İstanbul Kent Güvenliği Projesi Seminerleri- II, III, IV

İstanbul Kent Güvenliği Projesi Seminerleri- II, III, IV Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu OKUL VE OKUL ÇEVRESİNDE ŞİDDETİN VE MADDE BAĞLILIĞININ/ KULLANIMININ ÖNLENMESİ - 19-20.03.

İçindekiler: II. Seminer... 3 1. Seminerin İçeriği... 3 2. Tarih... 3 3. Konuşmacılar... 3 4. Seminere Katılan Proje Ekibi... 3 5. Katılımcılar... 3 III. Seminer... 3 1. Seminerin İçeriği... 3 2. Tarih... 3 3. Konuşmacılar... 3 4. Seminere Katılan Proje Ekibi... 3 5. Katılımcılar... 3 IV. Seminer... 4 1. Seminerin İçeriği... 4 2. Tarih... 4 3. Konuşmacılar... 4 4. Seminere Katılan Proje Ekibi... 4 5. Katılımcılar... 3 Okul Güvenliği ile ilgili Seminerlerde Gerçekleştirilen Sunumlar ve Ele Alınan Konu Başlıkları... 5 Seminerlerin Özeti... 6 İstanbul Kent Güvenliği Projesi 2

İSTANBUL KENT GÜVENLİĞİ PROJESİ II. III. VE IV. SEMINERLER II. Seminer: 1. Seminerin İçeriği: Okul ve Çevresinde Şiddet ve Madde Bağımlılığı 2. Tarih: 19 Mart 3. Konuşmacılar: Uğur Tekin, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şubesi Bürolar Amiri Psikolog Romina Yorohan, Yeniden Derneği Üyesi Yard. Doç. Dr. Ülkü Tosun, Yeditepe Üniversitesi 4. Seminere Katılan Proje Ekibi: Prof. Dr. Halil İbrahim Bahar Nermin Aydemir (Doktora Öğrencisi) 5. Katılımcılar: İstanbul İli genelinde toplam 20 Okul Müdürü III. Seminer: 1. Seminerin İçeriği: Okulda Şiddet ve Uyuşturucu Kullanımının 2. Tarih: 20 Mart 3. Konuşmacılar: Uğur Tekin, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şubesi Bürolar Amiri Psikolog Romina Yorohan, Yeniden Derneği Üyesi Yard. Doç. Dr. Ülkü Tosun, Yeditepe Üniversitesi 4. Seminere Katılan Proje Ekibi: Prof. Dr. Halil İbrahim Bahar Nermin Aydemir (Doktora Öğrencisi) 5. Katılımcılar: İstanbul İli genelinde toplam 20 Psikolojik Danışma ve Rehberlik Öğretmeni İstanbul Kent Güvenliği Projesi 3

IV. Seminer: 1. Seminerin İçeriği: Okulda Şiddet ve Uyuşturucu Kullanımının 2. Tarih: 20 Mart 3. Katılımcılar: Uğur Tekin, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şubesi Bürolar Amiri Psikolog Romina Yorohan, Yeniden Derneği Üyesi Yard. Doç. Dr. Ülkü Tosun, Yeditepe Üniversitesi 4. Seminere Katılan Proje Ekibi: Prof. Dr. Halil İbrahim Bahar Nermin Aydemir (Doktora Öğrencisi) 5. Katılımcılar: İstanbul İli genelinde toplam 20 Rehberlik ve Psikolojik Danışma Öğretmeni İstanbul Kent Güvenliği Projesi 4

SEMİNERLERDE GERÇEKLEŞTİRİLEN SUNUMLAR VE ELE ALINAN KONU BAŞLIKLARI 1. Okullarda Şiddetin nde Kurumlararası İşbirliği ve Polisin Rolü - iem, Çocuk Şubesi Emniyet Amiri Uğur Tekin 2. Madde Kullanımına Karşı Okul Müdürlerinin/ Rehber Öğretmenlerin Yapması Gerekenler - Psikolog Romina Yorohan (Yeniden Derneği) 3. Çatışma Yönetimi - Yrd. Doç. Dr. Ülkü Tosun (Yeditepe Üniversitesi) İstanbul Kent Güvenliği Projesi 5

SEMİNERLERİN ÖZETİ Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumunca yürütülen Kent Güvenliği Projesi kapsamında gerçekleştirilen eğitim seminerlerinden okul güvenliği ile ilgili oturumlar 19-20 Mart tarihleri arasında İstanbul da gerçekleştirilmiştir. Okul güvenliği ile ilgili seminerlerden ilki Okul ve Çevresinde Şiddet ve Madde Bağımlılığı başlığı ile okul müdürlerine, ikincisi ve üçüncüsü ise Okulda Şiddet ve Uyuşturucu Kullanımının başlığı ile rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğretmenlerine verilmiştir. Her üç seminerde de sırasıyla İstanbul Emniyet Müdürlüğü Çocuk Şubesi Bürolar Amiri Uğur Tekin Okullarda Şiddetin nde Kurumlararası İşbirliği ve Polisin Rolü, Yeniden Derneği nde görevli psikolog Romina Yorohan Madde Kullanımına Karşı Okul Müdürlerinin/ Rehber Öğretmenlerin Yapması Gerekenler ve Yard. Doç. Dr. Ülkü Tosun ise Çatışma Yönetimi konuları hakkında katılımcıları bilinçlendirmişlerdir. 19-20 Mart tarihleri arasında gerçekleştirilen seminerlerde ilki okul müdürlerine, diğer ikisi rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğretmenlerine yönelik olduğundan dolayı, sunumlarda farklı katılımcıların ilgi alanlarına ve bilgi birikimlerine ilişkin gerekli değişiklikler yapılmıştır. Emniyet Amiri Uğur Tekin sunumunun ilk bölümünde kısaca çocuk polisini tanıtmış, 2002 yılında Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulan çocuk polisinin ve çocukları suçtan korumaya yönelik düşüncenin gelişim sürecine değinmiş, yasaların çocukları nasıl tanımladığını ve çocukların suç işlemeleri halinde mevzuatın nasıl işleyeceği konularını anlatmıştır. Tekin e göre çocuk polisinin amacı, korunmaya muhtaç olan, ihmal ve istismara maruz kalan, bulunan, evden ya da kurumdan kaçan, mülteci, refakatsiz, sokakta yaşayan, sokakta çalıştırılan, oturduğu yeri haber vermekten aciz, suça maruz kalan, suç işlediği şüphesi olan ve kimliği tespit edilemeyen çocuklarla ilgili tüm adli ve idari hizmetleri yürütmektir. Çocuk polisinin gelişimi ise, 1989 yılında uluslararası arenada imzalanan Çocuk Hakları Sözleşmesi, Riyad İlkeleri ve Pekin Kuralları ile ülkemizde 1995 yılında imzalanan Çocuk Koruma Kanunu na dayanmaktadır. Emniyet Amiri Tekin e göre, çocukların suça maruz kaldıkları veya suç işledikleri durumlarda gelişimlerini etkileyebilecek her türlü uygulamadan kaçınmak gerekmektedir. Bu nedenle, çocukların suçtan etkilendikleri veya suç işledikleri durumlarda; sadece gelişim özellikleri, davranış bilimleri, mülakat ve iletişim teknikleri gibi konularda hizmet içi eğitim almış ve sivil olarak çalışan çocuk polislerinin görev almaları gerekmektedir. Uğur Tekin, sunumunun devamında okul müdürlerinin / rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğretmenlerinin okul ve okul çevresi güvenliği konusunda neler yapabilecekleri konusunu ele almıştır. Tekin e göre, okul güvenliğinin farklı boyutları vardır. Okul ve okul çevresi güvenliği için okulun fiziki şartlarının uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, okul ve okul çevresi güvenliğinde esas olan, eğitimcilerin çocuk ve ergen psikolojisi ile öfke kontrolü konularında yeterli bilgi ve beceri donanımına sahip olmalarıdır. Diğer taraftan, eğitimciler sözden ziyade davranışları ve tutumları ile öğrenciler üzerinde rol modelleri olmak suretiyle öğrencileri etkilemektedir. Çocukların ve gençlerin olumlu yönlendirilmeleri açısından iyi bir rol modeli olmak son derece önemlidir. Aidiyet duygusu taşıyan öğrenciler, okullarını sahiplenmekte ve okul güvenliği noktasında olumlu katkı sağlamaktadır. Bu nedenle, öğrencilerin sanatsal, sosyal ve sportif faaliyetler ve eğitimcilerden aldıkları sevgi mesajları ile kendilerini okullarına ait hissetmeleri gerekmektedir. Güvenlik sorunlarının önemli bir bölümünün sosyal problemlerden kaynaklandığını ifade eden Tekin, bu sorunların çözümü yolunda adımlar atılması gereğini vurgulamış ve okullarda sosyal hizmet uzmanlarının İstanbul Kent Güvenliği Projesi 6

görevlendirilmesi gerektiğinin altını çizmiştir. Sunumunun son kısmında çocukların polise güven duymaları ve rahat bir şekilde iletişime geçebilmeleri için oluşturulan Kanka animasyon kahramanından ve Kanka projesinden bahseden Bürolar Amiri Tekin, katılımcıları Kanka ile tanıştırmıştır. İkinci konuşmacı olarak söz alan psikolog Romina Yorohan, Madde Kullanımına Karşı Müdürlerin/ Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık öğretmenlerin yapmaları gerekenler üzerinde durmuştur. Yorohan a göre madde kullanımı; sık yalan söylemek, okuldan kaçmak, kendisine veya çevresine zarar vermek, otorite ile çatışmak, evden kaçmak, erken cinsel ilişkide bulunmak, madde kullanmak, aşırı hareketlilik ve sokakta çalışmak gibi benzer birçok riskli davranıştan bir tanesidir. Madde kullanımının bir neden değil, sonuç olduğunun altını çizen psikolog, madde kullanımına giden sürecin önünün kesilmesi gereğinin üzerinde durmuştur. Yorohan a göre, madde kullanımının çevresel, ailevi, genetik ve psikolojik nedenleri vardır ve bu faktörler ile mücadele edilmelidir (Bakınız Şekil 1) İstanbul Kent Güvenliği Projesi 7

Şekil 1: Madde Kullanımına Etki eden Faktörler Yorohan, madde kullanımını önleyici faktörleri ise aşağıdaki gibi sıralamıştır: Güçlü ve pozitif aile bağları, Ebeveynlerin çocuklarının yaşamlarına ilgi göstermeleri, Ebeveynlerin çocuklarının arkadaşlarından ve neler yaptıklarından haberdar olması, Aile içi kuralların açık olması ve herkesin bunlara uyması, Okulda başarılı olma; okul, kulüpler gibi kurumlarla kurulmuş güçlü bir bağ, Uyuşturucu kullanımı ile ilgili doğru bilgilenme. Madde kullanımına etki eden faktörleri ve bunları önleme yöntemlerinin ardından bağımlılık sürecini anlatan psikolog Yorohan, bir defa madde kullanıldıktan sonra geriye dönüşün son derece güç olduğunun altını çizmiş ve öğrenciler henüz maddeye başlamadan alınması gereken koruyucu tedbirlerin hayati olduğunu vurgulamıştır. Seminerlerde son olarak söz alan Yard. Doç. Dr. Ülkü Tosun ise günlük hayatın her alanında olduğu gibi eğitim dünyasında da çatışmaların kaçınılmaz olduğunun altını çizmiş ve önemli olanın çatışmaların olup olmaması değil, bu çatışmaların hangi yöntemlerle çözüldüğü İstanbul Kent Güvenliği Projesi 8

olduğunun altını çizmiştir. Tosun a göre, çatışma çözme, etkin iletişimin esas unsurları arasındadır. Etkili iletişimin diğer temel öğeleri ise etkin dinleme, etkin konuşma, etkili beden dili ve ben dilini kullanmaktır (Bakınız Şekil 2). Şekil 2: Etkili İletişimin Temel Öğeleri Sorunların karşılıklı olduğu, değerlerin uyuşmadığı, ihtiyaçların karşılanmasının engellendiği veya bir tarafın ihtiyaçlarının çok güçlü olması durumlarında çatışmaların muhtemel olduğunu ifade eden Tosun a göre çatışmalardan kaçınarak onları yok etmek mümkün olmamakta, bilakis ödenen bedel artmaktadır. Çatışma halinde güç kullanılması durumunda üstlerle iletişimin azalması, üstlerin onayını almak noktasında etik olmama, yıpratıcı yarışma, sadece istenileni yapma, isyan etme ve meydan okuma, birleşme ve koalisyon kurma veya geri çekilme ve kaçma davranışları yaşanır. Çatışma çözmede otoriter, hoşgörülü ve demokratik olmak üzere üç farklı yöntemin olduğunu işaret eden Yard. Doçent Tosun; ilk yöntemde kazan-kaybet ilişkisinin, ikinci yöntemde kaybet-kazan ilişkisinin, son yöntemde ise kazan-kazan ilişkisinin olduğunu anlatmıştır. Tosun un atılgan model olarak tanımladığı demokratik yöntemde ihtiyaçlar, niyetler ve duygular açıkça belirtilir, taraflar birbirlerinin davranışlarının hangi etkiler yarattığını ifade eder, davranış değişikliği için müzakere edilir, tarafta olumlu duygular hissedilir, tarafların öz saygıları korunur, çatışma çözülmeye çalışılır, gerektiğinde tarafların ödün vermesi kolaylaşır, kızgınlık veya suçluluk duyguları yer almaz. Atılgan modelin dezavantajları ise tüm istenilenleri elde etmenin garantisin olmaması ve duyguların incinme ihtimalidir. İstanbul Kent Güvenliği Projesi 9

Okul ve Okul Çevresinde Şiddetin ve Madde Bağımlılığının / Kullanımının Bu noktada Tosun, müzakerenin faydalarını aşağıdaki gibi sıralamaktadır: Değişmeyi teşvik etme Bir kararı vermekle yükümlü olan insanlar arasında, varılacak kararla ilgili bir çatışma olduğu zaman genellikle daha iyi kararların verilmesi Kişilerin günlük küçük rahatsızlıklarının azaltılması Olumlu duyguların yaşanması Yaratıcılığın teşvik edilmesi Bir grubun başka bir grupla çatışmaya girmesi durumunda üyeler arasında bağlılığın artması İstanbul Kent Güvenliği Projesi 10