1
FİZİKSEL AKTİVİTE ÇALIŞTAYI 09-10 ŞUBAT 2015 ANKARA 2
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU FİZİKSEL AKTİVİTE ÇALIŞTAYI 2015 Bu kitabın bütün hakları T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU na, içeriğinde yer alan bilgi ve görsel materyal ile ilgili her türlü sorumluluk yazarlara aittir. Kitabın tamamı ya da bir bölümü yazılı izin alınmaksızın elektronik ya da mekanik yöntemlerle kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayımlanamaz. Kaynak olarak belirtilmesi koşulu ile alıntı yapılabilir. DÜZENLEME KOMİTESİ Uzm. Dr. Bekir KESKİNKILIÇ Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Nazan YARDIM Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanı Dyt.Ceyhan VARDAR Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı Dyt. Emel ÖZEN Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı Basım: FTS Kongre Basım Tarihi: 2015 250 Adet Basılmıştır. 3
İÇİNDEKİLER FİZİKSEL AKTİVİTE ÇALIŞTAYI PROGRAMI 9-10 ŞUBAT 2015 1.GÜN PROGRAM 09:00-10:00 Kayıt 10.00-10.45 Açılış Konuşmaları Sn. Prof. Dr. Seçil ÖZKAN Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı Sn. Dr. Mehmet MÜEZZİNOĞLU Sağlık Bakanı 10:45-11:00 Ara 11:00-11:30 Basın Açıklaması 11:00-13.00 1. Oturum Toplumun Fiziksel Aktivite Düzeyinin Arttırılmasında Yerel Yönetimlerin Rolü Oturum Başkanları Prof. Dr. Haydar DEMİREL Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Prof. Dr. Hilal ÖZCEBE Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü Oturum Sunumları Sağlık Perspektifi ile Beklentiler Doç. Dr. Nazan YARDIM THSK Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanı Halk Sağlığı Perspektifinden Fiziksel Aktivite ve Belediyelerin Rolü Prof. Dr. Didem EVCİ KİRAZ Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.B.D. Sağlıklı Kentler Perspektifi Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı Nermin TOL Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı Altındağ Belediye Başkanlığı Tuncay TEMEL Altındağ Belediyesi Başkan Yardımcısı Sağlıklı Kentler Birliği Murat AR Sağlıklı Kentler Birliği Müdür Vekili 13:00-14:00 Öğle Yemeği 4
14:00 15:30 2. Oturum İş Yerlerinde Fiziksel Aktivitenin Arttırılması Oturum Başkanları Prof. Dr. Gül BALTACI Özel Ankara Güven Hastanesi Prof.Dr. Mustafa İLHAN Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Oturum Sunumları Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı Kapsamında Beklentilerimiz Uzm. Dr. Sabahattin KOCADAĞ THSK Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı Workplace Wellness ve Obezite İlişkisi, İşyerinde Fizik Aktivite Uygulamaları Neden Arttırılmalıdır? Doç. Dr. Sibel KIRAN Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü İşverenlerin Fizik Aktivite Uygun Ortam ve Erişim Konusunda Bireysel ve Takım Aktivitelerinin Desteklemesi. Dr. Ümit Kadir UĞURÇEKİÇ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Yeri Hekimliği Uygulamalarında Fizik Aktivite Dr.Sedat GÜLAY THSK Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Daire Başkanı 15:30 16:00 Ara 16:00-17.30 3. Oturum: Toplumun Fiziksel Aktivite Düzeyinin Arttırılmasında Medyanın Rolü Oturum Başkanı Oturum Sunumları Prof. Dr. Elif ÖZMERT Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Prof. Dr. Zakir AVŞAR Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Mesude ERŞAN Hürriyet Gazetesi Sağlık Editörü Medya, Çocuk Sağlığı ve Fiziksel Aktivite Prof. Dr. Songül YALÇIN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı 17:30-18:00 Türk Sanat Müziği Dinletisi Ödül Töreni, Afyon Halk Sağlığı Müdürlüğü 5 18:00-19:00 KOKTEYL
2.GÜN PROGRAM 10:00-12:30 4. Oturum Okullarda Fiziksel Aktivitenin Arttırılması Oturum Başkanları Prof. Dr. Gıyasettin DEMİRHAN Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Doç. Dr. Levent İNCE ODTÜ Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Oturum Sunumları Birinci Basamakta Fiziksel Aktivite Yaklaşımı Dr. Cem BİLGİÇ Beştepe ASM Sağlığı Geliştiren Okullar Kavramı Prof. Dr. Deniz ÇALIŞKAN Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Çocuklarda Obezite ve Fiziksel Aktivitenin Önemi Prof. Dr. Zehra AYCAN Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Okullarda Fiziksel Aktivite Çalışmaları Beden Eğitimi Öğretmeni Hasan GÖKTEN Milli Eğitim Bakanlığı Gençlik Merkezlerinde Fiziksel Aktivite Çalışmaları Gençlik ve Spor Uzman Yardımcısı Mustafa YILMAZ Gençlik ve Spor Bakanlığı ODTÜ, Beden Eğitimi Ders Uygulaması Örneği Beden Eğitimi Öğretmeni Murat GÜRSOY ODTÜ Geliştirme Vakfı Ankara Okulları 12:30 Kapanış ve Öğle Yemeği 6
1. Oturum Toplumun Fiziksel Aktivite Düzeyinin Arttırılmasında Yerel Yönetimlerin Rolü Oturum Başkanları Prof. Dr. Haydar DEMİREL Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Prof. Dr. Hilal ÖZCEBE Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü Sağlık Perspektifi ile Beklentiler Doç. Dr. Nazan YARDIM T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanı Dünyada tüm ölümlerin yaklaşık %67.8 i Bulaşıcı Olmayan Hastalıklardan (BOH) (Kalp damar hastalıkları, kanserler, diyabet, KOAH) kaynaklanmaktadır. BOHa bağlı ölümlerin %48 i düşük ve orta gelirli ülkelerde 70 yaşın altında erken ölüm olmaktadır. Oysa yapılan çalışmalar Kalp Hastalıkları, İnme ve Tip 2 Diyabetin %80 inden Fazlasının Önlenebilir olduğunu göstermektedir. Bulaşıcı Olmayan hastalıklar DSÖ Avrupa Bölgesinde ise ölümlerin ve engelliğin %77 sinden, erken ölümlerin neredeyse % 86 sından sorumludur. Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar İçin Davranışsal Risk Faktörleri şunlardır: Sağlıksız beslenme Yetersiz Fizik Aktivite (Hareketsizlik), Tütün kullanımı ve Alkolün zararlı kullanımı. Dünya Kanser Araştırma Fonu temel kanserlerin %27-39nun beslenme, fizik aktivite ve vucut kompozisyonunun geliştirilmesi ile önlenebileceğini tahmin etmektedir. Hastalık Yükü Çalışması 2013 ön sonuçlarına göre 2002 yılına göre 2012 yılında toplam hastalık yükünün (DALY) % 6 azaldığı görülmüştür. Bu düşüşün en büyük sebebi 1. Grup hastalıklara (bulaşıcı hastalıklar, gebelik, yeni doğanlar ve beslenmeyle ilgili hastalık) bağlı toplam %40 lık düşüştür. Ancak her ne kadar toplam hastalık yükünde bir düşüş sağlansa da 2. Grup hastalıklar yani bulaşıcı olmayan hastalıklara bağlı hastalık yükünde % 4 lük bir artış görülmektedir. Hastalık yükünü oluşturan ilk 5 nedene bakıldığında bu nedenlerin tamamının bulaşıcı olmayan hastalıklar olduğu görülmektedir. İlk sırada % 7,4 ile iskemik kalp hastalığı, 2. Sırada % 6,1 ile bel ağrısı, 3. Sırada % 4,1 ile serebrovasküler hastalıklar yer almaktadır. 7
Bunu sırasıyla diyabet ve KOAH (% 3,8, % 3,6) takip etmektedir. Çalışmada bulaşıcı olmayan hastalıkların artışındaki en önemli risk faktörleri tütün kullanımı, obezite, yüksek tansiyon ve fizik aktivite azlığı olarak ortaya çıkmıştır. Ülkemizde TURDEP 1, 1998 çalışmasında, 20 yaş üstü obezite sıklığı %22 bulunmuşken Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA), 2010, 19 yaş üstü obezite sıklığı %30a ulaşmıştır. DSÖ Avrupa ofisi işbirliğinde 2013 yılında yapılan Türkiye Çocukluk Çağı Obezite Araştırmasında 7-8 yaş çocuklarda obezite sıklığı %22.5 bulunmuştur (14.2% fazla kilolu) TURDEP 1 çalışmasında, 1998, 20 yaş üstü erişkinlerde diyabet sıklığı %7.2 bulunmuşken Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörlerinin Sıklığı Çalışması 2011de, 20 yaş üstü diyabet sıklığı % 12,1e ulaşmıştır. Türkiye Tuz tüketimi Çalışması(SALTurk-1), 2008,kişi başı tüketilen tuz miktarı, 18g/gün iken Türkiye Tuz Tüketimi Çalışması(SALTurk-2), 2012, kişi başı tüketilen tuz miktarı, 15g/gün bulunmuştur (DSÖ tarafından günde 5 gr kişi başı tuz tüketimi önerilmektedir. Türkiye de Düzenli Fiziksel Aktivite yapma durumu değerlendirildiğinde : Ülkemizde bireylerin %71.9 u düzenli fiziksel aktivite yapmamaktadır. 6-11 yaş grubu çocuklarımızın %58.4 ü düzenli (günde 30 dakika veya daha fazla süre ile) olarak egzersiz yapmamaktadır. Türkiye de boş zamanlarda yapılan fiziksel aktivite durumu sorulduğunda Erkeklerin % 23 ü yeterli, % 22 si orta ve % 55 i düşük düzeyde fiziksel aktiviteye sahiptir. Kadınların %13 ü yeterli, %18 i orta ve %69 u düşük fiziksel aktiviteye sahiptir. Erkek ve kadınlarda yeterli ve orta düzeyde fiziksel aktivite yapan kişilerin oranı yaş arttıkça azalmaktadır. Erkeklerin ve kadınların yaklaşık yarısı televizyon veya bilgisayar başında günde dört saatten daha fazla zaman geçirdiğini belirtmiştir. Erkekler kadınlara göre daha fazla süreyi bilgisayar başında geçirmektedir. Kadınların erkeklere göre televizyon izleme süresi daha fazladır. Erkeklerin yaklaşık dörtte biri, kadınların ise yaklaşık beşte biri günde 5 kat veya daha fazla merdiven çıktığını belirtmiştir. Çalışan kişilerin çok az bir bölümü (erkek lerde yüzde 6, kadınlarda yüzde 9) işyerine en az 30 dakika yürüyerek gitmektedir. Erkeklerin kadınlara göre çalışma ortamında fiziksel aktivite düzeyi daha fazladır. Çalışan her 10 erkekten ikisi orta düzey, üçü ağır düzey fiziksel aktivite yaptığını belirtmiştir. Çalışan kadınların ise yalnızca yüzde 10 u orta düzey, yüzde 18 i ağır düzey fiziksel aktivite yapmaktadır. Erkek ve kadınlarda benzer olmak üzere yakın dönemde fiziksel aktivite düzeyini arttıranların oranı yüzde sekizdir. Fiziksel aktivite düzeyini arttırmayı düşünenlerin oranı ise yaklaşık % 40 olarak saptanmıştır. Boş zaman, ev yaşamı, ulaşım ve çalışma ortamı fiziksel aktivite düzeyi kadınlarda, yaş arttıkça ve kentsel yerleşim yerlerinde daha yetersizdir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen müdahale programları şunlardır: Tuz alımının ve gıdaların tuz oranının azaltılması Gıdalardaki trans yağların çoklu doymamış yağla değiştirilmesi Beslenme ve fiziksel aktivite hakkındaki kamu farkındalığının görsel basın yolu ile artırılması Tuz, yağ ve şeker oranı yüksek yiyecek ve içeceklerin özelliklere çocuklara yönelik pazarlanması üzerinde sınırlamalar Sağlıklı beslenmeyi teşvik için gıda vergileri ve yardımlarıdır 8
Okullarda sağlıklı beslenme ortamları yaratılması Sağlık bakımında beslenmeyle ilgi bilgi ve danışmanlık verilmesi Ulusal fiziksel aktivite rehberlerinin hazırlanması Çocuklar için okul temelli fiziksel aktivite programları Fiziksel aktivite ve sağlıklı beslenme için işyeri programları Fiziksel aktivite ve sağlıklı beslenme için toplum programları Yapılandırılmış çevrenin fiziksel aktiviteyi teşvik edecek şekilde tasarlanması 66. Dünya Sağlık Asamblesinde kabul edilen küresel gönüllü hedefler arasında 2025 yılına kadar BOH dan kaynaklanan erken ölümleri %25 oranında azaltmak vardır. Buna ulaşmak için diyabet ve obesitede artışı durudurmak, fizik inaktivitede %10 azalma, kişi başı tuz tüketiminde %30 azalma hedefleri yer almaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Ofisi Fiziksel Aktivite Stratejisi 2015-2025 taslak dokümanı hazırlanmıştır. Beş Öncelik Alanı belirlenmiştir:1- Fiziksel aktiviteyi geliştirmek için liderlik ve koordinasyonun sağlanması, 2- Çocuk ve adolesanların gelişimini desteklemek, 3- Erişkinlerde; ulaşım, işyerleri ve sağlık sistemi içinde fiziksel aktiviteyi teşvik etmek, 4- Yaşlı insanların fonksiyonel kapasitesinin eski haline getirilmesi ve sürdürülmesi 5- İzleme, değerlendirme ve araştırmalarla programın takibi. Bakanlığımız 2014-2017 Stratejik Planında da AMAÇ 1 : To p l u m u v e b i re y i, s a ğ l ı ğ a yönelik risklerden korumak, sağlıklı hayat tarzlarını ve davranışlarını teşvik etmek, geliştirmek ve yaygınlaştırmak ve HEDEF 1.1. Toplumu sağlıklı beslenme, obezite ve fiziksel aktivite konularında bilinçlendirmek, sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırmak ve destekleyici çevreler oluşturmak konusunda paydaşları teşvik etmek yer almaktadır. Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018 içerisinde öncelikli programlar arasında 1.21. SAĞLIKLI YAŞAM VE HAREKETLİLİK PROGRAMI 2., 4. Bileşen: Sağlıklı ve Dengeli Beslenme Düzeyinin Artırılması, Diyabet gibi Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Görülme Sıklığının ve Risk Faktörlerinin Azaltılması yer almaktadır. Program Bileşenleri: Gıda Güvenilirliğinin Artırılması, Sağlıklı ve Dengeli Beslenme Düzeyinin Artırılması, Tütün Kullanımı ile Alkol ve Madde Bağımlılığının Azaltılması, Kanser, Kalp ve Damar ve Diyabet gibi Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Görülme Sıklığının ve Risk Faktörlerinin Azaltılması, Ruh Sağlığı Hizmetlerinin Geliştirilmesi ve Spor Yapma Alışkanlığının ve Hareketliliğin Teşviki olup Genel Koordinatör Sağlık Bakanlığıdır. Sağlık Bakanlığı tarafından Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı 2014-2017, Diyabet Kontrol Programı 2014-2020 ve Tuz Azaltma Programı 2011-2015 uygulanmaktadır. Programlarda çok sektörlü yaklaşımla fizik aktivitenin toplumda artırılması çalışmaları içinde bir çok aktivite yer almaktadır. 9
Belediyeler bu konuda en önemli paydaşlarımızdan birisi olup beklentilerimiz aşağıda sıralanmıştır: Kentsel planlama, park, rekreasyon, spor sektörleri ve sağlığın sağlayıcıları sektörler arası yaklaşımı kullanılarak yaşlı bireyler için fiziksel aktivite alanında öncelikli politikalar tanımlanmalıdır. Araç trafiğini azaltacak önlemler alınmalı ve düzenlemeler yapılmalı, yürüyüş ve bisiklete binme teşvik edilmelidir. Kaldırım ve bisiklet yolları için standartlar (TSE) mevcut olup bisiklet yolları için standartlar güncellenmelidir. Yapılan düzenlemelerin uygulanmasında kolaylık sağlanması açısından yetki ve sorumluluklar net olarak belirlenmelidir. İnsan gücüyle taşıma desteklenmeli; uygun yürüyüş, bisiklete binme ve toplu taşıma ortamları yapılmalıdır. Uygun ve gerekli yerlerde bisiklet yolu ve yürüyüş yolları yapmak için gerekli mevzuatı oluşturulmalıdır. Bisiklet ve yürüyüşü teşvik için trafik sıkışıklık ücreti uygulaması gibi yenilikçi önlemler alınmalı ya da motorlu taşıtlar vergisinden elde edilen gelirlerden fon oluşturularak bisiklet ve yürüyüş tanıtımına kanalize edilmelidir. İl ve ilçelerde, kurumlarda fiziksel aktiviteyi özendirici bilgilendirme levhalarının hazırlanması. Örneğin; asansörlere, yürüyen merdivenlere asansör veya yürüyen merdiven yerine merdiven kullanmanın daha sağlıklı olduğu uyarılarının yapılması Kaynaklar 1. Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Küresel Durum Raporu 2010 2. Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı 2014-2017 3. Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018 4. Hastalık Yükü Çalışması 2013 ön sonuçları 5. Policy and action for cancer prevention. Food, nutrition, and physical activity: a global perspective. Washington, DC, World cancer research fund/american institute for cancer research, 2009. 6. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması, 2010 7. Türkiye Çocukluk Çağı Obezite Araştırması 2013 8. Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, 2011 9. Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Fiziksel Aktivite Stratejisi 2015-2025 10
Halk Sağlığı Perspektifinden Fiziksel Aktivite ve Belediyelerin Rolü Prof. Dr. E. Didem EVCİ KİRAZ Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.B.D. Halk Sağlığı Persfektifi R.Detels ve L.Breslow halk sağlığı yaklaşımını tanıtırken ilk cümlelerinde Halk sağlığı insanların sağlıklı olması için gerekli tüm şartları oldurmak için yerel, bölgesel, ulusal ve uluslar arası kaynakları harekete geçiren ve hedefe yönelten bir süreçtir demiştir (1). Bu süreçte bilimsel, sosyal, kültürel, ekonomik ve politika yapıcı yaklaşımlar yer almaktadır. Beş farklı veya birbirini tamamlayan yaklaşımı içeren halk sağlığı perspektifi yaşamın ilk yıllarını da içine alacak şekilde ölüme kadar insanı ve insanı çevreleyen çevreleri ele almaktadır. Günümüzde ön plana çıkan halk sağlığı kavramları insana yönelik olarak sağlığın belirleyicileri, destekleyici çevreler, sağlığın geliştirilmesi ve insanı çevreleyen çevrelere yönelik olarak da doğada yaşanan ani değişimler, şehir sağlığı, ergonomi dir. Tanımlanan tüm süreçleri değerlendirebilmek için riskleri tespit ve risk değerlendirmesi ve sağlık etki değerlendirmesi yapmak gerekmektedir. Yaşanılan her yerde sağlıklı bir ortam sağlamak, sağlıklı bir toplum için halk sağlığını geliştirmeye yönelik çalışmaları yürütmek için uluslar arası sağlık otoritesi Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve ülke düzeyinde Sağlık Bakanlıkları gerekli politika dökümanlarını hazırlamaktadırlar. Ülkelerde ulusal halk sağlığı politikalarını yerelde yaymak, geliştirmek, uygulamak ve sürdürülür kılmak ise sadece adında sağlık geçen kuruluşların görev ve sorumluluğu değildir. Türkiye de yerelde valilikler, belediyeler, bakanlıkların il müdürlükleri, varsa il özel idareleri, il genel meclisleri, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, medya vb. halkın sağlıklı olmasında çeşitli rollere sahiptir. Halk da kendi sağlığından sorumlu olduğunu bilmelidir. Kendisi için sunulan halk sağlığı hizmetlerinin bir parçası olabilmesi için sağlık okuryazarlığının gelişmiş olması gerekmektedir. Halk Sağlığı Perspektifinden Fiziksel Aktivite DSÖ, dünyada 15 yaş ve üzeri yetişkinlerin %31 inin yeterli düzeyde aktif olmadığını belirtmektedir (3). Sağlık Bakanlığı 2013 çalışmasına göre; boş zamanlarda yapılan fiziksel aktivite açısından erkeklerin yüzde 23 ü, kadınların ise yüzde13 ü yeterli düzeyde fiziksel aktiviteye sahiptir (4). Sağlığı etkilediği en çok bilinen davranışsal risk faktörleri şunlardır (2): 1. Sigara içme 2. Düzensiz ve yetersiz beslenme alışkanlıkları 3. Alkol ve ilaç bağımlılığı 4. Fiziksel aktivite azlığı 11
Fiziksel aktivite yukarıdaki sıralamada ilk sıralara doğru yükselmektedir. Bunun bireysel nedenleri; fiziksel aktivitenin yararlarına inanmama, fiziksel aktiviteyi bir davranış-tutum haline getirmeme, kendi kendini teşvik ve disipline edememe, fiziksel aktivite olanaklarına erişimde zorluk, süreklilik isteyen olaylardan kaçınma, hedef belirleyememe, aktif yaşamdan hoşlanmama, aile-arkadaş-çevre desteğinin olmaması, maddi-kültürel-sosyal çekingenlik olarak sıralanabilir (2). En son yapılan çalışmalarda fiziksel aktivite düzeyini saptamak amacıyla uluslararası fiziksel aktivite anketinin yaygın bir şekilde kullanıldığı görülmektedir (5-8). Toplumsal veya çevreye dayalı fiziksel aktivite azlığı nedenleri ise daha farklı boyutlarda incelenmektedir. DSÖ koordinasyonunda, Cavill ve arkadaşları yürüme ve bisiklete binme ile ilgili sağlık etkilerinin ekonomik değerlendirmesine yönelik bir araç geliştirmiştir: Health Economic Assessment Tool (HEAT) (9). Prof.Dr.James F. Sallis tarafından geliştirlen Yakın Çevre Yürünebilirlik Ölçeği (NEWS) uluslararası fiziksel aktivite ve çevre ağı (IPEN) tarafından yerleşik çevre ve fiziksel aktivite ilişkilerinin ülkeler arası analizini değerlendirmek için kullanılmaktadır (10). Bütün bunlar geleceğin konuları olan sağlığı geliştiren şehir ergonomisi, nefes alan mahalleler, sağlıklı ve güvenli yürüyüş alanları, engelsiz bisiklet yolları gibi halk sağlığı yaklaşımları için ön çalışmalardır. Belediyelerin Rolü İnşa edilmiş/yapılandırılmış çevre; insan eliyle şekillendirilmiş ve insan hayatına yönelik ihtiyaçları karşılamak üzere geliştirilmiş yapıları içermektedir. Sağlıklı ve güvenli şekilde planlanmış inşa edilmiş/yapılandırılmış çevre, sağlığın belirleyicilerini olumlu yönde etkiler. En kapsamlı inşa edilmiş/ yapılandırılmış çevre yaşadığımız şehirler dir. Alt birimler ise; evler, okullar, sağlık kuruluşları, iş yerleri, park ve rekreasyon alanları, iş merkezleri, sanayi bölgeleri, yeraltından geçen elektrik, su, kanalizasyon, ısınma hatları, tüm ulaşım yolları (karayolu, tren, metro vb.). DSÖ şehirler canlı birer organizmadır demiştir. Şehirler doğarlar, büyürler, gelişirler, hastalanabilirler ve zamanı geldiğinde de ölürler. Şehrin yaşamını sağlıklı ve güvenli sürdürebilmesi için onu koruyan ve gözetenlere ihtiyacı vardır. Şehirler farklı profillere sahiptir. Her birisi için farklı gelişim planları hazırlanması gerekmektedir. Şehir için alınacak kararların büyük bir kısmı ekonomik yaklaşım gerektirmektedir. Sağlığı Geliştirme-çevre-ekonomik yaklaşım için açılım sağlayacak sorular şunlar olabilir: Bu girişim şehir için ne kadar gerekli?; girişim kamu ve özel sektör ile halk tarafından kabul görür mü?; girişimin sağlık etki değerlendirmesi (SED) yapılmış mı?; para nerede ve kimde?; kaç kişi ile ne kadar sürede yapılabilir?; kim yapar, kim daha iyi yapar?; girişimden kaç kişi iş imkanı ve/veya parasal çıktı olarak yararlanacak?; yeni girişim eski mevcut olan yapıyı değiştirebilme gücüne sahip mi?; ne gibi bir yenilik getirecek?; bu yenilik harcanacak zaman, para ve insan gücüne değer mi? Ülkeler ve şehirlere göre yukarıdaki soruların öncelik sırası değişebilmektedir. Birçok faktör karar vericileri sağlığı geliştiren çevreleri oluşturma ve geliştirmede yönlendirmektedir: ülkenin genel ulaşım politikası, yerelde yönetim/karar verme basamakları,geleneksel, kültürel alışkanlıklar, şehrin coğrafik ve ekonomik yapısı, sağlıklı yaşam/fiziksel aktiviteye bakış açısı, sağlığı geliştirme yaklaşımı, halkın kararlara katılım boyutu/etkisi gibi. Özellikle şehre yapılan büyük yatırımlarda yatırımın boyutundan çok ekonomik çıktısı önem kazanır. 12
Halk sağlığı perspektifi bir şehre yeni bisiklet veya yürüyüş yolu yapılması için karar vericiye ve yatırımcıya nasıl bir ekonomik çıktı gösterebilir? Bunu bir örnek ile açıklayalım: *Bir şehirde bisiklete binenler/ yürüyenlerin sayısı, şehrin çeşitli bölgelerine göre oranları, dağılımları artarsa: aktif yaşam-fiziksel aktivitede artış-kronik hastalıklarda azalma-yaşam kalitesinde artış-yaygınlaştırma için yeni faaliyetlere ihtiyaç (eğitim, farkına vardırma vb.) -trafik kazaları-düşmeler-ortaya çıkan yaralanma veya travmaların boyutu-tedavisi-hastalık yükü-azaltılması için yapılacaklar (eğitim, yol düzenlemeleri, bisiklet değişimi vb.). Ancak bunlar karar verici ve yatırımcı için çoğu zaman itici yorumlar olabilmektedir. Uzun sürede ortaya çıkacak ve sadece bisiklete binme/yürüme ile ilişkilendirilemeyecek başka etkileyen faktörlerin olduğu çıktılara ihtiyaç vardır. Daha elle tutulur, para birimi ile ifade edilebilecek, çok sayıda nüfusa genellenebilecek kanıtlar isteyebilirler. Bu noktada akla gelen iki soruyu cevaplamalıyız: 1. Yerel yönetimler tüm sağlık konularını bilmek zorundalar mı? 2.Yerel yönetimler tüm sağlık konularından sorumlu mu? Bu iki sorunun nedeni; özellikle sağlık alanında çalışanların kimi zaman yerel yönetimlerin ilgisizliği, farkındalığının azlığı, vizyonsuzluğu ndan şikayet etmeleridir. Halbuki, halkın sağlığı ile ilgili uygulamaların programlara girmesi, planlanması, uygulanması, izlenmesi, geliştirilmesinde tek adres yerel yöneticilerdir. Yerel yönetimler topluma en yakın olan yönetim şeklidir. Yerel yöneticiler yerel gereksinimleri en iyi bilenler ve bu gereksinimlere uygun politikalar geliştirirler. Sağlığı belirleyici unsurlara yön verme yetkileri vardır. Diğer toplum liderleri ve konu ile ilgili kurum ve kuruluşların ortak ve etkili çalışmasını da sağlayabilirler. Aynı zamanda taşımacılık, turizm ve endüstri dahil olmak üzere pek çok yerel ekonomi geliştirme programlarını da kendileri oluştururlar. Çevre ve sağlık konularındaki politikaları diğer sektörler ile birleştirebilirler. 1580 sayılı 1930larda yayınlanan Belediye Kanunu nun 15.maddesi yerel halk sağlığı uygulamalarını düzenlemesi açısından büyük bir öneme sahiptir. Hazırlandığı yıl düşünüldüğünde 1987 yılında başlayan şehir sağlığı yaklaşımının rehber kitabı gibidir. 2005 yılında yürürlülüğe giren 5393 sayılı Belediye kanunu ve 2004 yılında yürürlüğe giren 5216 Sayılı Büyüksehir Belediye Kanunu şehir sağlığı yaklaşımının hayata geçirilmesinde kolaylaştırıcı olabilecektir. 5393 Sayılı Belediye Kanunu nun 14. maddesinde su ve kanalizasyon, ulasım gibi kentsel alt yapı; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; sehir içi trafik; ağaçlandırma, park ve yesil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım.. gibi görevler belediyelere verilmiştir. Bunun yanı sıra; yerel yöneticiler 1998 Atina Deklerasyonu başta olmak üzere, 2014 Atina Deklerasyonuna kadar yayınlanan tüm şehir sağlığı deklerasyonlarında sağlıklı yaşam alanları, sağlığı destekleyen ve geliştiren çevreler oluşturma konusunda söz verdiler. Mevzuat ve uluslar arası belgeler rehberliğinde gerçekleştirilen çalışmalar sağlık yönetimi ve sağlığın belirleyicilerini izleyen, değerlendiren ve denetleyen kurum ve kuruluşlar ile toplumun farkındalık, bilgi, deneyim ve sorumluluklarını arttırmaya başlamıştır. Bu alanda detaylı araştırmaların yapılması ve bilimsel sonuçların yayınlanması yerel halk sağlığı uygulamalarının yönünü belirleyecektir. 13
DSÖ Sağlıklı Şehirler Ağı kanıtları çoğaltmak üzere yerel düzeyde sağlığı geliştiren ve destekleyen çevrelerin oluşturulmasını teşvik eden programları gündeme getirmektedir: yaşlı dostu kentler, aktif vatandaşlık, sağlık okuryazarlığı, sağlıklı konutlar, sağlıklı ulaşım, göze hitap eden, yaşanabilir, sağlıklı şehir dizaynı vb. DSÖ tarafından bir proje olarak başlatılan günümüzde şehir sağlığı kavramının yaygınlaşmasında bir araç olarak kullanılan sağlıklı şehir tanımı halk sağlığı çalışanları tarafından kentleşme ve bunun sonucunda ortaya çıkan yaşam şekillerinin sağlığa etkilerini vurgulamak için kullanılmaktadır. T.C. Sağlık Bakanlığı ulusal sağlık otoritesi olarak, 1993 yılından bu yana, DSÖ Sağlıklı Şehirler Projesi Ulusal Ağı görevini yürütmektedir. 2005 yılında kurulan Sağlıklı Kentler Birliği ulusal ağın genişlemesini ve şehir sağlığı kavramının geliştirilmesini sağlaması açısından önemlidir. DSÖ fiziksel aktiviteyi ana temaları arasına aldığı dönemlerde başlayan fiziksel aktiviteyi arttıran faaliyetler çalışmaları belediyeler için hem görselliği hem de etkili bir girişim olarak hızla benimsenmiştir. Sokaklara parallel yapılandırılan açık hava fiziksel aktivite aletleri, yolları, alanları zamanla kapalı ortamlara taşınmaya başlanmıştır. Şehirlerde hızla artan fitness center, spor salonları vb. yapılanmalar başlamıştır. Sağlık Bakanlığı ve Gençlik ve Spor Bakanlığı ile işbirliğinde belediyelerin çok daha farklı açılımlarla ve bilimsel gerçekler ve kanıtlarla desteklenen çalışmaları daha aktif bir toplumun oluşmasını sağlayacaktır. Kaynaklar 1. Detels R. and Breslow L., Current scope and concerns in public health, Oxford Textbook of Public Health, Public Health, Ed. Detels R., McEwen J., Beaglehole R., Tanaka H., Oxford Uni versity Press, Fourth Edition, 2002. 2. Green L.W. and Potvin L., Education, health promotion, and social and lifestyle determinants of health and disease, Oxford Textbook of Public Health, Public Health, Ed. Detels R., McEwen J., Beaglehole R., Tanaka H., Oxford University Press, Fourth Edition, 2002. 3. Global Strategy on Diet, Physical Activity and Health, Physical Inactivity: A Global Public Health Problem, http://www.who.int/dietphysicalactivity/factsheet_inactivity/en/, achived in 27.01.2015. 4. Ünal B., Ergör G. ve ark., Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması, Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Ankara, 2013. 5. Oyeyemi AL, Umar M, Oguche F, Aliyu SU, Oyeyemi AY (2014) Accelerometer-Determined Physical Activity and Its Comparison with the International Physical Activity Questionnaire in a Sample of Nigerian Adults. PLoS ONE 9(1): e87233. doi:10.1371/journal.pone.0087233. 6. Vašíčková J., Groffik D., Frömel K., Chmelík F., Wasowicz W., Determining gender differenc es in adolescent physical activity levels using IPAQ long formand pedometers, Annals of Agricultural and Environmental Medicine 2013, Vol 20, No 4, 749 755. 7. Korkmaz N.H., Deniz M., Yetişkinlerin Fiziksel Aktivite Düzeyleri İle Sosyo-Ekonomik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, E-Journal of New World Sciences Academy, http://dx.doi.org/10.12739/nwsa.2013.8.3.2b0094. 8. Vural Ö., Eler S., Atalay Güzel N., Masa Başı Çalışanlarda Fiziksel Aktivite Düzeyi ve Yaşam Kalitesi İlişkisi, Spormetre Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 2010, VIII (2) 69-75. 9. WHO/Europe Health Economic Assessment Tool (HEAT), http://heatwalkingcycling.org/, achived in 27.01.2015. 10. NEWS, http://activelivingresearch.org/toolsandresources/toolsandmeasures, achived in 27.01.2015. 14
Sağlıklı Kentler Perspektifi Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çalışmaları Nermin TOL Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanı Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Fiziksel Aktivite, Çevresel ve Sportif faaliyetleri; Kocaeli, artan nüfusuyla gelişen ekonomisi ve sanayisiyle Türkiye nin gözbebeğidir. 1 milyon 772 bin nüfusuyla dinamik, çalışkan insanların şehridir. Anadolu nun Avrupa ya açılan penceresi olan Kocaeli, ana ulaşım aksının merkezinde yer almaktadır. Asya ile Avrupa kıtaları arasında önemli kara ve demiryolu güzergâhlarının kesiştiği bir yerde kurulan Kocaeli, bugün Marmara Bölgesi nin ve yurdumuzun en önemli endüstri ve sanayi yerleşimlerinden biridir. Kocaeli, adını, 1320 senesinde İzmit ve havalisini fetheden Akça Koca Bey den alır. Yaylalarından dağlarına, Kartepe turistik tesislerinden SEKAPARK ına, Mimar Sinan ın tarihi camilerinden yürüyüş parkurlarına, Kartacalı Komutan Hanibal dan, Macar Kralı Tökeli İmre nin mezarına ve bir çağ açıp çağ kapatan İstanbul un Fatihi Sultan 2. Mehmet in vefat ettiği otağına kadar pek çok turistik öğeyi içinde barındıran zengin bir şehirdir. Kandıra sahilleriyle Karadeniz e, İzmit Körfezi ile de Marmara ya kıyısı olan sahillerle çevrili bir şehirdir. 2004 yılında Büyükşehir yasasıyla ilk kez İstanbul ve Kocaeli nin hizmet sınırlarının tüm il sınırlarını kapsamasıyla birlikte adı büyük kendisi küçük İzmit Büyükşehir den tüm kente hizmet vermeye başlayan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi kurulmuştur. Hizmet alanı 32 kilometrekareden 3 bin 505 kilometrekareye çıkmış, yani 110 kat büyümüştür. 2008 yılındaki yeni bir düzenlemeyle 44 belde belediyesi kapatılmış, 6 yeni ilçe belediyesi kurulmuştur. Böylece Kocaeli Büyükşehir Belediyesi 12 ilçe belediyesiyle yola devam etmeye başlamış, yetki tek elde toplanmıştır. Bu değişim Kocaeli için büyük bir avantaj oluşturmuş, hizmetin kontrollü ve hızlı bir şekilde dağılımı sağlanmıştır. Özellikle çevresel yönden Kocaeli nde 10 yılda büyük bir değişim gözlenmiştir. 15
Kocaeli yi yeşile boyamak için Büyükşehir tarafından 18 milyon metrekarelik alanı yeşillendirilmiştir. Kent genelinde 6 milyon 294 bin adet ağaç dikilmiştir. Kişi başına düşen yeşil alan miktarı böylece 1 metrekareden 11 metrekareye çıkmıştır. Bu da Kocaeli nde bir kişi üç ağaç düşüyor demektir. Kocaeli, 129 kilometre yürüyüş yoluyla tanışmıştır. Akıllı bisikletler çok ilgi çekmiş, bisiklet tutkunları için 34 kilometre bisiklet yolu yapılmıştır. İzmit Körfezi nin çevresini yeşil bir gerdanlıkla sarmak amacıyla 26 adet yeni sahil düzenlemesi, 21 adet mesire alanı yapılmıştır. Oturma grupları, oyun alanları ve spor sahalarıyla 85 adet yeni parkı hizmete alınmıştır. Bin 184 adet çocuk oyun grubu kurulmuştur. Halk, yediden yetmişe kent geneline yapılan 383 adet fitness grubunda spor yapma imkanı bulmuştur. Engelliler için de 15 adet engelli parkı yapılmıştır. Kocaeli ne kentin imajına yakışan kültür merkezi ve spor tesisleri kazandırılmıştır. Halkın yararlanabileceği 47 adet sosyal tesis binasının yapımı tamamlanmıştır. Küçüklü büyüklü 52 adet spor tesisini hizmete açılmıştır. Okullara spor salonları yapılmış, 221 okulun bahçesine spor sahaları inşa edilmiştir. 3 yılda ilkokul birinci sınıf öğrencilerine 91 bin 555 adet satranç takımı dağıtılmıştır. 507 okula masa tenisi takımı hediye edilmiştir. Amatör spor kulüplerine 9 yılda 10 milyon lira değerinde malzeme ücretsiz dağıtılmıştır. Kocaeli, amatör sporun merkezi olmuş, İzmit ve Gebze de hayata geçirilen Amatör Spor Evleri, yönetici, hakem, sporcu ve antrenörlere sıcak bir yuva olmuştur. 51 bin lisanslı sporcusuyla başarıdan başarıya koşan, ulusal ve uluslararası arenada toplam bin 781 madalya elde eden Büyükşehir bünyesindeki Kağıtspor kentin gururu olmaya devam etmektedir. Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu nun 9 yıl önce, Sağlıklı kentleri; sağlıklı insanlar oluşturur diyerek yola çıktığı sabah yürüyüşleri programları çığ gibi büyümüştür. Haftanın 3 günü 7 den 70 e binlerce kişiyle yapılan yürüyüşler Sağlıklı Yaşam Projesi ni oluşturmuştur. Sağlıklı toplum kitlesine ulaşmak hedefiyle Kocaeli nin pilot ilçelerinden başlayarak sağlık için spor amaçlarının başarıya ulaşması çalışmaları devam etmektedir. Kişiler altı ayda bir belli tetkiklerle sağlık kontrolünden geçirilmektedir. 16
Kocaeli Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi katılımıyla Okullarda Fiziksel Aktivite ve Sağlıklı Beslenme etkinliği kapsamında okul idarecilerine ve okul aile birliklerine yönelik eğitim programı düzenlenmiş ve ilçe ilçe uygulama geçilmiştir. Obeziteyle mücadele için ev kadınlarına yönelik egzersiz ve diyet programları uzman kontrolünde ücretsiz uygulanmaktadır. Kadınlar Sağlık İçin Harekete Geçiyor Projesi ile 2 bin ev kadınına ulaşılmıştır. Masa başında çalışan belediye personelinin kas ve iskelet sistemini etkileyecek sağlık sorunları yaşamamaları için zaman zaman onları harekete yönlendirecek Ergoofis programı başlatılmıştır. Kocaeli halkında spor ve beden hareketlerine sevgi ve alaka uyandırılarak, kitle hareketi haline getirilmiştir. Sağlıklı toplum kitlesine ulaşmak hedefiyle; Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Dünya Sağlık Örgütü nün hareketsizlikle mücadele çağrısının uygulayıcısı olarak sağlıklı nesillerin yetişmesine katkı sağlamaktadır. 17
Sağlıklı Kentler Perspektifi Altındağ Belediyesi Tarafından Gerçekleştirilen, Toplumun Fiziksel Aktivite Düzeyinin Arttırılmasına Yönelik Çalışmalar Tuncay TEMEL Altındağ Belediyesi Başkan Yardımcısı Kadın Eğitim Kültür Merkezlerinde Yürütülen Uygulama Örnekleri Altındağ bölgesinin her mahallesinde açılan toplam 24 adet K.E.K.M. inde 15-80 yaş aralığında 45.000 üyemiz bulunmaktadır. Merkezlerimizde fiziksel aktivite düzeyinin arttırılmasına yönelik voleybol, basketbol, futbol, dart, tenis, masa tenisi, hentbol branşlarında düzenli olarak turnuvalar yapılmaktadır. 24 merkezin hepsinde spor salonları bulunmaktadır ve düzenli olarak step, aerobik, fitness, jimnastik, pilates kursları yürütülmektedir. Bu sportif çalışmalara katılan kadınlardan her ay düzenli olarak sağlık raporu alınmaktadır. Spor faaliyetlerinin hepsi uzman personeller tarafından yürütülmektedir. Merkezlerimizde kadınlar her sabah düzenli olarak doğada sabah yürüyüşlerini gerçekleştirmektedir ve her hafta düzenli olarak profosyenel hocalar eşliğinde yüzme eğitimi verilmektedir. Yıl sonunda bütün merkezlerin katılımıyla bisiklet parkurunda etkinlikler düzenlenmektedir. Her yıl düzenli olarak Halk Oyunları Yarışması düzenlenmektedir. Ayrıca 80 farklı branşta sosyal ve kültürel gelişimlerini arttırıcı kurslarla eğitim almaları sağlanmakadtır. Kadın Eğitim Kültür Merkezlerimizde farklı kurumlar ile yaptığımız iş birliği ile Sağlıklı Beslenme ve Fiziksel Aktivite, Nasıl Sağlıklı Kilo Verebiliriz?, Yetişkin Dönem Obezite, İştah Kontrolü Nasıl Sağlanır?, Beslenmenin Ruh Sağlığına Etkileri, Diyabet Eğitimi vb. gibi seminerler düzenlenmektedir. Ankara Üniversitesi ve KİBEM (Kişisel Beslenme ve Eğitim Merkezi) işbirliği ile bölgede obezite taraması yapılmaktadır. Kişilere eğitimin yanı sıra kilo kontrolü ile ilgili bireysel yönlendirmeler de yapılmaktadır. Kişiye özel diyet programları uygulanmaktadır. Gençlik Merkezlerinde Yürütülen Uygulama Örnekleri Altındağ Belediyesi ne bağlı 16 gençlik merkezlerinde 10-18 yaş aralığında 20.000 üyemiz bulunmaktadır. Merkezlerimizde fiziksel aktivite düzeyinin arttırılmasına yönelik modern dans, halk oyunları, okçuluk, boks, güreş, judo, atletizm, voleybol, basketbol ve futbol kursları yüzlerce öğrencinin katılımıyla devam etmektedir. Ayrıca merkezlerimizde düzenli olarak satranç, masa tenisi, langırt ve bilardo turnuvaları düzenlenmektedir. Ayrıca her yıl düzenli olarak Gençlik Haftası kapsamında Gençlik Merkezleri bünyesinde düzenlenen Gençlik Koşusu na yaklaşık 1000 öğrenci katılmış ve geleceğin sportmen gençleri olma yönünde adım atmıştır. Altındağ Belediyesi Gençlik Merkezleri arasında düzenlenen Halk Oyunları Yarışmaları nda gençler aylar süren uzun çalışmalarının ardından Türkiye nin dört bir yöresine ait halk oyunları yorumlarını izleyicilerle buluşturmuştur. 18
Çamlıdere Çamkoru Tabiat Parkı nda düzenlenen Altındağ Belediyesi Gençlik Merkezleri nden toplamda 1000 çocuğun katıldığı Çamkoru Gençlik Kampı nda gençler 5 gün boyunca drama, el sanatları, müzik, halk oyunları, spor, doğa yürüyüşleri gibi pek çok konuda düzenlenen etkinliklere katılmıştır. Gençlik Merkezlerimizde her yıl üç ay boyunca devam eden Yaz Spor Okulu nda yüzlerce öğrencimiz voleybol, basketbol, futbol, tenis ve yüzme turnuvalarıyla yaz tatillerinde sportif faaliyetlerini güçlendirmektedirler. Bütün bu faaliyetlerin yanı sıra eğitimin de önemi, düzenli olarak gençlik merkezlerimizde düzenlenen seminerlerimizle vurgulanmaktadır. Yeterli ve Dengeli Beslenme, Obezite ile mücadele, Çocuklarda ve gençlerde fiziksel aktivite ve sağlık, Spor faaliyetinin bedensel ve zihinsel etkileri, Fiziksel aktivite, bisikletli yaşam, bisiklet Teknikleri, Evde fizik tedavi yöntemleri gibi seminerlerle gençlerde fiziksel aktivite düzeyinin artırılmasına yönelik bilinç oluşturulması amaçlanmıştır. Altındağ da Yer Alan Başlıca Parklar Altındağ ilçesinde belediyemize bağlı toplamda 3 milyon metrekare den fazla yeşil alanı oluşturan, her biri temalı ve işlevsel 29 park bulunmaktadır (Deniz Feneri, Çamlık, Cemre, Su, M.Ersoy, Köroğlu, Mevlana, Alemdağ, Kosova, Beşikkaya, Bisiklet, Karacaören, Karapürçek, ŞH. Üst Teğmen Fatih Korçam, Anahatun, Güneşevler, Doğantepe, Karapürçek oyun parkı, Kaykay, Yeşil Kuşak, Beşikkaya 2, Yıldıztepe, Ulubey, Hacı Bayram Veli, Aliya İzzetbegoviç Parkları Peçinek Mesire Alanı, Altın Köy, Şehitler ve Gülpınar Koruları). Parkların tamamında bulunan çocuk oyun alanları ve fitness alanları ile 200, 240 ve 350 metre uzunluğundaki koşu parkurları, voleybol, futbol ve basketbol sahaları parkların 7 den 70 e herkes tarafından kullanılmasını sağlamaktadır. Altındağ da Yer Alan Spor Tesisleri Spor faaliyetleri tüm dünyada eğitimin önemli bir parçası olarak görülüyor ve teşvik ediliyor, Altındağ Belediyesi olarak yaptığımız tesisler ve gerçekleştirdiğimiz projelerle gençlerimizi sportif faaliyetlere yönlendirmekteyiz. Onların spor yaptığı tesislerin bakımı, temizliği ve güvenliğine dikkat edilmekte ve tesisler devamlı yenilenmektedir. Bisiklet Parkı Temalı Dev Parklar projesiyle dikkatleri üzerine çeken Altındağ Belediyesi, yine bir ilki gerçekleştirerek Bisiklet Parkı nı hizmete açmıştır. Altındağlı kadınlara bisiklet kullanma alışkanlığını kazandırmak, çocuklarıyla bisiklete binmelerini teşvik etmek amacıyla hizmete giren park her geçen gün onlarca Altındağlıya bisiklet kullanma alışkanlığını aşılamaya devam etmektedir. Kaykay Parkı Kaykay Parkı gençlerin paten ve kaykay yapabilecekleri 10.000 metrekare alana sahiptir. Ankara da bu alanda duyulan eksikliği gideren Kaykay Parkı na gençler ve çocuklar yoğun ilgi göstermektedir. Altındağ Belediyesi Güreş Alanı Kırkpınar güreşlerinden sonra, en büyük güreş organizasyonu olarak nitelendirilen Altındağ Belediyesi Karapürçek Yağlı Güreşleri, geleneksel olarak her yıl Ankaralı güreş severlere spor dolu günler yaşatmaya devam ediyor. 19
Çamlık Spor Tesisi 15 bin metrekarelik alan üzerine kurulu ve her türlü ihtiyaca cevap verebilen gençlere sağlıklı ve huzurlu spor tesisleri kazandırmak amacıyla yapılan Çamlık Parkı nda yer alan Çamlık Spor Tesisleri nde futbol, basketbol ve voleybol sahaları ile tenis kortu bulunuyor. Alemdağ Spor Tesisi 01 Kasım 2008 hizmete giren spor tesisimizde 2 adet 30x50m büyüklüğünde halı saha ile bir adet 17x36m büyüklüğünde çok amaçlı sahanın bulunduğu tesisin kapalı alanı ise 200m2 genişliğindedir. Beşikkaya Spor Tesisi 2008 yılında Beşikkaya Mahallesi nde hizmete giren Spor Tesisimizin alanı 7585m2 olup kapalı alanı ise 200m2 genişliğindedir. Tesis de 2 adet 30x50m büyüklüğünde halı saha ile bir adet 17x36m büyüklüğünde çok amaçlı sahası bulunmaktadır. Gülpınar Spor Tesisi Gülpınar Mahallesinde 2008 yılında hizmete giren Spor Tesisimizin arsa alanı 6000m2 dir. Tesisimizde 1 adet 25x50m büyüklüğünde halı saha ile 17x30m büyüklüğünde çok amaçlı sahadan oluşuyor. Yıldıztepe Spor Tesisi 2008 yılında Yıldıztepe Mahallesi nde hizmete giren Spor Tesisimiz 6000m2 büyüklüğündedir. Tesisimizde bir adet 25x50m büyüklüğünde halı saha ile bir adet 17x30m büyüklüğünde çok amaçlı sahadan oluşan tesisin etrafında birde koşu parkuru yer almaktadır. Açık hava kondisyon aletlerinin yanı sıra tesiste, çocuklar için oyun alanı da bulunmaktadır. Güneşevler Spor Tesisi 2006 yılında hizmete giren Tesisimizin proje alanı 5000 m2 olup kapalı alanı 250 m2 dir. Tesisimiz de 1 adet spor tesis binası,2 adet 43x14m-44x22m halı saha, 1 adet 28x14m çok amaçlı basketbol sahası yer almaktadır. Örnek Spor Tesisi Örnek Stadyumu yeniden yapımı yapılarak 2007 yılında hizmete girmiştir. Tesisimizde 2 adet spor tesisi ve sporcu binası,1 adet 44x22m halı saha,1 adet 28x14m çok amaçlı basketbol sahası,1 adet 28x14m çok amaçlı tenis sahası 1 adet 28x14m çok amaçlı voleybol sahası, 1 adet 90x60m sentetik çim antrenman sahası ile seyirci tribününden oluşan Örnek Spor Merkezi nin toplam proje alanı 18.000m2 olup 450m2 lik alana sahiptir. Stadyumda 1218 kişilik seyirci tribünü yer alıyor. Karapürçek Semt Stadı 2012 yılında açılan Karapürçek Semt Stadının büyüklüğü 45 x 90 metredir, zemini sentetik çimle kaplı olan stadyumun 1000 kişi kapasiteli kapalı tribünü bulunmaktadır. Karapürçek Kapalı Spor Salonu Kapalı Spor Salonumuz Karapürçek Mahallesinde 2008 yılında hizmete girmiştir. 20