ABDÜLAZİZ İN AVRUPA SEYAHATİ Sultan Abdülaziz in Avrupa seyahati neden önemlidir? Prof. Dr. Mustafa SAFRAN *, Dr. Hüseyin KÖKSAL *, Dr. Bahri ATA * Sultan Abdülaziz in Avrupa gezisi, Osmanlı Tarihi nde istisna bir yere sahiptir. Son dönem Osmanlı devlet adamlarının Avrupa nın meydan okuyucularıyla karşılaşmalarının dramatik yönlerinin tümünü içerir. Işıltılı şehirler, demiryolları, akıl almaz makineler ve kıvrak bir ekonomik aklın girişimleri ile yüzlerce yıllık alışkanlık ve geleneklerin karşılaşması, öğrenciler için de farklı bir öğrenme deneyimi sunar. Bu çalışma, öğrencilere, bir tarihsel canlandırma deneyimi sunmaktadır. Tarihsel canlandırma, içeriğin öğrenciler tarafından dramatize edilmesini gerektiririr. Kendilerine sunulan tarihsel durumların tarafları, farklı gelenek ve kültürlerin temsilcileridirler ve öğrenciler bu farklılıklar arasında sıra dışı bağlantılar kurmak zorundadırlar. HEDEFLENEN ÖĞRENME ÇIKTILARI QQ Bütün öğrenciler: Ülkeler arası etkileşimin hangi konularda gerçekleştiğine ilişkin Sultan Abdülaziz in seyahatinden örnekler verecektir. QQ Birçok öğrenci: Sultan Abdülaziz in seyahatinden yola çıkarak ekonominin ülkelerarası etkileşimde önemini açıklayabilecektir. Sınıf: 10 Öngörülen Süre: 80 dk. Anahtar Soru: Sultan Abdülaziz in Avrupa seyahati neden önemlidir? Dersin Amacı: Abdülaziz in Avrupa seyahati örneğinden yararlanarak ülkeler arası etkileşimin ekonomik, siyasi ve sosyal boyutlarını analiz edebilme. İlişkili Kazanım: Islahat Fermanı'nın Osmanlı siyasi, sosyal ve kültürel hayatına etkisini kavrar. QQ Bazı öğrenciler: Sultan Abdülaziz in seyahatinin sonuçlarından örnekler vererek ülkelerarası etkileşimin ekonomik, askeri ve kültürel alanlardaki sonuçlarını değerlendirecektir. Derse Hazırlık / Malzemeler Rol kartlarını belirtilen yerlerden kesiniz. Hazırladığınız rol kartlarını öğrencilerinize seçtiriniz. Herbir öğrencinizin bir kart almasını isteyiniz. CD'de bulunan Power Point sunusunu hazır hale getiriniz. Dizbağı ve Legiond'honneur nişanlarının renkli çıktısını alınız. Gerdanlık, sembolik paralar tedarik ediniz. * Gazi Üni., Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara
390 İŞLENİŞ / SÜREÇ İŞLENİŞ 1. Etkinlik genel olarak Power Point (ppt) sunusu ile belirlenmiş olan içeriğin öğrenciler tarafından canlandırılmasını içermektedir. Öğrencileriniz bu canlandırmaları yaparken, onları, canlandırdıkları durum hakkında yaratıcı düşünmeleri ve özgün fikirler öne sürmeleri için teşvik ediniz. 2. Ppt sunusunu açınız. Slayt-1 i gösteriniz. Abdülaziz in Avrupa ya gezi için giden ilk Osmanlı Sultanı olduğunu belirtiniz. "Katip" rol kartlarını alan öğrencilerinizden, bir gezi günlüğü tutmalarını isteyiniz. 3. Çalışma Yaprağı-1 i gruplara dağıtınız. İlgili sorulara cevap vermelerini sağlayınız. 4. 2-3-4-5. slaytları gösteriniz. Ardından rol kartlarından, III. Napolyon, Kraliçe Victoria, Franz Joseph ve Wilhem i almış olan öğrencilerinize, Abdülaziz i, neden davet etmiş olduklarını sorunuz. Sınıftan, cevapları eleştirmelerini isteyebilirsiniz. 5. Gruplara Çalışma Yaprağı-2 yi dağıtınız. İlgili kısımları doldurmalarını isteyiniz. Cevapların sınıfça paylaşılmasını sağlayınız. 6. 6-7-8-9-10-11-12 ve 13. Slaytları gösteriniz. İlgili öğrencilerin Abdülaziz in Eugene ye gerdanlık hediye etmesini canlandırmalarını isteyiniz. Abdülaziz ve Eugene nin neler düşündüklerini ve neler hissettiklerini sorunuz. 7. 14-15-16-17 ve 18. Slaytları gösteriniz. Fuar alanı ve katılımcılar ile ilgili bilgi veriniz. Ömer Faizi Efendi nin sözünün gerekçelerinin neler olabileceğini sorunuz. 8. 19-20-21-22-23. slaytları gösteriniz. Çalışma Yaprağı-3 ü dağıtınız. İlgili kısımları doldurmalarını isteyiniz. 9. 24-25. slaytları gösteriniz. Ardından ilgili öğrencilerden 25. Slaytın canlandırılmasını isteyiniz. 10. 26. slaytı gösteriniz ve öğrencilerinizin canlandırmalarını isteyiniz. 11. 27-28-29-30-31. slaytları gösteriniz. Sultan'ın Fransız askerlerine ihsanlar dağıtışını canlandırmalarını isteyiniz. Bu davranışı, Osmanlı heyetinden değişik kişilerin değerlendirmesini isteyiniz. 12. 32-33-34-35-36-37. slaytları gösteriniz. Abdülaziz in İngiltere de büyük gösterilerle karşılanışının nedenlerini sorunuz. 13. 38-39-40-41. slaytları gösteriniz. Abdülaziz e dizbağı nişanı verilişini canlandırmalarını isteyiniz. Canlandırma sırasında Abdülaziz ile Victoria nın konuşmalarını isteyiniz. 14. 42-43. slaytları gösteriniz. Abdülaziz in Londralı sokak çocuklarına ihsanlar dağıtışının canlandırılmasını sağlayınız. Osmanlı heyetinden isteyen öğrecilerin, Sultan'ın bu davranışını değerlendirmelerini isteyiniz. 15. 44-45-46-47-48-49. slaytları gösteriniz. Öğrencilerinizin, Sultan'ın Prusya askerlerine ihsanlar dağıtışını canlandırmalarını isteyiniz. Osmanlı heyetinden kişilere bu durumu nasıl değerlendirdiklerini sorunuz. 16. 50-51. slaytları gösteriniz. Prusya nın Paris Fuarı'nda sergilediği toplardan alındığını vurgulayınız. 17. 52-53-54-55-56. slaytları gösteriniz. Öğrencilerinize Abdülaziz in Kanuni nin çadır kurduğu yerde neler hissetmiş olabileceğini sorunuz. 18. 57-58 ve 59. Slaytları gösteriniz. Gezinin maliyetini sınıfın değerlendirmesini isteyiniz.çalışma Yaprağı-4 ü dağıtınız ve ilgili kısımların doldurulmasını isteyiniz. 19. Gruplara Çalışma Yaprağı-5 i dağıtınız. İlgili kısımları doldurmalarını isteyiniz. 20. 60. slaytı gösteriniz. Öğrencilerinizin bir soru seçip cevaplamalarını isteyiniz. 21. Katip rol kartlarını alan öğrencilerinizden, tuttukları günlüğü okumalarını isteyiniz. 10 dk. 15 dk. 15 dk. 15 dk. 5 dk. 5 dk. 5 dk. 10 dk. süre Değerlendirme: Öğrencilerinizden bu derste öğrendikleriyle ilgili üç soru türetmelerini ve bunlardan birini cevaplamalarını isteyiniz.
Sultan Abdülaziz Yeğeni ve veliaht Murad Efendi ROL KARTLARI Büyük oğlu şehzade Yusuf İzzettin Efendi Yeğeni şehzade Abdülhamit Efendi 391 Hariciye Nazırı Fuad Paşa Hariciye Teşrifatçısı (Prokokol Umum Müdürü) Mehmed Kamil Bey Divan-ı Hümayun Baş Tercümanı Arifi Bey Özel Kalem Müdürü Ali Fuad Bey Başmabeynci Hüseyin Cemil Bey Başkatip Mehmet Emin Bey III. Napolyon Baş İmam Hayrullah Efendi Fransız İmparatoriçesi Eugenie Lord Maire, Londra Belediye Başkanı Dördüncü Mabeyinci Hafız Mehmed Bey Katip Mabeyinci Fuad Bey Amiral Rasim Paşa Başhekim Marko Paşa Başyaver Rauf Paşa Prusya Kralı Wilhelm Pertevniyal Valide Sultan Salahaddin Bey, Osmanlı Sergi Komiseri Kraliçe Victoria Belçika Kralı Leopold Muzurus Paşa, Londra Elçisi ROL KARTLARI İmparator Fransuva Josef İstanbul Şehremini Muavini Ömer Faizi Bey
392 NİŞANLAR Legiond Honneur Nişanı Dizbağı Nişanı NİŞANLAR
393 Aşağıdaki kutuları okuyunuz ve ilgili soruları cevaplayınız. Sanayi Devrimi sanat, din, bilim ve felsefede ortaya çıkan yeni düşüncelerin ilk defa sıradan insanların günlük yaşamını etkilediği bir gelişmedir. Makine gücü kullanarak tüketici ürünlerini daha kolay ve ucuza imal etmek Avrupa halkının refah düzeyini hızla yükseltmiş, 16. yüzyıla kadar tarih boyunca aşağı yukarı sabit kalan kişi başına düşen millî gelir aniden katlanarak artmaya başlamıştır. Bu da bir nüfus patlamasına yol açmış, Avrupa kıtasının diğer kıtalara oranla askeri ve ekonomik gücünü artırmıştır. Bu gelişmelerde özellikle buhar makinesinin rolü büyüktür. Buhar makinesi hem fabrikalarda insan gücü yerine kullanılmaya başlamış, hem de gemi ve lokomotiflerin daha hızlı hareket etmesini sağlayarak insan ve mamullerin ulaşım hızını artırmıştır. 1815'de toplanan Viyana Kongresi'nde alınan kararlar Avrupa'nın büyük güçleri arasında bir denge kurmayı amaçlıyordu. Ancak Fransız Devrimi'nin Avrupa halkına verdiği cesaret ve Sanayi Devrimi'nin yarattığı sorunlar bu dengeye izin vermedi. 19. yy.'da Avrupa bir siyasal ve ekonomik rekabet arenası haline geldi. Bu durumda Osmanlı Devleti, Avrupa için ne ifade ediyordu? Bu durumda Avrupa, Osmanlı Devleti için ne ifade ediyordu? Abdülaziz döneminde, Rusya nın Balkanlarda panslavizm idealini yaymaya başlamasıyla isyanlar başlamıştır. Sırp, Karadağ, Bosna-Hersek, Eflak-Boğdan ve Bulgar isyanları ortaya çıkarak "Balkan Bunalımı"na zemin hazırlandı ve Girit'teki Rumlar ayaklanarak Yunanistan'a bağlanmak istediler. Avrupalıların duruma müdahalesiyle Osmanlı Devleti Giritlilere vergi muafiyeti getirmiştir. Mısır Hidivi İsmail Paşa'nın gayretleri ve Fransa'nın desteğiyle 1869'da Süveyş Kanalı açılmış, böylece coğrafi keşiflerle önemini yitiren Mısır ve Akdeniz yeniden canlanmıştır. Bu durum Avrupalı devletlerin Mısır'a sahip olma arzusunu artırmıştır. Avrupalı Devletler azınlıklarla ilgili ağır istek ve tehditlerden oluşan Berlin Memorandumu'nu ilan ettiler. Avrupa da önemli gelişmeler görülmüş, İtalya (1870) ve Almanya (1871) siyasi birliklerini tamamlayarak siyasi güç olarak ortaya çıkmışlardır. 1
394 Aşağıda değişik Avrupa ülkelerinin yöneticilerinin resimleri bulunmaktadır. İnceleyiniz ve yandaki soruları ilgili boşluklara maddeler halinde cevaplayınız. Fransa Kralı III. Napolyon: Sultan Abdülaziz i neden davet etmeliyim? İngiltere Kraliçesi Victoria: Sultan Abdülaziz i neden davet etmeliyim? Avusturya İmparatoru Franz Joseph Sultan Abdülaziz i neden davet etmeliyim? 2 Prusya Kralı Wilhelm Sultan Abdülaziz i neden davet etmeliyim?
395 Osmanlı Devleti nin standında yer alan ürünlerle aşağıda gösterilen ürünleri karşılaştırınız. Leon Edoux tarafından Fuarda sergilenen hidrolik asansör. ÌÌ Hangi ürünlerin ekonomik getirisi daha yüksektir? Fuarda 100.000.000 liralık satış yapan Süveyş Kanalı şirketinin standı. ÌÌ Hangi ürünler sosyal dönüşümlere yol açabilir? Fuarda sergilenen buharlı gemi motoru. ÌÌ Hangi ürünler siyasi dengeleri etkileyebilir? 3
396 ÌÌ Geziden sonra yapılan yenilikler. BAHRİYE MEKTEBİ AÇILDI DARÜ'LFÜNUN-U OSMANİ AÇILDI DARÜŞŞAFAKA AÇILDI KIZ RÜŞTİYESİ AÇILDI YENİ KARA ORDUSU KURULDU 4
397 Osmanlı Sultanı olsanız aldığınız borcu nasıl değerlendirirsiniz? 57 Milyon Altın Eğitim Ayrılan Miktar Ne yaparsınız? Neden? Kalan Miktar Ayrılan Miktar Savunma Ne yaparsınız? Neden? Kalan Miktar Ayrılan Miktar Sanayi Ne yaparsınız? Neden? Kalan Miktar Ayrılan Miktar Ulaşım Ne yaparsınız? Neden? Kalan Miktar 5