YÜKSEK KOLESTEROL Hiperkolesterolemi; Kolesterol ve kolesterole bağlı kalp damar hastalıklar en büyük ölüm sebebidir. Hiperkolesterolemi kan yağlarından biri olan kolesterolün yüksek olmasıdır. Kan yağları kolesteroller ve trigliseridlerdir: Kolesteroller: LDL kolesterol: ( Low Density Lipoproteinler ) kötü kolesterol olarak da bilinir. Kolesterolü damar duvarına yapıştırır. Damarlarda kolesterol plakları birikmesine, tıkanmaya, damar sertleşmesine, koroner arter hastalıklarına, hipertansiyona yol açar. HDL kolesterol: (High Density Lipoproteinler) iyi kolesterol olarak da bilinir. Kolesterolü damar duvarından alarak karaciğere taşır. Yüksek olması damar hastalıklarından korur. VLDL kolesterol: ( Very Low Density Lipoporteinler) kan kolesterolünün küçük bir kısmını oluşturur. Trigliseridler: kanda bulunan yağların büyük kısmını oluşturur. Diyabet ve genetik meyilli kişilerde yüksektir. Yüksek kolesterol sebepleri nelerdir? Kan kolesterolü yaş ile artar, Erkeklerde kadınlardan daha yüksektir ancak menopozdan sonra kadınlarda da kolesterol artar, Genetik yapı: kolesterolü yükselten en önemli sebeplerden bir i genetik yatkınlıktır. Kolesterol hem vücutta yapılan hem de dışarıdan alınan bir maddedir. Genetik meyilli kişilerde vücutta kolesterol üretimi
fazladır. Yüksek yağlı gıdalar: özellikle hayvansal yağların yüksek olması kolesterolü arttıran en önemli sebeplerdendir. Kolesterol % 100 e varan oranlarda barsaktan emilir. Özellikle hayvansal kolesterol kırmızı ette, yoğurt, süt, peynir gibi hayvansal gıdada fazlaca vardır. Aşırı kilo, Hareketsiz yaşam, düzenli egzersiz yapmamak, HDL kolesterolü arttırmanın tek yolu düzenli egzersiz yapmaktır. Karaciğer ve böbrek hastalıkları: kolesterol ve kan yağları artar. Anoreksiya nevroza: iştahsızlıkla kendini belli eden bir nevroz dur. Kan kolesterolü tipik olarak yüksektir. Hipotiroidi: tiroid vücudun gaz pedalıdır. Az çalışırsa tüm organlar az çalışır. Tiroid az çalışırsa kolesterol artar. Kolesterol yüksekliği ne şikayete neden olur? Kolesterol yükselmesi hissedilen bir şikayete yol açmaz ancak damarlarda biriken kolesterol damar sertleşmesine ( ateroskleroz) ve damarlarda tıkanmaya yol açar bu durum birçok hastalığın temel sebebidir damarlarda tıkanma: Koroner kalp hastalıklarına, Hipertansiyona, Anginal kalp ağrılarına, Kalp krizlerine, İnme ve felçlere, Beyin kanamalarına, Göz dibi kanamalarına, Ani körlüklere, Böbrek yetmezliklerine yol açar.
Yüksek kolesterol teşhisi nasıl konur? Hiperkolesterolemi teşhisi kan testleri ile konur. Aile hikayesi önemlidir. Basit kan testi ile kolesterol ve trigliserid ölçülür: Total kolesterol, HDL kolesterol, LDL kolesterol, Trigliserid ölçümü hiperkolesterolemi teşhisi için yeterlidir. Kolesterol ölçümleri aç karnına yapılmalıdır. Yüksek kolesterol tedavisi: Yüksek kolesterol tedavisi sadece kolesterolü değil kolesterolün sebebi olduğu kalp hastalıkları, inme, felç ve diğer hastalık risklerini de azaltır. Kolesterolü kontrol altına almak için üç çeşit mücadele yapılır: Hayat tarzı değişiklikleri: Düşük yağlı düşük kolesterollü beslenme, yüksek lifli gıda, Düzenli egzersiz, Sigarayı bırakmak, Kilo kontrolü, Rafine şeker ve nişastalı gıdalardan uzak durmak ( şeker, patates, pirinç, un vb.), Aşırı alkol almamak, Diyabet ve tiroid gibi hastalıkların kontrolü. Kolesterol düşüren ilaçlar: Kolesterol düşüren ilaçlar kolesterol metabolizmasını değiştirerek LDL kolesterolü düşürürler, kalp damar hastalıkları riskini azaltırlar, bu ilaçlar kullanılırken mutlaka diyet yapılmalıdır. Var olan damar sertliğini geri çevirmezler. İlerlemesini engellerler.
Statinler: Lovastatin, Pravastatin, Atorvastatin, Simvastatin, Rosuvastatin, Gemfibrozil, Kolestiramin, Kolestipol, Niacin, Ezeltimibe. Statinlerin düzenli kullanımı kolesterol ve damar sertliğine bağlı ölüm oranını, kalp krizi oranını ve felç geçirme oranını düşürmektedir. Egzersiz: HDL kolesterolü arttırmanın tek yolu egzersiz yapmaktır. HDL kolesterol damarlardaki kolesterolü karaciğere taşıyan tek kolesteroldür. Başarılı bir kolesterol kontrolü bu üç önlemin dengeli şekilde kullanılması ile mümkündür. Kolesterol yüksekliği ve kalp damar hastalıkların en büyük sebebi kolesterol yüksekliğidir. Kolesterolü düşürmek ömrü uzatmanın en bilinen yoludur. Kolesterolü düşürmek ciddi ve yaşam tarzı değişikliği gerektiren bir durumdur. Kolesterol yüksekliği basit kan testleri ile kısa sürede tespit edilir. Kolesterolünüz yüksek ise bir doktora danışınız. Referanslar: 1. American Heart Association http://www.americanheart.org/ 2. National Heart, Lung, and Blood Institute http://www.nhlbi.nih.gov/ 3. Canadian Cardiovascular Society
http://www.ccs.ca/ 4. Heart and Stroke Foundation of Canada http://ww2.heartandstroke.ca/ 5. Goroll AH, Mulley AG. Primary Care Medicine. 4th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2000. 6. Heart disease and stroke statistics update. American Heart Association website. Available at: http://www.americanheart.org/presenter.jhtml?identifier=1928. Updated 2008. 7. How can I lower high cholesterol? American Heart Association website. Available at: http://www.americanheart.org. Published October 2007. 8. Lipid-lowering pharmacotherapy overview. EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php. Updated September 2008. 9. Third report of the expert panel on detection, evaluation, and treatment of high blood cholesterol in adults (Adult Treatment Panel III). National Cholesterol Education Program website. Available at: http://www.nhlbi.nih.gov/guidelines/cholesterol/index.htm. 10. What is cholesterol? National Heart, Lung, and Blood Institute website. Available at: http://www.nhlbi.nih.gov/health/dci/diseases/hbc/hbc_whatis.ht ml. Updated February 2006. 11. 12/14/2009 D APOLİPOPROTEİN CII Apolipoprotein CII; Apo CII; Apo C2; Apolipoprotein C bağırsaktan emilen yağ partiküllerinin
taşınmasında yer alır, Very Low Density Lipoprotein ( VLDL ) yapısında ve Trigliseridlerin yapısında yer alır. Aç karnına alınan kanda bakılır. Apolipoprotein CII ne için bakılır? Hiperlipidemilerin ayırıcı tanısında kullanılan bir laboratuvar testidir. Apolipoprotein C yüksekliği ailesel lipoprotein lipaz eksikliğine bağlı olabilir. Apo C nin yüksek olması Kalp damar hastalıkları, kalp krizi, enfarktüs, anjina pektoris riskinin yüksek olduğunu gösterir. Apolipoprotein C düşüklüğü de aileseldir ( ailesel Apo C II eksikliği) ve şilomikronemi sendromuna yol açar. Referanslar: 1. Mahley RW, Weisgraber KH, Bersot TP. Disorders of lipid metabolism. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap 36. 2. Semenkovich CF. Disorders of lipid metabolism. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders