporları ekrana çıkartmayı deneyiniz. Bakiye listesi düzenleyiniz. Cari hesap ekstrelerini düzenleyiniz. Kart yanlışlarını düzeltiniz. Kaydedilmiş kartı ekrana getiriniz. Yanlış bilgileri düzeltiniz. İşlem yanlışlarını düzeltiniz. İşlem kayıtlarını ekrana getiriniz. Yanlış bilgileri düzeltiniz. Kod değiştiririz. Yeni kodu belirleyiniz. Kayıtlı kartın kodunu yeni kod ile değiştiriniz. 43
A. Objektif testler 1 (2.2 eta için) 1. Eta Cari Programında entegrasyon bağlantısı yapmadığımızda ne olur? A) Entegrasyon bağlantısı yok uyarısı alırız. B) Hareketleri kaydedemeyiz. C) Cari programını kullanamayız. D) A, B, C şıklarının hepsi de doğrudur. 2. Aşağıdaki cümlelerin ETA cari programına göre doğru sıralamasını bulunuz. 1. Cari programlı şirket açılır. Programa girilir. 2. Raporlar bölümünden istenilen raporlar alınır. 3. Cari hareket bölümünden hareketler girilir. 4. Entegrasyon bağlantısı yapılır. A) 1, 4, 3, 2 B) 4, 1, 2, 3 C) 3, 2, 1, 4 D) Hiçbiri 3. Cari hesap kartları ile ilgili olarak hangi cümle yanlıştır? A) Kartları, Cari Kartı, Yeni Kart bölümünden açabiliriz. B) Kartları, Cari Hareket, Yeni Kayıt bölümünden açabiliriz. C) Kartları, Cari Raporlar, Hareket Raporları bölümünden açabiliriz. D) Her Cari Hesap kartına ayrı bir kod verilir. 4. Eta programında kayıt ve listeleme için kullanılan fonksiyon tuşu hangisidir? A) F1 B) F2 C) F3 D) F4 5. İşlem kodu N olan, cari hesaba alacak yazılan belge hangisidir? A) Senet B) Tahsilat makbuzu C) Tediye makbuzu D) Çek 44