ÖĞR.GÖR.İDİL YILDIRIM ARI
İŞ HUKUKUNUN AMACI İŞÇİNİN KORUNMASIDIR İŞ HUKUKUNDA İŞÇİ YARARINA YORUM YAPILIR
İş hukukunun ortaya çıkış gerekçesi Borçlar Kanununun sözleşme özgürlüğü ilkesiyle işçinin korunmasının mümkün olmamasıdır. Ekonomik açıdan zayıf olan ve ücret gelirinden başka bir geliri olmadığı kabul edilen işçi, hukuki ve iktisadi açıdan işverene bağlıdır. Sosyal düzenin ve çalışma barışının sağlanması için şarttır. Bu nedenle işverenin sözleşme özgürlüğü sınırlanmaktadır. Ayrıca iş sözleşmesi kişisel ilişki kurulan bir sözleşme olduğu için işveren işçi sağlığı ve güvenliği tedbirlerini alma ve eşit işlem borcu da yüklenmektedir. İşçi de bunun karşılığında işverene karşı sadakatle bağlı olarak çalışmalıdır.
Ancak bu ilke ülkenin ekonomik gücü ile orantılı olarak uygulanır. İşçi korunurken kanun koyucu ya da işçi sendikaları tarafından işverenin kaldıramayacağı ağır yükler söz konusu olmamalıdır. Aksi durum işten çıkarmalara ya da işletmenin kapanmasına neden olmaktadır. Bu nedenle sosyal diyaloğun geliştirilmesi, işçilerin işyerlerine ortak olduğu bir düzenin kurulması gerekmektedir.
Mevzuat ya da iş sözleşmesinde yoruma ihtiyaç duyulan bir husus söz konusu ise bu durumda işçi lehine olarak uygulanacaktır. Ancak bu nokta da iktisadi sınırlamaların dikkate alınması gerekmektedir.
ULUSAL KAYNAKLARI ULUSLARARASI KAYNAKLARI
ANAYASA YASA YÖNETMELİK TÜZÜK BAKANLAR KURULU KARARLARI, GENELGELER VE TEBLİĞLER ÖRF VE ADET KURALLARI YÜKSEK MAHKEME KARARLARI VE ÖĞRETİ İŞ SÖZLEŞMELERİ VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİ İŞYERİ İÇ YÖNETMELİKLERİVE İŞVEREN TALİMATLARI İŞ SÖZLEŞMESİ HÜKMÜ HALİNE GELMİŞ İŞYERİ UYGULAMALARI
Anayasa hükümleri doğrudan uygulanabilecek uyulması zorunlu kanun hükümleri niteliğindedir. Kanunlar Anayasaya aykırı olamazlar
4857 sayılıiş Kanunu 854 sayılı Deniz İş Kanunu 5953 sayılı Basın İş Kanunu 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği
6356 SAYILI SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNU 4688 SAYILI KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARI VE TOPLU SÖZLEŞME KANUNU
İŞ HUKUKU ALANINDA İKİ TARAFLI İŞGÜCÜ SEVKİ SÖZLEŞMELERİ VE ÖZELLİKLE AVRUPA KONSEYİ VE ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ TARAFINDAN HAZIRLANIP ÜLKELERİN ONAYINA SUNULAN ÇOK TARAFLI ÇALIŞMA SÖZLEŞMELERİ ÖNEM TAŞIR.
İŞ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI İŞÇİ İŞVEREN İŞVEREN VEKİLİ ÇIRAK STAJYER ALT İŞVEREN (TAŞERON) İŞYERİ-İŞLETME
İŞÇİ İŞ KANUNU KAPSAMINDA İŞÇİ SAYILMAK İÇİN İŞ SÖZLEŞMESİNE GÖRE ÇALIŞMASI VE İŞ KANUNUNUN 4. MADDESİNDE YER ALAN İSTİSNALAR DIŞINDA YER ALMASI GEREKİR.
İŞÇİ İŞ KANUNU FİKRİ-BEDENİ-ÇALIŞMA AYRIMI YAPILMAKSIZIN ÇALIŞAN SANAYİ, TİCARİ, HİZMET, ÖZEL YA DA KAMU SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN VE İŞ SÖZLEŞMESİYLE BİR İŞVERENE BAĞLI OLARAK ÇALIŞANLAR İŞÇİDİR. İŞ SÖZLEŞMESİYLE ÇALIŞMAYAN ÇIRAK, STAJYER, HÜKÜMLÜ VE ASKERLER İŞÇİ SAYILIR
İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI *İŞ *ÜCRET *BAĞIMLILIK
İŞVEREN İŞVEREN SAYILMAK İÇİN İŞYERİNİN VEYA ÜRETİM ARAÇLARININ MÜLKİYETİNE SAHİP OLMAK GEREKMEZ
İŞVEREN VEKİLİ İŞVEREN İŞİ BİLMEMESİ, İŞYERİNİN BÜYÜK OLMASI YA DA BAŞKA SEBEBLERLE YÖNETİM KONUSUNDA BAZI İŞÇİLERİNİ YETKİLENDİREBİLİR. ÖRNEĞİN ANONİM ŞİRKETTE GENEL MÜDÜR, PERSONEL MÜDÜRÜ, MUHASEBE MÜDÜRÜ SATIŞ BÖLÜM ŞEFİ GİBİ YÖNETİCİLER İŞVEREN VEKİLİDİR
ÇIRAK ÇIRAK, BİR MESLEK VEYA SANATI ÖĞRRENMEK İÇİN ÇALIŞAN KİŞİLERDİR VE İŞÇİ SAYILMAZLAR ÇIRAKLAR, İŞ KANUNU KAPSAMINDA DEĞİLDİR. SENDİKAYA ÜYE OLAMAZLAR, TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN YARARLANAMAZLAR ÇIRAK OLABİLMEK İÇİN 14 YAŞINI DOLDURMUŞ, 19 YAŞINDAN GÜN ALMAMIŞ OLMASI GEREKMEKTEDİR. ÇIRAKLIK SÜRESİ 2-4 YIL ARASINDA DEĞİŞMEKTEDİR. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HÜKÜMLERİ HARİÇ ÇIRAKLAR İŞ KANUNU HÜKÜMLERİNDEN YARARLANAMAZLAR.
STAJYER Stajyer öğrenmiş olduğu bir meslek ve sanatı geliştirmek, uygulama tecrübesi kazanmak için çalışan kişilerdir. Stajyer, zorunlu ya da gönüllü olarak staj yapan bir lise veya yüksek öğretim kurumu öğrencisidir. İşletmelerde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine asgari ücretin net tutarının Yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 30 undan Yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 15 inden aşağı ücret ödenmez
ALTİŞVEREN
ALTİŞVEREN Alt işverenden söz edebilmek için asıl işveren olarak nitelenen bir işveren tarafından yürütülmekte olan bir işin bir bölümünde veya eklentilerinde iş alan ve burada kendi işçilerini çalıştıran bir işveren bulunmalıdır. İŞİN TAMAMININ YAPILMASI ÜSTLENİLMİŞSE VEYAÜSTLENİEN İŞ, İŞİ YÜKLENENCE İŞÇİ ÇALIŞTIRMADAN BİZZAT YERİNE GETİRİLİYORSA, ALTİŞVERENDEN SÖZEDİLEMEZ.
ASIL İŞVERENİN ALT İŞVEREN İŞÇİLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU MÜTESELSİL SORUMLULUKTUR. BU DURUMDA BORÇTAN SORUMLU BİRDEN FAZLA KİŞİ, BORCUN TAMAMINDAN VE AYNI DERECEDE SORUMLU OLURLAR. ASIL İŞVEREN MÜTESELSİL SORUMLULUK KURALI GEREĞİYAPTIĞI FAZLA ÖDEMELERİ RUCU DAVASI YOLUYLA ALT İŞVERENDEN İSTER
İKTİSADİ BİR AMACIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN BİR GİRİŞİMCİYE AİT BİR VEYA BİRDEN FAZLA İŞYERİNİN ÖRGÜTLENMESİNDEN OLUŞAN BİR BİRİMDİR. İŞYERİNDEN FARKLI NOKTASI KAR VEYA ZARAR ETME NOKTASIDIR.