HAYATIMIZDAKİ TEKNOLOJİ VE KALP SAĞLIĞINA ETKİLERİ Dr.M.Vefik Yazıcıoğlu Kardiyoloji Uzmanı
TEKNOLOJİ NEDİR? İnsanın bilimi kullanarak doğaya üstünlük kurmak için tasarladığı rasyonel bir disiplindir.
Teknoloji Çağı İnsanında Aranan Özelikler Teknolojik gelişmelere ve değişimlere adapte olabilme, Kendini yenileyebilme yeteneği, İleri teknolojilere aşinalık, Teknolojinin sosyal boyutunu kavrayabilme, En az bir yabancı dil bilme Disiplinler arasında çalışabilme özelliğinin olması.
Elektromanyetik radyasyon Hayatımızda Nerede? HER YERDE!...(Atmosferle içiçe olduğumuz kadar) Yaşamımızda sağlığımız için zararlı olan elektromanyetik radyasyona en çok maruz kaldığımız cihazlar: CEP TELEFONU TELEVİZYON BİLGİSAYAR (ekran) MİKRODALGA FIRIN X-ray cihazı (havaalanı-alışveriş merkezleri) BAZ İSTASYONLARI
YARARLARI TIP ALANINDA TEKNOLOJİ SAYESİNDE BAŞDÖNDÜRÜCÜ HIZLA GELİŞEN TANISAL VE TEDAVİ YAKLAŞIMLARI HIZLI İLETİŞİM VE HAYAT KURTARICI ACİL ÖNLEMLER HASTA TAKİBİNDE EVDEN TAKİP İMKANI SAĞLAYAN UYGULAMALAR BİLGİLENME İÇİN DAHA FAZLA BİLGİYE ÇOK KOLAY VE KISA SÜREDE ULAŞABİLME İMKANI
ZARARLARI ELEKTROMANYETİK RADYASYONA MARUZİYET FİZİKSEL İNAKTİVİTE DEPRESYON, İÇE KAPANIK RUH HALİ ÖZELLİKLE ÇOCUKLARDA VE GENÇLERDE YÜZYÜZE SAĞLIKLI SOSYAL İLETİŞİMİN AZALMASI VE BUNUN GETİRDİĞİ ELEKTRONİK OLMAYAN İLETİŞİM SORUNLARI BAĞIMLILIK GELİŞMESİ DURUMUNDA BUNUN GETİRDİĞİ PSİKOSOSYAL, TOPLUMSAL, ALGISAL VE İLETİŞİMSEL KOMPLİKASYONLAR
Neler yapılabilir? Mutlaka bir sınırlama getirilmeli. Asıl ihtiyaçların yerini almamalı (arkadaş,aile,sorumluluklar,) Amaca uygun kullanılmalı Eğlence için kullanılmasına bir düzenleme getirilmeli.
Andy
ELEKTROMANYETİK RADYASYON
Mikrodalgaların Frekans Aralığı 300 MHz-300 GHz Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim D
Cep Telefonlarında Kullanılan Frekans Aralığı 300 MHz (UHF)-3 GHz (SHF) Süleyman Daşdağ, D.Ü. Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim D
Kısa süredeki zararları Görüş alanında daralma. Kalp pilinin bozulma riski. Yoğun stres ve yorgunluk hissi. Konsantrasyon ve dikkat bozulması. Kulak çınlaması ve kulaklarda ısınma. İşitmede geçici aksaklıklar oluşması. Baş ağrıları ve sersemleme
Uzun vadedeki zararları Genetik yapının bozulması. Beyaz kan hücresi (lenfoma) kanseri. Kan beyin bariyerinin zedelenmesi. Kalp rahatsızlıkları. (ritim ve tansiyon problemleri) Hafıza zayıflaması ve beyin tümörü riski. Kalıcı işitme bozuklukları. Embriyo gelişiminin zarar görmesi. Kadınlarda düşük riskinin artması. Kan hücrelerinin bozulması. Bağışıklık sisteminin bozulması. Yüksek tansiyon. Sperm sayısının azalması. Cilt kanseri.
Mikrodalgalar(MD) dalga boyu, 0.1-100 cm ; frekansı 0.3-300 Ghz olan elektromanyetik dalgalardır. MD bugün şuralarda kullanılıyor: a) Cep telefonları ve onların dam kule antenleri(baz istasyonları) b) Radar c) MD fırınları d) TV ve radyo verici antenleri e) Uydu iletişim istasyonları
Mikrodalgaların kimyasal etkileri; a) Hücrelerde büyük moleküllerin(proteinler vb.) deforme oluşu b) Hücre zarlarının birbirine yapışması c) Hücre zarlarında delikler açılması(elektro-porasyon) d) Ca-ATPaz ve Na-K-ATPaz enzimlerinin bozuluşu sonucu hücre dışına Ca, Na ve K kaçışı
YÜKSEK GERİLİM HATLARI ELF, TV VE RADYO ANTENLERİ MD YAYARLAR ABD de yapılan araştırmalara göre; 1. Radyo antenine yakın evlerde kanserin arttığı 2. TV ve radyo antenlerinin kanser riskini %37,5 arttırdığını 3. TV antenine 4 km.den daha yakın evlerde çocuk akut lenfatik lösemisinin %50 den fazla arttığını gösterdi. 4. Yüksek gerilim hatlarına yakın yaşayan çocuklarda kanserin 2-3 kat arttığını gösterdi.
Araştırıcı : Naegeli B ve arkadaşları Yayın Tarihi : 1996 Araştırmanın yapıldığı ülke : İsviçre Sonuçlar ; Cep telefonları yakın mesafede kalp hastalarının kullandığı pacemakerları olumsuz etkilemektedir ve böylesi yakın bir mesafede cep telefonları potansiyel bir tehlike olarak görülmelidir.
Araştırıcı : Wilke A ve arkadaşları Yayın Tarihi : 2004 Araştırmanın yapıldığı ülke : Almanya Sonuçlar ; Pacemakerli kalp hastaları cep telefonu kullanmaktan kaçınmalıdır.
Araştırıcı : Imaida K ve arkadaşları Yayın Tarihi : 2006 Araştırmanın yapıldığı ülke : Japonya Sonuçlar ; Yapay olarak karaciğer kanseri oluşturulmuş fareler üzerine cep telefonlarının yaydığı radyasyonun, kanseri hızlandırıcı bir rolü olmadığı gözlendi.
Araştırıcı : Goswami PC ve arkadaşları Yayın Tarihi : 1999 Araştırmanın yapıldığı ülke : USA Sonuçlar ; Cep telefonlarının yaydığı radyasyonun (SAR:0.6 W/kg) proto-oncogen ekpresyonu kinetiğini, Jun ve Myc mrna düzeylerini veya NF-kappab, AP1 ve AP2 nin DNA bağlanma aktivitesini etkilemediği gözlendi.buna karşın C^H10T 1/2 fare embriyo fibroblastlarının plato fazına geçiş evresinde Fos mrna düzeyinde artış gözlendi. Söz konusu bu artışın spesifik gen ekspresyonlarının RF lar tarafından etkilenebileceğini düşündürmektedir. (Kanser oluşumuna zemin hazırlayabilir?!..)
KALP-DAMAR SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI RİSKLERİNDEN KORUNMA
KALP DAMAR HASTALIĞI NEDİR? Kalp damarlarından biri veya birkaçı tamamen tıkanırsa, kalp krizi görülebilir. Kalp krizi kalp kaslarının zarar görmesine sebep olur.
Damarlar neden daralır? Kalp damarları kanın rahatça akabileceği tüplere benzer. Damarların duvarları düz kastan oluşmuştur ve elastik yapıdadır. Kalpteki kan damarları gençlik dönemlerinizden itibaren yavaş yavaş yağlanır. Yaşınız ilerledikçe yağ damar duvarlarına birikir ve hasar verir. Damarlar kendini iyileştirmek için bazı maddeler salgılar. Böylece damarlar daha da kalınlaşır. Kanın içinde bulunan protein, kalsiyum gibi maddeler ve bazı hücreler gelip bu bölgeye yapışırlar. Bu maddeler ve yağ birikintileri plakları oluşturur. Plaklar büyüyerek, damarları daraltır. Bu olaya ateroskleroz denir.
Kalp damar hastalığının bulguları En temel belirtisi göğüs ağrısıdır. Göğüs ağrısı basınç hissi, acıma, batma, yanma ve rahatsızlık hissi gibi çok farklı şekillerde tanımlanabilir. Hazımsızlık veya mide yanması ile karıştırılabilir. Ağrı genellikle göğüste hissedilir fakat sol omuz, kollar, boyun, sırt ve çeneye doğru yayılabilir.
Ağrının Etkili Olduğu Bölgeler;
Kalp damar hastalığının bulguları Diğer bulgular: Nefes darlığı, Kalp hızının aşırı artması, Terleme, Düzensiz kalp atışları, Bitkinlik veya baş dönmesi, Kusma hissi.
Kalp-Damar Hastalıklarında Risk Faktörleri Ailede kalp hastalığı öyküsü (birinci derece akrabalardan erkekte 55, kadında 65 yaşından önce koroner arter hastalığı öyküsü) Ailede erken yaşta kalp krizi geçiren bireylerin bulunması, Erkek cinsiyet, Yaş (erkeklerde 45, kadınlarda 55 veya erken menopoz) Diabet Obezite Stresle baş edememe
Kalp-Damar Hastalıklarında Risk Faktörleri Fazla alkol tüketimi Fiziksel aktivitenin az olması Doğum kontrol hapı kullanımı (sigara içiliyorsa) Menopoz Sigara Kolesterol (İyi kolesterolün 40 mg/dl den düşük olması / Kötü kolesterolün 130mg/dl den yüksek olması). Yüksek kan basıncı
Kalp Hastalıklarında Risk Faktörleri; Değiştirilemeyen Risk Faktörleri, Ailede kalp hastalığı öyküsü, erkek cinsiyet, yaş, menopoz. Değiştirilebilen Risk Faktörleri. Obezite, alkol tüketimi, sigara tüketimi, hareketsizlik, doğum kontrol hapı kullanımı (sigara içenler için), kolesterol düzeyi, kan basıncı düzeyi, kan şekeri düzeyi
Risk faktörü Değiştirilmesi kolay Değiştirilmesi zor Değiştirilmesi mümkün değil Yaş (erkekte 45, kadında 55 yaş) X Cinsiyet (erkek olmak) X Ailede kalp hastası olması X Sigara içilmesi X Kolesterol yüksekliği X Şeker hastalığı X Stresli yaşam X Fazla alkol alınması X Hareketsiz yaşam X Menopoz X Şişmanlık X
Kalp-Damar Hastalıklarından Korunmak İçin; Beslenmenizde yağı azaltın. Beslenmenizde toplam yağ tüketimi enerjinin %30 unu geçmemelidir. Beslenmenizde doymuş yağları azaltın. Doymuş yağlar kan kolesterol düzeyini yükselten en önemli beslenme faktörüdür. Diyette toplam yağ miktarının azaltılması, aynı zamanda doymuş yağ tüketimini de azaltacaktır.
Kalp-Damar Hastalıklarından Korunmak İçin; Doymuş yağlar yerine doymamış yağları seçin. Hayvansal kaynaklı yağların ve katı margarinlerin yerine bitkisel sıvı yağların (zeytinyağı, soya, ayçiçekyağı vb.) kullanılması ile sağlanabilir. Diyetinizde kolesterolü sınırlayın. Kolesterol içeren besinlerin diyetten çıkarılması gerekmez, sınırlamak yeterlidir. Süt, peynir, tavuk, balık ve et kolesterol içeren besinler olup aynı zamanda vücudun ihtiyacı olan bir çok besin öğesini içermektedir. Karaciğer gibi kolesterol içeriği çok yüksek organ etlerinden uzak durun.
Kalp-Damar Hastalıklarından Korunmak İçin; Posa tüketiminizi artırın. Posadan zengin besinleri tüketmek, kan kolesterol düzeyinin düşürülmesine yardımcı olur. Günde en az 5-7 porsiyon sebze ve meyve tüketimi, haftada 2 kez kurubaklagillerin kullanımı, kepekli, yulaflı ekmeklerin, tam tahıllı kahvaltılık gevreklerin tercih edilmesi günlük posa tüketiminizi artırmanıza yardımcı olur. Daha fazla meyve ve sebze tüketin. Beta karoten, vitamin A ve vitamin C gibi antioksidan vitaminleri yüksek oranda içeren sebze ve meyvelerin tüketimini arttırın.
Kalp-Damar Hastalıklarından Korunmak İçin; Diyet kan kolesterol düzeyini düşürmede tek yol değildir. Diğer bazı yaşam şeklinde değişiklikler de kalp hastalığı riskini azaltır. Diyet kan kolesterol düzeyini düşürmede tek yol değildir. Diğer bazı yaşam şeklinde değişiklikler de kalp hastalığı riskini azaltır. İdeal vücut ağırlığınızı koruyun /şişmansanız ideal ağırlığınıza ulaşın.
Kalp-Damar Hastalıklarından Korunmak İçin; Fiziksel aktivitenizi artırın. Kalp sağlığınız için düzenli ve orta düzeyde aktivite önemlidir. Aktif yaşam kan kolesterol ve trigliserit düzeylerinizi normalde tutar, HDL yi arttırır, kan basıncını düşürür, stresi kontrol etmeye yardımcı olur, enerji harcayarak vücut ağırlığının kontrol altında tutulmasını sağlar.
Günlük 30 dakika orta şiddette egzersiz ( yürüyüş, yüzme, hafif koşular vb.) kalp sağlığınızı korumada önemlidir.
Kalp-Damar Hastalıklarından Korunmak İçin; Eğer kan basıncınız yüksekse (hipertansiyon), kontrol altına alın Bazı besin ögeleri kan basıncını olumlu yada olumsuz yönde etkilemektedir. Bunların en önemlileri sodyum (tuz), kalsiyum, potasyum, magnezyum, yağlar ve alkoldür. Sigarayı Bırakın. Sigara kalp damar hastalıklarında ani ölümlerde anahtar etmendir. Sigara kan basıncını ve kalp atım hızını artırır. HDLkolesterol düzeyini düşürür ve sigara içme kanın pıhtılaşma eğilimini artırır ve ani kalp krizine neden olur.
Kalp-Damar Hastalıklarından Korunmak İçin; Stresi azaltın. Stres ile kardiyovasküler hastalıklar arasındaki bağlantı zayıf da olsa, stresi kontrol etmek özellikle stresle başetmek için çok yemek yiyen veya sigara içenler için önemlidir. Alkolden uzak durun. Alkol ile hipertansiyon riski arasında sıkı bir ilişki vardır. Bu nedenle alkol tüketimi önerilmemektedir. Diyet yapın,pişirme şeklinizi Değiştirin. Bitkisel besinleri, haşlanmış, ızgara yemekleri tercih edin, kızartmalardan kaçının.
Kalp-Damar Hastalıklarından Korunmak İçin; Kırmızı et yerine beyaz et tüketin. Hazır ve hayvansal gıdalardan mümkün olduğunca uzak durun. Sakatatlardan (karaciğer, dalak vb.), salam, sosis, sucuk gibi gıdalardan uzak durun. Pastane ürünlerini tüketmemeye çalışın. Poğaça, açma börek, çörek vs. gibi Eğer tansiyonunuz yüksekse tuz tüketimini azaltın.
Hatırlatmalar; Her yıl dünyada 17 milyon kişi kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirmektedir Ölümlerin yaklaşık %34'ü kalp damar hastalıkları nedeniyle oluşmaktadır. Türkiye'de yaklaşık 2 milyon kalp hastası bulunmaktadır. Öncelikli olarak risk faktörleri belirlenmelidir. Hiçbir şikâyet olmasa da kan şekeri, kolesterol düzeyi belli aralıklarla kontrol ettirilmelidir.