PERDE BOYUT ORANI DEGİŞİMİNİN PERDELER VE ÇERÇEVE ARASINDA KESME KUVVETi DAGILIMINA ETKİSİ



Benzer belgeler
PERDE EN KESİT ŞEKLİNİN VE PLANDA PERDE YERİNİN DEGİŞMESİNİN, PERDELER VE ÇERÇEVELER ARASINDAKİ KESME KUVVETi DAGILIMINA ETKİSİ

Perdeli-Çerçeveli Taşıyıcı Sistemli Binalarda Taşıyıcı Sistem Seçiminin Yapı Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Kirişli Döşemeli Betonarme Yapılarda Döşeme Boşluklarının Kat Deplasmanlarına Etkisi. Giriş

Proje Genel Bilgileri

ÇOK KATLI BİNALARIN DEPREM ANALİZİ

2.4. ELASTĠK DEPREM YÜKLERĠNĠN TANIMLANMASI : SPEKTRAL ĠVME KATSAYISI

BİNAYA TEMEL SEVİYESİNDE TESİR EDEN TABAN KESME KUVVETİNİN BULUNMASI V = W A(T ) R (T ) 0,10.A.I.W

RİSKLİ YAPILARIN TESPİT EDİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR. 5- Risk Tespit Uygulaması: Betonarme Bina

YAPAN: ESKISEHIR G TIPI LOJMAN TARİH: REVİZYON: Hakan Şahin - ideyapi Bilgisayar Destekli Tasarım

BÖLÜM 2: DÜŞEY YÜKLERE GÖRE HESAP

Perdeli-Çerçeveli Taşıyıcı Sistemli Binalarda Taşıyıcı Sistem Seçiminin Yapı Davranışı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Taşıyıcı Sistem İlkeleri. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu

D102 d= tarihinde yapılacak olan Proje Kontrol Sınavında (2. Vize) yanınızda sadece. D104 d=120 K109 K kat. 1.

ÇOK KATLI BETONARME YAPILARIN DİNAMİK ANALİZİ

YENİ KENT MERKEZİNDE YAPILACAK YÜKSEK BİNALAR İÇİN HAZIRLANAN TEKNİK ÖNERMELER

DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR

Proje ile ilgili açıklamalar: Döşeme türleri belirlenir. Döşeme kalınlıkları belirlenir. Çatı döşemesi ve 1. kat normal döşemesinde döşeme yükleri

DEPREM HESABI. Doç. Dr. Mustafa ZORBOZAN

Kirişsiz Döşemelerin Uygulamada Tasarım ve Detaylandırılması

Çatı katında tüm çevrede 1m saçak olduğu kabul edilebilir.

Bina Türü Yapı Sistemlerinin Analizi Üzerine Rijit Döşeme ve Sınır Şartları ile İlgili Varsayımların Etkisi

YAPILARDA BURULMA DÜZENSİZLİĞİ

Effects of irregularities in reinforced concrete structures on building behaviors

33. Üçgen levha-düzlem gerilme örnek çözümleri

10 - BETONARME TEMELLER ( TS 500)

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT FAKÜLTESİ BETONARME HASTANE PROJESİ. Olca OLGUN

YAPILARIN ÜST RİJİT KAT OLUŞTURULARAK GÜÇLENDİRİLMESİ

BETONARME-II ONUR ONAT HAFTA-1 VE HAFTA-II

DEPREM ETKISINDEKI YAPILARDA UYGULANAN KONTROL SİSTEMLERİ VE KURŞUN 1 KAUÇUK YATAK UYGULAMALARI

PERDELi - ÇERÇEVELİ SİSTEl\tiLERDE PLANDA PERDE YERİNİN DEGİŞMESİNİN PERDELER VE ÇERÇEVELER ARASINDAKİ KESl\ffi KUVVETi DAGILI 1INA ETKİSİ

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

ENERJİ SİSTEMLERİNDE KESME YÖNTEMİ İLE GÜVENİLİRLİK ANALIZI

11/10/2013 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ BETONARME YAPILAR BETONARME YAPILAR

KISA KOLON TEŞKİLİNİN YAPI HASARLARINA ETKİSİ. Burak YÖN*, Erkut SAYIN

d : Kirişin faydalı yüksekliği E : Deprem etkisi E : Mevcut beton elastisite modülü

Ç E R Ç E V E L E R. L y2. L y1

ÇELİK YAPILAR YÜKSEK BİNALAR

DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Yapı ve Deprem Mühendisliği Çalışma Grubu BETONARME YAPILAR MIM 232. Döşemeler

Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Proje Adı: İstinat Duvarı Sayfa 1. Analiz Yapı Ltd. Şti. Tel:

FAB Betonarme Prefabrik Yapılar Analiz, Tasarım, Rapor ve Çizim Programı v1.0 GENEL YAPI VE DEPREM RAPORU

BÖLÜM 2: DÜŞEY YÜKLERE GÖRE HESAP

Gazbeton Duvar ve Döşeme Elemanları ile İnşa Edilen Az Katlı Konut Binalarının Deprem Güvenliği*

Karayolu Köprülerinin Modal Davranışına Kutu Kesitli Kiriş Şeklinin Etkisi Doç. Dr. Mehmet AKKÖSE

ANTAKYA MÜZE OTEL TAŞIYICI SİSTEM PROJESİ. İnş.Yük.Müh. Bülent DEVECİ

Taşıyıcı Sistem İlkeleri

Betonarme Yapılarda Perde Duvar Kullanımının Önemi

Ad-Soyad K J I H G F E D C B A. Öğrenci No. Yapı kullanım amacı. Yerel Zemin Sınıfı. Deprem Bölgesi. Dolgu Duvar Cinsi. Dişli Döşeme Dolgu Cinsi

1- BELGELER 2- YAPI GENEL BİLGİLERİ BAŞLIKLAR 3- YAPIDAN BİLGİ TOPLANMASI 4- RİSKLİ YAPI TESPİT ANALİZİ 5- ZEMİN ETÜD RAPORU 6- YIĞMA YAPI ANALİZİ

BÖLÜM - 2 DEPREM ETKİSİNDEKİ BİNALARIN TASARIM İLKELERİ (GENEL BAKIŞ)

MEVCUT PERDELİ BETONARME BİR YAPININ DOĞRUSAL OLMAYAN YÖNTEMLE DEPREM PERFORMANSININ BELİRLENMESİ

DEPREM BÖLGELERİNDE YAPILACAK BİNALAR HAKKINDA YÖNETMELİK 2007

GÜZ DÖNEMİ YAPI STATİĞİ 1 DERSİ PROJE RAPORU

BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN STA4-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-SELAHATTĠN SEÇKĠN ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ

BETONARME - II. Onur ONAT

YAPI ve DEPREM MÜHENDİSLİĞİNDE MATRİS YÖNTEMLER. Prof. Dr. Hikmet Hüseyin ÇATAL. Prof. Dr. Hikmet Hüseyin ÇATAL. (III. Baskı)

Proje Adı: İstinat Duvarı Sayfa 1. Analiz Yapı Tel:

Betonarme Yapılarda Perde Yeri Seçiminin Yapısal Davranışa Etkisinin İncelenmesi

Süneklik Düzeyi Yüksek Perdeler TANIMLAR Perdeler, planda uzun kenarın kalınlığa oranı en az 7 olan düşey, taşıyıcı sistem elemanlarıdır.

GENEL KESİTLİ KOLON ELEMANLARIN TAŞIMA GÜCÜ (Ara donatılı dikdörtgen kesitler)

DİNALARDA DÜŞEY DEPREM ETKİSİNİN ZAMAN TANIM ALANINDA HESAP YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ

TC. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MF İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İNM 308 Depreme Dayanıklı Betonarme e Yapı Tasarımı Earthquake ELASTİK DEPREM YÜKLERİ

idecad Statik Programın 2007 Deprem Yönetmeliğine Uyumluluğu

Çok Katlı Perdeli ve Tünel Kalıp Binaların Modellenmesi ve Tasarımı

Prefabrik Yapılar. Cem AYDEMİR Yıldız Teknik Üniversitesi / İstanbul

TBDY-2018: Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği Anlamaya çalışmak

BETONARME YAPILARIN ONARIMI VE GÜÇLENDİRİLMESİ

ihmal edilmeyecektir.

TÜRKİYE DEKİ ORTA KATLI BİNALARIN BİNA PERFORMANSINA ETKİ EDEN PARAMETRELER

28. Sürekli kiriş örnek çözümleri

TAŞIYICI SİSTEM TASARIMI 1 Prof. Dr. Görün Arun

BOŞLUKLU PERDELİ YAPI SİSTEMLERİNDE GÜÇLENDİRİCİ KİRİŞ ETKİSİNİN İNCELENMESİ *

BETONARME I Döşemeler. Onur ONAT

1 Mayıs 2003 Bingöl Depreminde Yıkılmış Betonarme Üç Katlı Bir Okul Binasının Statik ve Dinamik Analizi

Tanım: Boyuna doğrultuda eksenel basınç kuvveti taşıyan elemanlara Basınç Çubuğu denir.

BÖLÜM II D. YENİ YIĞMA BİNALARIN TASARIM, DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME ÖRNEKLERİ

MUTO YÖNTEMİ. Çerçeve Sistemlerin Yatay Yüklere Göre Çözümlenmesi. 2. Katta V 2 = F 2 1. Katta V 1 = F 1 + F 2 1/31

EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ İLE BETONARME KIZAĞIN DEPREM PERFORMANSININ İNCELENMESİ

ÇELİK YAPILAR 7 ÇELİK İSKELETTE DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER DÖŞEMELER. DÖŞEMELER Yerinde Dökme Betonarme Döşemeler

İZMİR İLİ BUCA İLÇESİ 8071 ADA 7 PARSEL RİSKLİ BİNA İNCELEME RAPORU

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI

Çok Katlı Yapılarda Perdeler ve Perdeye Saplanan Kirişler

BİNALARDA DÜŞEY DEPREM ETKİSİNİN ZAMAN TANIM ALANINDA HESAP YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ

BLM 426 YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BAHAR Yrd. Doç. Dr. Nesrin AYDIN ATASOY

Mukavemet. Betonarme Yapılar. İç Kuvvet Diyagramları. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı ve Deprem Mühendisliği

BETONARME YAPILARDA BETON SINIFININ TAŞIYICI SİSTEM DAVRANIŞINA ETKİSİ

Burulma Düzensizliğinin Betonarme Yapı Davranışına Etkileri

BETONARME BİNALARDA PERDELERİN DAVRANIŞA ETKİLERİ

29. Düzlem çerçeve örnek çözümleri

MEVCUT BETONARME BİNALARIN DOĞRUSAL ELASTİK VE DOĞRUSAL ELASTİK OLMAYAN HESAP YÖNTEMLERİ İLE İNCELENMESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

DÜSEY YÜKLERE GÖRE HESAP

MESLEKTE UZMANLIK KURSLARI 2017 EKİM OCAK BETONARME TASARIM BETONARME İLERİ TASARIM ÇELİK TASARIM ÇELİK İLERİ TASARIM GEOTEKNİK TASARIM

DOKUZ KATLI TÜNEL KALIP BİNA SONLU ELEMAN MODELİNİN ZORLAMALI TİTREŞİM TEST VERİLERİ İLE GÜNCELLENMESİ

BİNALARIN BİRİNCİ DOĞAL TİTREŞİM PERİYODUNUN YAKLAŞIK OLARAK BELİRLENMESİ* Approximate Determinatıon Of First Natural Vibratıon Period Of Buildings *

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları

Yapılara Etkiyen Karakteristik Yükler

DEPREM YÖNETMELİĞİNDEKİ FARKLI ZEMİN SINIFLARINA GÖRE YAPI DAVRANIŞLARININ İRDELENMESİ

Eşdeğer Deprem Yüklerinin Dağılım Biçimleri

BÜYÜKADA ÇARŞI CAMİİ MİMARİ PROJE YARIŞMASI STATİK RAPORU

Transkript:

6Cilt, lsay (Mart 2002) Perde Byut Oran Değişiminin Perdeler Ve Çerçeve Arasnda Kesme Kuvveti Dağhmna Etkisi HKasap, V Akyüncü PERDE BOYUT ORANI DEGİŞİMİNİN PERDELER VE ÇERÇEVE ARASINDA KESME KUVVETi DAGILIMINA ETKİSİ Hüseyin Kasap, Veysel Akyüncü Ozet Bu çalşmada; değişik perde byutlarna ve yerleşimine sahip planlarda perde en kesit byutlarnn değişmesi ile perdeliçerçeveli ve bşluklu perdeliçerçeveli lan yaplarda perdelere ve klnlara düşen tplam kesme kuvvetlerinin değişimi araştrlnştr Anahtar Kelimeler Bşluklu perdeli çerçeveli sistemler, perdeli çerçeveli sistemler, deprem, kesme kuvveti, perde kesiti byut ranlar Abstract In this study ; accrding t the change f shear wall crss seetin dimensins, the ttal shear frces ccuring n clumns and shearwalls in shearwallframe cnstructins and cupled shearwall cnstructins and cupled shear wall cnstructins, having varius plans such as different shear wall dimensins and placement, is researched Keywrds Cupled shearwall system, shearwall systen, earthq uake, shear frces, chsen ir n equipment Bu knu ile ilgili çalşmalardan bir ksm şöylece özetlenebilir Kasap H, Yelgin AN, Özyurt MZ, çalşmalarnda; taşyc sistemi perdeli çerçeveli veya bşluklu perdeli çerçeveli lan binalarda bütün kirişlerin veya sadece bağ kirişlerinin rijitliklerinin değişmesi durumunda, depremden luşan kat kesme kuvvetlerinin perdeler ve klnlar arasndajri dağlnuru nasl bir değişim gösterdiği incelenmiştir kirişlerinin veya bağ kirişlerinin rij ithklerindeki değişime bağl larak bu dağlmn kat adedine ve katn yerine göre nasl etkilendiği araştrlmş, uygulayclara önerilerde bulunulmuştur Ispir M, çalşmasnda; betnane çerçeve tipi yaplarda deprem yönetneliğinde öngörülen tasann kurallarnn irdelenmesi ve deprem hesabna ilişin yöntemlerin incelenip karşlaştlmas yaplmştr Deprem yönetmeliğindeki ilgili kural ve yöntemle seçilen nrnal klnlu çerçeve tipi betna ne bir yap üzerinde uygulanmştr I GİRİŞ Pek çk yüksek yapda yatay yüklerin karşlanmasnda genellikle perdeler kullanlr Özenli bir şekilde düzenlenen perdeler, taşyc sistemin tptan göçmesini önlediği gibi, yapsal lmayan hasarlarn snrlandrlmasnda da etkili lurlar Ulkernizde bu knuyu düzenleyen esaslar Afet Bölgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Yönetmelik'te mevcuttur Bu yönetmelik ülkemizde yaplacak yaplarda depremin meydana getireceği tesirierin hesabnda kullanlan hesap yöntemlarini ve yapm kurallarm içermektedir Yönetmeliğin önerdiği önemli kurallardan biride çk katl yaplarda çerçevelerle birlikte yatay rijitlik elemanlarnn kullanlmas esasdr Akkaya Y, çalşmasnda; yatay kuvvetleri taşnada perdelerin önemi üzerinde durulmuştur Perdeli sistemler, perdelerin byutlandrlmas ile ilgili çkan prblemler ayrrmn klaylaştrnak için çeşitli snflandrmalar yaplarak incelenmiştir Bununla birlikte perdelerin davramşnda sadece yatay kuvvetlerin etkili lmadğ gösterilnllştir Deprem kuvvetlerine karş perdeleri mdellernek için önemli kriterler, yaplan kabuller ve ayrca byutlama yapp prje mühendisinin sağlamay amaç edineceği üç kriter, rijitlik dayanm ve s ünekhk incelenmiştir Çalşmann Amaç ve Kapsam Bu çalşmamn amac, deprem etkisindeki perdeli çerçeveli binalarda kat kesme kuvvetinin perde ve klnlara dağlmnda perde byut ram değişiminin etkisini incelemektir VAkyüncü, H Kasap; SAÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü EsentepeSakarya 5

0 SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergis 6Cit, lsay (Mart 2002) Perde Byut Oran Değişiminin Perdeler Ve Çerçeve Arasanda Kesme Kuvveti Dağlmna Etkisi HKasap, VAkyüncü İncelenen binalarda kat yükseklikleri 3 metre, aks açklklan 6 metredir Klnlar kare kesith lup byutlar Afet Bölgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Yönetmelik'te verilen bağntdaki minumum snra en yakn değerde lacak şekilde seçilmiştir Bu çalşmada binalardaki çerçevede kiriş ve bağ kiriş byutlar 25/60 cm larak alnmştu İncelernede bütün planlarda her iki dğrultuda aks says, aks açklklan ve her plandaki tplam perde alan sabit tutulmuş fakat perde en kesit byutlar, plandaki yerleri değiştiiiimiş lup 8 ayr plan 6 katl larak, planda 6,8 ve O katl lmak üzere tplam ayr yap incelenmiştir Perde en kesit byutlannn ve plandaki yerleşim şekillerinin değişmesi ile perdeliçerçeveli ve bşluklu perdeliçerçeveli lan yaplarda, perdelere ve klnlara düşen tplam kesme kuvvetlerinin değişimi araştnlmştr İncelenen binalarda malzeme larak BÇIII Betnarme Çeliği ve BS20 betn snf kullanlmştr Bu çalşmada her iki dğrultuda; 500 cm x 30 cm en kesidi 4 'er perdeli 300 cm x 25 cm en kesith 8 'er perdeli 250 cm x 30 cm en kesith 8 'er perdeli 200 cm x 25 cm en kesith 2 'şer perdeli yaplar incelenmiştir Bunlara ait tipik iki kat plan aşağda verilmiştir (şekil ), (şekil 2) r T r T g + 30/500 i i 30/500 id + +, i 6 i 003P _! L sp;3pj_ j L i i! g j 500/JO 500/30 M ;!!! g r + 3 0/ Q+ + 30/500 b LbüeJ j_ 5tm _j 6L str l 5 _j 3000 Şekil 2 Perdelerin plandaki yerleşimi (Tip 2) 2 Çalşmada Geçerli Olan Varsaymlar NOT Ofçüler cm cinsindendir l abl Tabl2' de srasyla kullamlan betn ve dnatnn mekanik özellikleri verilmiştir Tabl Betn un mekanik özellikleri J rtrt 25/3 4 00 : : 25/3 +30022 300/25 _ p2 25/300 t 25/300 \ 25/3 _ +300/22_ 300/25 _ p/2 t 5/300 \ \Ü \Ü C> \Ü (Y) Karakteristik Hesap Basnç Elastisite Betn Basnç Dayanm Dayanm fcd Mdülü Snf fck(n/mm 2 ) (N/mm 2 ) (N/mm 2 ) BS20 20 3 28500 Tab2 Dnatnn Mekanik Özellikleri Karakteristik Hesap Basnç Elastisite Çelik Akma Dayanm Dayanm Mdülü Snf fyk(n/mm 2 ) fyd(n/mm 2 ) (N/mm 2 ) +25/300 25/300 + + L l_ L _j 600 600 3600 600 600 0 0, \Ü \Ü BÇIII 420 365 200000 Betnanenin yğunluğu 25 kn/m3 larak alnmş ve pissn ran u=02 lduğu malzemenin hmjen ve iztrp lduğu varsaylmştr İncelenen binalarn derece deprem bölgelerinde bulunduğu ve kullanm amacnn knut veya işyeri lduğu kabul edilmiştir NOT: Ölçüler cm cinsindendir Şekil Perdelein plandaki yerleşimi (Tip ) 52

SAU en Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6Cilt, lsay (Mart 2002) Perde Byut Oran Değişiminin Perdeler Ve Çerçeve Arasnda Kesme Kuvveti Dağrlmna Etkisi HKasap, V Akyüncü II BETONARME TAŞIYICI SİSTEMLER Yatay yük taşyc sistemler genellikle çerçeve, perde ve bu ikisinin beraber bulunmasndan luşurlar Bunun yarnda perdeler bağ kirişleri ile birbirine bağlanan bşluklu veya bşluksuz türden labilir Taşyc sistemler, özellikle kullanş amaçlarna göre çk çeşitli larak rtaya çkar Ülkemizde bina türünden yaplar için çerçeveli, perdeli ve bu ikisinin birleştirilmesi ile rtaya çkan taşyc sistemler yaygn larak kullanlmaktadr Bu çalşmada perdeli çerçeveli taşyc sistemler incelenmiştir Çerçeveli Taşyc Sistemler 3 Birinci derece deprem bölgelerinde yaplan çk katl binalarda, tplam yatay kuvvetin bir ya da iki perdeyle karşlanmaya çalşlmas durumunda, bu perdelere gelen yatay kuvvetlerin büyük lmas sebebiyle bu perdeler için yaplacak temellerde büyüyecek ve özel önlemler almak gerekecektir Bu nedenle bu tür tasanndan kaçnlmasnda fayda vardr [ 7 ] II3 Perdeli Çerçeveli Taşyc Sistemler Yap yüksekliği arttkça yalnzca çerçevelerden luşturulan taşyc sistemler, yatay yükler altnda hem iç kuvvetler ve hem de yer değiştirmeler bakmndan istenen kşullar perdenin yardm lmadan sağlayamazlar Kir iş ve k lnlann meydana getirdiği en basit çk serbestlik dereceli taşyc sistem düzlem çerçeve larak göiilebilir Çerçeve için yaplacak en basit mdelde, kirişleri bağlayan klruann kütlesiz lduklar ve yapnn kat kütlelerinin döşeme seviyelerinde tplu lduğu kabul edilir Bu durumda elastik kln ve kirişlerin luşturduğu ve her kat seviyesinde tplu kütlesi bulunan bir çerçeve luşur Genellikle klnlarn yatay yer değiştine yapabildikleri ve düşey dğrultuda by değiştirmedikleri varsaylr Yapnn mesnetlerinde yere rijit larak bağl lduğu da yaplan diğer önemli bir kabul dür Yatay yüklerin taşnmasnda perdeler etkili larak kullanlrlar Yüksek bir yapda bulunan perde, tek başna düşünüldüğünde yatay yükler altnda bir knsl kiriş gibi davrandğ halde, taşyc sistem içinde bağ kirişleri veya bu işlevi yapan döşeme eleman varsa çerçeve klnlar ile etkileşirri nedeni ile mment diyagramlar bir knslunkinden farkldr (şekil3), Etkiteşim kuweti ll2 Perdeli Taşyc Sistemler Perdeler yatay yüklerin karşlanmasnda çerçevelerle beraber veya yalnz başlanna kullanlrlar Perde tek başna knsl bir kiriş davranş gösterir Tek başna duran bir perdede narin lmas nedeniyle yanal stabilite srunu rtaya çkarabileceği düşünülürse de, sistem içinde bulunan perdenin yanal stabilitesi kat döşemelerinin rijitleştirici etkisi ile sağlanr Perdeler; yatay yüklerden luşan eğilme mmenti, kesme kuvveti yannda düşey yüklerden meydana gelen nrmal kuvvetlerin etkisi altndadr Yatay kuvvet taşyc perdeler için planda uygun yer seçiminde dikkat edilmesi gereken, aşağdaki üç kural verilebilir _j (a) _J "f'lf//ll/ (b) (c) En büyük bumlma rijitliğini sağlamak için, mümkün lduğu kadar perdeleri binamn çevresine yerleşti neye çalşmak gerekir 2 Mümkün lduğu kadar fazla düşey yük, perdeler tarafndan temele iletilmelidir Bu sayede perdelerde daha az eğilme dnats kullamlacaktr Perdelerde luşan devrilme mmentlerini daha klay bir şekilde temel e taştmak mümkün lacaktr (a) Rijit çerçeve Kayma tipi şekil de ime (b) Perde E lme tipi şekil de ştinne (c) Perde Çerçeve S istemi Şekil 3 Perde ve Çerçevenin Etkileşimi 53

6Cilt, lsay (Mart 2002) Perde Byut Oran Değişiminin Perdeler Ve Çerçeve Arasna Kesme Kuvveti Dağluruna Etkisi HKasap, V Ak)Jn:: m KOLON BOYUTLARI Bu fark etkileşimi sağlayan elemanlarn önem derecesi ile değişir Perdelerin birbirlerine bağ kirişleri ile birleştirilmesi snucu elde edilen yatay yük taşyc elemanlara bşluklu perde ad verilir Perdeler, çerçeve ile beraber lduğu durumda, perdelerin rijitlikleri fazla lduğu için,deprem veya rüzgardan luşan yatay yüklerin tamamna yalan rniktann karşlarlar s stemlerde yatay yüklerden luşat Perdeli çerçeveli kesme kuvvedennn büyük bir ksmnn perdelei tarafndan alndğ bilinmektedir Bu nedenle klnlam yönetmeliğin izin verdiği minumum ölçülerde byutlandrlmas yeterli lmaktadr Deprem yönetmeliğinde klnlarn brüt en kesit alanlan ile ilgili Taşyc sistemlerin yükseklikleri arttkça perdeler önemli Ac>N dmax05fck () bir eleman larak rtaya çkar Yatay yükler altnda kat yer değiştinelerin snriandnimas bakmndan baz bağnts ile verilmektedir durumlarda perdelerin kullanlmas zrunlu lmaktadr Klnlarn ve peidelerin yükler altnda davramşlar ldukça farkldr Perdeler büyük atalet mmentleri ile klnlara göre daha rijit lduklanndan yer değiştinelerin snrlandrlmasnda daha etkileyici bir taşyc elemamdr Köşe kenar ve rtadaki klnlarn en kesitleri, incelenen binalann her bir kat için ayr ayr yukardaki bağmt kullanlarak hesap edilmiş ve snuçlar Tabl3, e verilmiştir Bu nedenle, yüksek katl binalarda hem güvenliği arttrnak hem de yer değiştineleri snrlandrmak için perdeli çerçeveli sistem kullanmak daha uygun lacaktr Tabl 3 ineelen Binalardaki Kln Byutlan n Yeri Kln Yeri Seçilen Kln Byutu (cm/cm) 6 l Bina Için 8 li Bina Için O l Bina Için 0,9 Her yer 30/30 Köşe 30/30 30/30 8 Kenar 30/30 30/30 Orta 30/30 35/35 Köşe 30/30 30/30 7 Kenar 30/30 30/30 Orta 30/30 40/40 Köşe 30/30 30/30 30/30 6 Kenar 30/30 30/30 35/35 Orta 30/30 35/35 45/45 Köşe 30/30 30/30 30/30 5 Kenar 30/30 30/30 40/40 Orta 30/30 40/40 50/50 Köşe 30/30 30/30 30/30 4 Kenar 30/30 35/35 40/40 Orta 35/35 45/45 50/50 Köşe 30/30 30/30 30/30 3 Kenar 30/30 40/40 40/40 Orta 40/40 50/50 55/55 Köşe 30/30 30/30 35/35 2 Kenar 35/35 40/40 45/45 Orta 45/45 50/50 60/60 Köşe 30/30 30/30 Kenar 40/40 40/40 45/45 35/35 Orta 50/50 55/55 60/60 54

6Cilt, lsay (Mart 2002) Perde Byut Oran Değişiminin Perdeler Ve Çerçeve Arasnda Kesme Kuvveti Da dmna Etkisi HKasap, VAkyüncü IV KAT AGlRLIKLARI S(T) Döşeme ağrlğ, kln ağrlğ, perde ağrlğ, duvar ağrlğ, hareketli yük hesaba katlarak kat ağrlklan ayr ayr hesaplancrruştrr Burada binalar mesken veya işyeri larak kabul edildiğinden hareketli yük katlm katsays n=03 larak alnmş tr Birim bydaki duvar ağrlğ, 075x020x25=875 kn/m larak alnmştr Burada %25 kap ve pencere bşluğu kabul edilmiştir Binalarda perde byutu rannn değişmesiyle bütün binalarn tplam ağrlklar ayr ayr hesap edilmiştir V DEPREM YÖNETMELiGiNE GÖRE YATAY YÜKLERİN HESABI 2 ' 02 09 S(T)=2Xhlf) 08 I Binaya etkiyen deprem yükleri 2 Eylül 97 'de Resmi Gazetede yaynlanan "Afet Bölgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Yönetmelik" hükümlerine uygun larak hesaplanmştr Vl Spektral ivme katsays Deprem yüklerinin belirlenmesi için esas alnacak lan ve tanm larak /5 sönüm ran için elastik Tasarm ivme spektrumu' nun yer çekim ivmesi g'ye bölünmesine karş gelen ; Spektra] ivme katsays, A(T ), bağnts ile verilmektedir (2) Burada, Etkin Yer İvnesi says, lderece Deprem Bölges için, A=04 lup Bina Önem says, knut ve işyeri için, I=l alnmştr Eşdeğer deprem yüklerinin hesabna esas spektrum katsays S(T), yerel zemin kşullarna ve bina dğal periydu T'ye bağl larak; S(T)=l + 5T/T A S(T)=25 S(T )=25(T'8/T)0 8 (3c) O<r<rA (3a) (3b) Şekil 4 Spektrum katsaysnn yap periyduna göre değişimi Göz önüne alnan deprem dğrultusunda tasarm deprem yükü larak kullanlmak üzere, Bina Tplam Ağrlğ (W), Spektral ivme katsays A(T), Deprem Yükü Azaltna says Ra' ya bağl larak binann tümüne etkiyen "Tplam Eşdeğer Deprem Yükü", V, Vr=W A(T )!Ra (4) bağnts ile hesap edilmiştir Burada deprem yükü azaltna katsays Ra, taşyc sistem davranş katsays R ve dğal titreşim periydu T'ye bağl larak, Ra== (+5T/TA)/ (+(25/Rl)TTA) (O<f<TA) (5a) R=Ra bağntlaryla belirlenmiştir (T>TA) (5b) Taşyc Sistem Davranş says (R), deprem yüklerinin, çerçeveler ile bşluksuz ve bağ kirişli perdeler tarafndan birlikte taşndğ binalar için R =7 alnmş tr Tplam Eşdeğer Deprem Yükü (6) bağnts ile hesap edilerek bina katiarna dağtlmştr bağntlar ile verilnektedir (şekil 4) Bina dğal periydu ST A4CAD bilgisayar prgram ile binann dinamik hesab snucunda bulunmuştur 55

6Cilt, lsay (Mart 2002) Perde Byut Oran Değişiminin Perdeler Ve Çerçe\e ':n'"> Kesme Kuvveti Dağlmna HKasap, V *' ikata gelen deprem yatay yükü, Fi==Vr x (wi hi) L Wj hi (6) bağntlaryla hesap edilmiştir Burada; 2: wi hi ==wh + wh2 + W3 h3 + + Wn hn larak hesap la mr VI KAT KESME KUVVETi NİN PERDE VE w ÇERÇEVELER ARASINDA DAGlllMI Deprem yönetmeliğine göre yatay yüklerin hes: ST A4CAD prgram kullamlarak yaplmştrr 6,8 \'e katl binalarn X ve Y yönlerindeki kat kesme kuvveti ise ayr ayr bulunmuştur Örnek larak 8 katl bina:elde edilen snuçlar Tabl 4' te verilmiştir Tabl 4 Sekiz l Yapda Kesme Kuvvetlerinin Bşluklu Perdelere ve Klnlara Dağlm ( y yönünde) Deprem Oğrultusu:Y Kesme Perde Byut Tip N Adedi n Yeri Kuweti Oran (k N) Bşluklu Perdelerin Aldğ Tplam Kesme Kuweti Klnlarn Aldğ Tplam Kesme Kuweti Miktar Miktar 0/ / (k N) (k N) 2 3 4 5 6 7 8 9 8 243,28 2035,40 84,00 377,88 6,00 7 4532,4 485,30 92,00 347, 8,00 6 6343,8 5638,40 89,00 705,4,00 Tip (25x300)8 8 5 7854,2 6885,80 88,00 968,4 2,00 4 9066,2 7535,60 83,00 530,6 7,00 3 9978,04 7979,60 80,00 998,44 20,00 2 0587,2 980,00 87,00 407,2 3,00 089,54 980,50 90,00 08,04 0,00 Tabl 5 Sekiz l Yapda Kesme Kuvvetlerinin Perdelere ve Klnlara Dağlm (x yönünde) Deprem Oğrultusu:X Tip N Perdelerin AldQ Tplam Klnlarn Aldğ Tplam Perde Byut Kesme Kesme Kuweti Kesme Kuweti Adedi n Yeri Oran Kuweti (k N) Miktar Miktar % % (k N) (kn) 2 3 4 5 6 7 8 9 Tip (25x300)8 8 8 243,28 736,70 72,00 676,58 28,00 7 4532,4 3959,30 87,00 573, 3,00 6 6343,8 5340,70 84,00 003, 6,00 5 7854,2 6535,00 83,00 3 9,2 7,00 4 9066,2 703,70 78,00 2034,5 22,00 3 9978,04 7360,80 74,00 267,24 26,00 2 0587,2 8779,80 83,00 807,32 7,00 089,54 97 9,00 89,00 72,54,00 56

6Cilt, lsay (Mart 2002) Perde Byut Oran Değişiminin Perdeler Ve Çerçeve Arasanda Kesme Kuvveti Dağlmna Etkisi HKasap, V Akyüncü Ömeklarak,tipl plan 6,8 ve 0 katl larak x ve y dğrultusunda perdekln ve bşluklu perde klnlara gelen tplam kesme kuvvetlerinin ranlan aşağda verilmiştir (şekil 5), (şekil 6), (şekil 7), (şekil 8), (şekil 9), (şekil 0) 00 50 92 6 l Bina (Deprem Dğrultusu: Y) 88 90 9 94 9 bşluklu perde kln 8 l Bina (Deprem Dğrultusu:X) 00 80 60 ;:;e 40 20 2 3 4 5 6 7 8 perde kln 2 3 4 5 6 Şekil 5 6 l binada kesme kuvveti dağlm ran (y yönünde) ŞekiJ 8 8 l binada kesme kuvveti dağlm ram (x yönünde) O li Bina (Deprem Dğrultusu: Y) 00 l'ft== == ':7trl"! 6 l Bina (Deprem Dğrultusu:X) a 60 40 20 bşluklu perde kln 50 perde kln 2 3 4 5 6 7 8 9 0 2 3 4 5 6 L ek il 6 6 l binada kesme kuvveti dağlm (x yönünde) Şekil 9 0 l binada kesme kuvveti dağlm ran (y yönünde) O l Bina (Deprem Dğrultusu:X) *'50 8 lr Bina (Deprem Dğrultusu:Y) bş luklu perde kln 2 3 4 5 6 7 8 40 a, : tr 6Q 6 :' 60 j' 20 O+ 2 3 4 5 6 7 8 9 0 perde kln!kil 7 8 h binada kesme kuvveti dağhm ran (y yönünde) Şekil 0 O l binada kesme kuvveti dağ h m ran (y yönünde) 57

6Cit, lsay (Mart 2002) Perde Byut Oran Değişiminin Perdeler Ve Çerçeve Arasnda Kesme Kuvveti Dağlmna Etkisi HKasap, VAkyüncü VII SONUÇ Birinci derece deprem bölgesinde ve en elverişsiz zemin kşullarnda bulunan yatay yüklerin etkisi altndaki knut veya işyeri tipi yaplarda yaplan araştnalar neticesinde aşağda verilen snuçlar elde edilmiştir Depremden dlay luşan tplam kat kesme kuvvetleri x ve y yönünde lmak üzere incelenmiştir kesme kuvvetinin; y yönünde bşluklu perde ve klnlara dağln ile x yönündeki perde ve klnlara dağlnu araştnlmştr Bşluklu perdenin bulunduğu yönde daha fazla kat kesme kuvveti etkidiği görülmüştür Burada bşluklu perdeliçerçeve sistem seçiminin daha uygun lduğu görülmektedir Ayrca, az sayda büyük en kesidi perde kullanmak yerine, ayn tplam perde alannma sahip fazla sayda küçük en kesith perde seçilmesi durumunda, perdelerin daha fazla kesme kuvveti aldğ görülmüştür [5] TS498 "Yap Elemaniann Byutlandnlmasnda Alnacak Yüklerin Hesap Değerleri" Türk Standartlar Enstitüsü, Ankara, 987 [6] TS500, "Betname Yaplann Hesap ve Yapm Kurallar", Türk Standartlar Enstitüsü, Ankara, 985 [7] Celep Z, Kumbasar N, "Deprem Mühendisliğine Giriş ve Depreme Dayankl Yap Tasarm", Beta Dağtm, İstanbul, 2000 [8] Atmaca Aİ, "Mevcut Betnarme Binalarn Deprem Etkisindeki Davramşnn Değerlendirilmesi", Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Kütüphanesi, İstanbul, 993 [9] Bçakç H, "PerdeliÇerçeveli Sistemlerde Depremden Oluşan Kesme Kuvvetlerinin Dağlmnn incelenmesi" Yüksek Lisans Tezi, SAÜ Kütüphanesi, Sakarya, 2000 KAYNAKLAR [ ] Afet Bölgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Yönetmelik, Ankara, Eylül, 997 [2] Kasap H, Yelgin AN, Özyurt MZ, "Kiriş Rij idiklerindeki Değişimin Perde ve Çerçeveler Arasndaki Kesme Kuvvetine Dağlmna Etkisi", GAP 2 Mühendislik Kngresi Bildiriler Kitab, Harran Üniversitesi Yaynlar, N:4,223 Mays 98 [3] İspir M, "Deprem Etkisindeki Çerçeve Yaplarn Tasannnda Eşdeğer Deprem Yükü Yönteminin Güvenilirliği'', Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Kütüphanesi, İstanbul, 997 [4] Akkaya Y,"Deprem Kuvvetlerine Karş Betnarne Perdelerin Davranş ve Byutlandrlmas", Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Kütüphanesi, İstanbul, 58