XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 014, Samsun İstanbul İli (Marmara Denizi Sail Şeridi) Deniz Balıkçılığında Faaliyette Bulunan Tekne Saiplerinin Sosyo-Ekonomik Yapıları H.Güngör 1, G. Güngör, K. Benli 1 Prof.Dr., Namık Kemal Üniv. Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Tekirdağ E-posta: gungor@nku.edu.tr ÖZET İstanbul, Marmara Bölgesi nde balıkçılığın yoğun olarak yapıldığı illerden birisidir. Bu araştırma 007/008 avlanma sezonunda, İstanbul İli Deniz Balıkçılığında tekne saiplerinin sosyo-ekonomik durumunun belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. İstanbul İlinde faaliyette bulunan 768 balıkçı teknesi, boylarına göre gruplandırılmıştır. Tabakalı Tesadüfî Örnekleme Yöntemi ne göre I.gruptan 8, II. gruptan 10, III. gruptan 4, IV. gruptan 4 adet olmak üzere toplam 46 adet balıkçı teknesiyle anket yapılmıştır. Balıkçı teknelerinin teknik özellikleri, ağ donanımları, avcılık aletleri incelenmiştir. Balıkçıların eğitim düzeyinin düşük olmayıp okuma yazma bilmeyenlerin oranının %4,34 olması, balıkçıların %47,8 sinin babasının da balıkçı olması, Marmara Bölgesi İstanbul ili avlanma filosunun ortalama boy aralığının 19,55m, ortalama ömrünün 16,1 olduğu, teknelerin %10,87 sinin tekne sigortasına saip olduğu, balıkçılarının %76,09 u komisyonculara, bankalara ve tersanelere borçlu durumda olmaları, erangi bir sosyal güvenlik kurumuna ve sosyal güvenceye tabi olan balıkçı oranının %84,78 olması, çalıştırılan tayfa sayısının 1-5 kişi arasında değişebildiği sonuçlardan bazılarıdır. Balıkçılık Bakanlığının yokluğu, denetimlerin yetersiz ve etkisiz olması, balıkçılık ekipmanlarının paalılığı, pazarlama sisteminin gelişmemiş olması gibi sorunlar tespit edilmiş ve çözüm önerileri sunulmuştur. Anatar Kelimeler: İstanbul, Balıkçılık, Sosyo-Ekonomik Yapı, Tekne Saipleri Socio-Economic Structures of Vessels Owners ın Istanbul Marine Fiseries (Along Te Coastal Area) ABS TRACT Marmara Sea, wic as a typical inside sea caracteristics, is placed all along te Turkis borders. Istanbul, te Marmara region as intensive fising is one of te provinces. Tis researc was conducted to determine socio-economic situation of Istanbul Sea Fiseries. 768 fising boats operating in Istanbul were classified into groups according to teir size. A survey was carried out on 8 boats from I. group, 10 boats from II. group, 4 boats from III. group, 4 boats from IV. group, wit a sum of 46 fising boats by Stratified Random Sampling Metod. Comparative specifications of te fising boats, auxiliary boat, features, network equipment, unting supplies were examined. Socio-economic caracteristics, existing problems and solutions of boat owners and crew ave been put in place. Training of fisermen are not poor, suc as a low rate (4,34%) is illiterate. 47,8% of te fisermen ave been identified as te fater of te fisermen. Average size, survival rate and economical values of fising fleets of Marmara Region of Istanbul were determined as 19,55m, 16,1 and 0.000-1.900.000 TL respectively. 10,87% of te boats were determined to ave te boat insurance. 76,09% of te fisermen were indebted to brokers, banks and te sipyards. 84.78% of te fisermen ave got of social insurance. Te number of working crew is between 1-5. Payment to te crew, often paid sares is procedure. 8,58% of te crews insurance premium is invested by te owner of te boat. In conclusion, absence of te Ministry of Fiseries, insufficient and ineffective control, ig cost of fising equipment was determined as problems of fising and solutions were presented in te study. Keywords : İstanbul, Fisery, Socio-Economic Structure, Vessels Owners 1.GİRİŞ İstanbul tari boyunca Türk balıkçılığının merkezi olmuştur (Erdoğan ve Düzgüneş 006). Erazi (194) 181, Slastenenko (1955) 135 ve Geldiay (1969) ise 175 farklı türün Marmara Denizi nde olduğunu bildirmektedir. İstanbul em balık avcılığında em de pazarlama yönünde Marmara Bölgesinde ilk sırayı almaktadır. İstanbul'un Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan noktada bulunması, deniz, ava ve kara yolları ile ulaşım ve lojistik yönünden sanayi sektörünün merkezi olmasına da neden olmaktadır. İstanbul balıkçılarıyla ilgili sosyo-ekonomik yapının ortaya konması bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu çalışma ayrıca balıkçılara, kamu kurum ve kuruluşlarına, sivil toplum örgütlerine teknik yapının yanı sıra balıkçılığın sosyo-ekonomik yönünün de ortaya konması ve balıkçılık yönetiminin geliştirilebilmesi için itiyaç duyulacak bazı temel bilgileri sunmayı amaçlanmaktadır..materyal ve YÖNTEM.1.Materyal Bu araştırmanın ana materyalini, İstanbul ilinin Marmara Denizi sail şeridinde yer alan Silivri, Yeşilköy, Kumkapı ve Tuzla gibi ilçe ve beldelerinde faaliyette bulunan tekne saipleri ile yüz yüze görüşmeler yolu ile doldurulan anket formlarından elde edilen orijinal veriler oluşturmaktadır. İstanbul Tarım İl Müdürlüğü ve İlçe Müdürlüklerinin konu ile ilgili arşivlerinden (Anonim, 008); TÜİK, FAO, İTO, İBB Su Ürünleri Hal Müdürlüğü ve Üniversitelerce yapılan araştırma sonuçlarından da ikincil veri olarak önemli ölçüde yararlanılmıştır. 1153
Su Ürünleri Ekonomisi..Yöntem Araştırmada kullanılan ana materyali, tekne saipleri ile yüz yüze yapılan görüşmeler sonucu doldurulan anket formlarından elde edilen orijinal veriler oluşturmuştur. Anket formunda tekne boyutları, teknelerin teknik özellikleri, donanımları, avcılıkta kullanılan ağ türleri, tekne saiplerinin sosyo-ekonomik durumları gibi sorulara yer verilmiştir. Yapılan anketlerden elde edilen veriler çizelgeler alinde düzenlenmiştir. Bölgede balık avcılığı faaliyetinde bulunan 19 adet tekneden Marmara Denizi ile ilgisi olmayan Çatalca, Şile ve Sarıyer gibi Karadeniz bağlantılı yerleşim yerlerine bağlı tekneler ayıklanmıştır. Marmara Denizi sail şeridinde avcılık yapan İstanbul tekneleri (768 adet) esaplamaya alınmıştır. Tekneler küçükten büyüğe, tekne boyları itibariyle sıralanmış ve yoğunlukları dikkate alınarak; dört gruba ayrılmıştır. Birinci grup 8,9 m'den küçük tekneleri, ikinci grup 9-15,9 m arası tekneleri, üçüncü grup 16-5,9 m arası tekneleri ve dördüncü grup ise 6 m'den büyük tekneleri kapsamaktadır. Gruplandırma yapılırken, Rusat kod numaralarına göre tekneler tek tek ayrılarak, sıralanmış ve avlanma yöntemleri de esas alınarak belirtildiği şekilde belirlenmiştir. Boğazlar araştırma bölgesi dışında bırakılmış ve sadece Marmara Denizi sail şeridi araştırma kapsamına alınmıştır. Tabakalı Tesadüfî Örnekleme Yöntemine göre er gruptan anket uygulanacak tekne sayısı belirlenmiştir. Anket sayısı belirlenirken ; N Σ ( N S ) n = formülünden yararlanılmıştır (Yamane, 001). N D + Σ N S Formüldeki n : Toplam örnek sayısını, N: Toplam tekne sayısını, N : Söz konusu tabakadaki tekne sayısını, S : Söz konusu tabakanın standart sapmasını, S : Söz konusu tabakanın varyansını göstermektedir. D : d² / Z ², d: 0. 10 *X değerine eşit olup, popülasyon ortalamasında izin verilen atayı Z ise %95 güven sınırına göre normal dağılım tablosundaki Z değerini ifade etmektedir. İlgili formülün uygulanmasıyla çizelge 1 deki sonuçlar elde edilmiştir. Çizelge.1. Anket Uygulanacak Tekne Grupları ve Örnek Sayıları Tekne Grupları Tekne Boyu Toplam Tekne Sayısı (N) Örnek Sayısı (n) Örnek Oranı I. Grup 8,99m 591 8 60,87 II. Grup 9m -15,99m 140 10 1,73 III. Grup 16m-5,99m 0 4 8,70 IV. Grup 6 m 17 4 8,70 Toplam 768 46 100,00 3.BULGULAR ve TARTIŞMA 3.1.Teknelerin Teknik Özellikleri Teknelerin ortalama uzunlukları; I. grupta 7,37m, II. grupta 11,m, III. grupta,0m ve IV. grupta ise 37,6m dir. I ve II. gruptaki teknelerin tamamı aşap iken, III. grubun %5 i ve IV. grubun tümü (%100) saç teknelerden oluşmaktadır. Çizelge 3.1. Tekne Büyüklük Gruplarına Göre Teknelerin Teknik Özellikleri Yapı Malzemesi (%) (Construction Balıkçı Teknelerinin Büyüklük Grupları (m) Uzunluk (m) Aşap Saç Tekne Yaş ı Yeni Değeri (TL) Taşıyıcı/ II. Tekne Varlığı (%) 8,99 7,37 100-16,9 0.375 3,57 9,00-15,99 11, 100-14,30 51.00 10 16,00-5,99,0 75 5 15,5 710.000 50 6 37,6-100 19,00 1.937.500 5 Ortalama 19,55 89,14 10,86 16,1 10,86 1154
XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 014, Samsun Ortalama tekne yaşı 16,1 olarak bulunmuştur. Ortalama tayfa sayısı ise 1-0 arasında değişmektedir. I. grupta yer alan teknelerin ortalama yeni değeri 0.375 TL, II. grup teknelerin 51.00 TL, III. grup teknelerin 710.000 TL ve IV. grup teknelerin ise 1.937.500 TL olarak elde edilmiş ve çizelge 3.1 de verilmiştir. Çizelge 3.. Balıkçı Teknelerinin Saip Olduğu Ciazlar Teknik Donanım I. Grup II. Grup III. Grup IV. Grup Genel Adet % Adet % Adet % Adet % Adet % Radar 4 14,9 5 50 3 75 4 100 16 34,78 Soğuk Muaf. Oda. - - - - 1 5 4 100 5 10,87 Telsiz 3 10,71 9 90 4 100 3 75 19 41,30 Sonar 1 3,58 5 50 3 75 4 100 13 8,6 Eco-Sounder 1 3,58 5 50 3 75 4 100 13 8,6 İskandil Radarı 1 3,58 - - - - 1 5 4,34 GPS (GPS) 1 3,58 0 3 75 4 100 10 1,73 VMS (VMS) - - - - 1 5 4 100 5 10,87 İstanbul teknelerinin %34,78 inde radar ve %41,30 unda telsiz bulunmaktadır. Gemi izleme sistemi için kullanılan mavi kutuya (Bluebox-VMS) ise çoğunlukla IV. grupta rastlanmıştır. İstanbul avlama filosunun kullandığı ciazlar çizelge 3. de gruplara göre detaylı olarak oranları ile sunulmuştur. Çizelge 3.3. Balıkçıların Saip Oldukları Avcılık Donanımları Avcılık Tekne Grupları Donanımları I II III IV Adet % Adet % Adet % Adet % Genel Oran (%) Yüzey Uzatma 16 57,14 7 70 1 5 - - 5,17 Dip Uzatma 3 8,14 7 70 50 - - 69,57 Voli 5 17,86 10 100 1 5 - - 34,78 Direç - - - - 1 5 - -,17 Algarna/Manyat 7,14 9 90 1 5 - - 6,09 Gırgır - - - - 4 100 4 100 17,39 Dip Trolü - - - - 50 50 8,70 Olta/Paraketa 10 35,71 - - - - - - 1,74 Balıkçılıkta avcılık türü, tekne boylarına ve motor güçlerine göre seçilmektedir. I, II ve III. gruplarda uzatmacılık, volicilik, algarnacılık ve manyatçılık yapılmaktadır. III ve IV. grupta ise gırgır ve dip trolü avcılığ ı yapılmaktadır (Çizelge 3.3). 3.. Sosyo- Ekonomik Göstergeler Tekne saiplerinin çeşitli açılardan sosyo-ekonomik özellikleri aşağıda çizelgeler aline getirilerek verilmişt ir. Balıkçıların yaş, medeni al ve mesleki durumları çizelge 3.4 te gösterilmektedir. Çizelgeden de anlaşıldığ ı gibi balıkçıların yaş dağılımları 7-75 arasındadır. İstanbul ili balıkçılarının %93,47 sinin evli, %4,34 ünün bekâr olduğu tespit edilmiştir. Asıl meslekleri balıkçı olanların oranı %69,57 iken, daa sonradan balıkçılığ a başlayanların oranı %30,4 dür. Kendisini balıkçı olarak tanımlayanların 3. Ve 4. Grupta yüksek, balıkçı olarak tanımlamayanların oranının ise 1. ve. Grupta yüksek olması dikkat çekicidir. Emekli olan, balıkçılığı obi ve/veya ikinci bir iş olarak yapan küçük tekne saiplerinin bu gruplar olduğu anlaşılmaktadır. Balıkçı eşlerinin %95,65 i ev anımıdır. Çizelge 3.4. Tekne Saiplerinin Yaş, Medeni Hal ve Mesleki Durumları Tekne Grupları Yaş Dağılımı Medeni Hali Mesleği En Küçük En Büyük Evli Bekâr Dul Balıkçı Balıkçı Değil Adet % Adet % Adet % Adet % Adet % I 7 75 5 5 89,3 7,1 1 3,6 16 57,1 1 4,9 II 36 61 51 10 100,0 0 0,0 0 0,0 8 80,0 0,0 III 34 57 47 4 100,0 0 0,0 0 0,0 4 100,0 0 0,0 IV 39 53 48 4 100,0 0 0,0 0 0,0 4 100,0 0 0,0 Genel 43 93,5 4,4 1, 3 69,6 14 30,4 1155
Su Ürünleri Ekonomisi Çizelge 3.5. Tekne Saiplerinin Yaş, Medeni Hal ve Mesleki Durumları Tekne Okur-Yazar Grupları Değil İlkokul Ortaokul Lise Fakülte ve Üstü Adet % Adet % Adet % Adet % Adet % I 7,1 1 4,8 5 17,8 8 8,6 1 3,6 II 0 0,0 7 70,0 1 10,0 0,0 0 0,0 III 0 0,0 50,0 50,0 0 0,0 0 0,0 IV 0 0,0 50,0 0 0,0 50,0 0 0,0 Genel 4,3 3 50,0 8 17,4 1 6,1 1, Balıkçıların eğitim düzeylerine bakıldığı zaman; ilkokul, ortaokul ve lise de yoğunlaştığı görülmektedir. I. grubun %8,57 si, II. grubun %0 ve IV. grubun %50 si lise eğitimlidir. III. grubun %50 si ilkokul, %50 si ortaokul mezunudur. II. grubun %70 i ilkokul mezunudur. Okuryazar olmayanların oranı ise sadece %4,3 tür. Çizelge 3.6 da tekne saiplerinin seçilmiş bazı sosyo-ekonomik özellikleri ve tekne grupları itibariyle balıkçılıktan elde ettikleri gelirler gösterilmiştir. Çizelgede balıkçıların gruplar itibariyle brüt ve net karları ile balıkçılıktan elde ettikleri (ağ tamiri, tekne bakımı vb.) diğer gelirler ayrıntılı olarak gösterilmektedir. Çizelge 3.6. Tekne Saiplerinin Sosyo-Ekonomik Özellikleri Sosyo-Ekonomik Özellikler Tekne Grupları I. Grup II. Grup III. Grup IV. Grup Genel Mülkiyet 19 7 4 3 % 67,85 70 50 100 69,56 Yaşadığı Evin Durumu Kiralık 5-9 % 17,85 0 50-19,56 Diğer 4 1 - - 5 % 14,30 10 - - 10,88 Evet 6 1 1 10 Türkçe Dışında Başka % 1,4 0 5 5 1,73 Bir Dil Bilme Durumu Hayır 8 3 3 36 % 78,58 80 75 75 78,7 Balıkçılık Yapmaktan Memnuniyet Durumu Gelecekte Balıkçılığı Devam Ettirmeyi Düşünme Çocuğunun Balıkçı Olmasını İsteme Durumu Yatırım Yapabilme 007/008 Av Sezonunda Gelir Durumu (Yıllık) Memnun 17 7 3 1 8 % 60,7 70 75 5 60,86 Memnun Değil 11 3 1 3 18 % 39,8 30 5 75 39,14 Evet 4 6 4 3 37 % 85,71 60 100 75 80,44 Hayır 4 4-1 9 % 14,9 40-5 19,56 Evet 1 1 6 % 8,69 10 5 50 14,63 Hayır 1 9 3 35 % 91,31 90 75 50 85,37 Evet 7 3 - - 10 % 5 30 - - 1,73 Hayır 1 7 4 4 36 % 75 70 100 100 78,7 Gayri Safi Üretim Değerleri (TL) 9443 3603 384885 853750 Değişken Masraflar(TL) 64 585 77056 64890 Brüt kar(tl) 301 10378 10789 10860 Sabit Masraflar(TL) 716 7366 65116 1177 Net kar(tl) 305 301 4713 89088 Avlanma Harici Balıkçılık 734 75 315 0 Geliri Ortalama Balıkçılık Geliri 1039 5737 65838 89088 1156
XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 014, Samsun 4.SONUÇ VE ÖNERİLER Balıkçıların diğer bazı sosyo-ekonomik bulguları ise aşağıda sıralandığı gibidir : Balıkçıların İkamet yeri olarak köyde %,17, beldede %6,5, ilçede %76,09 ve şeir merkezinde ise %15, olarak bulunmuştur. Aile kökenleri; Karadenizli %3,60, Balkan ve Rumeli göçmeni %43,48, İstanbul un yerlisi %17,40 ve diğer yörelerden (Bandırma, Gemlik vb.) gelenler ise %6,5 sini teşkil etmektedir. Balıkçılığa başlama nedeni olarak; %50 sinin aile mesleği, %6,5 si başka mesleği olmadığı için, %4,35 i başka alanda iş bulamadığı, %15, si deniz sevgisi, %1,74 ü emeklilik sonrası yaptığı iş ve %,17 si de diğer sebepleri göstermektedir. Güngör ve ark. (007) e göre Tekirdağ İlindeki balıkçıların %55,6 sının babası balıkçıyken, İstanbul balıkçılarından babası balıkçı olanların oranı %47,8 olarak bulunmuştur. Balıkçılık yapma yılı 4-55 arasında değişmektedir. Balıkçıların ın %65,1 inin sosyal güvenlik primi yatırdıkları belirlenmiştir. %8,6 sı emeklilikt en sigortalı olup, prim yatırmamaktadırlar. Balıkçıların; %6,68 i kooperatif, %14,9 si dernek, %11,94 ü siyasi parti, %7,46 sı oda (Ziraat Odası vb.) ve %,98 i su ürünleri üst birliğine üye oldukları görülmektedir. Su ürünleri üst birliğine üye olanlar ise genelde IV. grup tekne saipleridir. Gruplar itibari ile su ürünleri kooperatiflerine üyelik oranı; I. grupta %64,9, II. grupta %70, III. grupta %50 ve IV. grupta %75 dir. Araç saibi balıkçı oranı %47,8 dir. Balıkçıların gelirlerini arcama kalemlerine yönelik bulgular ise; en fazla %30,44 ile mutfak masrafları sonrada %17,41 oranı ile balıkçılık ile ilgili masraflar yer almıştır. Elektrik, su, telefon, internet vb. giderlerinin oranı ise %13,04 olmuştur. Çocukların eğitimi için okul masrafı genel ortalama ile %15,1 doğalgaz ve ısınma giderleri ve sağlık arcamaları aynı oranda belirlenerek %,17 lik bir oranı oluşturmaktadır. %8,70 ile giyimde bir masraf kalemini oluşturmaktadır. Kira giderleri ise IV. grup ariç diğer gruplarda %6,5 lik bir orana tekabül etmektedir. Gelirin bölüşülmesi masraflar çıkıldıktan sonra kalanın pay edilmesi şeklindedir. Genelde %69,56 ile pay usulü öne çıkmaktadır. Güngör (1998) e göre Tekirdağ ve Çanakkale de masraflar ve kumanya giderleri çıktıktan sonra kalan kısmın %40 ı tayfalara dağıtılmaktadır. Elde edilen bulgulara göre İstanbul Yeşilköy ve Silivri de ise günlük toplam gelirden toplam masraflar çıkıldıktan sonra geriye kalan net kar; %50 tekne payı, geriye kalan %50 ise tekne saibi ve tayfalar arasında eşit şekilde bölüşülmektedir. Tayfa çalıştırmayan tekne saipleri ise gelirinin tamamını almakta ve bu oran tüm dağılım içerisinde %6,08 ini oluşturmaktadır. Aylık maaşlı tayfa çalıştıranların oranı %,17 ve %,17 si ise Maaş+Pay usulü uygulanmaktadır. Pay usulü ödemeler I. grubun %57,15 inde, II. grubun tümünde, III ve IV. grubun %75 inde görülmektedir. Balıkçıların %39,14 ü balıkçılıktan memnun değildir. Çocuklarının balıkçı olmasını istememektedirler (%85,37). İstanbul ili balıkçılığında genellikle çalıştırılan tayfa sayısı ortalama 3,71 (3-4 kişi arası) olarak esaplanmıştır. I. grup teknelerde çalışan tayfa ortalaması 0,64 (0-1 kişi arası), II. grup teknelerde,60 (-3 kişi arası), III. grup teknelerde 11,5 (11-1 kişi arası) ve IV. grupta 0,50 (0-1 kişi arası) olarak bulunmuştur. İstanbul ili avlanma filosuna kayıtlı balıkçı teknelerinin ortalama boy aralığı 19,55m, ortalama ömrü (yaşı) 16,1 dir. I ve II. grup tekneler aşaptan yapılmışken, III. grup teknelerin %75 i aşap %5 i saç ve IV. grup teknelerin ise tümü saçtır (%100). İstanbul avlama filosunun ekonomik yeni değeri 0.000 ile 1.900.000 TL arasında değişmektedir. İstanbul ili avlanma filosunun mülkiyet yapısı; %73,91 i balıkçının kendisine aittir. II. tekne veya taşıyıcı tekne varlığ ı genelde %10,86 dır. İstanbul balıkçılığında küçük boy teknelerde basit usulde balık ve yön bulucu ciazlar (telsiz, iskandil radarı vb.) kullanılırken, büyük boy balıkçı teknelerinde ileri teknolojideki sonar, radar, eco-sounder, GPS, VMS gibi ciazlar kullanılmaktadır. Teknelerin %10,87 sinin tekne sigortasına saip olması da filoda çok küçük bir orandır. I ve II. grup teknelerde avcılık türü olarak; uzatmacılık, volicilik, algarnacılık ve manyatçılık seçilmiştir. 6m ve üzerindeki teknelerde gırgır ile pelajik balık avcılığı yapılmaktadır. Boyları 16-5,99m arasındaki III. grup teknelerde ise karışık bir avcılık yöntemi benimsenmiş olduğu tespit edilmiştir. Olta ve paraketa ise 9 metrenin altındaki tekne saiplerinin terciidir. Algarna ve manyat avcılığı II. grup teknelerin karakteristik avcılık yöntemi olarak bulunmuştur. Özellikle Silivri lokalitesinde algarnacılık, Tuzla lokalitesinde ise manyatçılık tespit edilmiştir. I ve II. grup tekneler lokal avcılık yaparken, III ve IV. grup tekneler Marmara denizi genelinde ve uluslararası sularda avcılık yapmaktadırlar. Balıkçılıktaki gelirin paylaşımında pay usulü ödeme yapılan tekne oranı %69,58 olarak bulunmuştur. Balıkçıların genelde komisyonculara, bankalara ve ağcılara borçlu oldukları tespit edilmiştir. Marmara denizi, avlanan balıkların tür ve miktarları nedeniyle Türkiye balıkçılık sektöründe özel bir öneme saiptir. İstanbul balıkçılığında sektörün yapısal, teknik ve uygulamadan kaynaklanan çeşitli sıkıntıları mevcuttur. 1157
Su Ürünleri Ekonomisi Araştırma sırasında İstanbul ili deniz balıkçılığının etkin olmasını aşağıdaki sorunların engellediği belirlenmiş ve bu sorunlara ilişkin öneriler sıralanmıştır. Buna göre : Marmara denizinde yoğun bir av baskısının olduğu saptanmıştır. Aşırı avcılığı tetikleyen Eco-sounder, sonar, radar gibi ileri teknolojik ciazlara belirli sınırlama getirilmelidir Avlanabilir stok miktarları ile ilgili bilimsel veriler bulunmamaktadır. Stok tespit çalışmaları yapılmalıd ır. Kooperatifleşme yoluyla ortak karar alma mekanizmaları işletilememektedir. Balıkçıların kooperatifler ve kooperatif birlikleri şeklinde örgütlenmelerinin sağlanması ve ortak kararlarının temelinde sürdürülebilir balıkçılık ilkesinin yatması gerekmektedir. Kooperatiflerde; ilgili bakanlıkla irtibatı sağlayacak ve üyelerine eğitim verecek Su Ürünleri Müendisi çalıştırılma zorunluluğu getirilmelidir. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu nda ilgili cezai ükümlerin caydırıcı olmaması ve su ürünleri görevlilerinin yetkilerinin yetersizliği tespit edilmiştir. Kanun ileriye dönük olarak yeniden düzenlenmeli, koruma-kontrol görevlilerinin yetkileri arttırılmalıdır. Denetim yapan kurumlarda gerek personel gerekse denetim aracı (motor, tekne, bot vb.) eksikliği görülmektedir. Balıkçılık ile ilgili konuların birden fazla kuruma dağılmış olması balıkçı açısından prosedür fazlalığ ı ve zaman kaybı gibi sorunları ortaya çıkarmaktadır. Marmara da avcılığın önündeki önemli sorunlardan biriside su kirliliğidir. Marmara denizinde görülen aşırı kirlilik için; gerek İstanbul sınırlarındaki gerekse çevre illerdeki dereler ısla edilmelidir. Avcılık ekipmanları balıkçılar için sübvanse edilmelidir. Avcılığın verimsiz ve ekonomik kayıplarla geçildiği sezonlarda, balıkçıların kullandıkları ve ödeyemedikleri kredilerin faizlerinin tekrar yapılandırılmalıd ır. Bilinçli bir avcılık ve resmi evrak işleri için yıllık avcılık miktarı 10 ton ve üzerinde olan teknelerinde; Su Ürünleri Müendisi çalıştırılması zorunlu olmalıdır. 5.KAYNAKLAR Anonim, 008. İstanbul Tarım İl Müdürlüğü. 007 Yılı Çalışma Raporu. T.C. İstanbul Valiliği İl Tarım Müdürlüğü Yayınları. İstanbul, 74s. Erazi, RA.194. Marine Fises Found in te Sea of Marmara and in te Bosporus. Revue de la Faculté des Sciences de l Université d Istanbul B, 7, 103 115. Erdoğan, N. ve Düzgüneş E. 006. Karşılaştırmalı Bir Yaklaşımla İstanbul Balık Hali. Trabzon, www.akuademi.net/usg/usg004/ck/ck3.pdf. (E.T. 18.0.009). Geldiay, R.1969. İzmir Körfezinin Başlıca Balıkları ve Mutemel İnvasionları. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi, Monog., Bornova, 11:135. Güngör, G., Özen S.Ş. ve Güngör, H. 007. Marmara Denizi Balıkçılığının Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Deniz Ürünleri Pazarlaması: Tekirdağ İli Sail Şeridi Örneği, NKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, Ekim, Cilt: 4, Sayı: 3, Tekirdağ. Güngör, H. 1998. Te Production and Marketing of Fisery Product: A Case Study In Te Nort-West Region Of Turkey. International Symposium on Fiseries and Environment, -4 Eylül, Trabzon. Güngör, H., Zengin M. ve Güngör, G. 007. Socio-Economic Structure of te Deep Water Pink Srimp Fiseries in te Marmara Sea. Journal of Tekirdag Agriculturel Faculty. 4 (3). Tekirdağ. Slastenenko, E. 1955. Karadeniz Havzası Balıkları EBK Genel Müd. Yay. 711s. Yamane, T. 001. Temel Örnekleme Yöntemleri, Çeviri:Alptekin Esin ve Ark. Literatür Yayıncılık, S.449. 1158