Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301 Ecem HANBAY 1 Ayla OKAY 2 HALKLA İLİŞKİLER FAALİYETLERİNİN GÜVEN OLUŞTURMADAKİ ROLÜ; 2010-2011 FUTBOL SÜPER LİGİNDE YAŞANAN ŞİKE KRİZİ VE GÜVEN KAYBI Özet Bu çalıģmada halkla iliģkiler faaliyetleri, güven, Ģike kavramları teorik olarak ele alındıktan sonra, 2010-2011 futbol süper liginde yaģanan ġike krizinin oluģturduğu güven kaybı ve bu güveni yeniden inģa etmenin yöntemleri ve yolları, yapılan halkla iliģkiler çalıģmaları ile ortaya konmaya çalıģılmıģtır. Bu süreçte, adı Ģike krizine karıģan kulüplerin taraftarlarında oluģan olumlu-olumsuz tepkiyi ve güven kaybını ölçmek için 408 taraftara anket uygulanmıģtır. Ayrıca Ģike soruģturmasına dâhil olan sekiz spor kulübünün resmi web sayfalarındaki basın bültenleri ve kamuoyu açıklamaları da incelenmiģtir. AraĢtırma sonucunda, taraftarların büyük çoğunluğu (%80) futbola Ģikenin karıģtığını düģünmektedir. Federasyonlar, spor kulüpleri, kulüp yöneticileri ve medyaya yönelik güven düzeyinin orta seviyede olduğu saptanmıģtır. Bu kurum ve yöneticilerin iyi bir itibara sahip olmaları, taraftarların güven duymalarında ki en önemli etken olduğu görülmüģtür. ġike olaylarında en çok sorumlu olarak spor kulüpleri ve kulüp baģkanlarını görmektedirler. Spor kulüpleri, federasyonlar, kulüp yöneticileri ve medyanın Ģike, futbol ve sporun genel sorunlarının çözümünde sorumluluk düzeyleri yüksek çıkmıģtır. ġike soruģturması sonrasında basın ve medyada çıkan olumlu ve olumsuz taraftar olaylarında yine kulüp baģkanlarının, federasyonların, ve kulüplerin sorumluluklarının yüksek düzeyde olduğu görülmüģtür. Anahtar Kelimeler: ġike, Kriz, Futbol, Güven, Halkla ĠliĢkiler 1 Öğr. Gör. Dr.,Ġstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, Hareket Antrenman Bilimleri Ana bilim Dalı, ecemhanbay@gmail.com 2 Prof. Dr., Ġstanbul Üniversitesi ĠletiĢim Fakültesi, Halkla ĠliĢkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı.
Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Güven Oluşturmadaki Rolü; 2010-2011 Futbol Süper Liginde Yaşanan Şike Krizi Ve Güven Kaybı THE PUBLİC RELATİON'S ROLE TO ESTABLİSH TRUST; MATCH- FİXİNG İN 2010-2011 FOOTBALL SUPER LEAGUE AND LOSS OF CREDİBİLİTY. Abstract In this study, after considering the activities of public relations, trust and matchfixing theoretically, the loss of confidence created by the "match-fixing" crisis of 2010-2011 football super league and the methods and ways of reconstructing this trust were tried to be revealed with public relation studies that have been done. And the press releases and public disclosures on the official web pages of eight sports clubs involved in the match-fixing investigation, have been examined. As a result of the survey, the majority of supporters (80%) think thatmatch-fixing is involved in football is. It was determined that the level of confidence in federations, sports clubs, club managers and the media is in the intermediate level. it has been seen that having a good reputation among the institutions and the managers is the most important factor in their fan s confidence.the fans hold responsible mostly the Sports Clubs and the Club Presidents during the matchfixing events., The responsibility levels of Sports Clubs, Federations, Club Managers, on match-fixing, solving problems in soccer and sports in general came out high. After the match-fixing investigation, it was seen that the responsibilities of club presidents, federations, and clubs were high in positive and negative supporters events that appear on media. Keywords: Quiz, Crisis, Football, Confidence, Public Relations. GİRİŞ Spor insanların geliģmesine, kendisini keģfetmesine, sosyal iliģkiler kurmasına olanak sağlayan, sosyal bütünleģmeye katkıda bulunan kadın/erkek, küçük/büyük her yaģta insanın ilgi odağı olmuģ toplumsal gerçekliktir. Sporun bu sekil iģlevlere sahip olması onun toplumsal hayattaki önemini ortaya koymaktadır. Diğer taraftan spor denilince ilk akla gelen futbol bugün üzerinde en çok tartıģmaların odağında olan olgular arasındadır. Futbolun evrensel sınırları aģan ve dünyanın her yerinde sevilen ve takip edilen bir spor dalı olması, onun diğer spor dalları arasından sıyrılmasını sağlamıģtır. (ġahin vd, 2016:387) Futbol, milyonlarca katılımcısı ve taraftarı olan günümüzün en popüler spor dalı olarak öne çıkmaktadır. (ġahin vd, 2016:926) Bu çalıģmada, Dünyada ve ülkemizde gittikçe önem kazanan halkla iliģkiler çalıģmalarının kurumlarda uygulanıģ biçimleri sonucunda, toplumda güven kazanma ve güven Kaybetme durumları incelenmiģtir. 2010-2011 futbol süper ligindeki ġike krizinin oluģturduğu güven kaybı ve bu güveni yeniden inģa etmenin yöntemleri ve yolları ortaya konmaya çalıģılmıģtır. ÇalıĢmadaki temel hipotez; etkili halkla iliģkiler çalıģmalarıyla bu krizin ortadan kaldırabileceğidir. 2010-2011 futbol süper liginde yaģanan Ģike krizi olaylarında, taraftarların spor kulüpleri, federasyonlar, kulüp baģkanları ve medyaya duydukları genel güven düzeyi incelenmiģtir. Bu kurum, kuruluģlar ve kiģilerle ilgili bilgi edinmede hangi bilgi kaynaklarının 280 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301
Ecem Hanbay _Ayla Okay daha inanılır bulunduğu, bilgi kaynaklarının kullanım sıklığı, spor kulüpleri, federasyonlar, kulüp baģkanları ve medyaya duyulan güven faktörlerinin neler olduğu, güven duyma süreciyle bireylerde oluģan tutumlar incelenmiģtir. ġike olaylarında bu kurum, kuruluģ ve kiģilerin ne kadar etkili olup olmadıkları yine ortaya konmaya çalıģılacaktır. Bu bağlamda ulusal ve uluslararası literatürde güvenle ilgili olarak yürütülen Eurobarometer, Edelman Trust Barometer gibi önemli çalıģmalardan yararlanılmıģ, araģtırmada kullanılan anket tipi soru formu hazırlanırken bu araģtırmaların soru ve raporlarından yararlanılmıģtır. Bu çalıģma konusu açısından halkla iliģkileri, 2010-2011 futbol süper liginde yaģanan Ģike krizi ve bu krize dâhil olan spor kulüpleri (Fenerbahçe, BeĢiktaĢ, Mersin Ġdman Yurdu, Manisaspor, Trabzonspor, Sivasspor, Giresunspor ve Ġstanbul BġB.) ve hedef kitlesi olan taraftarları açısından ele alınmıģtır. Bu süreçte yapılan halkla iliģkiler çalıģmaları sayesinde, kulüplerin ve yöneticilerin taraftarları ile kurdukları iletiģim sonucunda taraftarlarının güven kavramlarında oluģan, olumlu olumsuz değiģiklikleri ortaya koyulmuģtur. YaĢanan Ģike krizinin taraftar ve toplumda yol açtığı güven kaybının giderilerek tekrar oluģturulması, kulüplerin kaybettiği itibarın yeniden kazanılması ve sağlıklı bilgi alıģveriģini, iletiģimi sağlamak amacıyla kulüpler ve kulüp baģkanları, Halkla iliģkilerin en etkili uygulama alanlarından olan basın bültenlerini kullanarak taraftarlarına ve kamuoyuna ulaģtıkları görülmüģtür. Kamuoyuna açıkladıkları bu basın bültenleri, bildirileri ile ġike olayı karģısında kendi duruģlarını ve ait olduğu kurumun olaylara karģı yaklaģımlarını ve fikirlerini lanse etmiģlerdir. Uluslararası Halkla ĠliĢkiler Derneği (IPRA) ne göre halkla iliģkiler; kamu, özel kurum ve kuruluģlarının faaliyetlerini onların adına tanıtma, açıklama ve geliģtirme amacı ile kamunun ve belirli halk kesimlerinin (hedef kitlenin) bilgilendirilmesi ve bunlardan gelecek tepkilerin değerlendirilmesine dönük yürütülen planlı iletiģim çabalarının bütünüdür ( Emine 2007: 12). Grunig e göre halkla iliģkiler ve iletiģim yönetimi, bir örgütün iç ve dıģ kamularla, yani örgütün hedeflerine ulaģma yeteneğini etkileyen gruplarla kurduğu iletiģime ait planlama, yürütme ve değerlendirme etkinliklerinin toplamını ifade eder (James 2005: 15). Alaeddin Asna ya göre; halkla iliģkilerde insanların sunulanı gönüllü olarak kabul etmesi temelinde ikna edilmesi söz konusudur, ancak basit bir ikna etme çabasından çok daha fazlasıdır. Ġkna, ancak karģılıklı güven ortamının oluģturulmasıyla mümkün olacaktır. Halkla iliģkilerin var oluģ nedeni halkı, bir baģka deyimle kamuoyunu Ģu ya da bu konuda etkilemek, ele alınan konuda onun desteğini, güvenini kazanabilmektir (Alaeddin 2006: 37). 281 Literatürde yapılan bütün tanımlarda halkla iliģkiler kavramının, kuruluģ ve karģısında bulunan hedef kitleleri ile sağlıklı, güvenilir iletiģimi sağlamak için yapılan planlı, stratejik çalıģmaları içeren yöneticilik sanatı, uygulama sanatı ve bir bilim dalı olduğunu görüyoruz. Ġnsanlar arasında ki iliģkilerde önemli olan güven duygusu, halkla iliģkilerin temelini de oluģturmaktadır. Halkla iliģkiler faaliyetlerinin temel amacını tanıma ve tanıtma faaliyetleri oluģturmaktadır (Rıdvan 2000: 7). Halkla iliģkilerde amaç, kurum için olumlu düģünen insanlardan oluģan bir çevresel ortam oluģturmak ve bu ortamın güvenliğini sağlamaktır (Belkıs 1999: 105). Halkla iliģkilerin bir diğer amacı ise, elveriģli bir çevresel ortam oluģturmak ve korumak için örgütün kararlarına yön vermektir. Eğer iģletmeler halkla iliģkiler faaliyetlerine temel oluģturabilecek baģarılı bir kurum kültürü meydana getirmek isteğindeyseler hızlı, içten ve çok yönlü iletiģimi önemsemeli, esnek bir yapı ile ve yönetim anlayıģı ile kaliteli hizmete Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13, Ağustos 2017, s. 279-301
Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Güven Oluşturmadaki Rolü; 2010-2011 Futbol Süper Liginde Yaşanan Şike Krizi Ve Güven Kaybı yönelmeli, ayrıca kamuoyunun güvenini kazanabilmek için sosyal yararı olan hizmet yatırımları da yapabilmelidir (Dilaver 2001: 37). Halkla iliģkiler çalıģmalarının amaçlarını incelediğimizde, kurumlarla ilgili olumlu bir imaj oluģturmak, kamuoyunun ve hedef kitlelerin nazarında kurumların değerini arttırmak, güven kazandırmak olduğunu görüyoruz. Güven, insanlar arası iliģkilerde büyük önem taģıyan temel duygular arasında yer almaktadır. Soyut niteliğinden dolayı iliģkilerde sadece hissedilerek belirlenebilen bir özelliğe sahiptir. Ġnsanlar iliģki içinde bulundukları kiģilere karģı güven geliģtirirken, bunu birçok olaydan ve olgudan yola çıkarak yaparlar. GeniĢ anlamda insanlar, birbirlerine duydukları güveni oluģtururken davranıģ ve tutumlardan, sosyal iliģkilerden ve beklentilerden hareket etmektedirler (Tuncer 2002: 2). Güven, bireylerarası iliģkilerin niteliğini, dolayısıyla sonuçlarını yakından etkileyen karmaģık bir olgudur (Ferda 2009: 310). Güvenin doğal bir süreç içinde kiģilerin birbiri ile olan iliģkilerinden ortaya çıktığı söylenebilir. Güven; bir kiģinin diğer bir kiģiye yönelik olumlu bir beklentiye sahip olması ve bu beklentiye iliģkin psikolojik bir hassasiyet göstermesi olarak ifade edilebilir. Ayrıca güven kavramı, kiģiler için samimi bir ilgiyi temsil eden duygusal bir bağlılığı da içermektedir (Barbara 2002: 354). Güvende bir seçim unsuru vardır; kiģinin bir seçim yapması gerekir ve yaptığı bu seçimden dolayı piģman olabilir ve bu durum açıkça risk üstlenmektir. Dolayısıyla riski güvenle iliģkilendiren olgu belirsizliktir (Ferda 2003: 157). Genel olarak güven kavramının, risk ve güvenilirlik unsurları tarafından belirlendiği düģünülmektedir. Farklı kuramsal kökenlere rağmen, araģtırmacıların, geniģ durumsal öğeler olarak risk ve güvenilirliği içeren, genel bir güven kavramsallaģtırması konusunda temel olarak hemfikir olduğu belirtilmektedir (Lewis 1985: 967). 282 Hayatın her alanında olduğu gibi sporun içinde de güven duygusunun yeri çok büyüktür. Spor branģlarının en bilineni, spor ekonomisi içinde önemli bir yere sahip, basit kuralları ile herkesin her yerde oynayabileceği bir spor dalı olan futbol, bu sadeliğinin çok çok ötesinde bir popülariteye kavuģmuģtur. Dünya üzerinde çoğu taraftar olan milyarlarca izleyicisi nedeniyle futbol, sadece bir spor dalı olmaktan çıkmıģ politika ve ekonomide reklam ve propaganda aracı olarak da kullanılmıģtır. Bunun sonucu olarak da dev bir futbol endüstrisi oluģmuģtur. Futbol kulüpleri, bu endüstri içinde yok olmamak ve daha çok pay alabilmek için kendilerini geliģtirmek istemektedirler. Futbol sektöründe büyük paraların ortaya çıkıģı ve futbolun spor faaliyeti olmaktan çıkarak bacasız endüstri haline gelmesi sonucunda, futbola iliģkin hukuk sahanın dıģına da taģmıģtır. Günümüzde futbol, ticaret hukukunu (sînai haklar, reklâm, iletiģim hukuku, kulüp organizasyonu, sermaye piyasası hukuku), medeni hukuku (kulüplerin örgütlenmesi ve kiģilik hakları), borçlar hukuku (transfer ve yayın sözleģmeleri), ceza hukuku (iletiģim hukuku ve kiģilik hakları) ve idare hukukunu (üst yapılanmalar, kamu denetimi) ilgilendirmektedir (Necip 2011: 70). Türk Dil Kurumuna göre Ģike, Bir spor karģılaģmasının sonucunu değiģtirmek için maddi veya manevi bir çıkar karģılığı varılan anlaģma ; teģvik ise, Belirli bir iktisadi veya sosyal amaca ulaģabilmek için maddi destek ve hukuki kolaylıklar biçiminde verilen ödül dür. Sportif anlamda teģvik primi de, bu tanıma paralel olarak, baģka bir takımın oyuncularına oynayacakları müsabakayla ilgili, üçüncü takımlar yararına bir performans ortaya koymaları ile Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301
Ecem Hanbay _Ayla Okay oynayacakları maçı kazanmaya yönelik motive etme çalıģmasına karģı verilen kayıt dıģı para veya menfaatlerdir (Muharrem 2012: 20). ġikenin ilk adımları yasal/yasa dıģı müģterek bahis ve Ģans oyunu organizasyonları ile baģlıyor. Sonra spor kulüpleri, bu kulüplerin yöneticileri ve sporcuları katılıyor bu sürece. ġike ve teģvik primi de böylece doğuyor. Prim, ĠĢ hacmiyle orantılı olarak ve iģ yapanı isteklendirip, iģ hacmini ve verimini artırmak veya sonuca daha kolay ve çabuk ulaģmak amacıyla verilen para olarak tanımlanıyor (Gökçe 2011: 5). Spor çok boyutlu bir olgudur. Sporun içerisinde yer alan aktörler(sporcu, antrenör, spor kulübü yöneticisi, spor federasyonları, hakemler, seyirciler, medya v.b.) bir bütünün parçalarıdır. Bu parçaların uyum içerisinde, yozlaģmaya sebebiyet vermeden görevlerini yapmaları yaģanan sorunların ortadan kalkmasında önemli bir etken olacaktır. Spor sahalarında yaģanan Ģiddet olayları, müsabakalarda baģarılı olmak için sporcu tarafından yapılan doping, sporculara ödenen teģvik primleri, skor üzerinden anlaģmalar(ģike), haksız rekabet spordaki yozlaģmanın ana baģlıklarıdır. Futbol sektöründe büyük paraların dönmesi sonucunda ortaya çıkan Ģike krizi soruģturması ve bunun sonucunda geliģen güven kaybı medyaya yansımıģtır. Halkla iliģkiler alanının içinde olan itibar ve kriz yönetimi çalıģmaları ile yeniden güven oluģturma yolları inģa edilmeye çalıģılmıģtır. Ġtibar kelimesinin etimolojisi incelendiğinde, bu kelimenin Türkçeye Arapçadan girdiği görülür. Arapça karģılığı sayma, saygı gösterme ve saygınlık olan itibarın, kelime anlamı Türk Dil Kurumu nun Büyük Türkçe Sözlüğü nde de saygınlık, saygı gösterme, önem verme, borç ödemede güvenilir olma durumu olarak tanımlanmıģtır (Ömer 2012: 129). 283 Bromley, itibarı; bir sosyal grubun üyeleri arasındaki öznel inançlara iliģkin kolektif bir sistem olarak tanımlanmaktadır (Dennis 2001: 316). Green e göre itibar, çoğu kez bir örgütün pazarlama fonksiyonları ile kamuoyu veya halkla iliģkiler fonksiyonları arasında bulunan bir varlık olarak görülebilir. Etkin bir itibar riski yönetimi için gerekli beceri ve teknikler de esas olarak özellikle halkla iliģkilerde olmak üzere bu alanlarda bulunur. Green e göre bu doğrultuda kurumun bir halkla iliģkiler departmanı varsa veya halkla iliģkilerden kim sorumluysa itibar yönetiminin sorumluluğunun da onda olması(peter 1996. 50), iyi itibarın algılanması ve kabul edilmesini sağlama iģi halkla iliģkilerindir (Norman 1995: 87). Saydamlık, açıklık, hesap verebilirlik, katılımcılık, etkinlik gibi iyi yönetiģim ilkelerine özen göstermek ve kurumsal uygulamaların iyi tanıtılması için sürekli çaba göstermek, itibar yönetimi açısından önem taģımaktadır. Ġtibara gelecek riskleri yönetmenin en etkili yolu ise tutarlı olmaktan ve iyi bir risk planı yapmaktan geçmektedir (Yılmaz 2013: 12). Yapılacak bu risk planları ile kurumların yaģayacakları krizleri daha hafif ve hatta avantaja çevirerek atlatacaklardır. Potansiyel krizlerin öncelikli olarak saptanması, bunlara yönelik eylem planlarının geliģtirilmesi ve bu planların zaman içerisinde güncelleģtirilmesi bir kriz meydana gelmesi durumunda kuruluģun krizi çözmede ve kamuoyuyla olan iliģkilerini normale çevirmede etkili olacaktır (MEGEP 2011: 18). Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13, Ağustos 2017, s. 279-301
Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Güven Oluşturmadaki Rolü; 2010-2011 Futbol Süper Liginde Yaşanan Şike Krizi Ve Güven Kaybı Kurum itibarı birçok uzun süreli çabalar sonucunda oluģur, ancak bu itibarın bir anda yok olması hiç de zor değildir. Kurumların karģı karģıya kalabilecekleri krizler yıllar boyunca sistematik iletiģim çabalarıyla geliģtirilen bir kurum itibarını yerle bir edebilir. Böyle bir durumda devreye kriz yönetimi girecektir. Aslında kriz yönetiminde yapılan iģin itibar yönetimi olduğu görülecektir (Okay 2005: 361). Kriz iletiģiminin sağlanması için yapılan çalıģmalar, hem çalıģanların, personelin, ortakların, tüketicilerin hem de medya, devlet gibi ilgili olabilecek herkesin bilgilenmesini sağlar. ĠĢletmenin itibarı korunur. Güvenirliği artar. Belki de iyi bir iletiģim sonrası birçok sorunu fırsata dönüģtürüp yeni bir dönem için atağa geçmesine yardımcı olur. Yöntem Bu araģtırmanın amacı, 2010-2011 süper ligindeki ġike krizinin oluģturduğu güven kaybı ve bu güveni yeniden inģa etmenin yöntemleri ve yollarını ortaya koymak; ayrıca taraftarların ve toplumun kulüplere, federasyonlara, kulüp baģkanlarına ve medyaya duydukları güven düzeylerini ölçümlemek, güven faktörlerinin neler olduğunu saptamak, güven duyma sonucunda oluģan tutum ve davranıģ biçimlerini ortaya koymaktır. AraĢtırma coğrafi alan, zaman ve bilgi kaynağı olarak sınırlanmıģtır: AraĢtırma sadece Ġstanbul ili sınırları içinde yaģayan futbol taraftarlarına yönelik yapılmıģtır. Bu araģtırmanın bilgi kaynağı, Marmara Bölgesi Ġstanbul ili sınırları içerisinde, futbol ile ilgilenen kitle ile ilgilenmeyen kitleyi oluģturan 18 yaģ üstü kadın-erkek bireyleri içeriyor. Ayrıca 2010-2011 sezonu sınırlı tutulmuģtur. Bu araģtırmada, ampirik çalıģma yapılmıģtır. Yapılan ampirik çalıģma; kullanılan araģtırma yöntemi, araģtırma evreni ve örneklemi, veri toplama yöntemi ve uygulama, pilot çalıģma ve anket formunun uygulanması ile analiz yöntemi baģlıkları altında anlatılmıģtır. 284 AraĢtırmanın evreni Marmara Bölgesi sınırları içerisinde Ġstanbul ilinde yaģayan taraftar ve kamuoyudur. AraĢtırmanın evreni 450 kiģi civarındadır. Örneklem alınırken, taraftar, spor kulüpleri ve futbol ile ilgilenmeyen taraftar oranlarına göre örneklem seçilmiģtir. Örneklem alt sınırı 250 kiģi olarak saptanmıģtır. AraĢtırmaya toplam olarak 408 kiģi katılmıģtır. AraĢtırma niceliksel araģtırma biçimindedir. AraĢtırmada kullanılan likert ölçek için kiģilerin verilen önermelerle ilgili görüģlerini, çok olumludan çok olumsuza kadar sıralanan seçeneklerden belirtmeleri istenmiģtir. Buna göre; (5) kesinlikle katılıyorum, (4) katılıyorum, (3) kararsızım, (2) katılmıyorum, (1) kesinlikle katılmıyorum Ģeklinde bir ölçek kullanılmıģtır. Ölçek sonuçları 5.00-1.00=4.00 puanlık bir geniģliğe dağılmıģlardır. Bu geniģlik beģe bölünerek ölçeğin kesim noktalarını belirleyen düzeyler belirlenmiģtir. Ölçek ifadelerinin değerlendirilmesinde aģağıdaki kriterler esas alınmıģtır. Seçenekler Puanlar Puan Aralığı Ölçek Değerlendirme Hiç Katılmıyorum 1 1,00-1,79 Çok düģük 2 1,80-2,59 DüĢük 3 2,60-3,39 Orta 4 3,40-4,19 Yüksek Tamamen Katılıyorum 5 4,20-5,00 Çok yüksek Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301
Ecem Hanbay _Ayla Okay Anket formu on bir soru bölümünden oluşmaktadır. Anketin yapısı; 1. Genel bilgiler (yaģ, cinsiyet, üniversite, sınıf, eğitim Ģekli v.s.) 2. Genel Güven (Federasyonlar, spor kulüpleri, medya, kulüp baģkanları.) 3. Bilgi Kaynağının Ġnanılırlığı 4. Güven Duyma 5. Bilgi Kaynağının Kullanım Sıklığı 6. Güven Faktörleri 7. AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının Ulusal gazeteler ve Televizyon kanallarına güven duymaları 8. Sorunların çözüme kavuģturulmasında KiĢi ve Kurumların sorumlulukları 9. AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının Türkiye de Futbolda Ģike olup olmadığı hakkındaki düģünceleri 10. ġike olayında Kurum ve KiĢilerin sorumlulukları 11. Medyaya yansıyan olumlu-olumsuz olaylar da KiĢi ve Kurumların sorumlulukları. AraĢtırmada kullanılan anket formu Pelenk in (2010), çalıģmasından alınmıģtır. Edelman AraĢtırma Ģirketi tarafından her yıl düzenli olarak 18 ülkede gerçekleģtirilen Trust Barometer (Güven Barometresi) araģtırması kapsamında uygulanmıģ olan anket soruları model alınarak oluģturulmuģtur. 2005-2009 yılları arasında gerçekleģtirilen Edelman Barometer araģtırması soru ve bulguları Türkçeye çevrilerek sorular genel ve spor kulüplerine yönelik sorular olmak üzere iki kategoriye ayrılmıģtır. Bu çerçevede genel sorular baz alınarak, genel güven duyma, güvenme sonucunda oluģan tutumlar, güven yaratan faktörler, bilgi kaynağının inanılırlığı, bilgi kaynağı kullanım sıklığı her bir kulüp için, federasyonlar için, kulüp baģkanları için ve medya için ayrı ayrı sorulmuģtur. 285 AraĢtırmanın saha kısmında Ġstanbul Üniversitesi B.E.S.Y.O. Bölümü örgün ve öğretim 1.2.3.4. sınıf öğrencileri anketör olarak katkıda bulunmuģlardır. AraĢtırmaya baģlamadan önce, uygulamada karģılaģılacak olası hataları engellemek ve soruların doğru anlaģılıp anlaģılmadığını kontrol etmek için bir pilot çalıģma uygulanmıģtır. Pilot çalıģmada, rastgele seçilen 40 kiģiye anket uygulanmıģ ve soruların doğru anlaģılıp anlaģılmadığı, anket formunun anlaģıla bilirliği kontrol edilmiģtir. Yapılan kontrollerde bütün soruların net bir Ģekilde anlaģılarak iģaretlendiği görülmüģtür. Böylece kontrol gurubuna uygulanan sorular aynı kalarak, asıl denek gurubuna uygulanmıģtır. AraĢtırma boyunca 458 adet anket formu dağıtılmıģ, çalıģmanın sonucunda 408 adet anket değerlendirmeye alınmıģtır. AraĢtırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical PackageforSocialSciences) for Windows 17.0 programı kullanılarak analiz edilmiģtir. Verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (Sayı, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) kullanılmıģtır. AraĢtırmanın değiģkenleri için KormogrovSmirnov-Normal Dağılım testi uygulanmıģtır. DeğiĢkenlerin normal dağılmadıkları tespit edilmiģtir. Verilerin analizleri Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13, Ağustos 2017, s. 279-301
Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Güven Oluşturmadaki Rolü; 2010-2011 Futbol Süper Liginde Yaşanan Şike Krizi Ve Güven Kaybı yapılırken parametrik olmayan yöntemler kullanılmıģtır. Niceliksel verilerin karģılaģtırılmasında iki grup arasındaki farkı Mann Whitney U testi, ikiden fazla grup durumunda parametrelerin gruplar arası karģılaģtırmalarında Kruskal Wallis H-Testi kullanılmıģtır. Elde edilen bulgular %95 güven aralığında %5 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiģtir. Bulgular Tablo 1: Örneklem Grubunun Demografik Özelliklere İlişkin Bulgular n % Cinsiyet Kadın 152 37,3 Erkek 256 62,7 YaĢ 17-25 yaģ 108 26,5 26-34 yaģ 137 33,6 35-43 yaģ 91 22,3 44-52 yaģ 37 9,1 53 yaģ ve üstü 35 8,6 Eğitim durumu Ġlköğretim 25 6,1 Lise 141 34,6 Lisans 195 47,8 Yüksek lisans 47 11,5 Gelir durumu 800-1500 TL 192 47,1 1500-2500 TL 161 39,5 2500-3500 TL 34 8,3 3500 TL ve üzeri 21 5,1 ÇalıĢma durumu Evet 349 85,5 Hayır 59 14,5 Medeni durumu Evli 217 53,2 Bekar 191 46,8 Takım tutup tutmama durumu Evet 364 89,2 Hayır 44 10,8 Tuttuğu takım Galatasaray 159 43,7 BeĢiktaĢ 74 20,3 Fenerbahçe 101 27,7 Trabzonspor 26 7,1 Diğer 4 1,1 Bir takımın taraftarı olma süresi 5-10 yıl 32 7,8 10-15 yıl 69 16,9 15-20 yıl 307 75,2 Türkiye de Futbol a Ģike karıģtığını düģünüp düģünmeme durumu Evet 332 81,4 Hayır 76 18,6 286 Tablo 1 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının 152'si (% 37,3) Kadın, 256'sı (% 62,7) Erkektir. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301
Ecem Hanbay _Ayla Okay AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının 108'i (% 26,5) 17-25 yaģ, 137'si (% 33,6) 26-34 yaģ, 91'i (% 22,3) 35-43 yaģ, 37'si (% 9,1) 44-52 yaģ, 35'i (% 8,6) 53 ve üstü yaģ aralığındadır. AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının 25'i (% 6,1) Ġlköğretim, 141'i (% 34,6) Lise, 195'i (% 47,8) Lisans, 47'si (% 11,5) Yüksek lisans eğitim düzeyine sahiptir. AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının 192 sinin (% 47,1) 800-1500 TL, 161 inin (% 39,5) 1500-2500 TL, 34 ünün (% 8,3) 2500-3500 TL, 21 inin (% 5,1) 3500 TL ve üzeri gelir düzeyi bulunmaktadır. AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının 349 unun (% 85,5) bir iģte çalıģtığı, 59 unun (% 14,5) çalıģmadığı görülmektedir. AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının 217'si (% 53,2) Evli, 191'i (% 46,8) Bekardır. AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının 364 ünün (% 89,2) takım tuttuğu, 44 ünün (% 10,8) takım tutmadığı görülmektedir. AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının 159 unun (% 43,7) Galatasaray, 74 ünün (% 20,3) BeĢiktaĢ, 101 inin (% 27,7) Fenerbahçe, 26 sının (% 7,1) Trabzonspor, 4 ünün (% 1,1) Diğer takımları tuttuğu görülmektedir. AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının 32 sinin (% 7,8) 5-10 yıl, 69 unun (% 16,9) 10-15 yıl, 307 sinin (% 75,2) 15-20 yıldır bir takım taraftarı olduğu görülmektedir. Tablo 1 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının 332 sinin (% 81,4) Türkiye de Futbol a Ģike karıģtığını düģündüğü, 76 sının (% 18,6) Türkiye de Futbol a Ģike karıģtığını düģünmediği görülmektedir. 287 Tablo 2: Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Kurumların/Kişilerin Her Birine Olan Güven Duyma Düzeylerinin Ortalamaları Min. Max. Federasyonlar 408 3,157 1,464 1,000 5,000 Spor kulüpleri 408 3,127 1,366 1,000 5,000 Medya 408 2,672 1,412 1,000 5,000 Kulüp baģkanları 408 2,971 1,410 1,000 5,000 Tablo 2 ye göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının kurumların/kiģilerin her birine olan güven duyma düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; federasyonların güven duyma düzeylerinin orta (3,157 ± 1,464); spor kulüplerinin güven duyma düzeylerinin orta (3,127 ± 1,366); medyanın güven duyma düzeylerinin orta (2,672 ± 1,412); kulüp başkanlarının güven duyma düzeylerinin orta (2,971 ± 1,410); düzeyde olduğu saptanmıģtır. Tablo 3: Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Spor Kulübüne Yönelik Güven Faktörlerinin Kendileri İçin Önemlilik Düzeylerinin Ortalamaları Ürün ve hizmetlerinin kalitesi 408 3,953 1,214 Kulübün ürün ve hizmetlerden ne kadar fayda sağladığınız 408 3,873 1,151 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13, Ağustos 2017, s. 279-301
Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Güven Oluşturmadaki Rolü; 2010-2011 Futbol Süper Liginde Yaşanan Şike Krizi Ve Güven Kaybı Spor Kulübünün genel itibarı 408 4,105 1,148 Spor Kulübünün sosyal ve çevresel geçmiģ performansı 408 4,029 1,076 ÇalıĢılacak iģ yeri olarak nasıl bir itibarı olduğu 408 3,848 1,159 Finansal baģarısı 408 3,858 1,106 Saygı duyulan bir üst düzey yönetici veya lidere sahip olması 408 4,022 1,125 Spor Kulübünün yaģadığınız çevrede nasıl bir varlık 408 3,880 1,116 gösterdiği Güvendiğiniz birinin Spor Kulübünde çalıģıyor olması 408 3,306 1,299 Kulüp tarafından kullanılan ilan, billboard, afiģ gibi 408 3,451 1,261 materyaller Diğer 408 3,037 0,575 Spor kulübüne yönelik güven faktörleri 408 3,760 0,816 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının spor kulübüne yönelik güven faktörlerinin kendileri için önemlilik düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Ürün ve hizmetlerinin kalitesi faktörünün kendileri için yüksek (3,953 ± 1,214); Kulübün ürün ve hizmetlerden ne kadar fayda sağladığınız faktörünün kendileri için yüksek (3,873 ± 1,151); Spor Kulübünün genel itibarı faktörünün kendileri için yüksek (4,105 ± 1,148); Spor Kulübünün sosyal ve çevresel geçmiş performansı faktörünün kendileri için yüksek (4,029 ± 1,076); Çalışılacak iş yeri olarak nasıl bir itibarı olduğu faktörünün kendileri için yüksek (3,848 ± 1,159); Finansal başarısı faktörünün kendileri için yüksek (3,858 ± 1,106); Saygı duyulan bir üst düzey yönetici veya lidere sahip olması faktörünün kendileri için yüksek (4,022 ± 1,125); Spor Kulübünün yaşadığınız çevrede nasıl bir varlık gösterdiği faktörünün kendileri için yüksek (3,880 ± 1,116); Güvendiğiniz birinin Spor Kulübünde çalışıyor olması faktörünün kendileri için orta (3,306 ± 1,299); Kulüp tarafından kullanılan ilan, billboard, afiş gibi materyaller faktörünün kendileri için yüksek (3,451 ± 1,261); Diğer faktörlerin kendileri için orta (3,037 ± 0,575) düzeyde önemli olduğu saptanmıģtır. Tablo 3 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının spor kulübüne yönelik güven faktörleri düzeyinin yüksek düzeyde (3,760 ± 0,816) olduğu saptanmıģtır. Tablo 4: Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Federasyona Yönelik Güven Faktörlerinin Kendileri İçin Önemlilik Düzeylerinin Ortalamaları Federasyonun kurucusu/kurucuları ve yönetim kadrosu 408 3,904 1,239 Ulusal çapta ne kadar yaygın bir ağa sahip olduğu 408 3,975 1,108 Kaç üyesinin bulunduğu 408 3,569 1,179 Federasyonun geçmiģ performansı 408 3,887 1,091 Federasyonun genel itibarı 408 4,020 1,104 GerçekleĢtirdiği sosyal sorumluluk projeleri 408 3,958 1,054 Federasyonun yaģadığınız çevrede nasıl bir varlık gösterdiği 408 3,838 1,114 Hükümetle iliģkileri 408 3,355 1,309 Medyayla iliģkileri 408 3,402 1,319 Güvendiğiniz birinin Federasyonda çalıģıyor olması 408 3,196 1,332 Kitle iletiģim araçlarını yoğun bir Ģekilde kullanması 408 3,561 1,146 Uluslararası bir örgüt yapısına sahip olması 408 3,615 1,167 288 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301
Ecem Hanbay _Ayla Okay Federasyon tarafından kullanılan ilan, billboard, afiģ gibi 408 3,431 1,222 materyaller Diğer 408 3,061 0,649 Federasyona yönelik güven faktörleri 408 3,627 0,821 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının federasyona yönelik güven faktörlerinin kendileri için önemlilik düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Federasyonun kurucusu/kurucuları ve yönetim kadrosu faktörünün kendileri için yüksek (3,904 ± 1,239); Ulusal çapta ne kadar yaygın bir ağa sahip olduğu faktörünün kendileri için yüksek (3,975 ± 1,108); Kaç üyesinin bulunduğu faktörünün kendileri için yüksek (3,569 ± 1,179); Federasyonun geçmiş performansı faktörünün kendileri için yüksek (3,887 ± 1,091); Federasyonun genel itibarı faktörünün kendileri için yüksek (4,020 ± 1,104); Gerçekleştirdiği sosyal sorumluluk projeleri faktörünün kendileri için yüksek (3,958 ± 1,054); Federasyonun yaşadığınız çevrede nasıl bir varlık gösterdiği faktörünün kendileri için yüksek (3,838 ± 1,114); Hükümetle ilişkileri faktörünün kendileri için orta (3,355 ± 1,309); Medyayla ilişkileri faktörünün kendileri için yüksek (3,402 ± 1,319); Güvendiğiniz birinin Federasyonda çalışıyor olması faktörünün kendileri için orta (3,196 ± 1,332); Kitle iletişim araçlarını yoğun bir şekilde kullanması faktörünün kendileri için yüksek (3,561 ± 1,146); Uluslararası bir örgüt yapısına sahip olması faktörünün kendileri için yüksek (3,615 ± 1,167); Federasyon tarafından kullanılan ilan, billboard, afiş gibi materyaller faktörünün kendileri için yüksek (3,431 ± 1,222); Diğer faktörlerin kendileri için orta (3,061 ± 0,649) düzeyde önemli olduğu saptanmıģtır. Tablo 4 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının federasyona yönelik güven faktörleri düzeyinin yüksek düzeyde (3,627 ± 0,821) olduğu saptanmıģtır Tablo 5: Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Kulüp Başkanlarına Yönelik Güven Faktörlerinin Kendileri İçin Önemlilik Düzeylerinin Ortalamaları Kulübün finansal alanındaki uygulama ve politikaları 408 3,814 1,240 Spor alanındaki uygulama ve politikaları 408 4,022 1,103 Kültür-sanat alanındaki uygulama ve politikaları 408 3,740 1,124 Medyayla iliģkileri 408 3,642 1,234 Sivil toplum kuruluģlarıyla iliģkileri 408 3,907 1,100 ĠĢ çevreleriyle olan iliģkileri 408 3,696 1,154 Siyasi yapısı 408 3,309 1,362 Hükümet ile yakınlığı 408 3,255 1,417 Diğer 408 3,083 0,730 Kulüp başkanlarına yönelik güven faktörleri 408 3,608 0,830 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının kulüp baģkanlarına yönelik güven faktörlerinin kendileri için önemlilik düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Kulübün finansal alanındaki uygulama ve politikaları faktörünün kendileri için yüksek (3,814 ± 1,240); Spor alanındaki uygulama ve politikaları faktörünün kendileri için yüksek (4,022 ± 1,103); Kültür-sanat alanındaki uygulama ve politikaları faktörünün kendileri için yüksek (3,740 ± 1,124); Medyayla ilişkileri faktörünün kendileri için yüksek (3,642 ± 1,234); Sivil toplum kuruluşlarıyla ilişkileri faktörünün kendileri için yüksek (3,907 ± 1,100); İş çevreleriyle olan 289 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13, Ağustos 2017, s. 279-301
Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Güven Oluşturmadaki Rolü; 2010-2011 Futbol Süper Liginde Yaşanan Şike Krizi Ve Güven Kaybı ilişkileri faktörünün kendileri için yüksek (3,696 ± 1,154); Siyasi yapısı faktörünün kendileri için orta (3,309 ± 1,362); Hükümet ile yakınlığı faktörünün kendileri için orta (3,255 ± 1,417); Diğer faktörlerin kendileri için orta (3,083 ± 0,730) düzeyde önemli olduğu saptanmıģtır. Tablo 5 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının kulüp baģkanlarına yönelik güven faktörleri düzeyinin yüksek düzeyde (3,608 ± 0,830) olduğu saptanmıģtır. Tablo 6: Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Medyaya Yönelik Güven Faktörlerinin Kendileri İçin Önemlilik Düzeylerinin Ortalamaları Habercilik ilkelerine uyması (bağımsızlık, tarafsızlık, 408 4,115 1,230 gerçeklere dayalı olma, güncel olması) Yayın içeriği (kamu hizmeti yayıncılığı, toplumun 408 4,100 1,073 beklentilerini karģılama) Yayın çeģitliliği ve kalitesi (haber, eğlence, spor, belgesel, 408 3,971 1,136 tartıģma v.s. yer vermesi) Sahiplik yapısı (tekelleģmenin olup olmaması) 408 3,843 1,141 Kamu yayın kanalı ya da ticari yayın kanalı olması 408 3,716 1,219 Medya organı sahibinin kiģiliği, statüsü, hükümetle iliģkileri, 408 3,578 1,337 mesleği Diğer 408 3,137 0,746 Medyaya yönelik güven faktörleri 408 3,780 0,838 290 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının medyaya yönelik güven faktörlerinin kendileri için önemlilik düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Habercilik ilkelerine uyması (bağımsızlık, tarafsızlık, gerçeklere dayalı olma, güncel olması) faktörünün kendileri için yüksek (4,115 ± 1,230); Yayın içeriği (kamu hizmeti yayıncılığı, toplumun beklentilerini karşılama) faktörünün kendileri için yüksek (4,100 ± 1,073); Yayın çeşitliliği ve kalitesi (haber, eğlence, spor, belgesel, tartışma v.s. yer vermesi) faktörünün kendileri için yüksek (3,971 ± 1,136); Sahiplik yapısı (tekelleşmenin olup olmaması) faktörünün kendileri için yüksek (3,843 ± 1,141); Kamu yayın kanalı ya da ticari yayın kanalı olması faktörünün kendileri için yüksek (3,716 ± 1,219); Medya organı sahibinin kişiliği, statüsü, hükümetle ilişkileri, mesleği faktörünün kendileri için yüksek (3,578 ± 1,337); Diğer faktörlerin kendileri için orta (3,137 ± 0,746) düzeyde önemli olduğu saptanmıģtır. Tablo 6 ya göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının medyaya yönelik güven faktörleri düzeyinin yüksek düzeyde (3,780 ± 0,838) olduğu saptanmıģtır. Tablo 7: Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Sorunların Çözüme Kavuşturulmasında Kulüp Başkanlarının Sahip Olduğunu Düşündüğü Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları Sporda Ģiddet 408 4,010 1,200 Eğitim sorunları 408 3,897 1,222 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301
Ecem Hanbay _Ayla Okay Holiganizm 408 4,093 1,131 ġike 408 4,243 1,153 Sporcu sakatlıkları 408 3,725 1,278 Sporcu hakları 408 4,157 1,037 Fair Play (dostluk,centilmenlik) 408 4,260 1,071 Küfür 408 4,047 1,216 Sorunların çözümü ile ilgili kulüp başkanlarının sorumluluk düzeyleri 408 4,054 0,822 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının sorunların çözüme kavuģturulmasında kulüp baģkanlarının sahip olduğunu düģündüğü sorumluluk düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Sporda şiddet sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,010 ± 1,200); Eğitim sorunları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (3,897 ± 1,222); Holiganizm sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,093 ± 1,131); Şike sorununun çözümü ile ilgili çok yüksek (4,243 ± 1,153); Sporcu sakatlıkları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (3,725 ± 1,278); Sporcu hakları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,157 ± 1,037); Fair Play (dostluk,centilmenlik) sorununun çözümü ile ilgili çok yüksek (4,260 ± 1,071); Küfür sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,047 ± 1,216) düzeyde kulüp baģkanlarının sorumluluklarının olduğu düģüncesi saptanmıģtır. Tablo 7 ye göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının sorunların çözümü ile ilgili kulüp baģkanlarının sorumluluk düzeyleri düzeyinin yüksek düzeyde (4,054 ± 0,822) olduğu saptanmıģtır. Tablo 8: Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Sorunların Çözüme Kavuşturulmasında Federasyonların Sahip Olduğunu Düşündüğü Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları Sporda Ģiddet 408 4,022 1,241 Eğitim sorunları 408 4,042 1,122 Holiganizm 408 4,039 1,201 ġike 408 4,135 1,220 Sporcu sakatlıkları 408 3,694 1,306 Sporcu hakları 408 4,115 1,136 Fair Play (dostluk,centilmenlik) 408 4,186 1,137 Küfür 408 4,012 1,272 Sorunların çözümü ile ilgili federasyonların sorumluluk düzeyleri 408 4,031 0,921 291 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının sorunların çözüme kavuģturulmasında federasyonların sahip olduğunu düģündüğü sorumluluk düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Sporda şiddet sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,022 ± 1,241); Eğitim sorunları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,042 ± 1,122); Holiganizm sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,039 ± 1,201); Şike sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,135 ± 1,220); Sporcu sakatlıkları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (3,694 ± 1,306); Sporcu Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13, Ağustos 2017, s. 279-301
Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Güven Oluşturmadaki Rolü; 2010-2011 Futbol Süper Liginde Yaşanan Şike Krizi Ve Güven Kaybı hakları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,115 ± 1,136); Fair Play (dostluk,centilmenlik) sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,186 ± 1,137); Küfür sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,012 ± 1,272) düzeyde federasyonların sorumluluklarının olduğu düģüncesi saptanmıģtır. Tablo 8 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının sorunların çözümü ile ilgili federasyonların sorumluluk düzeyleri düzeyinin yüksek düzeyde (4,031 ± 0,921) olduğu saptanmıģtır. Tablo 9. Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Sorunların Çözüme Kavuşturulmasında Spor Kulüplerinin Sahip Olduğunu Düşündüğü Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları Sporda Ģiddet 408 4,086 1,173 Eğitim sorunları 408 4,044 1,160 Holiganizm 408 4,181 1,122 ġike 408 4,213 1,144 Sporcu sakatlıkları 408 3,988 1,168 Sporcu hakları 408 4,184 1,101 Fair Play (dostluk,centilmenlik) 408 4,326 0,996 Küfür 408 4,096 1,247 Sorunların çözümü ile ilgili spor kulüplerinin sorumluluk düzeyleri 408 4,140 0,846 292 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının sorunların çözüme kavuģturulmasında spor kulüplerinin sahip olduğunu düģündüğü sorumluluk düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Sporda şiddet sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,086 ± 1,173); Eğitim sorunları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,044 ± 1,160); Holiganizm sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,181 ± 1,122); Şike sorununun çözümü ile ilgili çok yüksek (4,213 ± 1,144); Sporcu sakatlıkları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (3,988 ± 1,168); Sporcu hakları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,184 ± 1,101); Fair Play (dostluk,centilmenlik) sorununun çözümü ile ilgili çok yüksek (4,326 ± 0,996); Küfür sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,096 ± 1,247) düzeyde spor kulüplerinin sorumluluklarının olduğu düģüncesi saptanmıģtır. Tablo 9 a göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının sorunların çözümü ile ilgili spor kulüplerinin sorumluluk düzeyleri düzeyinin yüksek düzeyde (4,140 ± 0,846) olduğu saptanmıģtır. Tablo 10: Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Sorunların Çözüme Kavuşturulmasında Medyanın Sahip Olduğunu Düşündüğü Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları Sporda Ģiddet 408 4,181 1,184 Eğitim sorunları 408 4,015 1,190 Holiganizm 408 4,194 1,117 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301
Ecem Hanbay _Ayla Okay ġike 408 4,103 1,173 Sporcu sakatlıkları 408 3,184 1,444 Sporcu hakları 408 3,843 1,352 Fair Play (dostluk, centilmenlik) 408 4,071 1,223 Küfür 408 4,051 1,289 Sorunların çözümü ile ilgili medyanın sorumluluk düzeyleri 408 3,955 0,880 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının sorunların çözüme kavuģturulmasında medyanın sahip olduğunu düģündüğü sorumluluk düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Sporda şiddet sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,181 ± 1,184); Eğitim sorunları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,015 ± 1,190); Holiganizm sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,194 ± 1,117); Şike sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,103 ± 1,173); Sporcu sakatlıkları sorununun çözümü ile ilgili orta (3,184 ± 1,444); Sporcu hakları sorununun çözümü ile ilgili yüksek (3,843 ± 1,352); Fair Play (dostluk,centilmenlik) sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,071 ± 1,223); Küfür sorununun çözümü ile ilgili yüksek (4,051 ± 1,289) düzeyde medyanın sorumluluklarının olduğu düģüncesi saptanmıģtır. Tablo 10 a göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının sorunların çözümü ile ilgili medyanın sorumluluk düzeyleri düzeyinin yüksek düzeyde (3,955 ± 0,880) olduğu saptanmıģtır. Tablo 11:Araştırmaya Katılan Futbola Şike Karıştığını Düşünen Taraftarların Düşüncelerine Göre Kulüp Başkanlarının Sahip Oldukları Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları ġike GörüĢmeleri Yapma 332 4,473 0,984 Para Teklif Etme 332 4,398 0,983 Sporculara TeĢvik primi önerme 332 4,488 0,918 Antrenöre TeĢvik primi önerme 332 4,398 0,986 Tehdit ve Zorlama 332 4,346 1,021 Maç Sonucunu Etkileme 332 4,425 0,944 Hakemleri Baskı Altına Alma 332 4,428 0,928 BaĢka takımlara teģvik primi önerme 332 4,422 0,954 Futbola şike karışma durumunda kulüp başkanlarının sorumluluk düzeyi 332 4,422 0,815 AraĢtırmaya katılan futbola Ģike karıģtığını düģünen taraftarların düģüncelerine göre kulüp baģkanlarının sahip oldukları sorumluluk düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Şike Görüşmeleri Yapma davranıģı konusunda çok yüksek (4,473 ± 0,984); Para Teklif Etme davranıģı konusunda çok yüksek (4,398 ± 0,983); Sporculara Teşvik primi önerme davranıģı konusunda çok yüksek (4,488 ± 0,918); Antrenöre Teşvik primi önerme davranıģı konusunda çok yüksek (4,398 ± 0,986); Tehdit ve Zorlama davranıģı konusunda çok yüksek (4,346 ± 1,021); Maç Sonucunu Etkileme davranıģı konusunda çok yüksek (4,425 ± 0,944); Hakemleri Baskı Altına Alma davranıģı konusunda çok yüksek (4,428 ± 0,928); Başka takımlara teşvik primi önerme davranıģı konusunda çok yüksek (4,422 ± 0,954) düzeyde sorumluluk sahibi oldukları saptanmıģtır. 293 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13, Ağustos 2017, s. 279-301
Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Güven Oluşturmadaki Rolü; 2010-2011 Futbol Süper Liginde Yaşanan Şike Krizi Ve Güven Kaybı Tablo 11 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının futbola Ģike karıģma durumunda kulüp baģkanlarının sorumluluk düzeyinin yüksek düzeyde (4,165 ± 0,949) olduğu saptanmıģtır. Tablo 12:Araştırmaya Katılan Futbola Şike Karıştığını Düşünen Taraftarların Düşüncelerine Göre Federasyonların Sahip Oldukları Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları ġike GörüĢmeleri Yapma 332 3,286 1,519 Para Teklif Etme 332 3,190 1,437 Sporculara TeĢvik primi önerme 332 3,117 1,475 Antrenöre TeĢvik primi önerme 332 3,193 1,437 Tehdit ve Zorlama 332 3,093 1,469 Maç Sonucunu Etkileme 332 3,325 1,424 Hakemleri Baskı Altına Alma 332 3,244 1,472 BaĢka takımlara teģvik primi önerme 332 3,108 1,511 Futbola şike karışma durumunda federasyonların sorumluluk düzeyi 332 3,195 1,290 AraĢtırmaya katılan futbola Ģike karıģtığını düģünen taraftarların düģüncelerine göre federasyonların sahip oldukları sorumluluk düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Şike Görüşmeleri Yapma davranıģı konusunda orta (3,286 ± 1,519); Para Teklif Etme davranıģı konusunda orta (3,190 ± 1,437); Sporculara Teşvik primi önerme davranıģı konusunda orta (3,117 ± 1,475); Antrenöre Teşvik primi önerme davranıģı konusunda orta (3,193 ± 1,437); Tehdit ve Zorlama davranıģı konusunda orta (3,093 ± 1,469); Maç Sonucunu Etkileme davranıģı konusunda orta (3,325 ± 1,424); Hakemleri Baskı Altına Alma davranıģı konusunda orta (3,244 ± 1,472); Başka takımlara teşvik primi önerme davranıģı konusunda orta (3,108 ± 1,511) düzeyde sorumluluk sahibi oldukları saptanmıģtır. Tablo 12 ye göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının futbola Ģike karıģma durumunda federasyonların sorumluluk düzeyinin orta düzeyde (3,185 ± 1,182) olduğu saptanmıģtır. Tablo 13:Araştırmaya Katılan Futbola Şike Karıştığını Düşünen Taraftarların Düşüncelerine Göre Spor Kulüplerinin Sahip Oldukları Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları ġike GörüĢmeleri Yapma 332 4,268 1,047 Para Teklif Etme 332 4,214 1,068 Sporculara TeĢvik primi önerme 332 4,286 1,068 Antrenöre TeĢvik primi önerme 332 4,367 0,976 Tehdit ve Zorlama 332 4,190 1,117 Maç Sonucunu Etkileme 332 4,217 1,041 Hakemleri Baskı Altına Alma 332 4,232 1,062 BaĢka takımlara teģvik primi önerme 332 4,262 1,066 294 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301
Ecem Hanbay _Ayla Okay Futbola şike karışma durumunda spor kulüplerinin sorumluluk düzeyi 332 4,255 0,893 AraĢtırmaya katılan futbola Ģike karıģtığını düģünen taraftarların düģüncelerine göre spor kulüplerinin sahip oldukları sorumluluk düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; Şike Görüşmeleri Yapma davranıģı konusunda çok yüksek (4,268 ± 1,047); Para Teklif Etme davranıģı konusunda çok yüksek (4,214 ± 1,068); Sporculara Teşvik primi önerme davranıģı konusunda çok yüksek (4,286 ± 1,068); Antrenöre Teşvik primi önerme davranıģı konusunda çok yüksek (4,367 ± 0,976); Tehdit ve Zorlama davranıģı konusunda yüksek (4,190 ± 1,117); Maç Sonucunu Etkileme davranıģı konusunda çok yüksek (4,217 ± 1,041); Hakemleri Baskı Altına Alma davranıģı konusunda çok yüksek (4,232 ± 1,062); Başka takımlara teşvik primi önerme davranıģı konusunda çok yüksek (4,262 ± 1,066) düzeyde sorumluluk sahibi oldukları saptanmıģtır. Tablo 13 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının futbola Ģike karıģma durumunda spor kulüplerinin sorumluluk düzeyinin yüksek düzeyde (4,030 ± 0,963) olduğu saptanmıģtır. Tablo 14:Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Düşüncelerine Göre Şike Soruşturması Sonrasında Basın ve Medyaya Yansıyan Olumlu/Olumsuz Taraftar Olaylarında Kulüp Başkanlarının Sahip Oldukları Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları Medya/Basını Olumlu kullanmada 408 3,525 1,500 Medya/Basını Olumsuz kullanmada 408 3,691 1,318 Medya/Basını Baskı altına almakta 408 4,022 1,120 Taraftarı Baskı altına almakta 408 3,789 1,315 Taraftarı Ģike olaylarına karģı olumlu yönlendirmede 408 3,382 1,432 Taraftarı Ģike olaylarına karģı olumsuz yönlendirmede 408 3,750 1,284 ġike soruģturmasında objektif davranmamakta 408 3,995 1,143 Kamuoyunu doğru bilgilendirme 408 3,199 1,478 Kamuoyunu yanlıģ bilgilendirme 408 4,020 1,289 Şike soruşturması sonrasında kulüp başkanlarının sorumluluk düzeyi 408 3,708 0,743 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının düģüncelerine göre Ģike soruģturması sonrasında basın ve medyaya yansıyan olumlu/olumsuz taraftar olaylarında kulüp baģkanlarının sahip oldukları sorumluluk düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; katılma düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; kulüp baģkanlarının Medya/Basını Olumlu kullanmada yüksek (3,525 ± 1,500); Medya/Basını Olumsuz kullanmada yüksek (3,691 ± 1,318); Medya/Basını Baskı altına almakta yüksek (4,022 ± 1,120); Taraftarı Baskı altına almakta yüksek (3,789 ± 1,315); Taraftarı şike olaylarına karşı olumlu yönlendirmede orta (3,382 ± 1,432); Taraftarı şike olaylarına karşı olumsuz yönlendirmede yüksek (3,750 ± 1,284); Şike soruşturmasında objektif davranmamakta yüksek (3,995 ± 1,143); Kamuoyunu doğru bilgilendirmede orta (3,199 ± 1,478); Kamuoyunu yanlış bilgilendirmede yüksek (4,020 ± 1,289) düzeyde sorumluluk sahibi oldukları saptanmıģtır. 295 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13, Ağustos 2017, s. 279-301
Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Güven Oluşturmadaki Rolü; 2010-2011 Futbol Süper Liginde Yaşanan Şike Krizi Ve Güven Kaybı Tablo 14 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının Ģike soruģturması sonrasında kulüp baģkanlarının sorumluluk düzeyinin yüksek düzeyde (3,708 ± 0,743) olduğu saptanmıģtır. Tablo 15: Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Düşüncelerine Göre Şike Soruşturması Sonrasında Basın Ve Medyaya Yansıyan Olumlu/Olumsuz Taraftar Olaylarında Federasyonların Sahip Oldukları Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları Medya/Basını Olumlu kullanmada 408 3,490 1,447 Medya/Basını Olumsuz kullanmada 408 3,576 1,319 Medya/Basını Baskı altına almakta 408 3,949 1,141 Taraftarı Baskı altına almakta 408 3,512 1,293 Taraftarı Ģike olaylarına karģı olumlu yönlendirmede 408 3,186 1,431 Taraftarı Ģike olaylarına karģı olumsuz yönlendirmede 408 3,593 1,302 ġike soruģturmasında objektif davranmamakta 408 3,902 1,173 Kamuoyunu doğru bilgilendirme 408 3,127 1,495 Kamuoyunu yanlıģ bilgilendirme 408 3,897 1,244 Şike soruşturması sonrasında federasyonların sorumluluk düzeyi 408 3,581 0,745 AraĢtırmaya katılan futbol taraftarlarının düģüncelerine göre Ģike soruģturması sonrasında basın ve medyaya yansıyan olumlu/olumsuz taraftar olaylarında federasyonların sahip oldukları sorumluluk düzeylerinin ortalamaları incelendiğinde; federasyonların Medya/Basını Olumlu kullanmada yüksek (3,490 ± 1,447); Medya/Basını Olumsuz kullanmada yüksek (3,576 ± 1,319); Medya/Basını Baskı altına almakta yüksek (3,949 ± 1,141); Taraftarı Baskı altına almakta yüksek (3,512 ± 1,293); Taraftarı şike olaylarına karşı olumlu yönlendirmede orta (3,186 ± 1,431); Taraftarı şike olaylarına karşı olumsuz yönlendirmede yüksek (3,593 ± 1,302); Şike soruşturmasında objektif davranmamakta yüksek (3,902 ± 1,173); Kamuoyunu doğru bilgilendirmede orta (3,127 ± 1,495); Kamuoyunu yanlış bilgilendirmede yüksek (3,897 ± 1,244) düzeyde sorumluluk sahibi oldukları saptanmıģtır. Tablo 15 e göre araģtırmaya katılan futbol taraftarlarının Ģike soruģturması sonrasında federasyonların sorumluluk düzeyinin yüksek düzeyde (3,581 ± 0,745) olduğu saptanmıģtır. Tablo 16:Araştırmaya Katılan Futbol Taraftarlarının Düşüncelerine Göre Şike Soruşturması Sonrasında Basın ve Medyaya Yansıyan Olumlu/Olumsuz Taraftar Olaylarında Spor Kulüplerinin Sahip Oldukları Sorumluluk Düzeylerinin Ortalamaları Medya/Basını Olumlu kullanmada 408 3,449 1,458 Medya/Basını Olumsuz kullanmada 408 3,578 1,317 Medya/Basını Baskı altına almakta 408 4,056 1,070 Taraftarı Baskı altına almakta 408 3,703 1,311 Taraftarı Ģike olaylarına karģı olumlu yönlendirmede 408 3,294 1,483 Taraftarı Ģike olaylarına karģı olumsuz yönlendirmede 408 3,684 1,281 ġike soruģturmasında objektif davranmamakta 408 3,907 1,198 Kamuoyunu doğru bilgilendirme 408 3,069 1,470 296 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 279-301