AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ Haklarımız, Özgürlüklerimiz 15 temel maddeyi içeren T-şörtler
Haklarımız, Özgürlüklerimiz Madde 2 Yaşama hakkı İnsan hakları herkese aittir: her erkeğe, kadına ve çocuğa aittir. İnsan hakları hepimizin onurlu bir şekilde yaşamamızı sağlayan evrensel standartlardır. Adalet, saygı ve eşitlik ilkelerine: yani tek sözcükle, Özgürlüğe dayalıdırlar. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi bu değerleri savunmak ve yaygınlaştırmak için vardır. Haklarınızdan birinin ihlal edildiğini düşünüyorsanız ve ülkenizde adalet yerini bulmadıysa, davanızı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine götürebilirsiniz. Sözleşmenin başlıca maddeleri bu broşürde ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Haklarımız, Özgürlüklerimiz DAHA FAZLASINI DA KEŞFEDİN www.human-rights-convention.org Bu çok önemli madde devletlerin tüm bireylerin yaşamlarını yasalarla korumasını ve terör eylemlerinde bulunduğundan kuşku duyulanlar dahil olmak üzere, bir insana saldıran herhangi bir kimseyi kovuşturmasını gerekli kılmaktadır. 3
Madde 3 İşkencenin yasaklanması Madde 4 Köleliğin ve zorla çalışmanın yasaklanması İnsan onuruna saygıya gözaltına alma durumlarında bile öncelik verilmektedir. Bu madde ayni zamanda bireyin işkence görme veya kötü muameleye maruz bırakılma riskinin olduğu durumlarda başka bir ülkeye iade edilmesini yasaklamaktadır. Devletler bireylere bu tür eylemlere karşı uygulanabilir ve etkili koruma teminatı sağlamalıdırlar. Askerlik hizmeti, cezaevinde verilen hizmet, acil durum veya felaketlerde istenen hizmetler ve vatandaşlık görevleri esaret veya zorla çalıştırma sayılmaz. 4 5
Madde 5 Özgürlük ve güvenlik hakkı Madde 6 Adil yargılanma hakkı Bu madde fiziksel özgürlüğü korumaya ve keyfi tutuklama veya gözaltına almaları yasaklamaya yöneliktir. Mahkemeler bağımsız ve tarafsız olmalıdır. Bir ceza suçuyla suçlanan herkes suçu kanıtlanıncaya kadar suçsuz kabul edilir ve kendi parası yetmiyorsa ücretini devletin ödeyeceği bir avukat tarafından savunulma hakkına sahiptir. 6 7
Madde 8 Özel ve aile yaşamına saygı Madde 9 Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü Devletler herhangi bir bireyin özel yaşamına müdahale edemezler ancak ayni zamanda tüm bireylerin manevi ve fiziksel bütünlüğünü korumakla görevlidirler. Madde 9 insanın dinini özel yaşamında veya kamuya açık olarak yaşama ve din değiştirme hakkını korur. Devletler dini bir topluluğun iç işlerine karışamaz. 8 9
Madde 10 İfade özgürlüğü Madde 11 Toplanma ve örgütlenme özgürlüğü Görüşünü ifade etmek veya eleştirmek demokratik bir toplumun vazgeçilmez bir unsurudur. Bu bağlamda medyanın özellikle korunması gerekir. Devletler vatandaşlarının barışçı gösterilere özgürce katılmasını sağlamalıdırlar. 10 11
Madde 12 Evlenme hakkı 12 No.lu Protokolün Madde 14 ve Madde 1 i. Ayrımcılığın yasaklanması Bu madde bir erkekle bir kadın arasındaki geleneksel evliliğe ilişkindir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi henüz bu hakkı homoseksüeller arasındaki evlilikleri içerecek şekilde genişletmemiş, bu konuda kararı devletlere bırakmıştır. Ayrımcılığın yasaklanması eşitlik ilkesinin yeniden vurgulanması anlamına gelir. Bu da, bütün insanların eşit doğduğu ve hakları ve onurları bakımından eşit olmaya devam edecekleri anlamına gelir. 12 No.lu protokol ayrımcılığın yasaklanmasını iç hukukun koruduğu tüm yasal hakları kapsayacak şekilde genişletir. 12 13
1 No.lu Protokolün Madde 1 i Mal ve mülkün korunması 1 No.lu Protokolün Madde 2 si Eğitim hakkı Devletler mülkiyet hakkını korumalıdırlar. Ancak vatandaşlar kamu yararı için mülkiyetlerinden mahrum bırakılabilir. Bu maddede ana babaların çocuklarını kendi dini ve felsefi inançlarına göre eğitme hakkı belirtilmektedir. 14 15
1 No.lu Protokolün Madde 3 ü Serbest seçim hakkı 6 No.lu Protokol + 13 No.lu Protokol Ölüm cezasının kaldırılması Devletler vatandaşlarının iradelerinin serbestçe ifade edilebilmesini teminat altına almak için düzenli aralıklarla gizli oyla serbest seçimler düzenlemekle yükümlüdürler. Ölüm cezasının kaldırılması Avrupa Konseyi üyesi olmak için gerekli şartlardan biridir (6 No.lu Protokol). Günümüzde ölüm cezası barış zamanında Avrupa nın tümünde kaldırılmıştır. 13 No.lu Protokol uyarınca ölüm cezasının kaldırılması savaş zamanı için de geçerlidir. 16 17
HAKLARINIZI GİYİN, HAKLARINIZDAN HERKESİ HABERDAR EDİN! Nerede olursanız olun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini aktif bir biçimde destekleme ve yaygınlaştırma gayretlerinde yer alın. Her bir t-şörtte Sözleşmenin en önemli maddelerinden biri yer almaktadır. Bu t-şört ü giyerek temel özgürlüklerimizi savunma iradenizi ortaya koyuyorsunuz. İster sokakta, ister plajda ister sadece arkadaşlarınızın yanında olun, böylece paylaştığımız değerlerimizi çok özel bir biçimde vurgulamış olacaksınız. Vurgulamak istediğiniz özgürlüğü siz seçin: yaşam hakkı, ifade özgürlüğü, ayrımcılığın yasaklanması, eğitim hakkı ve pek çok diğer hak. Thorbjørn Jagland Avrupa Konseyi Genel Sekreteri 18 Florence Aubenas Gabriella Battaini-Dragoni Gazeteci, Avrupa Konseyi Uluslararası Genel Sekreter Cezaevleri Yardımcısı Gözlemevi Başkanı Abd Al Malik Rapçı, Yazar Tomi Ungerer Avrupa Konseyi İyi niyet Elçisi Barbara Hendricks Bianca Jagger Barbara Hendricks Avrupa Konseyi Barış ve Uzlaşma Vakfı Başkanı Ölüm Cezasıyla Mücadele İyi niyet Elçisi AŞAĞIDAKİ ADRESE TIKLAYARAK DAHA ÇOK BİLGİ EDİNEBİLİRSİNİZ www.wearyourrights.org Avrupa Konseyi tarafından oluşturulan Haklarınızı giyin t-şört koleksiyonu kar amacı gütmeyen bir projedir. 19
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ Konsept & Çizimler: Eric Sembach Editoryal Yönetim ve tasarım koordinasyonu: İletişim Direktörlüğü Halkla İlişkiler Bölümü - Ekim 2015 www.human-rights-convention.org