İŞLETME BÜTÇELERİ VE KONTROL
Stratejik planın bir parçası olan bütçelerin hazırlanması ve etkin bir kontrol aracı olarak kullanılması konularında bilgi vermek, ilgi uyandırmak. Bütçeler, faydaları Bütçelerin hazırlanması, muhtemel sorunlar Örnek çalışma
Planlamanın amacı, kurumların faaliyetlerini, önceden belirlenmiş amaç ya da amaçlara yöneltmek ve arzulanan sonuçlara en az kaynak ve en kısa zamanda ulaşmasını sağlamaktır. NEREDEYİZ? NEREYE ULAŞMAK İSTİYORUZ? GİTMEK İSTENİLEN YERE NASIL ULAŞIRIZ? BAŞARININ (PERFORMANSIN) TAKİBİ Durum Analizi Misyon, Vizyon, Amaç ve Hedefler Stratejiler, Faaliyetler ve Projeler İzleme, Performans Ölçme ve Değerlendirme
Planlama Stratejik Plan Kontrol Gerçekleşen faaliyetlerin izlenmesi Uzun vadeli amaçlar Kısa vadeli amaçlar Bütçe, rakamlarla ifade edilmiş planlardır Kısa vadeli planlar Bütçeler Gerçekleşen ile planlananın kıyaslanması Geri bildirim Sapmaların araştırılması Düzeltici önlemler
Yöneticileri plan yapmaya teşvik eder. Karar almaya yardımcı bilgiler üretir. Başarı değerlemesi için standartları oluşturur. Birimler arası iletişim ve koordinasyonu sağlar. Çalışanları motive eder. İzleme ve değerlendirme süreci kurumsal öğrenmeyi ve sürekli gelişimi sağlar. Hesap verme sorumluluğunun oluşmasına katkı sağlar. Mali saydamlığı artırır.
Faaliyet Bütçeleri Finansal Bütçeler Master Bütçe Statik Bütçe Esnek Bütçe Sürekli Bütçeleme Kaizen Bütçeleme Faaliyet Tabanlı Bütçeleme
Yukarıdan aşağıya Aşağıdan yukarıya Bütçe ve insan faktörü
Üst düzey yöneticilerin desteği Bilgi akışının düzenli ve sağlıklı olması Bütçe hedeflerinin ulaşılabilir olması Düzenli gözden geçirme ve gerekli düzeltmelerin yapılması
Özen gösterilmemesi Sağlıklı verilere dayanmaması Bütçe hedeflerinin ulaşılabilir olmaması Aşırı ayrıntı Üst yönetim tarafından baskı aracı olarak kullanılması Bütçenin tüm sorunları çözeceği kanısı
Temel göstergelerin belirlenmesi Bütçelerin hazırlanması Gerekli koordinasyon ve düzeltmelerin yapılması Bütçe kitabının hazırlanması Aylık takiplerin yapılması geri bildirimler Gerekli düzeltici eylemler
İşletmenin amaçları ve uzun vadeli planlar Geçmiş dönem sonuçları İşletme içi veriler İşletme dışı veriler BÜTÇE KOMİTESİ Anahtar (temel) tahminlerin yapılması Taslak bütçenin hazırlanması
Bütçe verilerinin kontrolü Varsa uyumsuzlukların giderilmesi Master bütçenin hazırlanması İlgili kurul tarafından onayı Bütçenin basılması
Satış Bütçesi Üretim Bütçesi Direkt Malzeme Maliyeti Bütçesi Direkt malzeme satın alma bütçesi Direkt İşçilik Maliyeti Bütçesi GÜG Bütçesi Üretim Maliyeti Bütçesi Satılan Mamuller Maliyeti Bütçesi Satış ve Yönetim Giderleri Bütçesi Bütçelenmiş (Proforma) Gelir Tablosu
Satış Bütçesi Üretim Bütçesi Uzun Vadeli Satış Tahminleri Direkt Malzeme Maliyeti Bütçesi Direkt İşçilik Maliyeti Bütçesi GÜG Bütçesi Satış ve Yönetim Giderleri Bütçesi DSS Bütçesi Birim Maliyetler Üretim Maliyeti Bütçesi SMM Bütçesi Yatırım Bütçesi Proforma Gelir Tablosu Nakit Bütçesi
Yatırım bütçesi Nakit Bütçesi Bütçelenmiş (Proforma) Bilanço
Kurumun işletme (çalışma) sermayesi ihtiyacının belirlenmesinde en önemli kaynak. Bütçe dönemi sonundaki nakit mevcudu Tahmini nakit açığı / fazlası Ek finansman ihtiyacının süresi ve kaynağının planlanması
SATIŞ BÜTÇESİ Birim ÜRÜNLER Miktar Satış Fiyatı TUTAR A 2.000 30,00 60.000,00 B 3.000 40,00 120.000,00 180.000,00
ÜRETİM (MİKTAR) BÜTÇESİ Mamuller 31.12.2015 31.12.2016 A 250 adet 350 adet B 450 adet 250 adet ÜRÜNLER SATIŞLAR + DSS - DBS = ÜRETİM A 2.000 350-250 2.100 B 3.000 250-450 2.800
DİREKT MALZEME KULLANIM BÜTÇESİ Mamuller Malzemeler A B Birim maliyet X 500 gr 1.000 gr 5 TL/kg Y - 4 adet 0,5 TL/adet Z 0,50 m 0,50 m 1 TL/m X Y Z ÜRÜNLER Miktar Tutar Miktar Tutar Miktar Tutar TOPLAM A 1.050 5.250,00 1.050 1.050,00 6.300,00 B 2.800 14.000,00 11.200 5.600,00 1.400 1.400,00 21.000,00 TOPLAM 3.850 19.250,00 11.200 5.600,00 2.450 2.450,00 27.300,00
DİREKT MALZEME SATIN ALMA BÜTÇESİ Malzeme 31.12.2015 31.12.2016 X 400 kg 200 kg Y 500 birim 600 birim Z 250 m 100 m Birim KULLANIM + DSS - DBS = ALIŞLAR Maliyet TUTAR X 3.850 200-400 3.650 5,00 18.250,00 Y 11.200 600-500 11.300 0,50 5.650,00 Z 2.450 100-250 2.300 1,00 2.300,00 26.200,00
DİREKT İŞÇİLİK MALİYETİ BÜTÇESİ DEPARTMANLAR Mamuller İşleme Montaj Paketleme TOPLAM A 12 dakika 10 dakika 8 dakika 0,50 sa. B 15 dakika 30 dakika 15 dakika 1,00 sa. Saat Ücreti 5 TL/sa. 4 TL/sa. 5 TL/sa. İŞLEME MONTAJ PAKETLEME ÜRÜNLER Saat Tutar Saat Tutar Saat Tutar TOPLAM A 420 2.100,00 350 1.400,00 280 1.400,00 4.900,00 B 700 3.500,00 1.400 5.600,00 700 3.500,00 12.600,00 TOPLAM 1.120 5.600,00 1.750 7.000,00 980 4.900,00 17.500,00
GÜG BÜTÇESİ GÜG Direkt İşçilik Maliyeti Yükleme GÜG DEPARTMANLAR A B Oranı A B İŞLEME 2.100,00 3.500,00 0,60 1.260,00 2.100,00 MONTAJ 1.400,00 5.600,00 0,75 1.050,00 4.200,00 PAKETLEME 1.400,00 3.500,00 0,40 560,00 1.400,00 4.900,00 12.600,00 2.870,00 7.700,00
ÜRETİM (MALİYET) BÜTÇESİ A B TOPLAM Direkt Malzeme 6.300,00 21.000,00 27.300,00 Direkt İşçilik 4.900,00 12.600,00 17.500,00 GÜG 2.870,00 7.700,00 10.570,00 TOPLAM 14.070,00 41.300,00 55.370,00 Üretim Miktarı 2.100,00 2.800,00 Birim Maliyet 6,70 14,75
SMM BÜTÇESİ ÜRÜNLER DBS + ÜRETİM MALİYETİ - DSS = SMM A 2.000,00 14.070,00-2.345,00 13.725,00 B 5.400,00 41.300,00-3.687,50 43.012,50 56.737,50 250* 8,00 = 2.000,00 450*12,00 = 5.400,00 350* 6,70 = 2.345,00 250*14,75 = 3,687,50
SATIŞ VE YÖNETİM GİDERLERİ BÜTÇESİ 2015 2016 Satış ve Dağıtım Giderleri 13.000,00 19.200,00 Satış elemanları ücreti 5.000,00 6.000,00 Dağıtım giderleri 2.000,00 2.200,00 Reklam giderleri 6.000,00 11.000,00 Yönetim Giderleri 22.000,00 26.500,00 Ücretler 15.000,00 19.500,00 Kira giderleri 7.000,00 7.000,00 35.000,00 45.700,00
PROFORMA GELİR TABLOSU A B TOPLAM SATIŞLAR 60.000,00 120.000,00 180.000,00 SMM (-) -13.725,00-43.012,50-56.737,50 BRÜT SATIŞ KARI 46.275,00 76.987,50 123.262,50 SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ -19.200,00 YÖNETİM GİDERLERİ -26.500,00 VÖK 77.562,50