Prof. Dr. Veli ÇELİK Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı (Proje Yürütücüsü) Ankara, 28.09.2016 1
PROJE KONUSU Endüstriyel Emisyonlar Direktifi (EED-2010/75/EU) Bölüm 1,2 ve 5 kapsamında yer alan otomotiv üretim tesislerinin mevcutta söz konusu direktif gereklilikleri ile uyum durumunun belirlenmesi, İlgili direktifin iç mevzuata aktarılması sonrasında otomotiv üretim tesislerinin uyumu için gereken teknik, kurumsal ve idari altyapısının oluşturulması işidir. 2
PROJE BİLGİLERİ Proje Adı : Entegre Çevre İznine Tabi Otomotivi Üretim Tesislerinin Uyum Durumları ve Gerekliliklerinin Belirlenmesi Projenin Yürütücü Kuruluşu : T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Projenin Yüklenici Kuruluşu: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Projenin Süresi : 14 ay (420 takvim günü) Başlama Tarihi : 12 Ekim 2015 (Protokol Tarihi) Tamamlanma Tarihi : 12 Aralık 2016 3
TEMİZ ÜRETİM Kuruluşlar çevreye olan duyarlılıklarını kanıtlamak ve tüketicilerinin bu yöndeki taleplerini karşılamak amacıyla çevreye duyarlı üretim teknolojilerine yönelmektedirler. Bu kapsamda, üretim verimliliği arttıracak, hava, su ve toprağın kirlenmesini önleyecek, atıkları kaynağında azaltacak ve insan ile çevre üzerindeki riskleri en aza indirecek proses ve ürünlerin sürekli ve birlikte kullanılmasını amaçlayan Temiz Üretim (TÜ) kavramı kuruluşların üretim politikalarında yer almaya ve yaygınlaşmaya başlamıştır. 4
TEMİZ ÜRETİM NEDİR? Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), temiz üretimi (TÜ) üretim süreçlerine, ürün ve hizmetlere sürekli olarak bütünsel ve önleyici bir çevre stratejisi uygulanması ile insanlar ve çevre üzerindeki risklerin azaltılması olarak tanımlamaktadır. 5
TEMİZ ÜRETİM AŞAMALARI Üretim süreçleri için; hammadde, su ve enerjinin etkin kullanımı, toksik ve tehlikeli hammaddelerin kullanılmaması, üretim prosesleri boyunca, her türlü atık/artıkların gerek miktar gerek toksik içerik bakımından azaltılması, Ürünler için; hammaddenin temininden ürünün bertarafına kadar tüm süreçler içinde (yaşam döngüsü boyunca) ortaya çıkan olumsuz etkilerin incelenmesi ve azaltılması, Hizmetler için; geliştirme ve uygulama aşamalarında ürünün oluşturacağı olası çevresel etkilerin göz önünde bulundurulması esasına dayanır. 6
ÇEVRESEL KAZANIMLAR Su, Hava ve Toprak Kirliliğinin Azaltılması: TÜ uygulamaları kapsamında doğal kaynakların daha verimli ve etkin kullanılması, atıkların en aza indirgenmesi ve toksik içeriğinin azaltılmasını sağlayacak ve böylece insan ve çevreye olan zararlı etki en aza indirgenecektir. Yönetmeliklerle Uyumsuzluk Riskinin Azaltılması: TÜ stratejilerini geliştirerek uygulayan bir kuruluş yalnızca bugünkü yönetmeliklerle uyumlu olma yönünde avantajlı olmayacak, beraberinde geleceğin değişen yönetmelik uygulamalarına karşı da önceden hazırlıklı duruma gelecektir. 7
ÖRNEK UYGULAMA 1 Lucca/İtalya dan bir uygulama Lucca/İtalya da bulunan bir kâğıt fabrikasında üretim maliyetlerinin %20 den fazlasını oluşturan yüksek miktarda fosil yakıt ve elektrik tüketimi, temiz üretim uygulaması kapsamında ana problem olarak belirlendi. Yeniden yapılandırılan buhar kazanları ve borulama hatları ile buhar kayıpları engellendi. Buna bağlı olarak doğal gaz (38,500 avro/yıl) ve su (2187 ton/yıl) sarfiyatlarında tasarruf sağlanırken CO2 salımı yıllık 600 ton olmak üzere azaltıldı [1]. [1] Gabbrielli, R., Medeot, C., Miconi D., 2006. Energy saving in the tissue industry: technical and economic aspects of a case study. Journal of Cleaner Production, 14, 185-193 8
ÖRNEK UYGULAMA 2 Beijing/Çin den bir uygulama Beijing/Çin de boyama, baskı ve apre üzerine faaliyet gösteren bir boyahane su, kimyasal ve enerji sarfiyatlarını azaltma olasılıklarını temiz üretim kapsamında yer alan tasarruf uygulamalarını dikkate alarak değerlendirdi. Yenilenen boyama makinesi ile su ve enerji sarfiyatında %50 kazanç sağlarken, kimyasal tüketimi %30 azaldı. İlk yatırım maliyeti 1.093.205 RMB (yuan) olan yeni boyama makinesi ile tesisin boya, yardımcı kimyasallar, enerji, su ve atık su arıtım maliyetlerinden yıllık 436.297 RMB tasarruf etmesi sağlandı. Böylelikle yenilenen makine üç yıldan kısa bir süre içerisinde kendini amorti etmiş oldu [2]. [2] Visvanathan, C., Kumar, S., Han, S., 2000. Cleaner Production in Textile Sector: Asian Scenario. National Workshop on Sustainable Industrial Development Through Cleaner Production 9
PROJE KAPSAMI Organik solvent tüketim kapasitesi 150 kg/saat veya 200 ton/yıl üzerinde olan ; Motorlu taşıt (kara taşıtları, otomobil, kamyon vb.) Tarım makineleri (traktör, biçerdöver vb.) İş makineleri (dozer, ekskavatör vb) Savunma sanayi taşıtları (tank, zırhlı araç vb) 10
11
PROJE 12 FAALİYETTEN OLUŞMAKTADIR. 12
PROJE FAALİYETLERİ Faaliyet 1. Açılış Toplantısı Faaliyet 2. Başlangıç Raporu Hazırlama ve Sunum Faaliyet 3. Sektörel MET Kontrol Listesi Hazırlama Faaliyet 4. Otomotiv Tesisleri Envanteri Hazırlanması Faaliyet 5. Saha Ziyareti Planlama ve Ziyaretlerin Gerçekleştirilmesi Faaliyet 6. Otomotiv Sektörü- Entegre Çevre İzni Koşullarına Uyumuna ilişkin Mevcut Durum ve Gereksinimler Raporu Hazırlığı 13
PROJE FAALİYETLERİ Faaliyet 7. Solvent Yönetim Planı Klavuzu Hazırlığı Faaliyet 8. Eğitim Programı Düzenlenmesi Faaliyet 9. MET Referans Dökümanı (BREF) Çalışması Yapılması, Ulusal MET Sektör Klavuzu nun Hazırlanması Faaliyet 10. Otomotiv Sektörü Maliyet Analizi Faaliyet 11. Final Raporu Faaliyet 12. Kapanış Toplantısı 14
PROJE ZAMAN PLANI Faaliyetler 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 1. AçılışToplantısı 1.1 Ön Görüşme X 1.2 Açılış Toplantısı X X 2. Başlangıç Raporu Hazırlama X 3. Sektörel MET Kontrol Listesi Hazırlama 4. Otomotiv tesisleri Envanteri hazırlanması X X X X X X 5.1 Saha ziyaretleri plan hazırlığı X X X X 5.2 Saha ziyaretleri gerçekleştirme X X X X X X X X 6. Otomotiv Sektörü- Entegre Çevre İzni Koşullarına Uyumuna ilişkin Mevcut Durum ve Gereksinimler Raporu Hazırlığı X X 7. Solvent Yönetim Planı Klavuzu Hazırlığı X X X X X X X X X 8. Eğitim Programı Düzenlenmesi X X 9. MET Referans Dökümanının (BREF) Çalışılması ve Ulusal MET Sektör Klavuzu nun Hazırlanması ve toplantılar düzenlenmesi X X X X X X X X X X X X 10. Otomotiv Sektörü Maliyet Analizi X X X X X X X X X 11. Final Raporu X 12. Kapanış Toplantısı X
FAALİYET 1. AÇILIŞ TOPLANTISI Entegre Çevre İzni çalışmaları, AB mevzuatı, Ulusal mevzuatın geliştirilmesi, Uyumlaşma sürecinde firmaların ne yapması gerektiği, Tanınabilecek geçiş süreci vb. konuların ele alınacağı Yaklaşık 100 kişinin katılımının (Bakanlık, OSD, TAYSAD firmaları) öngörüldüğü bir açılış Toplantısı Türk Patent Enstitüsü Konferans Salonu nda 2 Aralık 2015 tarihinde (bugün) yapılmaktadır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 16
FAALİYET 2. BAŞLANGIÇ RAPORU HAZIRLAMA Şartname kapsamındaki hizmetlerin verilmesi için gerekli uygulama süreçlerini detaylı bir şekilde gösteren Proje zaman planı, Proje organizasyonu ve Risk yönetimi süreçlerini içeren bir Başlangıç Raporu hazırlanarak Bakanlığa sunulmuştur. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 17
FAALİYET 3. SEKTÖREL MET KONTROL LİSTESİ HAZIRLAMA Saha ziyaretlerinde; Mevcut durum analizi ve Mevcut durum ile MET Referans dokümanlarının karşılaştırılabilmesi için bir kontrol listesi hazırlanacaktır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 18
FAALİYET 4. OTOMOTİV TESİSLERİ ENVANTERİ HAZIRLANMASI Ülkemizde faaliyet gösteren Endüstriyel Emisyonlar Direktifi kapsamında yer alan otomotiv tesisleri envanteri hazırlanacaktır. Bu kapsama girenler: 150 kg/saat veya 200 ton/yıl organik solvent tüketim kapasitesi olan firmalardır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 19
20
FAALİYET 5. SAHA ZİYARETLERİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ 1.Saha Ziyaretleri Planlama Endüstriyel Emisyonlar Direktifi kapsamına giren otomotiv tesislerinin ziyaret edilmesi için firmalar ile gerekli irtibatların sağlanması ve ziyaretlerin zamanlamasının planı yapılacaktır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2. Saha Ziyaretlerinin Gerçekleştirilmesi Belirlenen otomotiv tesisleri ziyaret edilecektir. Saha ziyaretlerinde, hazırlanan kontrol listesi doğrultusunda, sektörel ve yatay Mevcut En İyi Teknikler (MET) Referans Dokümanlarının (BRef) kıyaslaması yapılacaktır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 21
FAALİYET 6. OTOMOTİV SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM VE GEREKSİNİMLER RAPORU HAZIRLIĞI Saha ziyaretleri gerçekleştirilen tesislerin her birinin; Mevcut durum analizi, Ana ve yardımcı üniteleri için emisyon kaynağı bazında kaynakta azaltım teknolojileri Emisyonların alıcı ortamlara salınımından önce uygulanan azaltım teknolojileri, Tesislerin proses bilgileri, çevresel performans verileri, ilgili proses (ve maliyet) parametrelerini içeren gereksinim raporu hazırlanacaktır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 22
FAALİYET 7. SOLVENT YÖNETİM PLANI KILAVUZU HAZIRLIĞI Entegre Çevre İzni uygulamasına geçilmesi ile sektörde uygulanması gereken yükümlülüklerden biri olan solvent yönetim planı hazırlanmasına yönelik Endüstriyel Emisyonlar Direktifi Ek-7 Kısım 3 te yer alan Araç Kaplama Tesisleri için Emisyon Sınır Değerleri bölümü esas alınarak solvent yönetim planı kılavuzları hazırlanacaktır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 23
FAALİYET 8. EĞİTİM PROGRAMI DÜZENLENMESİ Entegre Çevre İznine ilişkin izin sistemi genel hususları, MET Referans Dokümanı, Otomotiv sektörü için hazırlanacak solvent yönetim planını kapsayacak 20 şer kişiden oluşan Bakanlık personeline 2 şer günlük iki ayrı eğitim olarak düzenlenecektir. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 24
FAALİYET 9. MET REFERANS DOKÜMANI (BREF) GÜNCELLEME ÇALIŞILMASININ YAPILMASI, ULUSAL MET SEKTÖR KILAVUZU HAZIRLANMASI AB Komisyonu tarafından MET Referans Dokümanı (Bref) üzerinde yapılan güncellemeler gözden geçirilecek Bu çalışmalara paralel olarak otomotiv sektörü için daha rahat anlaşılabilecek ve uygulanabilecek, kullanıcı dostu Ulusal MET Sektör Kılavuzu hazırlanacaktır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 25
FAALİYET 10. OTOMOTİV SEKTÖRÜ MALİYET ANALİZİ Endüstriyel Emisyonlar Direktifi gereksinimleri ve BRef dokümanları ile sektörün uyum durumunun kıyaslanması ile oluşturulan Mevcut Durum Raporu ve Sektör Notu nda yer alacak güncel MET lere göre maliyetlerden yola çıkarak sektörün uyum maliyeti belirlenecek ve raporlanacaktır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 26
FAALİYET 11. FİNAL RAPORU Proje boyunca kaydedilen tüm gelişmeler ve elde edilen tüm sonuçların yanı sıra, sektörel maliyet analizine dayanan sektörel geçiş takvimi önerilerini içeren bir final raporu hazırlanacaktır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 27
FAALİYET 12. KAPANIŞ TOPLANTISI İdare, protokol, otomotiv sektörü katılımcılarının ve diğer paydaşların davet edilmesi suretiyle proje sonuçlarının değerlendirileceği bir toplantı yapılacaktır. Toplantı organizasyonu Yıldırım Beyazıt Üniversitesi tarafından gerçekleştirilecek olup, toplantı gündemi ve gerçekleştirileceği salon Üniversite tarafından belirlenerek Bakanlık onayına sunulacaktır. 2015 2016 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 28
PROJE ÇIKTILARI Ulusal MET Kontrol Listesi EÇİ Otomotiv Tesisleri Envanteri Otomotiv Sektörü- Entegre Çevre İzni Koşullarına Uyumuna ilişkin Mevcut Durum ve Gereksinimler Raporu Solvent Yönetim Planı Bakanlık Personeline Verilecek iki adet Eğitim Kullanıcı Dostu Ulusal MET Sektör Kılavuzu Otomotiv Sektörü Maliyet Analizi 29
PROJE EKİBİ 30
PROJE YÖNETİMİ Proje Yöneticisi: Prof. Dr. Veli ÇELİK Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi 31
PROJE YÖNETİMİ Proje Yöneticisi Yrd.: Prof. Dr. Ergün ERASLAN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi 32
SEKTÖR UZMANLARI Prof.Dr. Ali SÜRMEN Bursa Teknik Üniversitesi Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi (Otomotiv Müh. Anabilim Dalı) 33
SEKTÖR UZMANLARI Prof. Dr. Hakan S. SOYHAN Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi (Otomotiv Müh. Anabilim Dalı) 34
SEKTÖR UZMANLARI Prof.Dr. İ. Ayhan ŞENGİL Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi 35
SEKTÖR UZMANLARI Yrd. Doç. Dr. Ahmet AYGÜN Bursa Teknik Üniversitesi Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi 36
PROJE ASİSTANLARI Dr. Nazire Pınar TANATTI Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Arş. Gör. Üsame DEMİR Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü 37
KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ. 38