KOORDİNASYON ANTRENMANININ TENİS BECERİSİ VE BAZI MOTORİK ÖZELLİKLERE ETKİSİ THE EFFECT OF COORDİNATİON TRAİNİNG TO SOME MOTORİC FEATURE AND TENNİS SKİLLS Gazanfer Kemal GÜL, Doğukan ÇELİK, Mine GÜL Email : gazanfergul@gmail.com, dgukancelik@gmail.com, minegul7@gmail.com
AMAÇ VE ARAŞTIRMA GRUBU Bu çalışmanın amacı; -10 yaş arası tenis oynayan haftalık koordinasyon antrenmanının tenis beceri ve bazı motorik özelliklere etkisinin incelenmesidir. Araştırma Grubu İstanbul Büyükşehir Belediyesi Spor A.Ş de tenis oynayan, -10 yaş aralığında bayan öğrencilerle çalışılmıştır. Sporcular ilk ölçümlerinin ardından tesadüfi yöntemle denek (n=) ve kontrol (n=) grubu olarak 2'ye ayrılmış, Gruplar Deney (n=) Kontrol (n=) Ort Ss Ort Ss Yaş (yıl) 9,25 0,74 9,25 0, Boy (m) 1,36 6,42 1,35 6,09 Vücut Ağırlığı (kg) 33 5,92 32 4,47 Her katılımcının boy ve vücut ağırlığı belirlenip, antrenman programı öncesi ve sonrası Dewitt Dugan beceri testi (forehand-backhand), durarak uzun atlama, dikey sıçrama, 20 m sürat, T testi ve kare testi uygulanmıştır. Çalışma öncesinde ve sonrasında bu testlerle grupların ölçümleri alınmıştır.
ÖLÇÜMLER Vücut Ağırlığı ve Boy Ölçümleri: Sporcuların ilk olarak sırasıyla boy ölçümleri alınmıştır. Ölçümler üzerlerinde şort ve tşört (eşortman) ile veriler elde edilmiştir. Ölçüm sırasında sporcular çıplak ayak, topuklar bitişik kollar yanda sarkıtılmış vaziyette metre ile ölçülmüştür. Elde edilen veriler cm cinsinden kaydedilmiştir. Ağırlık ölçümleri ise üzerlerinde şort, tşört (eşortman) olmak üzere çıplak ayak ile veriler elde edilmiştir. Sporcular sırasıyla kayıt altındaki boy ölçümleri ile birlikte tartı üzerine çıplak ayakla çıkmıştır, sporcunun kilosu ölçülmüştür (Sevim, 2002). Durarak Uzun Atlama: Öğrenciden, iki ayak parmak uçları önceden belirlenmiş bir çizginin hemen arkasına gelecek şekilde durması istenir. Çizginin arkasından adım almadan olduğu yerde çömelerek ve hemen akabinde maksimum bir sıçramayla ileriye doğru sıçraması ve düştüğü yerde ayak topuk kısmının temas ettiği son nokta ile sıçrama çizgisi arasındaki uçuş mesafesi kaydedilmiştir. İki kez deneme yapılmasına izin verilmiştir ve yaptığı en iyi sıçrama kaydedilmiştir (Sevim, 2002). Dikey Sıçrama: Sporcu kollunu yukarı doğru kaldırır ve parmaklarının ulaştığı en üst nokta belirlenir. Sporcu, daha sonra dizleri üzerinde çömelerek sıçrama yapar ve ulaşabildiği en yüksek noktaya parmağıyla dokunur. Sıçrama öncesi belirlenen yükseklikle sıçrama yüksekliği arasındaki fark dikey sıçrama derecesini gösterir. Sporcular 2 deneme yapar ve en iyi derece cm cinsinden kayıt edilir (Sevim, 2002).
TESTLER 20 Metre Sürat: Bu testin amacı sporcunun maksimal hızını, gelişimini ve tahmini 100-200 metre performansları hakkında bilgi edinmektir. Test için atletizm pistine veya kaygan olmayan düz bir zemine ihtiyaç vardır. Pistin 30 metrelik bölümü konilerle işaretlenir. Uygulama için bir yardımcı ve kronometreye ihtiyaç vardır. Sporcular işaretlenmiş çıkış noktasında hazır bölümde bekler. Sporcunun kendisini hazır hissettiği ana çıkışı ile 20 m koşar (Behdari, 2011). Koşu fotosel cihazı ile ölçülmüştür. Sporcunun 2 dereceden iyi olanı alınarak derecesi belirlenmiştir. T Testi: A konisinden sprint atarak B konisine koşulur ve sağ elle koniye dokunun. Sola C konisine doğru yan yan koşup sol elle C konisine dokunun, ardından D konisine sağa doğru yan yan koşulur ve sağ elle D konisine dokunun. Sola doğru B konisine doğru yan ayan koşulur ve sol elle B konisine dokunun. Geri geri koşulur ve A konisinde süre durdurulur. C-B ve B-D Konilerinin uzaklığı 4.65 cm dir. B ve A konisinin uzaklığı 9.30 cm dir. Gerekli Malzemeler: 4 koni, ve metre, kronometre. Kare Dril Testi: Testin başlamasıyla 1.koniden 2.koniye sprint, 2.koniden 3. Koniye yan yan koşu, 3.koniden 4.koniye geri geri koşu ve 4.koniden 1. Koniye kadar sprint atılır. Süre Kronometre ile tutulur ve kayıt edilir. Gerekli malzemeler: 4 adet koni, 10 metre uzunluğu olan kare alan, metre, kronometre.
Dewitt-Dugan Tenis Testi: Dewitt ve Dugan, oyuncuların tenis seviyesini belirlemek için bir test bataryası oluşturmuştur. Bu test bataryası; servis atışı, panoya servis, backhand ve forehand vuruşlar için test, isabet testi ve sürat testi olmak üzere 5 aşamayı kapsamaktadır (Ertem ve ark. 2013). Çalışma Protokolü: Sporculara 10 top atılmış, isabetli vuruş ve karşı sahaya düşen toplar puanlamaya tabi tutulmuştur.
SPORCULAR İLK ÖLÇÜMLER DENEY (n=) - HAFTA ANTRENMAN- KONTROL (n=) - HAFTA ANTRENMAN- Sporcuların şiddetleri dakikada yaptıkları tekrar sayısına göre belirlenmiştir. KOORDİNASYON ÇALIŞMALARI 20 DK KULÜP ANTRENMANLARI 40 DK KULÜP ANTRENMANLARI 60 DK %50-70 şiddet aralığında 4-5 set Hareketler arası 1/2 dinlenme Setler arası 2 dk dinlenme SPSS: Elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS 21.0 istatistik paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Verilerin normal dağılıma uygunluk analizi sonucunda normal dağılıma uygun olmadığı için nonparametrik testlerden grup içi ilk ve son ölçüm sonuçlarının karşılaştırılmasında Wilcoxon testi, gruplararası sonuçlarının incelenmesinde Mann Whitney U testinden faydalanılmıştır.
BULGULAR -10 yaş arası tenis oynayan haftalık koordinasyon antrenmanının sonucunda tenis beceri ve bazı motorik özelliklerin analizleri incelenerek analiz edilmiştir.
Tablo1: Deney Grubu İlk ve Son Ölçüm Analiz Tablosu PARAMETRELER N ORT SS ANLAM DÜZEYİ (p) Durarak uzun atlama (cm) 7,7 0,26 Son Ölçüm 90,25 0,39 0,042* Dikey sıçrama (cm) 26,6 1,71 Son Ölçüm 27,93 1,1 0,044* 20 m sürat (s) 4,07 0,07 Son Ölçüm 3, 0,06 0,045* T testi (s) 12,37 3,75 Son Ölçüm 11,22 3,45 0,049* Kare testi (s) 13,37 2,56 Son Ölçüm 12,1 2,90 0,06 2,62 1,06 Dewitt-Dugan testi (puan) Son Ölçüm 3,50 0,926 0,020*
Tablo 2: Kontrol Grubu İlk ve Son Ölçüm Analiz Tablosu PARAMETRELER N ORT SS ANLAM DÜZEYİ (p) Durarak uzun atlama (cm) 7,12 0,26 Son Ölçüm 7,75 0,39 0,107 Dikey sıçrama (cm) 26,25 1,4 Son Ölçüm 26,56 1,57 0,32 20 m sürat (s) 4,07 0,071 Son Ölçüm 4,06 0,069 0,504 T testi (s) 11,9 2,99 Son Ölçüm 11,93 0,26 0,771 Kare testi (s) 13,0 0,39 Son Ölçüm 12,9 1,71 0,333 Dewitt-Dugan testi (adet) 2,50 0,744 Son Ölçüm 2,62 0,756 0,655
Tablo3: Deney ve Kontrol Grubu Son Ölçüm Analiz Tablosu PARAMETRELER N ORT SS ANLAM DÜZEYİ (p) Durarak uzun atlama (cm) Dikey sıçrama (cm) 20 m sürat (sn) T testi (sn) Kare testi (sn) Dewitt-Dugan testi (puan) Kontrol Grubu 7,75 0,23 Deney Grubu 90,25 0,40 Kontrol Grubu 26,56 1,57 Deney Grubu 27,93 1,1 Kontrol Grubu 4,061 0,10 Deney Grubu 3, 0,07 Kontrol Grubu 11,93 1,70 Deney Grubu 11,22 2,20 Kontrol Grubu 12,9 0,23 Deney Grubu 12,1 0,40 Kontrol Grubu 2,62 1,27 Deney Grubu 3,50 1,71 0,042* 0,022* 0,07 0,065 0,124 0,036*
TARTIŞMA VE SONUÇ Literatür araştırması sonucunda branşa özgü temel eğitim becerileri alan sporcuların durarak uzun atlama ölçümlerinde (Polat, 2009), oyunlu oyunsuz atletizm eğitiminin durarak uzun atlama ölçüm değerlerinde (Savucu ve ark., 2005), toplu ve topsuz tenis eğitiminin dikey sıçrama ölçümlerinde (Ölçücü ve ark., 2010), beden eğitimi program tasarısı sonucunda çocuklarda durarak uzun atlama ölçümlerinde (Altınkök ve ark., 2006), uygulanan kuvvet antrenmanların (Kızılet, 2010) ve pliometrik antrenmanların (Miller ve ark., 2006) T test ölçüm sonuçlarında, Suna ve arkadaşları (2016) tenisçilere uyguladıkları koordinasyon antrenmanlarında beceri ve hız testlerinde anlamlı farklılıklar tespit etmişlerdir (p<0,05). Uygulanan özel antrenman sonucunda (Keskin ve ark.,2016) ve koordinasyon antrenmanları sonucunda (Ertem ve ark., 2013) ITN tenis beceri test sonucunda sporcuların istatistiksel açıdan gelişim gösterdiklerini tespit etmişlerdir (p<0,05). Yapılan araştırmayı destekler niteliktedir. Çalışmada uygulanan koordinasyon antrenmanlarının sıçrama becerisine, forehand ve backhand vuruş becerisine etkisinin olduğu, 20 m sürat, T test ve kare test sonuçlarında gruplararası anlamlı fark olmadığı tespit edilmiştir. Sporcuların tenise yeni başlamaları, sportif aktivite açısında sadece tenis derslerine katılıyor olabilecekleri düşünülerek farklı yön koşularında, sürat ve çabukluk becerilerinin gelişmediğinden kaynaklandığı söylenebilir. Literatür sonuçları araştırmayı destekler niteliktedir. Sonuç olarak, -10 yaş bayan sporculara uygulanan koordinasyon antrenmanlarının bazı motorik özelliklere ve tenis becerisine etkisi olduğu söylenebilir.
KAYNAKLAR ALTINKÖK, M., İNAL, S. VE KAYAPINAR, F. (2006). TEMEL MOTOR HAREKETLERİN GELİŞTİRİLMESİNİ İÇEREN BEDEN EĞİTİMİ PROGRAM TASARISININ 5-6 YAŞ ÇOCUKLARIN TEMEL MOTOR HAREKETLERİNİN GELİŞTİRİLMESİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI. 9. ULUSLARARASI SPOR BİLİMLERİ KONGRESİ, MUĞLA ÜNİVERSİTESİ, MUĞLA. 3-5. BEHDARİ, R. (2011). 9-12 YAŞ ERKEK MASA TENİSİ SPORCULARININ BRANŞA ÖZGÜ YETENEK DÜZEYLERİ VE FİZİKSEL PROFİLLERİNİN ARAŞTIRILMASI. GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİM DALI, YAYIMLANMAMIŞ YÜKSEK LİSANS TEZİ, ANKARA. ÖLÇÜCÜ, B., CENİKLİ, A., KALDIRIMCI, M., BOSTANCI, Ö. (2010). TENİSÇİ ÇOCUKLARDA TOPLU VE TOPSUZ UYGULANAN HAREKET EĞİTİMİNİN FİZİKSEL UYGUNLUK DEĞERLERİNE ETKİSİ. SPOR VE PERFORMANS ARAŞTIRMALARI DERGİSİİ. 2(1). 32-40. SAVUCU, Y., POLAT, Y., BİÇER, Y.S. (2005). ATLETİZMCİ ERKEK ÇOCUKLARIN 12 HAFTALIK OYUNLU VE OYUNSUZ UYGULANAN ATLETİZM EĞİTİMİNİN FİZİKSEL UYGUNLUKLARINA ETKİSİ, F.Ü. SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ, 19(3): 199-204. SEVİM, Y. (2002). ANTRENMAN BİLGİSİ. NOBEL YAYIN DAĞITIM. ANKARA. POLAT, G. (2009). 9 12 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARDA 12 HAFTALIK TEMEL BADMİNTON EĞİTİMİ ANTRENMANLARININ MOTORİK FONKSİYONLARI VE REAKSİYON ZAMANLARI ÜZERİNE ETKİLERİ. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİMDALI, YAYIMLANMAMIŞ YÜKSEK LİSANS TEZİ, ADANA. KESKİN, B., ATEŞ, O., KİPER, K. (2016). TENİS PERFORMANS SPORCULARINA UYGULANAN ÖZEL ANTRENMAN PROGRAMININ ITN DERECELERİNE ETKİSİ. İ.Ü. SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ. 6(3). 79-93. KIZILET, A., ATILAN, O., ERDEMİR, İ. (2010). 12-14 YAŞ GRUBU BASKETBOL OYUNCULARININ ÇABUKLUK VE SIÇRAMA YETİLERİNE FARKLI KUVVET ANTRENMANLARININ ETKİSİ. ATABESBD, 12(2). 44-57. MİLLER MG, HERNİMAN JJ, RİCARD MD, CHEATHAM CC, MİCHAEL TJ. THE EFFECTS OF A 6 WEEK PLYOMETRİC TRAİNİNG PROGRAM ON AGİLİTY, JOURNAL OF SPORTS SCİENCE AND MEDİCİNE 5,459-465, SUNA, G., BEYLEROĞLU, M., ALP, M., YALÇIN, S. (2016). KOORDİNASYON ANTRENMANLARIN ÇOCUK TENİSÇİLERDE SÜRAT DENGE VE ÇEVİKLİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. ULUSLARARASI HAKEMLI AKADEMIK SPOR SAĞLIK VE TIP BILIMLERI DERGISI. 20. 13-23. ASLAN, C.S., ÖZER, U., DALKIRAN, O. (2016). KIZ ÇOCUKLARINDA KOORDİNASYON VE REAKSİYON ÖZELLİKLERİNİN YAŞ DEĞİŞKENİNE GÖRE İNCELENMESİ. MAKÜ SAG. BIL. ENST. DERG, 4(1). 27-33. ERTEM, E., GÜL, M., GÜL, G. (2013). 10-12 YAŞ BAYAN TENISÇILERE UYGULANAN KOORDINASYON ANTRENMANLARININ DEWITT-DUGAN VE WALL CATCH TENIS TESTLERINE ETKISI KOCAELI ÜNIVERSITESI, BEDEN EĞITIMI VE SPOR YÜKSEKOKULU, HTTP://AKADEMIKPERSONEL. KOCAELI.EDU.TR /MINEGUL/ POSTER/ MINEGUL 25.12.2013_ 10.09.31POSTER.PDF.
TEŞEKKÜRLER