AMELİYATHANE SAYFA NO 1 / 7 1. AMAÇ: Hastane ameliyathanesinin ameliyatta hazırlanması, temizliği ve bakımı, ameliyathane ihtiyaçlarının temini, mevcut alet ve malzemenin bakım onarım ve sterilizasyonunun sağlanması ve çalışma esaslarını açıklar. 2. KAPSAM: Ameliyathane çalışanlarını kapsar. 3. SORUMLULAR : Sorumlu Başhekim Yardımcısı Sorumlu Başhemşire Yardımcısı Ameliyathane komitesi Ameliyathane Sorumlu Hemşiresi Ameliyathane Sorumlu Hemşire Yardımcısı Ameliyathane Hemşiresi Ameliyathane Hizmetli Personeli Ameliyathane Tıbbi sekreter Ameliyathane temizlik personeli 4. TANIMLAR: ANTİSEPSİ: Özellikle vücudun yüzeysel dokularının ve lezyonlarının kimyasal maddeler kullanılarak patojen mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir STERİLİZASYON: Bir madde ya da cismin birlikte bulunduğu tüm mikroorganizmaların her türlü canlı ve aktif şekillerinden arındırılması işlemidir. DEZENFEKSİYON: Bir ortamdan patojen mikroorganizmaları elimine ederek ancak sporları etkilemeyen bir işlemdir. Bu işlem yalnızca dezenfektan denilen kimyasal maddelere, mekanik temizlik ve ısı ile de sağlanabilir. PREOPERATİF: Ameliyat öncesi bakım. PREMEDİKASYON: Ameliyat öncesi ilaç desteği 5. UYGULAMA: 5.1.Hastanemizde ameliyathane 1. kattadır.19 büyük (genel) ameliyat salonu vardır. 5.2. Ameliyathane daimi çalışanları; Anestezi ve Reanimasyon Uzmanları, Anestezi, Teknisyen ve Teknikerleri, Ameliyathane Hemşireleri, Ameliyathane Hizmetli Personelleri, Temizlik görevlileri ve Tıbbı Sekreterlerdir. 5.3. Ameliyathane genel sorumluluğu Başhekimlikçe tayin edilen ameliyathane komitesi ve ameliyathane sorumlu hemşiresi tarafından yürütülür.
5.4. Ameliyathane Giriş Çıkış: DOKÜMAN KODU TP.02.01 AMELİYATHANE SAYFA NO 2 / 7 5.4.1. Ameliyathane katı; steril, yarı steril ve steril olmayan alan olmak üzere alanlara ayrılmıştır. 5.4.2. Steril, yarı steril ve steril olmayan alanlarda bulunduğu koşulları ve giyilecek ekipmanlar farklıdır. 5.4.3. Kat girişi steril olmayan alan olup, kat girişinden soyunma odaları girişine kadar olan bölümler yarı steril alandır. Bu bölgelerde forma ve ameliyathane terlikleri ile dolaşılabilir 5.4.4.Steril Alana Giriş: Ameliyathane girişlerinde personel forma ve özel terlikleri ile bone ve maske takılarak ameliyathane içi steril alana geçer. Steril alana geçerken otomatik kapılar sürekli kapalıdır. 5.4.5. Ameliyathanede kullanılan giysilerle ameliyathane dışına kesinlikle çıkılmaz. 5.4.6. Hastaları servisten getiren sedyeler hasta giriş katından kızak değiştirilerek içeri alınır. Tekerlekli alt bölüm dışarıda kalır. 5.5. Ameliyathanede hasta ve çalışan güvenliği ile ilgili önlemler hasta güvenliği planı ve çalışan güvenliği planına göre uygulanır. HASTA VE ÇALIŞANLARIN GÜVENLİĞİ İE İLGİLİ ÖNLEMLER Hastalara kullanılan tüm malzemelerin steril olması, Dezenfeksiyonuna ve sterilizasyona dikkat edilmeli. Yanlış taraf ve doğru hasta kuralına uyulması, Çalışanların kullanılan malzemelerden bulaşıcı hatalık geçmemesi için kendilerini korumaları, eldiven kullanılması ve kanlı aletlerin yıkama ünitesinde yıkanıp sterilizasyonun sağlanması. Kullanılan çeşitli tipte iğne ve enjektör uçları için iğne kutuların bulunması. Odaların temizlik ve dezenfeksiyonuna dikkat edilmesi. Muhakkak hastalara ameliyat gömleği giydirilmiş olması ve kontrolünün sağlanması. 5.6. Ameliyathanede tüm vakalar kirli kabul edilip işlemin aşağıdakiler uygulanır; 5.7. Ameliyathane temizlik ve dezenfeksiyonu düzenli aralıklarla yapılır. Çalışanlar öncelikle kendilerini korumak için gerekli önlemleri alırlar( eldiven, maske, bone vb ) Odalar, atıkların alımı yapılarak uygun dezenfektanlarla dezenfekte edilir. 5.8. Steril, yarı steril ve steril olmayan alanların kullanımı kurallara uygun olarak yapılır.
5.9. İlaç ve malzeme temini ise; DOKÜMAN KODU TP.02.01 AMELİYATHANE SAYFA NO 3 / 7 Ameliyathaneye gerekli olan ilaçlar ve malzemeler iki şekilde istenir. Acil alım ve ihale metodu ile alınır. Malzemeler bitmeden depomuzda bulunan stok adedine göre istem yapılır İhtiyaca göre depo sorumlusu tarafından dağıtımı yapılmaktadır. KULLANIM ALANLARI STERİL ALAN: Girişinde otomatik kapı bulunur. Kesinlikle maske, bone ve ameliyathane forması olmadan girilmez. Ameliyathane personelleri haricinde hiç kimse giremez. Yiyecek bulundurulması ve bunların tüketilmesi kesinlikle yasaktır. YARI STREİL ALAN: Yarı steril alanda idari, dinlenme ve personel soyunma odaları bulunmaktadır. Bone kullanılması zorunludur. STERİL OLMAYAN ALAN: Ameliyathanenin giriş kısmı olup hasta ve personel giriş kapıları bulunmaktadır. Hasta sevkinde kullanılan kızaklı sedyenin getirilip ameliyathaneye hastaların transfer yapıldığı alandır. Giriş platformuna gelindiğinde platformda ayakkabılar elle alınarak ameliyathane terlikleri giyilir. Ayakkabılar personel ayakkabı dolaplarına bırakılır. 5.10. Ameliyathane havalandırma sisteminin bakım ve kontrolü teknik servis tarafından belirli dönemlerde yapılır. Bu bakım aşağıdaki kriterleri içermelidir. Ameliyathanelerde hepafiltre veya benzeri mikroorganizmaları süzebilen ve tutabilen havalandırma sistemi bulunmalıdır. Ameliyathane odasında ısı ve nem takibi yapılmalı ve bu değerlerini periyodik ölçümlerini içiren çizelgeler hazırlanmalıdır. Basma hava derisi minimum 2400 m3/h, ortamdaki narkoz gazları konsantrasyonunu düşürmek için taze hava debisi minimum 1200 m3/h olmalıdır. Ameliyathane odasındaki partikül ve mikro-organizma sayısı tespitine dair periyodik ölçümler yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır. Hijyenik klima tesisatındaki bütün mekanik sistemlerin periyodik olarak bakımları yapılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.
AMELİYATHANE SAYFA NO 4 / 7 NOT: Normal şartlarda ameliyathane oda ısısı ( 20-23 ºC ) olmalıdır. Ancak ameliyatın türüne ve ÇALIŞMA: ihtiyaca göre 18-26 ºC arasında ayarlanabilir olması önerilir. Bağıl nem minimum %30, maksimum %60 olmalıdır. 5.11. Ameliyathane sorumlu hemşiresi ameliyathane hemşirelerinin, ameliyathane personelinin aylık, haftalık çalışma programlarını, aylık nöbet listelerini tanzim eder. Başhemşirelik ve ilgili başhekim yardımcısına onaylatır. 5.12. Ameliyathanede ameliyat hizmetleri genel olarak tüm vakalar mesai saatleri içinde ve acil vakalarda 24 saat kesintisiz olarak sürdürülür. Ameliyathanenin günlük temizliği her ameliyat bitiminde temizlik personeli tarafından yapılır. Temizlik Çalışanlar öncelikle kendilerini korumaları için gerekli önlemleri alırlar(eldiven maske bone vb.). Odalar atıkların ayrımı yapılarak uygun dezenfektanla silinir. Atıklar alınır. Temizlik bittikten sonra vaka yoksa salonun kapısı kapatılır. 5.13. Anestezi onayı alan hastaların listeleri 1 gün öncesinde saat 15:00 a kadar servisler tarafından ameliyathane sekreterliğine gönderilir ve ertesi günün ameliyat listesinin planlaması ve organizasyonu yapılıp gerekli onaylardan sonra tüm servislere dağıtılır. 5.14. Hasta ameliyathaneye alınırken gerekli kontrolleri ( dosya, değerli eşya vb )yapılır ve kızaklı arabayla aktarımı yapılır. Bu işlem sırasında doğru hasta doğru ameliyat onayı ve diğer prosedür (imza vb ) kontrol edilir. 5.15. Ameliyatı biten hasta anestezi teknisyeni eşliğinde uyandırma odasına alınır. Hastanın hayati fonksiyonları düzelene kadar post-op takip edilir. 5.16. Ameliyat sırasında kullanılan materyaller, sarf malzemeler hasta dosyasına ameliyata giren ekip tarafından itina ile yazılır 5.17.Ameliyat sırasında alınan tüm numune ve biyopsi örnekleri patoloji kaplarına konulur. Patoloji kabına ve formuna muayene barkodu ( hasta adı ve soyadı, bilgi işlem numarası, tarih, dr. Adı soyadı içeren) yapıştırılır. Biyopsi örnekleri aynı gün toplu olarak zimmet defterine imza karşılığı patoloji laboratuar sorumlu teknisyenine teslim edilmek üzere saat 14:30 da görevli personel ile gönderilir. 5.18.Her ameliyat sonrası ameliyat odasının temizlik ve dezenfeksiyonu yapılıp en az 15dk sonra ( zemin kuruyana kadar) diğer ameliyata hazır hale getirilir.
AMELİYATHANE SAYFA NO 5 / 7 5.19.Ameliyat sonrası protokol numarası verilerek hastaya ait bilgiler, her bölüm kayıt defterine kayıt eder. Kullanılan sarf malzemeler ve materyaller bilgisayar yardımı ile depo kayıt sistemine kayıt edilir. Hasta dosyasına ameliyatta bulunan hekim ve ekip adı yazılır. Ameliyata giren Dr. her ameliyat sonrası ameliyat raporunu ve patoloji formunu düzenler. Yazılı kayıtlar teknisyenlerce ve ameliyata giren ekip tarafından tutulur, anestezi uzmanı raporunu düzenler. Ameliyathanedeki bütün kayıtların bir nüshası hastane arşivine gönderir. 5.20. Ameliyathanede kullanılan kirli tekstil malzemeleri çamaşırhaneye, kirli cerrahi setler sterilizasyon ünitesine gönderilir. 5.21. Ameliyathanede genel depo ve günlük depo olmak üzere iki depo sistemi kullanılmaktadır. Demirbaş ve Sarf Malzemeleri: 5.22. Ameliyathane ve anestezinin bir yıllık ihtiyaçları, bilgisayar kayıtlardan depolardaki stok miktarı ve tahmini sarf durumuna göre tespit edilerek eksik malzemelerin ameliyathane sorumlu hemşiresi tarafından bilgisayar ortamında istemi yapılır. Bilgisayar ortamında onaylandıktan sonra tıbbi sarf, demirbaş ve eczane deposundan temin edilir. Bu depolarda olmayan eksilen veya yeni ihtiyaç duyulan malzemeler bilgisayar ortamında şartnamesiyle birlikte istem yapılarak ilgili depo sorumlusunun bilgisayarına gönderilir. İstemin iki tane çıktısı alınır birisi ilgili depoya gönderilir biriside ameliyathane iste dosyasında saklanır. Genel Bakım ve Temizlik: 5.23.Ameliyathanenin günlük temizliği ameliyat aralarında ve ameliyatların bitiminde ameliyathane temizlik talimatına göre yapılır. Ayrıca çalışma esnasında ihtiyaç duyuldukça ameliyat aralarında temizlik yapılır. Ameliyathane Genel Temizliği Çalışanlar öncelikle kendilerini korumaları için gerekli önlemleri alırlar(eldiven maske bone vb.). Ameliyat salonlarındaki demirbaş malzemeler(ameliyat masası, lambalar, dolaplar vb.) dezenfektanlı suyla silinir ve kurulanır. Koridorlarda ve depolardaki eşyalar dezenfektanlı suyla silinir ve kurulanır, yerlere paspas çekilir. Ortak kullanım alanları (dinlenme odaları vb.) dezenfektan madde ile temizlenir. Tuvaletlerin zemin ve duvarları yıkanır, lavabo ve tuvaletler dezenfektan ile temizlenir. Atıklar Ameliyathane atık yönetimi talimatına göre toplanarak uzaklaştırılır. 5.24.Ameliyathanede oluşabilecek her türlü bakım gerektiren durum sorumlu hemşire tarafından günlük olarak tespit edilir, arıza formu düzenlenerek teknik servise bildirilir.
AMELİYATHANE SAYFA NO 6 / 7 5.25.Ameliyathaneden çıkan tüm atıklar tıbbi atıkların toplanması ve uzaklaştırılması atık toplama ve yönetme talimatına göre yapılır. AMELİYATHANE ATIK YÖNETİMİ Amaç: Ameliyathane atıklarının, Çevre ve Orman Bakanlığı tıbbi atıkların kontrölü yönetmeliğine uygun olarak toplanması ve taşınmasının sağlanmasıdır. Kapsam: Ameliyathanede çalışan tüm personeli kapsar. Temel İlkeler: 1- Evsel nitelikli atıklar kontamine olmamak koşuluyla tıbbi, tehlikeli ve ambalaj atıkları ile karıştırılmadan siyah renkli poşetlerde toplanır. 2- Cam malzemeler, ambalaj atıkları gibi geri dönüşümü yapılabilen atıklar kontamine olmamak koşuluyla mavi renkli poşetlerde toplanır. 3- Tıbbi atıklar, üzerinde DİKKAT TIBBİ ATIK ve Uluslar arası bir tehlike amblemi bulunan kırmızı renkli, özel koşullarda olan enfekte atık kutularında toplanır. 4- Kesici/Delici atıklar, Uluslar arası Biyotehlike ibaresi bulunan sarı renkli, özel koşulları olan enfekte atık kutularında toplanır. 5- Atık torbaları ağzına kadar doldurulmaz, torbadan torbaya boşaltılmaz, 4/3 oranında dolmuş atık torbası hemen yenisi ile değiştirilir. 6 Atık toplamada görevli personel göreve başlamadan önce eğitilir ve aşılanır. Kesici-delici alet yaralanmaları durumunda hastane enfeksiyon kontrol ekibine müracaat eder. 7 Tıbbi atıklar her vaka arasında alınır ve tıbbi atık kovasına yeni torba takılır. 8 Ameliyathane tıbbi atıkları güvenli bir şekilde üniteden uzaklaştırılır. Uygulama Ağzı sıkıca bağlanmış tıbbi atık poşetleri sıkıştırılmadan, evsel ve ambalaj atıkları ile karıştırılmadan bu iş için ayrılmış turuncu renkli, tekerlekli, paslanmaz metal veya plastikten yapılmış, keskin kenarları olmayan, yüklenmesi, boşaltılması, dezenfeksiyonu kolay taşıma araçlarına yüklenir. Ambalaj atıklarla ile ilgili firma işbirliği ile hastaneden uzaklaştırılır. Tıbbi Atıkların Toplanması Atıklar maske, eldiven, gözlük takmış özel giysili personel tarafından toplanır. Tıbbi atıklar her vakadan sonra kırmızı renkli poşet geçirilmiş tıbbi atık kovalarında toplanır. Torbaların ağzı sıkıca bağlanır, üzerine Ameliyathane yazılı barkot yapıştırılır. Kesici/delici atıklar sarı renkli kesici/delici atık kutularında toplanır. ¾ miktarında dolunca tıbbi atık poşetine atılır.
AMELİYATHANE SAYFA NO 7 / 7 Sıvı tıbbi atık varsa çift poşet ve talaşla sızdırmazlık sağlanır. Taşıma sırasında poşetlerden delinen, yırtılan olursa atıklar dökülürse derhal atıklar güvenli bir şekilde toplanır, yer ve araç çamaşır suyu ile dezenfekte edilir. Tıbbi atıklar için belirlenmiş steril olmayan bölümde bulunan ağzı kapalı turuncu tıbbi atık kovalarına konur. Ameliyathanenin kapısında tıbbi atık personeline teslim edilir. Tıbbi atık kovaları ameliyathaneden dışarı çıkarılmaz, çıkması gereken durumlarda dezenfekte edilerek ameliyathaneye alınabilir. 5.26.Tüm cihazların bakımı ve kalibrasyonları; Kalibrasyon Prosedürüne göre yapılır. 6. İLGİLİ DOKÜMANLAR: IP.16.02 Kalibrasyon Prosedürü