Türkiye Rüzgar Enerjisi Sektör Toplantısı ( TÜRES 2017/1 )
TÜRKİYE KURULU GÜCÜ 2017 MART SONU TÜRKİYE KURULU GÜCÜNÜN BİRİNCİL ENERJİ KAYNAKLARINA GÖRE DAĞILIMI (TOPLAM 79.178,3 MW) KATI+SIVI; 667,1; 0,85% SIVI YAKITLAR *; 368,7; 0,47% SIVI+D.GAZ; 3.354,0; 4,26% BİYOKÜTLE**; 520,6; 0,66% JEOTERMAL; 850,8; 1,07% HİDROLİK BARAJLI; 19.633,1; 24,80% DOĞALGAZ; 22.169,0; 28,00% YENİLENEBİLİR; 35.275,8; 44,55% LİNYİT; 9.087,4; 11,48% HİDROLİK AKARSU; 7.232,7; 9,13% TAŞ KÖMÜRÜ + ASFALTİT; 782,5; 0,99% İTHAL KÖMÜR; 7.473,9; 9,44% RÜZGAR; 5.981,4; 7,56% GÜNEŞ; 1.054,1; 1,33% İTHAL KÖMÜR TAŞ KÖMÜRÜ + ASFALTİT LİNYİT DOĞALGAZ SIVI YAKITLAR * ÇOK YAKITLILAR KATI+SIVI ÇOK YAKITLILAR SIVI+D.GAZ BİYOKÜTLE** JEOTERMAL HİDROLİK BARAJLI
LİSANSLI RES LER KAPASİTE TAHSİS EDİLEN RÜZGAR SANTRALLERİ MW İŞLETMEDE OLAN RES KAPASİTESİ 5.967* AÇIKLANAN RES KAPASİTELERİ İŞLETMEDEKİ SANTRALLERE AİT GÜÇ ARTIŞI UYGUN BULUNAN VE HENÜZ DEVREYE GİRMEYEN EK KAPASİTE BAĞLANTI ANLAŞMASI İMZALAMIŞ VE HENÜZ DEVREYE GİRMEMİŞ KAPASİTE 713 2.006 2013 Yılı Kapasiteleri (Başvurular EPDK tarafından 2015 Nisan ayında alındı) 3.000 ÜRETİM LİSANSI ALMIŞ ANCAK BAĞLANTI ANLAŞMASI İMZALANMAMIŞ KAPASİTE BAĞLANTI GÖRÜŞÜ VERİLMİŞ ANCAK HENÜZ LİSANS ALMAMIŞ KAPASİTE 1.641 1.472 2015 Yılı Kapasiteleri (Başvurular EPDK tarafından Nisan 2018 yılında alınacak) 2.000 TOPLAM KAPASİTE 11.929 17 GW RES için bağlanabilirlik onayı verilmesine rağmen işletmedeki RES gücü ~5.9 GW ile sınırlı kalmıştır. Teşekkülümüzle imzalanan Sistem Kullanım Anlaşmaları nda yer alan kurulu güç dikkate alınmıştır Lisanssız RES 14.1 MW (206 MW toplam çağrı mektubu)
TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM ANONİM ŞİRKETİ İŞLETMEDEKİ KURULU GÜCÜN BAŞVURULARA GÖRE DAĞILIMI 1 Kasım 2007 Öncesi RES Başvuruları 1 Kasım 2007 Çoklu RES Başvuruları 1 Kasım 2007 Tekli RES Başvuruları İşletmedeki RES Kurulu Gücü (MW) İşletmedeki RES'lerin İlk Kurulu Gücü (Güç Artışı Hariç) (MW) İşletmedeki RES'lerin Güç Artışı Kapsamındaki Kısmı (MW) 3.760 3.280 480 1.432 1.245 187 775 581 194 TOPLAM 5967 5105 861 TEİAŞ 4
TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM ANONİM ŞİRKETİ RES GÜÇ ARTIRIM TALEPLERİ SON DURUM TEİAŞ A İLETİLEN GÜÇ ARTIRIM TALEPLERİ MW İŞLETMEDEKİ SANTRALLERE AİT GÜÇ ARTIŞI UYGUN BULUNAN ve İŞLETMEYE GİREN KAPASİTE İŞLETMEDEKİ SANTRALLERE AİT GÜÇ ARTIŞI UYGUN BULUNAN ve HENÜZ İŞLETMEYE GİRMEYEN EK KAPASİTE 915 713 TOPLAM GÜÇ ARTIŞI UYGUN BULUNAN TAHSİS KAPASİTESİ 1.627 İŞLETMEDEKİ SANTRALLERE AİT GÜÇ ARTIŞI İÇİN GÖRÜŞ BEKLEYEN EK TALEP KAPASİTE 617* * Toplam 39 farklı proje Söz konusu rakam toplam talebi ifade etmekte olup, uygun görülen güç artırım kapasiteleri sistem analizleri ve güç artırım metodolojisi kapsamında değerlendirilerek EPDK ya iletilecektir TEİAŞ 5
TEİAŞ 2025 yılı Yenilenebilir Kurulu Güç Dağılımı Nehir Tipi HES 12 GW Puant Yük Tahmini: 69.4 GW GES 9 GW RES 16 GW
TEİAŞ 2025 yılı Bahar Minimum Senaryosu KAYNAK TİPİ KURULU GÜÇ (MW) ÜRETİM (MW)* NÜKLEER 2400 2280 RÜZGAR 16000 4800 GÜNEŞ (PV) 9000 900 JEOTERMAL 2000 1500 DİĞER YENİLENEBİLİR SANTRALLER 1300 650 NEHİR TİPİ HES 12000 9000 BARAJLI HES 25000 6250 İTHALAT - 1370 TOPLAM 67700 26750 DOĞAL GAZ 28000 YERLİ KÖMÜR 15000 5000 İTHAL KÖMÜR 20000 TOPLAM 130700 31750 *2025 yılı ilkbahar minimum yüklenme koşullarında öngörülen üretim miktarları
SİSTEM İŞLETMESİNİ ZORLAŞTIRAN ETKENLER Baz yük termik santrallerin üretimdeki payının artışı İleri dönem senaryolarındaki Nükleer Santrallerin sisteme entegre olmasıyla baz yük termik santrallerin daha da artması Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının kurulu güçteki oranının artması Yenilenebilir üretimdeki kaynak tipine bağlı olarak (rüzgar hızı, bulutlanma, vb.) görülen dengesizlik Avrupa ile senkron bağlantı hatlarının 3 adet ile sınırlı olması nedeniyle ihracat kapasitesinin düşük olması Minimum yük koşullarında Dengeleme Güç Piyasasındaki (DGP) Yük Atma (YAT) yönünde tersiyer yedek kapasitesinin gittikçe düşmesi Sistemdeki verimi düşük Doğalgaz santrallerinin sistemden çıkmasıyla kurak dönemlerde esnek yük tersiyer kapasitesinin düşmesi
SİSTEM İŞLETMESİNDE ESNEKLİK Piyasa Bazlı Yönetim (Redispatch) Üretimin Kısıtlanması Talep Yönetimi Depolama Dinamik Hat Yüklenmelerinin takibi HVDC Şebeke Tasarımı Sistem Topolojisinin Gözden geçirilmesi
Nehir tipi HES, RES ve GES üretimlerinin farklı dönemlerde daha yüksek olması, toplamda mevsimsel denge oluşturabilir. DGKÇS ve HES ler üretim değişkenliği ve bölgesel dengesizliklerin dengelenmesi bakımından önemli rol oynayabilir. Yatırım Planındaki 400 kv hatlar modellendiğinde sistemin 16 GW rüzgar 9 GW Güneş seneryosunda güçlü olduğunu göstermiştir. 154 kv şebeke yatırımları, şebekeye bağlanacak üretim-tüketim yatırımlarına daha bağlıdır. Yenilenebilir entegrasyonunun daha yoğun olduğu bölgelerde daha yoğun 154 kv altyapı olması gerekmektedir. Akıllıca konumlandırılması durumunda daha yüksek yenilenebilir entegrasyonu şebekede bulunan kısıtların azaltılmasına faydalı olabilir. Yatırımcılar tarafından şebekede esneklik çözümlerine (özellikle depolama sistemleri) yüksek ilgi oluşabilir. Daha fazla yenilenebilir entegrasyonu daha kapsamlı bir çalışma gerektirecektir. SONUÇLAR
PDHES LERİN DÜNYA UYGULAMALARI İran Tayland Avustralya G.Afrika İngiltere G.Kore Fransa Almanya İtalya Amerika Çin 967 1.040 1.052 1.391 2.196 2.542 2.608 2.912 3.173 3.428 3.547 4.700 4.820 5.894 6.427 6.688 6.772 7.485 7.903 26.645 28.652 0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000 Kaynak: A.A.Sertkaya-M.Saraç-M.A.Omar, 2015 PDHES Kurulu Güç(MW) Dünya genelinde PDHES lerin gelişimi Nükleer santrallerin devreye girmesiyle artışa geçmiş ve yenilenebilir enerji kaynaklarının çoğalmasıyla beraber hız kazanmıştır. PDHES kurulu gücü dünya genelinde 127.000 MW ın üzerindedir. 33.199 (MW)
Yenilenebilir Kurulu Gücün Avrupa daki Durumu ÜLKE Almanya Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Dağılımı Güneş Biyokütle Hidrolik Rüzgâr Diğer Yenilenebilir Net Üretim Kapasitesi (MW) 38.411 6.915 2.929 43.429 559 6.681 Yüzde 20% 4% 1% 23% 0% 4% PHES Toplam Kurulu Güç (MW) 188.463 Avusturya Birleşik Krallık Danimarka Fransa İspanya İtalya Yunanistan Türkiye Net Üretim Kapasitesi (MW) 404 417 10.772 1.981 0 2.797 Yüzde 2% 2% 44% 8% 0% 12% Net Üretim Kapasitesi (MW) 9.000 1.377 811 8.503 0 3.055 Yüzde 11% 2% 1% 11% 0% 4% Net Üretim Kapasitesi (MW) 781 510 7 5.082 0 0 Yüzde 6% 4% 0% 37% 0% 0% Net Üretim Kapasitesi (MW) 6.191 1.703 20.371 10.312 0 5.050 Yüzde 5% 1% 16% 8% 0% 4% Net Üretim Kapasitesi (MW) 6.967 747 15.128 23.003 0 5.208 Yüzde 7% 1% 14% 22% 0% 5% Net Üretim Kapasitesi (MW) 19.100 3.700 14.729 8.750 780 7.421 Yüzde 15% 3% 12% 7% 1% 6% Net Üretim Kapasitesi (MW) 2.444 52 2.547 1.775 0 695 Yüzde 14% 0% 15% 10% 0% 3% Net Üretim Kapasitesi (MW) 1.054 520 26.865 5.984 850 0 Yüzde 1% 0,5% 34% 8% 1% 0% 24.226 79.641 13.922 129.310 106.187 124.180 17.570 79.178