PAKĠSTAN SEL YARDIMLARI FAALĠYET RAPORU 14.10.2010 YÖNETĠCĠ ÖZETĠ Bu raporda Yeryüzü Doktorları Derneği nin Ağustos ayında Pakistan da yaģanan seller nedeniyle ortaya çıkan sağlık hizmeti ihtiyaçlarına yönelik olarak gerçekleģtirdiği faaliyetlerin bir özeti sunulmaktadır.
Pakistan Sel Yardımları Faaliyet Raporu A. Pakistan Sel Felaketi 27 Temmuz da baģlayan Muson yağmurları, önceden tahmin edilemeyen Ģekilde artarak nehir yataklarının değiģmesine neden oldu. YavaĢ yavaģ yükselen sel suları Pakistan ın büyük bir bölümüne yayıldı. Khyber Pakhtunkhwa(KPK) eyaletinde baģlayan seller, Sind ve Pencab eyaletlerine de yayıldı. Son verilere göre 20 milyondan fazla insan selden zarar gördü. 2 milyona yakın ev kullanılamaz hale geldi. B. Pakistan da Son Durum BM den alınan son bilgilere göre selden etkilenen bölgelerde ekim zamanının geçirilmesiyle birlikte yıl boyunca hasat alınamamasından endiģe ediliyor. Bir diğer önemli husus da eğitim döneminin baģlamıģ olması. Evlerini kaybeden yaklaģık 700.000 insan 3.000 civarındaki okula yerleģmiģ durumdalar. Bu okullar Ģu an eğitim için kullanılamıyor. Bunun dıģında 9.000 civarında okulun da sel dolayısıyla kullanılamaz hale geldiği belirtiliyor. 1
10 milyon insan gıda ihtiyaçlarını karģılayamayacak durumda bulunuyor. Bu insanlar dıģarıdan gelecek gıda yardımlarıyla geçinmek zorundalar. Sağlık sisteminin de seller dolayısıyla ciddi hasar görmesinin ardından, sağlık konusunda da uluslararası yardıma ihtiyaç duyuluyor. ġimdiye dek 170.000 sıtma olması ihtimali çok yüksek olan vakaya rastlanmıģ durumda. Önümüzdeki aylarda doğurmayı bekleyen yaklaģık 450.000 gebe ve 5-yaĢ altındaki 500.000 çocuk da tıbbi anlamda ciddi risk altında yaģıyor. BM nin belirlediği 2 milyar dolarlık ihtiyacın henüz ancak %31 i toplanabilmiģ durumda. C. Yeryüzü Doktorları Pakistan Sel Yardımları Sellerin hemen ardından, en çok etkilenen eyalet olan KPK eyaletinin Nowshera kentine ihtiyaç tespit ekiplerini gönderen Yeryüzü Doktorları, akut dönemi acil ihtiyaçları tespit etmiģ ve burada bir merkez kurarak yardımlarına Ağustos un ilk haftasından itibaren burada baģlamıģtır. Yeryüzü Doktorları Pakistan temsilcisi Abdulwahab Marwat ın öncülüğünde baģlayan yardım faaliyetleri, 5 Ağustos ta Ġngiltere, Türkiye ve Dubai den bölgeye intikal eden acil yardım ekipleriyle birlikte daha geniģ bir kitleye hizmet verebilecek Ģekilde artırılmıģtır. Ġlk olarak, Nowshera da Pir Sabaq mevkiinde bir sağlık ocağının rehabilitasyonu yapılarak yeniden hizmete açılmıģtır. Burada günde ortalama 250 hastaya poliklinik hizmetleri verilirken, hastaların hem ilaç ihtiyaçları karģılanmaya çalıģılmıģ, hem de piģirilen sıcak yemeklerle gıda ihtiyaçları giderilmeye çalıģılmıģtır. 2
12 Ağustos ta, Türkiye den bölgeye ilk giden yardım ekibi olan Yeryüzü Doktorları ekibi, 2 hekim ve 2 medikal kurtarma personeliyle birlikte Nowshera da selzedelerin yardımına koģmuģtur. 2 hafta boyunca bölgede yardım faaliyetlerini sürdüren ekip, yaptıkları tespitlerle sonrasında yapılacak faaliyetler ve gönderilecek ekiplere yardımcı olmuģlardır. Yeryüzü Doktorları, bu faaliyetlerinde temel prensiplerine sadık kalmıģtır. Özellikle sürdürülebilirlik ve yerelliğe önem verilen bu çalıģmalarda, baģlatılan projelerin yerel halkın da katkısıyla sürdürülebilir Ģekilde seyretmesine dikkat edilmiģ ve yerel sağlık çalıģanları istihdam edilerek çalıģmaların daha verimli ve uzun erimli olması planlanmıģtır. Yeni binalar kurmak yerine yeniden kullanılabilir durumda olan sağlık kurumları rehabilite edilmeye çalıģılmıģtır. Faaliyetlerde özellikle bütüncül bir yaklaģım sergilenmiģ, sadece sağlık taraması ya da genel muayene benzeri çalıģmalara gidilmemiģ, koruyucu sağlık çalıģmalarına da önem verilmiģtir. Hastaların ilaç, gıda ve temiz su gibi temel ihtiyaçları da karģılanmaya çalıģılmıģtır. Bütüncül yaklaģımın bir gereği olarak, pilot bölge olarak çalıģılan yerlerde eğitimi ve yeniden inģayı destekleyici projeler de baģlatılmıģtır. Önleyici sağlık hizmetleri çerçevesinde temiz su elde edilebilmesi için su kuyuları açılmıģtır. Bölgeye gönderilen uzmanlar tarafından hazırlanan ihtiyaç tespit raporlarının ıģığında rasyonel projeler hazırlanmıģ ve tatbik edilmeye çalıģılmıģtır. 1. TEMEL SAĞLIK ÜNĠTELERĠ PROJESĠ a. Pir Sabaq Temel Sağlık Ünitesi 3
5 Ağustos ta faaliyete geçen temel sağlık ünitesi, Nowshera nın Pir Sabaq bölgesindedir. Burası selden önce sağlık ocağı olarak kullanılan bir bina iken, selle birlikte kullanılamaz hale gelmiģtir. Bölgeye giden Yeryüzü Doktorları ekipleri, sel sularının çekilmesinin ardından binayı onarmıģlar, sağlık ocağını rehabilite ederek, binanın yönetimini bölge yetkililerinden devralmıģlardır. Bu ünitede, 30.000 kiģilik bir bölgeye temel sağlık hizmetleri sunulmaktadır. Poliklinik hizmetlerinin yanı sıra ilaç tedariki ve gıda dağıtımı da yapılmaktadır. Burada tedavi edilemeyen ağır hastalar, sağlanan ambulansla daha donanımlı hastanelere sevk edilmektedirler. Burada öncelikle Yeryüzü Doktorları gönüllüsü hekimler çalıģmıģlar, ardından yerel sağlık çalıģanları da istihdam edilerek ünitenin hizmet kapasitesi artırılmıģtır. Halen hizmet veren bu ünitede, günde ortalama 250 hastaya temel sağlık hizmetleri sunulmaktadır. b. Ganderi Temel Sağlık Ünitesi Özellikle Türkiye ve Ġngiltere den gelen bağıģların artmasıyla birlikte Nowshera da ikinci bir sağlık ünitesi açma imkânı doğmuģ ve Eylül ayında Ganderi Temel Sağlık Ünitesi hizmete açılmıģtır. Nowshera kentinde bir diğer bölge olan Ganderi de açılan bu ünitede de Pir Sabaq taki gibi birinci basamak sağlık hizmetleri verilmektedir. Burada da günde ortalama 250 hastaya poliklinik hizmetleri sunulmaktadır. Bu ünitede yerel sağlık çalıģanları istihdam edilmektedir. c. Sind Temel Sağlık Ünitesi Selin Sind eyaletine de yayılmasıyla birlikte, burada da sağlık alanında ihtiyaç doğduğu gözlemlenmiģ ve burada da Eylül ayı ortasında bir temel sağlık ünitesi hizmete açılmıģtır. Diğer ünitelerde olduğu gibi, burada da temel sağlık hizmetlerinin yanı sıra ilaç ve gıda yardımı da yapılmakta, yerel sağlık profesyonelleri çalıģtırılarak istihdam sorununun çözümüne bir nebze de olsa katkıda bulunulmaktadır. Bu ünitede de günlük hasta kapasitesi yaklaģık 250 dir. 2. TEMĠZ SU TEMĠNĠ PROJESĠ KPK eyaletinde ihtiyacı tespit edilen 20 yerde temiz su elde edilmesi için su kuyuları açılması planlanmıģtır. Bölgede su kaynaklı hastalıkların görülme riskinin yüksek olduğu ve en sık rastlanan hastalığın bir su kaynaklı hastalık olan ishal olduğu göz önüne alındığında bu projenin ne kadar önemli bir koruyucu sağlık hizmeti olduğu anlaģılacaktır. 4
ġimdiye dek, Yeryüzü Doktorları Pakistan temsilcisi Abdulwahab Marwat ın bölgede istihdam ettiği görevliler aracılığıyla bu kuyuların 4 ü açılmıģ ve hizmete girmiģtir. 3. OKULA DÖNÜġ PROJESĠ YaĢanan yıkıcı sellerin ardından yüz binlerce öğrenci yeniden okula dönmeyi beklemektedir. Okulların, evsiz kalan aileler için barınak olarak kullanılması nedeniyle selden etkilenen bazı bölgelerde eğitim-öğretim döneminin baģlangıç tarihi ertelenmiģtir. Eğitimi zorlaģtıran bir diğer etken de öğrencilerin eğitim materyallerini de selde kaybetmiģ olmalarıdır. Yeryüzü Doktorları ilköğretim çağındaki çocuklar için, bu eğitim materyallerini sağlayıp birer okul çantası halinde bunları öğrencilere sunmayı hedeflemektedir. Bu Ģekilde sel mağduru çocukların yeniden okula dönüģ motivasyonlarının artması amaçlanmaktadır. 4. NOWSHERA NIN YENĠDEN ĠNġASINA KATKI PROJESĠ Yeryüzü Doktorları nın faaliyetlerinin temerküz ettiği bölge olan Nowshera da, yeniden normal hayata dönülebilmesi için elzem olan Ģey, yıkılan binaların ve çöken altyapıların yeniden inģa edilebilmesidir. Yeryüzü Doktorları, bu çerçevede bölgede bulunan bazı sağlık ocaklarının rehabilitasyonunu gerçekleģtirmiģ ve bunların yeniden hizmete girmesini sağlamıģtır. Bunun yanı sıra, sağlık hizmetlerinin sunulduğu bu temel sağlık ünitelerinin çevresinde yaģayan halkın evlerini yeniden inģa edebilmeleri için kendilerine inģaat için gerekli olan temel malzemeler sağlanmaya çalıģılmaktadır. Evlerin yeniden topraktan yapılıp sellerde yıkılma tehlikesi yaģanmaması için ailelere çimento yardımı yapılmaktadır. 5
5. ĠLAÇ YARDIMI PROJESĠ Yeryüzü Doktorları gönüllüsü eczacılar tarafından baģlatılan ilaç yardımı projesi kapsamında toplanan yaklaģık 300.000 USD tutarındaki ilacın Ekim ayı ortasında bölgeye gönderilmesi planlanmaktadır. Bu ilaçlar Yeryüzü Doktorları nın 3 sağlık ocağında ve ihtiyaç görülürse paydaģ kuruluģların çalıģtığı merkezlerde kullanılacaktır. D. Yeryüzü Doktorları Projeksiyonu ġimdiye kadar belirlenen çerçevede faaliyetlerine devam etmek isteyen Yeryüzü Doktorları, bağıģlar devam ettiği müddetçe Pakistan sel yardımlarını sürdürecektir. Ġlk olarak, kurulan temel sağlık ünitelerinin 6 aylık süre boyunca iģletilmesi, eğer yerel sağlık sistemi bu kurumları yeniden iģletebilecek seviyeye gelirse bu kurumların yeniden yerel yöneticilere devredilmesi planlanmaktadır. Bu ünitelerde poliklinik hizmetlerinin yanı sıra, ilaç, piģmiģ gıda ve temiz su yardımlarına da devam edilmesi planlanmaktadır. Henüz 4 tanesi açılabilen su kuyularının sayısı 20 ye tamamlanacaktır. Ġhtiyacı tespit edilen, Alipur bölgesinde 100 yataklı bir hastanenin rehabilitasyonu projelendirilerek uygulamaya konmaya çalıģılacaktır. Bu proje için iģbirliği yapılacak kuruluģlarla görüģmeler sürmektedir. Ġlaç Yardımı Projesi kapsamında toplanan ilaçlar bölgeye gönderilecek ve ihtiyaç olan sağlık birimlerinde kullanılacaktır. 6
Sel yardımlarının yanı sıra, Yeryüzü Doktorları Pakistan temsilciliği rutin çalıģmalarına devam edecektir. Bu çerçevede, Balakot ta yarım kalan çocuk hastanesi inģaatı kısa süre içinde tamamlanacak ve hizmete açılacaktır. E. Sonuç Sel felaketinin hemen ardından bölgeye intikal eden Yeryüzü Doktorları, öncelikle bilimsel yöntemlerle ihtiyaç tespiti yapmıģ, ardından Ġngiltere, Türkiye ve Dubai den gönderdiği gönüllü sağlık profesyonelleriyle bölgede sağlık hizmetleri vermeye baģlamıģtır. Kendisine pilot bölge olarak seçtiği Nowshera nın Pir Sabaq mevkiinde çalıģmaya baģlayan Yeryüzü Doktorları, 1 ay içinde 3 sağlık ocağının rehabilitasyonunu gerçekleģtirerek buraları yerel yönetimlerden devralmıģtır. Buralarda poliklinik hizmetleri sunulmuģ, ilaç, gıda ve temiz su gibi temel insani ihtiyaçların giderilmesine çalıģılmıģtır. Sürdürülebilirlik, yerellik ve bütüncüllük prensipleri çerçevesinde faaliyetlerini planlayan Yeryüzü Doktorları, çalıģtığı bölgelerde yerel sağlık profesyonellerini istihdam ederek ve eğiterek yapılan faaliyetlerin sürdürülebilirliğini sağlamaya çalıģmıģtır. Sel felaketinden önce de Pakistan da birçok sağlık yardımı çalıģması yapan ve Pakistan da bir temsilciliği bulunan Yeryüzü Doktorları, selin akut döneminden sonra da Pakistan da tıbbi ve insani yardım çalıģmalarına devam edecektir. 7
YERYÜZÜ DOKTORLARI DERNEĞĠ - TÜRKĠYE CerrahpaĢa Cd. No. 57/4 Fatih / Ġstanbul Türkiye T. +90 212 586 09 90 F. +90 212 584 23 85 @ bilgi@yeryuzudoktorlari.org W. www.yeryuzudoktorlari.org YERYÜZÜ DOKTORLARI DERNEĞĠ GENEL MERKEZ Doctors Worldwide 134 Wellington Road North Stockport. SK4 2LL United Kingdom T. +44 161 292 5788 F. +44 161 292 5776 @ info@doctorsworldwide.org W. www.doctorsworldwide.org RAPORTÖR Abdullah Taha ORHAN Dış İlişkiler Koordinatörü Yeryüzü Doktorları Türkiye 8