LOSS PREVENTION MANAGEMENT Sayı 11 - Şubat 2015 TAV ın Başarılı CFO su BURCU GERİŞ - TAV CFO ve Başkan Yardımcısı
E D İ T Ö R İmtiyaz Sahibi Muammer Ay Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İsa Ersoy isaersoy@lpmdergi.com Genel Yayın Yönetmeni İsa Ersoy Grafik Tasarım Gökhan Yıldırım Kadir Demirtaş Yönetim Yeri Emek Mah. 97. Sok. No: 19 D: 16 Çayırova / Kocaeli Tel: +90 543 810 56 27 Yapım Ajans 4 Reklamcılık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. Mecidiyeköy Mah. Büyükdere Cad. Atakan Sok. Berkan İş Hanı No: 4 D: 32-34 34387 Şişli / İstanbul Tel: +90 212 216 85 15 www.ajans4.com Yayının Türü Yaygın Süreli Yayın Yayın Tarihi Şubat 2015 Baskı Şan Ofset Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Hamidiye Mah. Anadolu Cad. No: 50 Kağıthane / İstanbul Tel: +90 212 289 24 24 GELECEĞE DEĞER KATMAK Rekabetin arttığı, ayakta kalmanın daha da zorlaştığı günümüz iş dünyasında kurumsal risk yönetimi, iç denetim, sürdürülebilirlik, kurumsal sosyal sorumluluk gibi kavramlar son yıllarda hükümetler, iş çevreleri, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerin gündeminde önemli bir yer tutar hâle gelmiştir. Bugün karşı karşıya olduğumuz makroekonomik ve politik konjonktürdeki değişim ve dalgalanmalar, küresel ısınma, biyoçeşitlilik kaybı, kaynakların hızla tükenmesi ve kirlenmesi ve yolsuzluk gibi önemli sorunlar iş dünyasını yeni bir düzen arayışına itmiştir. Özellikle sürdürülebilirlik kavramının önem kazanması ve yatırımcıların da artık sürdürülebilirlik faktörlerini şirket seçiminde göz önünde bulundurmasıyla şirketler, yatırımcılar ve toplum nezdinde sürdürülebilirlik bilincinin yaygınlaşması için çeşitli girişimlerde bulunmaya başlamışlardır. Diyebiliriz ki, ülkemizin en önemli finans aktörleri olan şirketlerimizin evrensel kabul görmüş sürdürülebilirlik ilkelerini her alanda benimsemelerinin yanında bu anlayışı çalışanları, iş ortakları, müşterileri ve tedarikçileri başta olmak üzere tüm paydaşlarına aktarmaları ve bu anlayışın paydaşları tarafından da benimsenmesini sağlayarak kurum kültürü haline getirmeleri bir tercih olmaktan çıkmış ve gelecek stratejisi halini almıştır. Sürdürülebilir başarılar yakalamanız dileğiyle. İsa Ersoy LPM Dergi Kurucu Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com 3
içindekiler SÖYLEŞİ 8 TAV ın Başarılı CFO su Ülkemizde kurumsal yönetim alanında örnek teşkil eden şirketlerden biri olan TAV Havalimanları Holding in Sürdürülebilir Büyüme ve yüksek performansa dayalı stratejik hedeflerine yön veren profesyonel de diyebiliriz. 2013 yılında, her yıl Women s Forum tarafından düzenlenen ve 40 yaşın altında geleceği yönlendirecek kadın profesyonellerin ödüllendirildiği Rising Talents programına seçilen dünyadaki 16 kadından biri olan TAV CFO ve Başkan Yardımcısı Burcu GERİŞ e göre, CFO lar Stratejist ve Katalizör kimlikleriyle Kurumsal Risk Yönetimi kapsamındaki tüm risklerin şirket tarafından belirlenmesi, tanımlanması, en alt seviyeye indirilmesi, kalan risklerin de benimsenip doğru şekilde yönetilmesinde katkıda bulunmalılar. SÖYLEŞİ SÖYLEŞİ 16 GELECEĞE YÖN VEREN SOSYAL SORUMLU LİDER Parlak öğrencilik hayatı süresince sahip olduğu konumunu ve imkanlarını, içinde bulunduğu topluma fayda katacak birşeyler üretmenin heyecanıyla çalışmalarını sürdüren değerli insan... Bizi muasır medeniyetler seviyesine ulaştıracak aydınlık geleceğimizin dönüm noktalarından biri olacak Eray ERDOĞAN ile söyleşi yapmak büyük bir zenginlik ve keyif doğrusu. 24 İç Sistemler İç Denetim, İç Kontrol Sürdürülebilir Büyüme Getiriyor Temelleri 26 Ekim 1987 tarihinde atılan Finansbank, müşterilerine klasik bankacılık hizmetlerinden fazlasını sunabilme ve Türkiye nin finansçısı olma hedefiyle çalışmalarını 27 yıldır ara vermeden sürdürüyor. 4 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
42 BRİSA NIN TÜM RİSKLERİ ONDAN SORULUYOR Sürdürülebilir büyüme ile topluma üstün değerler sunmak misyonuyla çalışmalarını sürdüren BRİSA nın kurumsal devamlılığı ve itibarını arttırarak, sürdürülebilir büyüme hedeflerine ulaşabilmesinde etkin olan kişi de diyebiliriz. Risk Yönetimi Enstitüsü tarafından dünya çapında düzenlenen Global Risk Ödülleri 2014 organizasyonunda risk yönetimiyle ilgili fark yaratan ve başarılı olan kişilere verilen Yılın Risk Yönetimi Profesyoneli kategorisinde ödüle layık görülen ve alan ilk Türk olan BRİSA Risk Yönetimi Müdürü Cumhur BİLGİLİ ye göre, yönetimde şeffaflık ve adalet, çalışanlar arasında güven ve işbirliği, profesyonelleşen ve yüksek yetkinliklere sahip çalışanlar, şirket içerisinde bölümler arası karşılıklı bilgi akışı ve danışma kültürü; risk yönetimini başarılı bir şekilde kurum kültürüne dönüştürmenin temelini oluşturmaktadır. MAKALE 48 Güven: 21. Yüzyılın Sermayesi Son 20 yıldır, ekonomik sosyal veya kültürel değişimi tanımlarken Dünya küçüldü tespitini popüler bir referans olarak kullandık. Oysa dünya küçülmedi Zaten küçüktü. Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com 5
Unutma Türkiye; Atatürk ü Allah a borçlusun. Geriye kalan her şeyi de Atatürk e... Daniel Dumoulin
TAV ın Başarılı CFO su Ülkemizde kurumsal yönetim alanında örnek teşkil eden şirketlerden biri olan TAV Havalimanları Holding in Sürdürülebilir Büyüme ve yüksek performansa dayalı stratejik hedeflerine yön veren profesyonel de diyebiliriz. 2013 yılında, her yıl Women s Forum tarafından düzenlenen ve 40 yaşın altında geleceği yönlendirecek kadın profesyonellerin ödüllendirildiği Rising Talents programına seçilen dünyadaki 16 kadından biri olan TAV CFO ve Başkan Yardımcısı Burcu GERİŞ e göre, CFO lar Stratejist ve Katalizör kimlikleriyle Kurumsal Risk Yönetimi kapsamındaki tüm risklerin şirket tarafından belirlenmesi, tanımlanması, en alt seviyeye indirilmesi, kalan risklerin de benimsenip doğru şekilde yönetilmesinde katkıda bulunmalılar. Burcu Hanım biraz eskiye gitsek kendinizi kısaca tanıtabilir misiniz? Bornova Anadolu Lisesi ve 1999 Boğaziçi Üniversitesi İşletme bölümü mezunuyum. London Business School ve Columbia Business School da MBA yaptım. Kariyerime başladığım Garanti Bankası nda 6 yıl Hazine ve Proje Finansmanı bölümlerinde çalıştım. TAV a 2005 yılında katıldım ve 7 yıl boyunca şirketin Proje ve Yapılandırılmış Finansman Bölümü nün başında görev aldım. 2012 yılından bu yana TAV ın Finans Direktörüyüm. Ek olarak 2014 yılı başında Başkan Yardımcılığı görevini üstlendim. TAV Havalimanları Holding AŞ. ile yolunuz nasıl kesişti? Buradaki görevinizden bahseder misiniz? Tamamen tesadüf eseri diyebiliriz. Bir gün İtalya da tatildeyken bir arkadaşım aradı, benim CV imi TAV a göndermek istedi, proje finansmancı arıyorlar dedi, ben de uygun buldum. Mülakata çağırdıkları günü çok net hatırlıyorum, telefonda TAV mı? Yeriniz nerede? diye sormuştum. Tabi o zamanki TAV şimdiki TAV değildi, tanınırlığı bilinirliği çok daha azdı, sadece İstanbul Atatürk Havalimanı nı işletiyordu ve henüz halka arzı gerçekleşmemişti. Bugün ise 7 ülkede 14 havalimanında yılda 95 milyon yolcuya hizmet veren, piyasa değeri yaklaşık 3 milyar dolar olan bir şirketiz. CFO ların görev tanımı, şirket içindeki yeri ve önemi son yıllarda çok değişti. Önceleri sadece geçmiş finansal tablolardan sorumlu gatekeeper (muhafız) rolündeki statik CFO lar gitti, yerine geleneksel rollerine ek olarak geleceğin belirlenmesinde yani şirket stratejisinin tanımlanması ve yatırım kararlarının alınmasında kritik rol oynayan dinamik CFO lar geldi. 10 sene önce TAV a ilk geldiğimde işlerin yapılış şekli çok farklı gelmişti. Burada işler bürokrasi ve formaliteden uzak, daha ziyade girişimci zihniyetiyle, inisiyatif kullanılarak, risk alınarak, seri kararlar verilerek, küçük bir ekiple ama tam bir aile ruhuyla yapılıyordu. Ben de bu ekibin bir parçası olmaktan inanılmaz keyif aldım her zaman. Canla başla gece gündüz çalıştık, bir dönem eve hep gece 3 lerde gittiğimizi hatırlarım. Tabi bu arada şirket de inanılmaz bir hızla büyüyordu. TAV da bulunduğum 10 yıl boyunca şirketin o günden bu yana olan büyüme, hisse satış, halka arz ve kurumsallaşma süreçlerinde aktif rol aldım. Proje Finansmanı bölümünün başında olduğum 7 yıllık süre içinde toplam 4.5 milyar dolar değerinde 8 havalimanı proje finansmanı ve refinasmanını tamamladık. Bu tutar küçük bir bankanın toplam kredi hacmine eşit neredeyse. Kasım 2012 den beri de Finans Direktörlüğü görevini yürütüyorum. Hazine Yönetimi, Bütçe ve Planlama, Proje ve Yapılandırılmış Finansman, Risk Yönetimi ve Mali İşler benim sorumluluğum altında. Bir şirketin finansal performansının yönetiminden sorumlu en yetkili kişi olan CFO lar kimlerdir? Yaptıklarınızdan, başardıklarınızdan şirketler ne kadar haberdar? CFO ların görev tanımı, şirket içindeki yeri ve önemi son yıllarda çok değişti. Önceleri sadece geçmiş finansal tablolardan sorumlu gatekeeper (muha- 8 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com 9
fız) rolündeki statik CFO lar gitti, yerine geleneksel rollerine ek olarak geleceğin belirlenmesinde yani şirket stratejisinin tanımlanması ve yatırım kararlarının alınmasında kritik rol oynayan dinamik CFO lar geldi. Şirketler de bu değişimin farkında ve destekçisi. Çoğu şirkette CEO lar ve diğer üst düzey yöneticiler stratejik bir karar alırken CFO ların bu konudaki analizlerini görmeden, fikirlerini ve yönlendirmelerini almadan hareket etmiyorlar. Tabi pazarlama ve servisin ön planda olduğu şirketlerde CFO lar bazen gizli kahramanlar olarak kalabiliyorlar veya farklı departmanlar arası çekişmelerin arasında kalıp hakem rolünü üstlenebiliyorlar ama yine de şirketlerin sağlıklı ve sürdürülebilir büyümesinde CFO ların katkısının sanırım artık herkes farkında. Sürdürülebilir büyümenin ana kahramanlarından biri olarak TAV Havalimanları Holding e sağladığınız katkılar nelerdir ve TAV Havalimanları Holding in CFO Yönetimine bakış açısı nasıldır? Kendi adıma TAV da CFO olduğum için çok şanslı olduğumu söyleyebilirim. Biraz önce bahsettiğim farkındalık ve profesyonellik TAV yönetiminde ileri düzeyde mevcut. Sürdürülebilir büyüme adına alınan tüm stratejik yatırım kararlarımız mutlaka Finans Direktörlüğü altındaki farklı birimlerin yürüttüğü detaylı durum tespiti, risk matriksi, finansal analiz, senaryo çalışmaları ve hassasiyet testleri aşamalarından geçiyor. Bu çalışmaların sonucunda şayet proje, getiri kriterlerimize ve büyüme stratejimize uygun görülürse, risk komitesi ve yönetim kurulu onayı aşamalarından da geçerek hayata geçiriliyor. Sizce en temel finansal riskler neler ve bu riskleri başarıyla yönetmek için CFO lar neler yapmalılar? İçinde bulunduğumuz ortamı en iyi tasvir eden akronim, aslında Amerikan ordusunun icadı olan CFO lar Stratejist ve Katalizör kimlikleriyle Kurumsal Risk Yönetimi kapsamındaki tüm risklerin şirket tarafından belirlenmesi, tanımlanması, en alt seviyeye indirilmesi, kalan risklerin de benimsenip doğru şekilde yönetilmesinde katkıda bulunmalılar. Ne de olsa operasyonel, hukuki veya çevresel olarak görünen bir riskin de çok ciddi finansal sonuçları olabilir ve bu risklerin erken teşhisi ve etkili yönetimi şirketi istenmeyen olumsuz finansal sonuçlardan koruyabilir. ve son dönemde stratejik yönetim alanında yaygın olarak kullanılmaya başlanan VUCA (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity). Yani iş yaptığımız ortam Değişken, Belirsiz, Karmaşık ve Muğlak... Bulunduğumuz bu VUCA ortamında, CFO ların birebir sorumlu olduğu finansal riskler dediğimiz faiz, kur, kredi, likidite gibi riskler ise şirketleri etkileyen Kurumsal Riskler kümesinin bir alt kümesi sadece. Her ne kadar VUCA ortamında bu finansal risklerin etkisi katlanıyor ve CFO ların bu riskleri etkili hazine yönetimi, hedging ve diğer finansal enstrümanlarla başarıyla yönetmelerinin önemi artıyorsa da CFO ların görevi sadece bunla kalmıyor. CFO lar Stratejist ve Katalizör kimlikleriyle Kurumsal Risk Yönetimi kapsamındaki tüm risklerin şirket tarafından belirlenmesi, tanımlanması, en alt seviyeye indirilmesi, kalan risklerin de benimsenip doğru şekilde yönetilmesinde katkıda bulunmalılar. Ne de olsa operasyonel, hukuki veya çevresel olarak görünen bir riskin de çok ciddi finansal sonuçları olabilir ve bu risklerin erken teşhisi ve etkili yönetimi şirketi istenmeyen olumsuz finansal sonuçlardan koruyabilir. Ayrıca insan kaynakları ve teknolojinin önemini de unutmamak lazım, VUCA ortamındaki belirsizliği doğru yönetebilmenin anahtarı bu ikilide. Doğru teknolojik yapıyla, yetkin ve kaliteli insan kaynağıyla Big Data yı yönetip analiz edebilmek ve sonucunda şirket stratejisinin belirlenmesinde katkıda bulunmak CFO ların en temel görevleri arasında. Şirketler kar elde etmeden büyüme elde edemezler Global seviyede yaşanan zor ve acılı ekonomik kriz sürecinde risklerle etkin mücadele edip sürdürülebilir büyüme yakalayabilmenin formülü nedir? Tutarlı olmak, sadece kısa dönem hedeflere odaklanmayıp, uzun vadeli bir stratejiye ve vizyona sahip olmak ve bu uğurda çok çalışmak sürdürülebilir büyümenin anahtarı diye düşünüyorum. Şirketlerin performanslarında belirli seviyede döngüler olabilir, örneğin yatırım dönemlerinde fazla kar etmeyen bir şirket, yatırımı faaliyete geçtiğinde karlılığını arttırır. Önemli olan bu döngülerin kabul edilebilir değerler içinde kalmasının sağlanması, uzun dönemli planlamayla ve yatırımcıların gelecekle ilgili beklentilerini yöneterek şirket yönetiminin belirlediği stratejide ilerlemesidir. Tabi dö- 10 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
nem dönem ekonomik gelişmeler veya pazardan kaynaklanan dış etkenler bu stratejilerin gözden geçirilip bazı değişikliklerin yapılmasını gerektirir. Sonuçta hepimiz IBM ve Xerox gibi şirketlerin değişim ve dönüşüm hikayelerini biliyoruz. Bizi buraya getiren, geleceğe taşımayabilir. Böyle durumlarda stratejileri yeni değişen düzene ve pazar gerçeklerine adapte etmek gerekir ki büyüme sürdürülebilir olsun. O nedenle sürekli gelişim odaklı, yeni hayaller kurabilen ve bu anlayışı ekiplerine benimseten liderlerimizle sürdürülebilir başarı elde edebiliriz. Biraz da bilinmeyen yönlerinizi öğrenmek isteriz. Kişisel gelişim adına neler yapıyorsunuz? Ruhunuzu arındırmak adına her gün yaptığınız ritüeller var mı? Tutarlı olmak, sadece kısa dönem hedeflere odaklanmayıp, uzun vadeli bir stratejiye ve vizyona sahip olmak ve bu uğurda çok çalışmak sürdürülebilir büyümenin anahtarı diye düşünüyorum. Aslında bilinmeyen yönüm pek kaldı mı bilmiyorum, aktif bir sosyal medya kullanıcısıyım. Kadınların çocuk da kariyer de yapabileceğini, bunları yaparken sanatla, kitapla, modayla, dekorasyonla, seyahatle de ilgilenebileceğini en azından bireysel olarak ispatlamaya ve diğer kadınları, genç kızları da yüreklendirmeye, teşvik etmeye çalışıyorum. Özellikle kadınların iş hayatına katılımı, kadın liderlerin ve yöneticilerin sayılarının artması, kadın-erkek eşitsizliğin ortadan kalkması konularında oldukça hassasım. Bu konuda en azından rol modeli olarak, Women s Forum, Women Corporate Directors ve Professional Women Network gibi kuruluşların etkinliklerine ve üniversitelerin Kariyer Günlerine aktif olarak katılarak bu farkındalığı, dayanışmayı arttırmaya çalışıyorum. 2013 yılında, her yıl Women s Forum tarafından düzenlenen ve 40 yaşın al- Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com 11
tında geleceği yönlendirecek kadın profesyonellerin ödüllendirildiği Rising Talents programına seçilen dünyadaki 16 kadından biri oldum. Hep Türkiye nin büyümesinin öneminden bahsediyoruz, Türkiye nin büyümesinin anahtarı kadınların elinde. Yapılan bir araştırmaya göre kadınların işgücüne katılım oranının yüzde 31 den OECD ortalaması olan yüzde 61 e çıkması durumunda kişi başı reel gelirde yüzde 17 lere varan bir artış meydana gelebilir. Üzülerek söylüyorum Türkiye olarak kadın-erkek eşitliği konularında çok geriyiz. Dünya Ekonomik Forumu nun 2014 Cinsiyet Uçurumu Raporu na göre Tükiye 142 ülke arasında 125. sırada, yani başka bir deyişle sondan 18.sırada. Hele alt başlıklara bakarsak Ekonomik Hayata Katılım Fırsatları başlığındaki sıralama daha da içler acısı, 132. sıradayız. Kadınların işgücüne katılma oranı Türkiye de sadece yüzde 31. Bu oran Norveç te yüzde 73, Kanada da yüzde 69 ve ABD de yüzde 62. Burayı istatistiklerle doldurmak istemiyorum ama son bir çarpıcı rakam daha vermeden geçemeyeceğim, Türkiye de üniversite mezunu kadınların yüzde 36 sı çalışmıyor, bu oran İsveç te sadece yüzde 11. Bunu değiştirmek bizim elimizde... Hep Türkiye nin büyümesinin öneminden bahsediyoruz, Türkiye nin büyümesinin anahtarı kadınların elinde. Yapılan bir araştırmaya göre kadınların işgücüne katılım oranının yüzde 31 den OECD ortalaması olan yüzde 61 e çıkması durumunda kişi başı reel gelirde yüzde 17 lere varan bir artış meydana gelebilir. Sürekli seyahat eden biri olarak, seyahatlerde yaşadığınız güzel bir anınızı bizimle paylaşır mısınız? Burcu Geriş in dünyada mutlaka görmelisiniz diyeceği gezi önerileri nelerdir? Hem iş hem özel hayatımda seyahat etmekten çok keyif alıyorum. Küçük bir anımı da paylaşayım o zaman sizinle. TAV Tunus şirketimizin yüzde 18 ortağı PAIDF Pan African Fund her sene yatırım yaptıkları şirketlerin sunum yaptıkları bir Genel Kurul düzenliyor. 2010 yılında bu toplantı Güney Afrika nın güzel şehri Cape Town daydı. Gündüz sunumlarımızı yaptık, diğer sunumları dinledik. Akşam hep beraber yemek yedik, bir sürü Afrikalı ve tek yabancı biz. Yemekten sonra bu arkadaşlar Give Me Hope Joanna şarkısı eşliğinde yerel danslarını yaptılar ve ben de onlara elimden geldiğince eşlik etmeye çalıştım. Benim için çok eğlenceli ve unutulmaz bir deneyimdi, yıllar sonra bile ortaklarımız hala o geceyi hatırlayıp anlatırlar. Dünyada mutlaka görülmesi gereken yerlere gelince Amerika daki Büyük Kanyon ve Maldivler doğal güzellik açısından ilk sıralarda yer alıyor benim için. Tabi henüz gidemediğim ve görmek istediğim yerlerin uzun bir listesi var, Peru daki Machu Pichu dan Avustralya ya kadar, buralara gittikten sonra tavsiye listem değişebilir. Sosyal sorumluluk projelerine destek oluyor musunuz? Bağlı olduğunuz ve çalıştığınız dernekler var mı? Hem bireysel hem de şirket olarak sosyal sorumluluk projelerine destek oluyoruz. Ben kişisel olarak özellikle eğitim ve çocuklarla alakalı sosyal sorumluluk ve bağış projelerinde yer almaya çalışıyorum elimden geldiğince. TAV Havalimanları Holding olarak ise ekonomik, sosyal ve çevresel sorumluluklarımızı en üst düzeyde sahiplenerek, sosyal sorumluluk alanında sürdürülebilir projeler gerçekleştiriyoruz. Darüşşafaka Eğitim Kurumları, UNICEF ve İstanbul Modern e düzenli olarak destek veriyoruz. Tarihi değerleri sür- 12 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
dürmek için Efes Antik Kenti nin korunması amacıyla yönetilen projede Efes Vakfı na destek verdik. Geleceğin liderlerini destekleme hedefiyle yola çıkan Young Guru Academy de TAV Havalimanları nın en önemli sosyal paydaşları arasında. Ayrıca havalimanı işletmesi yaptığımız yörelerde spor, eğitim, sağlık gibi konularda yerel toplum ile iş birliği içinde çeşitli sosyal sorumluluk çalışmaları yürütüyoruz. Her hedef ulaşıldığı andan itibaren yeni hedefler için bir basamaktır. Bundan sonraki hedef ve planlarınız nelerdir? Gelişim sürekli, sonu başlangıcı yok aslında. Profesyonel anlamda mesleğimde zirveye ulaşmak, kendimi her yönden geliştirip, eksik olduğum alanları güçlendirmek, güçlü olduğum yönlerimi daha da pekiştirmek istiyorum. Sevdiğim bir söz var İdolleriniz rakipleriniz olana kadar çalışın. Benim de kendime göre örnek aldığım liderler var, gerek Türkiye de gerek dünyada. İnşallah ben de ileride gençlerin örnek alacağı ve fark yaratan liderlerden biri olmayı başarırım. İstanbul hayatınızın neresinde? Gözlerinizi kapattığınızda ve size İstanbul dendiğinde hayal ettiğiniz İstanbul fotoğrafını, çocukluğunuzun İstanbul u ile karşılaştırıp anlatır mısınız biraz? Doğma büyüme İstanbullu olmadığım için bu soruyu tam olarak cevaplayamıyorum maalesef. Çocukluğum babamın subay olması nedeniyle Ankara, Gölcük, Belçika ve İzmir de geçti, 7 okul değiştirdim. Bu bana çabuk adapte olma ve sosyalleşme yeteneğini kazandırdı diyebilirim. İstanbul a 1995 te Boğaziçi ni kazanınca geldim ve 20 yıldır İstanbul dayım. 20 yılda bile İstanbul da birçok şeyin değiştiğini, yapılaşma ve trafiğin arttığını, her yeri AVM lerin sardığını, zaten az olan yeşil alanların daha da azaldığını hissediyorum. Adım başı AVM var, ama çocuklarımızı götürebileceğimiz park sayısı bir elin parmağını geçmiyor ne yazık ki. Şehir ve iş yaşamı büyük stres kaynağı, nasıl başa çıkıyorsunuz? Gazetede bir makalede okumuştum İnsan ömrünü uzatan 10 şey olarak ilk sırada bahçeli ev, ikinci sırada kız çocuğu sahibi olmak yazmışlar. Çok şükür bizde ikisi de var, hatta bir tane de erkek çocuğu... Sevdiğim bir söz var İdolleriniz rakipleriniz olana kadar çalışın. Benim de kendime göre örnek aldığım liderler var, gerek Türkiye de gerek dünyada. İnşallah ben de ileride gençlerin örnek alacağı ve fark yaratan liderlerden biri olmayı başarırım. Stresle başa çıkma yöntemime ailem, evim ve hobilerim diyebilirim... Ve tabi pozitif olmak ve bol bol gülmeyi de unutmamak lazım. İş hayatınızdaki prensipleriniz nelerdir? Başarılı bir iş kadını olarak finans alanında kariyer yapmak isteyenlere tavsiyeleriniz nelerdir? Kendilerini hangi alanlarda, nasıl geliştirmeliler? Sadece finans alanına yönelik değil ama genel anlamda inandığım birkaç prensip var. Aslında hiçbiri duyulmamış orjinal formüller değiller ama zaten başarının bir püf noktası, kestirme yolu, mucize hapı yok maalesef. Başarının tek yöntemi hayal etmek, inanmak, planlamak ve çalışmak. Başarısız olunca yılmamak, tekrar denemek, çalışmak, çalışmak ve yine çalışmak... Evet, biraz klişe oldu ve binlerce kez söylendi ama bu kadar çok kişi aynı şeyi söylediğine göre haklı olmalılar... Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com 13
- Mümkün olduğunca çok okuyun, araştırın, çok yönlü okuyun. Sektörü, piyasayı, ekonomiyi sıkı takip edin. Artık her türlü bilgiye ulaşmak an meselesi, merak ettiğiniz bilmediğiniz bir şeyle karşılaştığınızda hemen okuyun, daha fazla bilgi edinin. Ben şahsen başarılı insanların hayat hikayelerini okumayı çok severim. Kendime rol modeli olarak alırım. - Eşinizi doğru seçin. Annem hep seveceğin bir iş, seni seven bir eş diye dua ederdi ben küçükken. Çok şükür öyle de oldu, sizi iş hayatınızda, aile hayatınızda destekleyecek, her zaman yanınızda olan bir eşinizin olması çok önemli. Nasıl her başarılı erkeğin arkasında bir kadın varsa her başarılı kadının arkasında da bir erkek vardır. - Arkadaşlarınızı ve beraber vakit geçirdiğiniz insanları doğru seçin, güçlü bir network kurun. Negatiflik ve dedikodu bulaşıcıdır ve çok zarar verir. Mümkün olduğunca pozitif, enerjik, çalışkan insanlarla vakit geçirin, negatif insanların sizi aşağı çekmesine izin vermeyin. Bir söz vardır: Bülbülle gezen güle gider, ördekle gezen göle gider. - Sağlığınız ve aileniz her zaman ilk planda olsun. Unutmayın pozisyonlar, unvanlar hep gelip geçicidir, sağlık, aile, dostlar ise kaybedilince geri gelmez... Hobiler karakterlerin gizlendiği tercihleri ve zevkleri gösteren kişilik aynasıdır. Bu bağlamda hobileriniz nelerdir ve hobilere sahip olmanın önemi nedir? Hobilerin çok önemli olduğunu düşünüyorum. İnsanı rahatlatma ve dinlendirmesinin de ötesinde, yaratıcılığını geliştirdiğini ve çok yönlülüğünü arttırarak iş hayatına da olumlu katkısı olduğuna inanıyorum. İş hayatında beynimin daha çok analitik sol lobu çalışıyor, iş dışı zamanlarda da beynimin artistik olan sağ lobunun çalışmasını tercih ediyorum. İş dışındaki zamanlarımı bana mutluluk veren, rahatlatan kişilerle ve aktivitelerle geçirmeyi seviyorum. Tabii, en başta ailem ve arkadaşlarımla vakit geçirmek, çocuklarla aktiviteler yapmak, beraber seyahat etmek geliyor. Sadece kendime ayırabildiğim kısıtlı vakitlerde ise kitap, resim, el sanatları, moda, dekorasyon ve parti organizasyonu ile uğraşmayı seviyorum. Çok sportif biri olduğum söylenemez ama yazın yüzüyorum, kışın kayak yapıyorum. 14 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
GELECEĞE YÖN VEREN SOSYAL SORUMLU LİDER Mustafa Kemal Atatürk ü yücelten önemli bir yönü de memleketin geleceğini oluşturan gençliğe verdiği değerdir. Gençlik kavramı, Atatürk te en güzel anlamını bulmuş, en yüce değer yargısına erişmiştir. Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ün dediği gibi, Gençler, Cesaretimizi güçlendiren ve sürdüren sizlersiniz. Siz, almakta olduğunuz terbiye ve kültür ile, insanlık değerinin, vatan sevgisinin en değerli örneği olacaksınız. Ey yükselen yeni nesil, gelecek sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk; onu yükseltecek ve sürdürecek sizsiniz... Parlak öğrencilik hayatı süresince sahip olduğu konumunu ve imkanlarını, içinde bulunduğu topluma fayda katacak birşeyler üretmenin heyecanıyla çalışmalarını sürdüren değerli insan... Bizi muasır medeniyetler seviyesine ulaştıracak aydınlık geleceğimizin dönüm noktalarından biri olacak Eray ERDOĞAN ile söyleşi yapmak büyük bir zenginlik ve keyif doğrusu. Aybike Hocanın tabiriyle dokunduğu her yeri daha güzel yapan genç bir fark yaratan ERAY ERDOĞAN ı hayatınızdaki dönüm noktalarına değinerek sizden dinleyebilir miyiz? Hayatımın en büyük dönüm noktalarından biri Robert Kolej de 10. sınıfta edebiyat dersindeki Ersin Aybars hocamdır. Kendisi 1 yıl boyunca edebiyattan daha fazla hayatla ilgili sorgulama, farkındalık, kendine dönme ve olaylardaki etkenlerin farkına varma gibi konularda düşünme konusunda sürekli olarak bizleri cesaretlendirdi. Bir sene boyunca yaptığı derslerin bir çoğunda edebiyat dışı konulara yer verdi. Bize Dövüş Kulübü, Amedeus gibi filmleri izletti. Bunların hepsini çözümledik ve inceledik. Genel olarak o seneden çıktıktan sonra bende bir arayış başladı. Ben kimim? Düşüncelerim davranışlarım benim düşünce ve davranışlarım mı? Hayallerim benim hayallerim mi? Nelerin etkisi altındayım? Kim olmak istiyorum? Bir fark yaratmak istiyor muyum? İstiyorsam nasıl bir fark yaratmak istiyorum? gibi sorulara kafa yormaya başladım ve bu arayış o zamanlarda başladı hayatımın sonuna kadar da devam edecek. Bu anlamda Ersin Aybars ın hayatımda çok önemli bir yeri var. İki sene üst üste Clinton Global Initiative in Hult Business School ile ortaklaşa düzenlediği Hult Prize adlı 1 milyon dolar ödüllü sadece üniversite öğrencilerinin katılabildiği sosyal girişimcilik projesine Türkiye den bölgesel finallere Dubai ye iki sene üst üste giden tek türk takım bizim kulübün takımı oldu. Üyelerimizin global anlamda vizyonunu geniş tutmaya gayret ettik. Bir diğer dönüm noktası ise ortaokuldan arkadaşım Berk Yılmaz ın davetiyle Koç Üniversitesi Girişimcilik Kulübü nün kuruluşunda görev almam ve sonrasında kulübe başkanlık yapmamdı. Kulüpte geçirdiğim her gün bir şeyler üretmenin bir şeyleri değiştirmenin ne kadar değerli olduğunu ve bunun beni ne kadar çok heyecanlandırdığını gördüm. Son olarak çevrende, şirketinde, ülkende, dünyada görmek istediğin değişime, yaratmak istediğin gelişime insanları nasıl ortak edersin, hep birlikte nasıl daha iyi bir gelecek tasarlarsın sorularına cevap arayan yeni nesil liderlik ekolünü oluşturmaya çalışan Yenibirlider Derneği nin kuruluşunda görev almam diyebilirim. 2012 yılında başlayan Yenibirlider serüvenimde bana ilham veren hep birbirini yükseltmeye çalışan mükemmel insanlarla tanıştım, tanışmaya da devam ediyorum. Türkiye de istihdamı yükselterek ekonomik kalkınmayı sürdürülebilir kılmanın tek yolu üniversitelerin daha girişimci davranmasından geçiyor. Koç Üniversitesi Girişimcilik Kulübü kurucularından biri olarak çalışmalarınızdan bahseder misiniz? Kulüp olarak gurur duyduğumuz farklı olarak tasarladığımız ve hayata geçirdiğimiz 3 komitemizden bahsedebilirim: Fikir Kutusu, Idea Exchanging (IDEX) Meetings ve Young Global Entrepreneurs. Üretmekten çekinen öğrencilerin bulunduğu bir ül- 16 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com 17
kede aklına en ufak bir fikir gelen öğrenci çalacak bir kapı bulsun istedik ve Fikir Kutusu yarışmasını başlattık. Üniversite öğrencilerine yönelik ilk fikir yarışması olan Fikir Kutusu nda öğrenciler sadece akıllarına gelen fikirlerle başvuruyorlar bir ön elemeden geçtikten sonra Girişim Fabrikası eğitmenlerinden temel eğitimleri alıyorlar ve Galata Business Angels yatırımcılarına sunum yapıyorlar. Buradaki temel amaç öğrencilerde, demek ki ben bir şeyler yapabiliyorum özgüvenini oluşturabilmek. Denemekten korkan/korkutulan bir neslin temsilcilerine sunduğumuz bu yarışmanın büyük bir değer yarattığını düşünüyoruz. Idea Exchanging (IDEX) toplantılarımızda ise entellektüel derinliğe ve arayışa inanılmaz önem veriyoruz. Hiç bir girişimci veya lider yoktur ki entellektüel merakı olmasın. IDEX buluşmalarımızda çoğunlukla TED Talks izliyoruz ve üzerine tartışıyoruz. İzlediğimiz içerik seni nasıl hissettirdi? Bu konuda ne düşünüyorsun? Neden öyle düşünüyorsun? Konuşmacı seni nasıl etkiledi? Senin için başarı nedir? Başarıyı nasıl tanımlıyorsun? Kendini nerede başarılı görüyorsun? gibi konularda herkesi fikirlerini paylaşmaya teşvik ediyoruz. Steve Jobs un da söylediği gibi farklı olmak istiyorsan farklı tecrübeler elde edeceksin. Sürekli olarak bambaşka tecrübeler edinmek gerekiyor. To be interesting, be interested. Bizim üniversitelerde öğrencilere bir şey üretme, bir arayışta olma, bir merakın peşinde koşma yolunda cesaretlendirici maalesef çok fazla unsur yok. Başkanlığı bırakmış olmama rağmen hala kulüpte bu buluşmaları ben yapıyorum. Bir de Young Global Entrepreneurs komitesi kurduk. Şunu gördük. Türkiye de girişimcilik diye algılanan şey tüccarlık. Girişimcilikle ilgili uluslararası uygulamaları ve anlayışları üyelerimize aktarmanın gerekli olduğunu tespit ettik. Dedik ki kulüp üyelerimizin yurtdışı vizyonu, uygulamaları görmesi lazım. İlk sene Hong Kong ta bize benzer Hong Kong University of Science and Technology in girişimcilik kulübü olan Kairos Society ile bir işbirliği yaparak bir program tasarladık. Biz bir hafta gittik Hong Kong taki girişimcilik ekosistemini gezdik. Daha sonraki bir tarihte onları Türkiye de misafir ettik. Bir sonraki sene Rotterdam a gittik. Erasmus Centre for Entrepreneurship ile işbirliği yaptık. Oradaki ekosistemi gördük. Hızlandırma programları, girişimciler, üniversitedeki girişimcilik dersleri vs. bunlar hakkında bilgiler edindik. İki sene üst üste Clinton Global Initiative in Hult Business School ile ortaklaşa düzenlediği Hult Prize adlı 1 milyon dolar ödüllü sadece üniversite öğrencilerinin katılabildiği sosyal girişimcilik projesine Türkiye den bölgesel finallere Dubai ye iki sene üst üste giden tek türk takım bizim kulübün takımı oldu. Üyelerimizin global anlamda vizyonunu geniş tutmaya gayret ettik. Kendisini farklılaştıran üniversite öğrencisi dünyayı da farklılaştırır. Girişimciliği körel- 18 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
tilmek üzerine kurgulanmış bir Türk eğitim sisteminde bir öğrenci bunu nasıl başarır? Steve Jobs un da söylediği gibi farklı olmak istiyorsan farklı tecrübeler elde edeceksin. Sürekli olarak bambaşka tecrübeler edinmek gerekiyor. To be interesting, be interested. Bizim üniversitelerde öğrencilere bir şey üretme, bir arayışta olma, bir merakın peşinde koşma yolunda cesaretlendirici maalesef çok fazla unsur yok. Öğrenciler olarak bizlerin kendimizi keşfetme geliştirme ve değiştirme yolunda dışarıdaki kaynaklara kurum ve kuruluşlara başvurmamız gerekiyor. Üniversite kulüp faaliyetlerinde bulunmak, çeşitli sivil toplum örgütlerinde gönüllülük yapmak, kurum ve kuruluşların programlarına/kamplarına katılmak, farklı kaynaklardan farklı konular üzerine okumak (futureleadnow.com u tavsiye ediyor) düşünmeye sevk eden videolar (TED Talks un kendisini çok beslediğini belirtiyor.) izlemek yapılabilecek aktivitelerden bir kaçı. Öğrencinin arayışta olduğunu anladığı anda harekete geçmesi, yeni insanlar tanıyabileceği, bir şeyler üretebileceği ve kendini geliştirebileceği öğrenme ortamlarına girmesi gerekiyor. Yapılması gereken aslında ilgili olma ve harekete geçme diyebilirim. Türk eğitim sisteminin kronikleşen sorunları nelerdir? Bu sorunların çözümüne yönelik nasıl bir strateji geliştirilmesi gerekiyor? Buna tek bir cevap verecek olsam hatayı damgalamak derim. Türk eğitim sisteminin en büyük sıkıntısı hataları damgalamaktır. Bu da kültürden besleniyor. Mahalle arasında ki konuşmalarda da bunu görebilirsiniz. Birinin ayağı kaydığı zaman içten içe seviniliyor. Bizim toplumumuz maalesef böyle. Birbirini yukarı kaldırmaktansa kendisiyle diğerlerinin de aynı seviyede kalması isteniliyor. Durum böyle olunca da deneme olmuyor. Deneme olmayınca yanılma olmuyor. Yanılma olmayınca da öğrenme gerçekleşmiyor ve gelişme olmuyor. Bu çok büyük bir sıkıntı. Onun dışında sadece bizim ülkemizde değil bütün dünyada eğitimle ilgili yapılması gereken şey öğrenmeyi kişiselleştirmektir. Sir Ken Robinson diyor ki; eğitimin yapması gereken sanayi modeli değil, tarım modelidir. Havucu pırasa ile aynı şekilde yetiştiremezsiniz. Daha farklı bir şekilde sulamanız gereklidir. Birini daha fazla güneşte Eğitim sistematik bir değişimdir. Eğitim ideolojiyi değiştirir ve o ideolojiden yetişen bireyler aslında başka şeylere etki etmeye başladığı için devrim olur. Bu değişimin de en önemli unsurlarından biri şüphesiz öğretmenler. Ben devlet memuru atar gibi öğretmen atanmasına karşıyım. bırakmanız gereklidir. Herkes bu kadar farklı iken dünyada milyonlarca dolar her şeyin optimizasyonuna harcanırken insan kaynağının optimizasyonuna hiç kimsenin bir şey yapmaması çok komik. Yani en önemlisi öğrencileri doğru anlayıp doğru dinleyip dikte etmeden gerekli tool ları onlara vererek öğrencilerin kendi yolunu bulmasına vesile olmaktır. Ve ben bahaneleri de kabul etmiyorum. Finlandiya bunun en güzel örneklerinden bir tanesi. Finlandiya eğitim reformunun oyuncularından olan Pisa Sahlberg öğrencileri dinleyerek onu nasıl motive edebileceğimizi anlamaya çalışıyoruz ve bir şekilde onları bu öğrenme ortamında tutuyoruz diyor. Finlandiya şu anda gelişmiş ülkeler kategorisinde bir çok farklı alanda hep ilk üçte. Bütün bunlar eğitim reformundan sonra olmuş. Eğitim sistematik bir değişimdir. Eğitim ideolojiyi değiştirir ve o ideolojiden yetişen bireyler aslında başka şeylere etki etmeye başladığı için devrim olur. Bu değişimin de en önemli unsurlarından biri şüphesiz öğretmenler. Ben devlet memuru atar gibi öğretmen atanmasına karşıyım. Öğretmenlik o kadar ulvi bir meslek ki; ülkenin geleceğini şekillendirecek bireyleri yetiştirme yetkinliği olmayan kendini Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com 19
yenilemeyen/geliştirmeyen insanlar öğretmen olmamalı diye düşünüyorum. Takım çalışması ve liderlik, hayatınızın her karesi ile barışıyor. Peki, Eray Erdoğan içindeki liderlik vasfını ne zaman ve nasıl keşfetti? Empati yeteneğimin çok kuvvetli olduğuna inanırım ve insanları dinlemeyi onlardan öğrenmeyi çok seviyorum. Şunu gördüm: üretme ve etki etme adına bazı şeylerden fedakarlık edip insanlara ilginizi bilginizi vaktinizi sevginizi verdiğiniz zaman insanlar da sizin elinizden tutup sizinle yürümek istiyor. Bu birlikte yapabiliriz duygusunu veriyor ve beni de çok motive ediyor. Ama eğer ki ileride bir lider olarak görülebileceksem bunun yeri geldiğinde takım arkadaşlarımı da takip edebildiğimden olduğunu bileceğim. Shared Leadership, Participatory Leadership (Paylaşılan, katılımcı liderlik) kavramlarına gerçekten çok inanıyorum. Yönetici ile lider arasında çok büyük fark var. Yöneticiler yukarıdan aşağıya yönetir. Liderler yukarıdan gelmez. Diğer bütün organizasyon içindeki herkes o insanın yolunda gittiğinden dolayı mutluluk duyuyorlardır. Ve bu alttan gelme bir şeydir. Gücünü koltuktan değil diğer insanlardan alır. Ve yeni nesil liderlik anlayışı sonuna kadar bu temele oturur. Diğer insanların içinden gelme, onların saygınlığını kazanma, onlar için kendinden bir şey feda etme ve her zaman da feda edileceğini onlara gösterme. Türkiye nin liderlik sorunları nelerdir ve geleceğin yeni liderlik yetkinlikleri neler olacaktır? Liderlik konusu Yenibirlider de bizim 2 yıldır akademik anlamda da araştırdığımız bir konu. Konuyu birazcık antropolojik taraftan ele alırsak insanoğlu olarak mağaradan gelen bir nesil. Liderlik nasıl oluşmuş dersek. Liderler, kabilelerde ve toplumlarda dışarıdaki tehlikelere, tehditlere karşı diğer insanları korurlar. Bu bir kaplan tarafından saldırı olabileceği gibi soğuktan korunma da olabilir. Lider risk alıp diğerleri için kendini feda eder. Yani kendinden ödün verme, çevredekilerin takipçilerin çıkarlarını her zaman kendi çıkarlarının üstüne koyma söz konusu. Bu lider ve takipçileri arasında güven ilişkisini oluşturuyor. İstediği kadar karizmatik olsun, eğer ki insanlar güvenilir bulmazsa kesinlikle bir liderlik durumundan söz edemeyiz. İnsanlar her geçen gün samimiyeti çok daha iyi anlıyorlar. Dolayısıyla güven ilişkisi o kadar kolay kurulmuyor. Şu an ki sıkıntı ne? Hala top down olması yani yukarıdan inmesi. Yönetici ile lider arasında çok büyük fark var. Yöneticiler yukarıdan aşağıya yönetir. Liderler yukarıdan gelmez. Diğer bütün organizasyon içindeki herkes o insanın yolunda gittiğinden dolayı mutluluk duyuyorlardır. Ve bu alttan gelme bir şeydir. Gücünü koltuktan değil diğer insanlardan alır. Ve yeni nesil liderlik anlayışı sonuna kadar bu temele oturur. Diğer insanların içinden gelme, onların saygınlığını kazanma, onlar için kendinden bir şey feda etme ve her zaman da feda edileceğini onlara gösterme. Yeni nesil liderler de sistematik düşünmenin de çok önemli olduğunu düşünüyorum. Herhangi bir konuda ne neyi tetikliyor? Herhangi bir çalışma biçiminde sonucun nedenleri ve değişkenleri nedir? O değişkenlerin ne kadarı değişken veya ne kadarını ben değiştirebilirim ve kim nerede daha fazla iyi performans gösterebilir? Aslında teknik direktör tabirini kullanmak yanlış olmaz. Yeni nesil liderlerin daha çok teknik direktör gibi olması gerekiyor.. Yani ligi tanıyacak. Hangi takımla nasıl oynayacağını bilecek. En önemlisi hangi oyuncunun hangi pozisyonda oynayacağını bilecek, o oyuncuyu hangi maça nasıl motive edeceğini bilecek. Son olarak olmazsa olmaz özellik: sosyal duyarlılık. Özellikle bizim jenerasyon ve alttan gelen her nesil sosyal duyarlılığı yüksek bir nesil. Şu an bir liderin topluma ve çevresine karşı duyarsız olma ihtimali yok. 20 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
Türkiye den ne zaman Zübeyde Zuckerberg, Ali Rıza Gates, Mustafa Kemal Jobs çıkacak? Eğer ki Türkiye de bakış açısı bütün kollarıyla iş, sivil toplum ve devlet her şeyiyle başka bir bakış açısına geçmeye çalışmazsa ki, bu akış açısı şöyle bir akış açısıdır. Hata yapmaya tolerans, kültür ve eğitim sistemi kesinlikle değişmesi lazım. Eski köye yeni adet getirme. Denir. Getir artık. Çünkü eski köy diye bir şey yok. Durmadan değişim var. İnsanları veya girişimci potansiyeli olan insanları daha değişime yönelik çalıştırırsak ve bu yönde yeteneklerini geliştirecek ortamları hazırlayabilirsek başarılı olabiliriz. Saydığınız hiçbir insan günün insanları değiller. Hepsi gelecekte yaşıyor ve insanları geleceğe nasıl çekerim diye ürünleriyle ve servisleriyle onları getirmeye çalışıyor. Biz şu anda zamanın gerisinde yaşayan insanlarla nasıl geleceği kurgulayacak insanlar yetiştireceğiz. Önce geleceğin hayalini kurdurmayı öğretmemiz lazım. Ne zaman ki geleceğin hayalini kurdurulur ve hata yapma korkusu ortadan kalkar ve insanlar rezil olma psikolojisinden kurtulur o zaman birşeyler değişmeye başlar. Başarıların sürekliliği ve sürdürülebilirliği nasıl sağlanır? Buna iki tane quote ile cevap vermek istiyorum. Bunlardan bir tanesi benim geçen hafta katıldığım 21. yüzyıl üniversiteleri nasıl olmalı kampüslerde sosyal inovasyonun önemi konulu Washington da ki Ashoka U Exchange konferansından. Ashoka Vakfının kurucusu Bill Drayton konuşmasında The game used to efficiency and repetition. Now the game is change. Şeklinde bir açıklama yaptı. Eskiden oyun bir tık daha iyi yapmak üzerineydi. Şu an her şey değişim. Eğer süreklilik ve sürdürülebilirlik istiyorsak her sektör için geçerli- sürekli olarak gözlemlemek dinlemek yenilekleri takip etmek, içgörüler kazanmak ve harekete geçmek lazım. Her an her şey sürekli değişiyor. İnovasyon un eğrisine bakarsak hiç olmadığı kadar büyük bir ivmede. Bunlar oldukça insanların beklentileri de değişiyor. Ve bunlara siz gözlerinizi kapatıp dinlemeyi bıraktığınız zaman bittiniz. O an ne süreklilik ne de sürdürülebilirlik kalır. İkinci quote ise Lewis Carroll un Through the looking glass kitabındaki Red Queen karakterinden: it takes all the running you can do, to keep in the same place Olduğun yerde kalmak için koşmaya devam etmen Önce geleceğin hayalini kurdurmayı öğretmemiz lazım. Ne zaman ki geleceğin hayalini kurdurulur ve hata yapma korkusu ortadan kalkar ve insanlar rezil olma psikolojisinden kurtulur o zaman birşeyler değişmeye başlar. lazım. Yeniliklere sürekli açık olarak, gözlemler yaparak ve bu gözlemler doğrultusunda çok çalışarak harekete geçerek başarının sürekliliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanabileceğini düşünüyorum. Yıllardır deneme yanılma yöntemiyle yapboza dönen rövanşist amaçlı, ideoloji odaklı eğitim sistemimizi nasıl buluyorsunuz? Sizce bizi muasır medeniyetler seviyesine ulaştırır mı yoksa 19. Yüzyıla geri mi götürür? İkinci soru cevabı belli olan bir soru. Tabi ki 19. Yüzyıla geri götürür. Kırık bir modele yama yapmaya çalışmaktansa, toplum olarak iş dünyası/devlet/ sivil toplum ve tabii ki eğitmenler/öğretmenlerle hep birlikte bütün enerjimizi Sokrates ın da dediği gibi yeni nasıl olmalı üzerine harcamalıyız. Sözün orjinali: The secret of change is to focus all of your energy, not on fighting the old,but on building the new. Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com 21
Sosyal sorumluluk projelerine destek oluyor musunuz? Bağlı olduğunuz ve aktif olarak çalıştığınız dernekler var mı? Şuanda aktif olarak görev aldığım 3 Sivil Toplum hareketi var. Birincisi kurucu üyelerinden olduğum Yenibirlider Derneği, ikincisi Nisan 2014 te Türkiye nin önde gelen girişimcileri, işadamları ve fikir önderleri tarafından kurulan Girişimcilik Vakfı, üçüncüsü de alternatif eğitim uygulayan Bodrum daki okulu -Mutlu Keçi- Ashoka vakfı tarafından Changemaker seçilen farklılığı kabul eden, yaratıcılığı destekleyen, her öğrenciye bir birey gibi yaklaşıp eğitimini de kişiselleştirmeye çalışan Başka Bir Okul Mümkün Derneği. Toplumu kalkındırmaya çalışan, küçük büyük bir şekilde etki yapma peşinde koşan bütün sosyal sorumluluk projeleri/sivil toplum kuruluşları iyi ki varlar. Her hedef ulaşıldığı andan itibaren yeni hedefler için bir basamaktır. Bundan sonraki hedef ve planlarınız nelerdir? Öncelikle kaç yaşıma gelirsem geliyim, hangi durumda olursam olayım herkesten herşeyden öğrenebileceğim bir şeyler olduğu bilincini hiç bir zaman kaybetmemek istiyorum. Değerlerinizin farkında olduktan, önceliklendirme yapmayı öğrendikten sonra çok fazla plan yapmanın doğru olmadığını düşünüyorum. Çünkü gerçekten siz bir şeyler yapmaya çalışıyorken hayatın ne getireceği belli olmuyor. Cesaretle bu gelişmeleri yönetebilmeyi ümit ediyorum. Şuanda eğitimin kişiselleştirilmesi yolunda teknolojik çözümler sunan startup ım Olduğun yerde kalmak için koşmaya devam etmen lazım. Yeniliklere sürekli açık olarak, gözlemler yaparak ve bu gözlemler doğrultusunda çok çalışarak harekete geçerek başarının sürekliliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanabileceğini düşünüyorum. Lala üzerine çalışıyorum. (www.lalaegitim.com) ortaklarımla birlikte kısa vadeli hedefimiz Türkiye deki tüm okullarda Lala nın öğrenciler ve öğretmenler tarafından kullanılmasını sağlamak. Genel olarak hayat amacım ise insanları güçlendirmek. (empower) Her insanın gerçekten çok özel olduğu sadece doğru araçlarla potansiyelinin ortaya çıkarılabileceğini düşünüyor ve bunun sonucunda da bireysel mutluluğun ve toplumsal verimliliğin artacağını düşünüyorum. Bunu sağlayabileceğim katkıda bulunabileceğim her yeni oluşuma da açık olurum. Yenilikçi ve girişimci bakış açısıyla kendini her geçen gün geliştirmeye çalışan bir genç olarak, geleceğin yaratıcı, yenilikçi, sosyal sorumlu, bilim ışığı genç arkadaşlarına başarı kriteri olarak değerlendirebilecekleri ne tür tavsiyelerde bulunabilirsiniz? Student değil learner olunduğu zaman bambaşka bir boyuta geçiliyor. Öğrenci değil öğrenen. Kendine sunulanlar değil de heyecan duyduğu veya bir şekilde ilgilendikleri doğrultusunda daha fazlasını alma çabası başka şeylere ilgi duyma. Bunların hepsi doğrudan veya dolaylı insanın kendisini tanımasına vesile oluyor. Bu o kadar değerli ki neye ne kadar heyecan duyduğunuzu gördüğünüz zaman yapmaya çalıştığınız şeylerde adım atmanızda kolaylaşıyor. Kendini geliştirme ve gerçekleştirme yolunda adım atılmadığı zaman yuvarlanıp gitme durumu başlıyor. Benjamin Franklin in Çoğu insan 25 inde ölür, 75 ine kadar gömülmeyi bekler. Sözünü hatırlatmak istiyorum. Eğer siz öğrenmeyi bırakıyorsanız aslında yaşamayı bırakıyorsunuz. Öğrenmekten ve öğrenmeyi istemekten asla bıkmadan harekete geçmek gerekiyor. Yardım istemekten hiç çekinilmeli çünkü insanların çoğu bir şeyler üretmek isteyen gençlerin elinden tutuyor ve destek oluyor. Diğer insanları dinlemek, empati kurabilmek takım oyunu oynayabilmek çok önemli. En önemli kişinin sen olduğunu düşünerek hiçbir şey yapamazsın. Son olarak bizim toplumumuzda mütevazilik ile kendini beğenmişlik çok karıştırılıyor. Bu sebepten dolayı gençler konuşmaya harekete geçmeye cesaretlendirilmiyor. Yaşının kaç olduğu hiç fark etmez sen çok değerlisin. Senin söyleyeceklerin ve kafandaki projeler çok değerli. O yüzden değerinin farkına var, konuş, harekete geç. 22 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
İç Sistemler İç Denetim, İç Kontrol Sürdürülebilir Büyüme Getiriyor Temelleri 26 Ekim 1987 tarihinde atılan Finansbank, müşterilerine klasik bankacılık hizmetlerinden fazlasını sunabilme ve Türkiye nin finansçısı olma hedefiyle çalışmalarını 27 yıldır ara vermeden sürdürüyor. Finansbank İç Sistemler Başkanı Bülent YURDALAN a göre denetim komiteleri bankalarda her şeyin yolunda gittiğinin güvencesi konumundadırlar. Başta iç denetim sistemi olmak üzere iç kontrol ve risk yönetimi sistemlerinin etkin yürütülmesinin sağlanması yoluyla bu önemli sorumluluğu yerine getirirler. Bülent Bey sizi tanımak isteriz. Mesleki kariyeriniz nasıl başladı? Hayatınızdaki dönüm noktalarına değinerek sizden dinleyebilir miyiz? Meslek kariyerime 1982 yılında Pamukbank ta başladım. Bankacılığı babamdan miras aldım diyebilirim. Askerden önce 13 aylık kısa bir bankacılık deneyimi sonrası yine kısa dönem askerlik ve ardından Citibank da 1988 yılı başına kadar sürecek ikinci bankacılık deneyimim başladı. 1987 yılı Ekim ayında faaliyete geçen Finansbank ailesine 1988 yılı başlarında katıldım. O tarihten itibaren bugüne değin aralıksız olarak bankamda, Finansbank ta görev yapmaktayım. Mesleki kariyerimin ayrıntılarına girmek gerekirse, kambiyo bölümünde bankacılık yaşantıma başladım. Askerlik sonrası aynı şekilde bu kez Citibank da benzer bir bölümde çalıştım. Finansbank a geçişim sonrası 3,5 yıl şube müdür yardımcılığı sonrası 1991 haziran itibari ile o dönemki Teftiş Kuruluna yatay geçiş yaptım. Teftiş Kurulları çalışacağı elemanları sınavla seçer. Bu nedenle Teftiş Kurullarında alaylı (benim gibi sonradan denetçi olan) yoktur ya da pek azdır. Yurt dışı uygulamalarına baktığımızda ise saha deneyimi olan personelin denetim bölümlerine geçişi bir kariyer hedefidir. Bu kısa açıklamayı yaptıktan sonra meslek kariyerime dönersek eğer, 1991 yılı Haziran 1996 yılı Haziran arasında kesintisiz 5 yıl müfettiş Kırılganlığın temel nedenlerine baktığımızda ise Özkaynak yetersizliğini, küçük ölçekli ve parçalı bankacılık yapısını, zayıf aktif kalitesini, piyasa risklerine aşırı duyarlılık ve kırılganlığı, yönetimlerin şeffaf olmamasını ve nihayet son derece önemli bir diğer neden olarak da yetersiz İç Kontrol, Risk Yönetimi ve Kurumsal Yönetişim eksikliğini gösterebiliriz. olarak görev yaptım. Ardından sabit görevle Hazine Operasyon Grup Başkanlığı na atandım. Devamında İç Kontrol, Genel Muhasebe bölümlerinin de Hazine bölümü ile birlikte sorumluluğunu üstlendim. 2001 krizi öncesi 1 yıl kadar sürecek bir yurt dışı deneyimim oldu. 2002 başlarında yurda döndüğümde bir iştirak bankamızda Genel Müdür Yardımcısı olarak göreve başladım. 2002 sonlarında söz konusu banka Finansbank bünyesine birleştirilerek katıldı ve ben de yeniden Finansbank a döndüm. 2003 Mayıs itibari ile Teftiş Kurulu Başkanı olarak atandım ve bu görevi aralıksız 8 yıl sürdürdüm. 2011 yılında Perakende Krediler Genel Müdür Yardımcılığı, ardından 3 aylık bir süre Yönetim Kurulu Başkan Danışmanlığı ve 2013 Temmuz itibari ile de İç Sistemler Başkanı olarak atandım, halen anılan görevime devam etmekteyim. Türkiye de İç Denetim mesleğinin uluslararası standartlara ulaşmasında yaptığı çalışmalarla çok büyük katkıları olan değerli bir yönetici olarak Finansbank ta ki rolünüzden biraz bahseder misiniz? Bıraktığım yerden devam etmek gerekirse Teftiş Kurulu Başkanlığını müteakip Perakende Krediler Genel Müdür Yardımcılığı görevinde bulundum. 1,5 yıl sonra yine kısa bir süre Yönetim Kurulu Başkan Danışmanlığı yaptım. Sonrasında ise şu an bulunduğum göreve atandım. Halen yürütmekte olduğum görev İç Sistemler çatısı altındaki tüm bölümlerle Denetim Komitesi arasında bir sorumluluk 24 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com
Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com 25
olup, ağırlıkla Denetim Komitesinin çalışmalarına destek vermek, yapılan ilgili toplantılara iştirak etmek, komitenin aldığı kararların uygulanmasına nezaret etmek, tüm ilgili bölümlerin faaliyetlerini izlemek, hazırlanan raporları değerlendirmek, icra ile ilişkilerde ihtiyaç halinde yönlendirme de bulunmak, yıllık planların hazırlanması sonrası gözden geçirip Denetim Komitesine sunumu öncesinde değerlendirmek, özlük ve idari konularda gerekli onay ve koordinasyonu yerine getirmek, keza iştirakler için yürütülen faaliyetlerin belirlenen usul ve esaslara göre yerine getirilip getirilmediğini irdelemek, gerek Banka gerekse iştiraklerde yerine getirilen denetim ve kontrol faaliyetlerinin çıktılarını önem derecesine göre izlemek, Disiplin Komitesine iştirak etmek gibi sorumluluğumun sınırlarını, içeriğini belirtebilirim. 2000 öncesi döneme baktığımızda gerek yasal uygulamalar gerek teknoloji ve nihayet ülkenin içinden geçmekte olduğu dönüşüm yeni bir takım ihtiyaçların gündeme gelmesini tetikledi. Kurucu üyelerinden biri olarak yer aldığınız (TİDE) Türkiye İç Denetim Enstitüsü Kurumsal İletişim Komitesinde ki görevinizden bahseder misiniz? (TİDE 20 yıl etkinlikleri) 2015 yılı bizler için önemli bir tarih zira 20 inci yılımızı kutluyoruz. 1995 yılından bugüne baktığımızda tamamı ile gönüllülük esasına dayalı paylaşımla meslek mensuplarının bir araya geldiği ve birçok ilke, yeniliğe imza attığını görüyoruz. O tarihlerde son derece kapalı bir görüntü veren denetim mesleği ve o alanda çalışanlar TİDE sonrası bilgi ve deneyimlerini paylaşmaya, meslekteki yenilikleri takip etmeye, uluslararası platformda mesleğin hangi seviyelere ulaştığını anlamaya, öğrenmeye başladılar. Bu atılım hem mesleği icra edenlere hem de meslek mensuplarının görev yaptığı kurumlara 26 Şubat 2015 LPM DERGİ www.lpmdergi.com