ELEKTRİK ÜRETİM LİMAN İŞLETMECİLİĞİ A.Ş. HAM PETROL ve PETROL TÜREVLERİ DEPOLAMA TESİSİ ADANA İLİ, CEYHAN İLÇESİ, SARIMAZI BELDESİ ÇED Raporu X Nihai ÇED Raporu MAYIS-2013
Huzur Mah. 1139 Sok. Çınar Apt. No:6/3 Çankaya/ANKARA Tel: 0 312 472 38 39 Faks: 0 312 472 39 33 web: www.cinarmuhendislik.com e-mail: cinar@cinarmuhendislik.com Bu raporun tüm hakları saklıdır. Raporun tamamı ya da bir bölümü, 4110 sayılı Yasa ile değişik 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca, Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş. nin yazılı izni olmadıkça; hiçbir şekil ve yöntemle sayısal ve/veya elektronik ortamda çoğaltılamaz, kopya edilmez, çoğaltılmış nüshaları yayınlanamaz, ticarete konu edilemez, elektronik yöntemlerle iletilemez, satılamaz, kiralanamaz, amacı dışında kullanılamaz ve kullandırılamaz.
PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) HORİZON ENERJİ DAĞITIM VE ELEKTRİK ÜRETİM LİMAN İŞLETMECİLİĞİ A.Ş. Hilal Mahallesi Turan Güneş Bulvarı No: 96 Çankaya - ANKARA Tel : +90 312 284 26 47-48 Faks : +90 312 284 26 58 Web : www.horizonenerji.com Ham Petrol ve Petrol Türevleri Depolama Tesisi 244.000.000 USD (Tahmini) Adana İli, Ceyhan İlçesi, Sarımazı Beldesi PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI Rapor Sunum Tarihi ZONE: 36 (Koordinatlar takip eden sayfada tablo halinde verilmiştir.) Ek-1 Listesi, 33. Madde (50000 m 3 ve üzeri kapasitede olan petrol, doğalgaz, petrokimya ve kimyasal madde depolama tesisleri) ÇINAR MÜHENDİSLİK MÜŞAVİRLİK A.Ş. Huzur Mahallesi 53.Sok. Çınar Apt. No: 6/3 06460 Öveçler Çankaya/ANKARA Tel : 0 (312) 472 38 39 Faks: 0 (312) 472 39 33 Mayıs-2013
KOORDİNATLAR Ham Petrol ve Petrol Türevleri Depolama Tesisi Koor. Sırası: Sağa. Yukarı Koor. Sırası: Enlem. Boylam Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik D.O.M.: 33 D.O.M.: - Zon: 36 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - 765130.095 4089978.977 36.917016 35.975772 765324.524 4090081.455 36.917883 35.977988 765452.487 4089830.642 36.915590 35.979335 765496.164 4089857.238 36.915817 35.979834 765539.847 4089785.500 36.915159 35.980299 765541.535 4089733.721 36.914692 35.980299 765525.905 4089714.849 36.914526 35.980117 765522.162 4089687.644 36.914283 35.980066 765503.724 4089676.996 36.914192 35.979856 765492.850 4089656.727 36.914013 35.979727 765467.230 4089631.669 36.913794 35.979431 765426.026 4089596.578 36.913490 35.978956 765393.757 4089547.276 36.913055 35.978577 765359.963 4089511.472 36.912742 35.978186 765329.734 4089481.817 36.912484 35.977837 765300.586 4089457.063 36.912269 35.977501 765294.034 4089418.162 36.911921 35.977414 765238.017 4089370.832 36.911511 35.976769 765198.531 4089318.908 36.911054 35.976309 765182.200 4089295.495 36.910848 35.976117 765175.392 4089279.237 36.910704 35.976035 765164.083 4089268.913 36.910614 35.975905 765160.711 4089247.925 36.910426 35.975860 765139.331 4089227.108 36.910244 35.975613 765126.843 4089193.777 36.909948 35.975461 765093.295 4089116.623 36.909263 35.975058 765040.310 4089082.421 36.908970 35.974452 764995.767 4089035.413 36.908559 35.973936 764956.916 4088997.298 36.908227 35.973487 764900.729 4088960.437 36.907911 35.972845 764801.559 4088893.015 36.907332 35.971709 764738.702 4088871.898 36.907159 35.970997 764678.764 4088841.763 36.906905 35.970315 764660.154 4088826.515 36.906773 35.970101 764643.439 4088817.361 36.906695 35.969910 764642.385 4088816.879 36.906691 35.969898 764627.354 4088850.605 36.906999 35.969742 764624.203 4088854.195 36.907032 35.969708 764619.548 4088857.044 36.907059 35.969656 764616.711 4088860.750 36.907093 35.969626 764614.365 4088868.750 36.907166 35.969602 764614.535 4088873.465 36.907208 35.969606 764615.962 4088877.437 36.907244 35.969623 764638.153 4088905.712 36.907492 35.969882 764651.658 4088921.160 36.907627 35.970039
Koor. Sırası: Sağa. Yukarı Koor. Sırası: Enlem. Boylam Datum: ED-50 Datum: WGS-84 Türü: UTM Türü: Coğrafik D.O.M.: 33 D.O.M.: - Zon: 36 Zon: - Ölçek Fak.: 6 derecelik Ölçek Fak.: - 764662.167 4088932.027 36.907722 35.970160 764771.255 4089023.076 36.908511 35.971415 764822.949 4089086.580 36.909068 35.972017 764955.443 4089333.446 36.911253 35.973589 764957.805 4089338.138 36.911295 35.973617 764959.917 4089342.948 36.911338 35.973642 764961.774 4089347.861 36.911381 35.973665 764963.370 4089352.866 36.911426 35.973684 764964.702 4089357.947 36.911471 35.973701 764965.765 4089363.091 36.911517 35.973715 764966.556 4089368.284 36.911564 35.973725 764967.074 4089373.511 36.911611 35.973733 764977.029 4089510.574 36.912842 35.973892 764977.128 4089514.594 36.912878 35.973895 764976.842 4089518.606 36.912914 35.973893 764976.175 4089522.572 36.912950 35.973887 764975.132 4089526.456 36.912985 35.973877 764973.722 4089530.222 36.913020 35.973862 764971.959 4089533.837 36.913053 35.973844 764969.859 4089537.266 36.913084 35.973821 764967.440 4089540.480 36.913114 35.973795 764964.726 4089543.447 36.913141 35.973766 764961.740 4089546.141 36.913166 35.973734 764958.511 4089548.538 36.913189 35.973698 764955.068 4089550.615 36.913209 35.973660 764875.558 4089593.533 36.913617 35.972784 764922.526 4089680.563 36.914387 35.973341 764863.026 4089779.414 36.915294 35.972708 764858.944 4089786.194 36.915356 35.972665 764802.682 4089879.666 36.916214 35.972067 764804.320 4089880.724 36.916223 35.972086 764812.851 4089886.457 36.916272 35.972183 765068.263 4090061.618 36.917777 35.975108 765130.095 4089978.977 36.917016 35.975772 765046.983 4087150.458 36.891576 35.973851 765038.243 4087210.386 36.892118 35.973774 764993.370 4087520.761 36.894924 35.973380 764955.270 4087782.381 36.897290 35.973044 Petrol Boru Hattı 764914.418 4088073.381 36.899921 35.972688 764891.730 4088228.515 36.901324 35.972488 764882.977 4088263.827 36.901645 35.972402 764825.557 4088415.597 36.903027 35.971812 764769.384 4088564.709 36.904385 35.971234 764642.306 4088817.082 36.906693 35.969898 Duba Yeri 765052.643 4087066.501 36.890818 35.973885
KISALTMALAR AB AMP AKK AKM AME ANSI API ASME ASTM BERN SÖZLEŞMESİ BOİ 5 ÇED ÇGDYY ÇINAR Mühendislik ÇO ÇYS DAYK DS DSİ DWT EPDK IEA KAKY KOİ Max Min Ort PM SKHKKY SKKY TUİK TÜRKAK USD Yatırımcı Firma : Avrupa Birliği : Acil Müdahale Planı : T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 2012-2013 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları : Askıda Katı Madde : Acil Müdahale Ekibi : American National Standards Institute : Amerikan Petrol Enstitüsü : American Society of Mechanical Engineers : American Society for Testing and Materials : Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi : 5 Günlük Biyolojik Oksijen İhtiyacı : Çevresel Etki Değerlendirme : 04.06.2010 tarihli ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği : Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş. : Çözünmüş Oksijen : Çevre Yönetim Sistemi : Tankların Etrafındaki Güvenlik Duvarı : Deniz Suyu : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü : Dead Weight Ton : Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu : Uluslararası Enerji Ajansı : 14.3.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Hava Kalitesi Değerlendirme Ve Yönetimi Yönetmeliği : Kimyasal Oksijen İhtiyacı : Maksimum (En Fazla) : Minimum (En Az) : Ortalama : Partikül Madde : 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği : 30.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği : Türkiye İstatistik Kurumu (Eski adıyla DİE-Devlet İstatistik Kurumu) : Türk Akreditasyon Kurumu : United States Dollar : Horizon Enerji Dağıtım ve Elektrik Üretim Liman İşletmeleri A.Ş.
İÇİNDEKİLER İçindekiler Tablolar Dizini Şekiller Dizini Ekler Listesi SAYFA i v vi vii BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI ve GAYESİ... 1 1.1. Projenin Tanımı, Hizmet Amaçları Mevcut ve/veya Planlanan Projelerle İlişkisi ve Mesafeleri, Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği, İstihdam Edilecek Kişi Sayısı, Yatırım ve İşletme Süresi... 1 1.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet/Hizmet Üniteleri, Özellikleri, Konumu, Kapasiteleri, Bu Ünitelerde Yapılacak İşlemler ile Verilecek Hizmetler... 3 1.3. Projenin Fiziksel ve Teknik Özellikleri... 3 1.3.1. Tank Depolama Sahasının Tasarımı, Drenaj sistemi, Projede Uyulacak Ulusal ve Uluslararası Standartlar,... 3 1.3.2. Proje Kapsamında Mevcut ve Yapılması Planlanan Kıyı Yapıları, Yanaşacak Deniz Araçlarının Özellikleri, Elleçlenecek Yük Tipleri... 8 1.3.3. Depolanacak Ürünlerin Özellikleri, Tür ve Miktarları (günlük, aylık), Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Kullanılacak Ulaşım Tipi ve Araçlar, Bu Araçların Sayısı, Kapasitesi, Ürünlerdeki Kirletici Parametreleri ve Limit Değerleri, Tür ve Miktarları, Ne Şekilde ve Hangi Mevzuata Göre Değerlendirileceği, Depolama Yönetimi, Nereye, Nasıl ve Ne Şekilde Pazarlanacağı... 8 1.3.4. Kıyı Yapılarına Yanaşabilecek Gemi Sayısı ve Büyüklükleri ile Yıllık Olarak Toplam Elleçlenebilecek Sıvı Yük Miktarının Geri Alandaki Tank Kapasiteleri ile İlişkilendirilmesi 10 1.3.5. Ünitelerde Kullanılacak Makine ve Teçhizatın Adet ve Özellikleri, Bakım ve Temizlik Çalışmaları... 10 1.3.6. Döşenecek Boru Hattının Boyutları, Kapasitesi, Adedi, Kullanım Amaçları ve Boruların Teknik Özellikleri (Katodik Koruma, İzolasyon vb.) ve Güzergahı... 12 1.4. Yatırım ve İşletme Maliyetlerini İçeren Fizibilite Çalışması... 12 Projeye İlişkin Finans Kaynakları... 13 1.5. Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi... 13 1.6. Proje Kapsamında Planlanan Ekonomik Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri... 14 1.7. Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve... 14 1.7.1. Söz Konusu Proje ile İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemlerin Kısaca Açıklanması... 14 1.7.2. Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler)... 14 1.7.3. Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili Zamanlama Tablosu... 14 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU... 16 2.1. Proje Alanı ve Etki Alanını Tanıtıcı Bilgiler, Etrafında Bulunan Yerleşim Alanlarının, Sanayi Alanlarının, Sağlık Kuruluşlarının, Ulaşım Ağının (köprü, yol, demiryolu vb.), Enerji Nakil Hatlarının, Proje Alanının Yakın Çevresinde Faaliyetine Devam Etmekte Olan Diğer Kullanımların, Planlanmakta Olan Projelerin, Tarım Alanları vb. Alanların Üst Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerine İşlenmesi, Mesafelerin Verilmesi, Proje Alanının ve Yakın Çevresinin Panaromik Fotoğraflandırılması... 16 2.2. Proje Alanına İlişkin Planlama Bilgileri, Lejand ve Plan Notlarının da Yer Aldığı Onaylı Çevre Düzeni Planı nın Orijinal Plan Paftası, 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı (aslının aynıdır onaylı) veya Plan Teklifleri ile Projenin (kıyı yapıları ve boru hattı da dahil olmak üzere) Bu Planlar Üzerinde Gösterimi, Proje Alanının Hangi Kullanımda Olduğunun Belirtilmesi, Sağlık Koruma Bandının Bu Planlarda Gösterilmesi... 22 2.3. Proje Alanının Mülkiyetine İlişkin Bilgi ve Belgeler... 22 2.4. Ulaşım ve Karayolu Bilgileri... 22 i
2.4.1. İnşaat ve İşletme Aşamasında Proje Alanına Ulaşım İçin Kullanılacak Yollar, Kullanılacak Yolların 1/25.000 Ölçekli Kılavuz Planda ve 1/1.000 Ölçekli Halihazır Kotlu Haritada Gösterilmesi, Proje Yeri ve İlgili Tesislerinin (boru hattı dahil) Hangi Karayoluna Ne Kadar Uzaklıkta Olduğu, Bağlantı Yolu ya da Mevcut Yolda İyileştirme Yapılıp Yapılmayacağı... 22 2.4.2. Proje Kapsamında Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler... 23 2.4.3. Tehlikeli Madde Sınıfına Giren Tüm Malzemelerin Taşınması Esnasında Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler... 24 2.4.4. İnşaat Aşamasında Kullanılacak Malzemelerin Ocakları ve Nakil Güzergahları... 25 2.5. Proje Alanının Mevcut Kullanım Durumu ve Proje Alanının İlgili Kanunlar Kapsamında İrdelenmesi... 25 BÖLÜM III: PROJE YERİ ve ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ve SOSYAL ÖZELLİKLERİ... 26 3.1. Proje Etki Alanının Tanımlanması ve Neye Göre Belirlendiğinin Açıklanması, Proje Alanı ve Etki Alanının 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerinde Gösterimi... 26 3.2. Proje Alanı ve Etki Alanının Hava, Su ve Toprak Açısından Mevcut Kirlilik Yükü... 26 3.3. Proje Alanı ve Etki Alanının Jeolojik Özellikleri... 30 3.3.1. Bölgesel Jeoloji... 30 3.3.2. Proje Alanının ve Etki Alanının Jeolojisi... 31 3.3.3. Proje Alanına Ait İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporları... 41 3.4. Proje Alanı ve Etki Alanının Doğal Afet ve Depremsellik Durumu... 42 3.4.1. Doğal Afet Durumu... 42 3.4.2. Deprem Durumu... 42 3.5. Proje Alanı ve Etki Alanının Hidrojeolojik Özellikleri ve Yeraltı Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri ve Debileri... 47 3.6. Proje Alanı ve Etki Alanının Hidrolojik Özellikleri ve Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı, Proje Alanına Mesafeleri ve Debileri, 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Haritada Gösterimi... 48 3.7. Meteorolojik Özellikler ve Veriler, Bölge Özelinde Hava Koşulları, Bu Koşulların Yapımı Planlanan Projeye Etkileri Yönünden İrdelenmesi, Rüzgar Gülü... 50 3.8. Proje Alanı ve Etki Alanındaki Flora/Fauna Türleri ve Yaşam Alanları... 60 3.8.1. Proje Sahası ve Etki Alanında Flora ve Yaşam Alanları... 61 3.8.2. Proje Sahası ve Etki Alanındaki Fauna ve Yaşam Alanları... 68 3.9. Koruma Alanları, Bunların Proje alanına Mesafeleri, Olası Etkileri, Alınacak Önlemler, Bu Alanların 1/25.000 Ölçekli Harita Üzerinde Gösterilmesi... 77 3.10. Proje Alanı Etrafındaki Tarım Alanları ve Tarımsal Faaliyetler... 78 3.11. Proje Sahasının Bulunduğu Alana En Yakın Orman Alanı Mesafesi... 83 3.12. Toprak Özellikleri ve Kullanım Durumu... 83 Çıplak Kaya ve Molozlar: Toroslarda yoğundur. Kapladıkları alan toplam 67.568 ha dır... 84 3.13. Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri... 85 3.13.1. Ekonomik Özellikler... 85 3.13.2. Nüfus... 85 3.13.3. Yaratılacak İstihdam İmkanları ve İşsizlik... 85 3.13.4. Beklenen Sosyo-Ekonomik Değişiklikler... 86 BÖLÜM IV: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ ve ALINACAK ÖNLEMLER.. 87 4.1. Arazinin Hazırlanması İçin Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Miktarda ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere Taşınacağı, Nasıl Depolanacağı, Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları... 87 ii
4.2. İnşaat ve İşletme Aşamasında Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları... 93 4.3. Projenin İnşaatı ve İşletme Aşamasında Oluşacak Sıvı Atıklar... 94 4.3.1. Sıvı Atıkların Cinsi... 94 4.3.2. Sıvı Atıkların Miktarı... 95 4.3.3. Sıvı Atıkların Bertaraf Yöntemleri ve Deşarj Edileceği Ortamlar... 96 4.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atıklar... 101 4.4.1. Katı Atıkların Cinsi... 101 4.4.2. Katı Atıkların Miktarı ve Özellikleri... 101 4.4.3. Katı Atıkların Bertaraf Yöntemleri... 102 4.5. Proje Kapsamında Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları Ve Seviyesi, Gürültü Hesabı, Gürültüyü Azaltmak İçin Alınacak Önlemler (Akustik Rapor hazırlanması).... 104 4.6. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarında Oluşacak Emisyonlar, (Gaz, Toz, vb), Bu Emisyonların Kaynak, Miktar ve Özellikleri, Bertaraf Metodları, Kullanılacak Emisyon Kontrol Teknolojileri... 105 4.7. Tüm Ünitelerde Zemin Sızdırmazlığının Sağlanması İçin Yapılacak İşlemler... 117 4.8. Proje Kapsamında Depolanacak Ham Petrol ve Petrol Türevlerinin Listesi, Risk Durumları, Güvenlik Bilgi Formları (MSDS), Formlarda Yer Alan Tüm Taşıma ve Depolama Önlemlerinin Detaylı Olarak Verilmesi... 118 4.9. Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Aşamasında Kullanılacak Maddelerden Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli, Toksik Olanların, Taşınmaları, Depolanmaları Ve Kullanımları, Bu İşler İçin Kullanılacak Aletler ve Makineler, Olabilecek Etkiler ve Alınacak Önlemler... 124 4.10. Boya İşlemi İçin Yüzey Hazırlığında Gerekli Olan Kumlama Malzemesinin Özellikleri ile Boyama Esnasında Organik Uçucu Bileşiklerin Çevreyi ve Çalışanları Etkilememesi için Kullanılacak Yöntemler ve Alınacak Tedbirler... 126 4.11. Proje Kapsamındaki Elektrifikasyon Planı, Bu Planın Uygulanması İçin Yapılacak İşlemler Ve Kullanılacak Malzemeler, Enerji Nakil Hatlarının Geçirileceği Yerler Ve Trafoların Yerleri, Bunların Güçleri... 128 4.12. Boru Hattının ve Bu Boru Hattına Ait Bakım Onarım Çalışmalarının Mevcut Altyapı Tesislerine Muhtemel Etkileri... 128 4.13. Projenin Yol Açacağı Bitkisel Toprak Kaybı, Projenin Peyzaj Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler... 128 4.14. Proje Kapsamında Proje Sahası Etki Alanındaki Tarım Alanlarına Olabilecek Etkiler Ve Alınacak Önlemler... 129 4.15. Proje Kapsamında Flora, Fauna, Biyolojik Çeşitlilik, Habitat Kaybı Üzerine Etkiler ve Mevcut Türlerin Korunması İçin Alınacak Önlemler... 130 4.16. Projenin, İnşaat ve İşletme Aşamasında Etrafında Bulunan ve Faaliyetine Devam Etmekte Olan Diğer Yatırımlara ve Yerleşim Yerlerine Olabilecek Etkileri ve Alınacak Önlemler... 131 4.17. Projenin Orman Alanlarına Olan Etkileri... 132 4.17.1. Mesafeye Bağlı Olarak Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler... 132 4.17.2. Projenin Orman Alanlarına Olan Mesafesine Bağlı Olarak Muhtemel Olumsuz Etkileri ve Alınacak Etki Azaltıcı Tedbirler... 132 4.18. Projenin Karayolu Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler... 133 4.18.1. İnşaat ve İşletme Aşamalarındaki Araç Yükünün % Artış Olarak Hesaplanması (Araç Cinsi Ve araç Sayısı şeklinde detaylandırılarak) ve Mevcut Trafik Yüküne Etkisinin İrdelenmesi, Güncel Trafik Hacim Haritası, Kaza Riski ve Alınacak Önlemler... 133 4.18.2. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarında Karayollarına Giriş ve Çıkışlarda Alınacak Önlemler ve Yapılacak İşaretlemeler... 135 4.19. İnşaat ve İşletme Aşamasında Proje Alanı ve Etki Alanında Bulunan İlan Edilmiş Özel Statülü Alanlara Olabilecek Etkileri ve Alınacak Önlemler... 136 4.20. Taşkın Önleme ve Drenaj ile İlgili İşlemler... 136 iii
4.21. Proje Alanına İlişkin Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Çalışmaları Doğrultusunda Depreme Karşı Alınacak Önlemler... 136 4.22. Doğal Afetlerde Oluşabilecek Sıvılaşma Riski İçin Alınacak Önlemler... 137 4.23. Proje İçin Önerilen Sağlık Koruma Bandı Mesafesi, Mevcut Sağlık Koruma Bandı Mesafesi, Vaziyet Planı Üzerinde Verilmesi... 137 4.24. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamaları ile İşletme Sonrasında Mevcut Yeraltı ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Etkileri ve Alınacak Önlemler... 138 4.25. Projenin Kıyı ve Deniz Çevresi Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler... 139 4.26. 5312 Sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun ve Bu Kanunun Uygulama Yönetmelikleri ve Bu Yönetmelik Kapsamında Çıkarılan Risk Değerlendirmesi ve Acil Müdahale Planlarını Hazırlayacak Kurum/Kuruluşların Asgari Özelliklerine Dair Tebliğ (Tebliğ No:2007/3) Gereğince Hazırlanacak Risk Değerlendirmesi ve Acil Durumlarda Müdahale Planı... 141 4.27. Proje Kapsamında Meydana Gelebilecek Muhtemel Kaza, Yangın, Deprem ve Sabotaja Karşı, Dökülme ve Sızmalara Karşı vb. Hazırlanacak Detaylı Acil Eylem Planı141 4.28. Tesisin İnşaatı ve İşletilmesi Sürecinde Tesiste Çalışanların Sağlık ve Güvenliği Açısından Alınacak Tedbirler... 149 4.29. 27.01.2005 Tarih ve 25709 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Biyosidal Ürünlerin Kullanım Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler 151 4.30. 17.02.2005 Tarih ve 25730 Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler.... 151 4.31. Proje ile Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları, Nüfus Hareketleri, Göçler, Sosyal ve Teknik Altyapı Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumlarında Değişiklikler, Ekonomik Değişiklikler vb. ve Beklenen Sosyo-Ekonomik Değişiklikler... 152 4.32. Projenin Başlangıç, İnşaat ve İşletme Dönemine Ait İzleme ve Kontrol Çalışmaları, Gelen Atığın Kontrolü ve Analizi, Radyoaktif Materyallerin Tespiti, Kontrol Sistemleri, Tesis Emniyetine İlişkin Çalışmalar... 152 4.33. Proje Kapsamındaki Peyzaj ve Çevre Düzenleme Çalışmaları... 163 4.34. İşletme Sonrası Proje Alanının Rehabilitasyon Programı... 165 4.35. Çevresel Fayda Maliyet Analizi... 166 BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI... 167 5.1. Projeden etkilenmesi muhtemel halkın belirlenmesi ve halkın görüşlerinin çevresel etki değerlendirmesi çalışmasına yansıtılması için önerilen/kullanılan yöntemler... 167 5.2. Halkın projeye ilişkin endişe, görüş/önerileri ve konu ile ilgili değerlendirmeler... 169 5.3. Görüşlerine başvurulan proje ilgili taraflar, görüş ve önerileri, konu ile ilgili değerlendirmeler... 169 5.4. Görüşlerine başvurulması öngörülen diğer taraflar... 169 5.5. Bu konuda verebileceği diğer bilgi ve belgeler... 169 BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ... 170 iv
TABLOLAR DİZİNİ SAYFA NO Tablo 1.3.1.1. Depolama Tanklarının Özellikleri... 5 Tablo 1.3.1.2. Slop Tankının Özellikleri... 6 Tablo 1.3.3.1. Tesiste Depolanması Planlanan Tür ve Miktarlar... 9 Tablo 1.7.3.1. Yatırımın Zamanlama Tablosu... 15 Tablo 3.2.1. Mevcut Durum Tespiti İçin Yapılan Ölçüm/Analiz Çalışmalarında Kullanılan Cihazlar, Referans Alınan Türk Ve AB Standartları, Kullanılan Standart Metotlar Ve Örnekleme-Ölçüm Talimatları... 27 Tablo 3.2.2. Deniz Suyu Analiz Sonuçları ve SKKY Tablo 4 Sınır Değerleri... 28 Tablo 3.2.3. Ölçüm Noktalarında Tespit Edilen Gürültü Düzeyleri... 29 Tablo 3.2.4. Hava Kalitesi Ölçümü Sonuçları ve SKHKKY Ek-5 Sınır Değerleri... 29 Tablo 3.2.5. Proje Alanından Alınan Toprak Numunelerinin Analiz Sonuçları... 30 Tablo 3.8.1.1. Proje Alanı Çiçekli Bitkileri... 65 Tablo 3.8.2.1. IUCN Kategorileri ve Anlamları... 70 Tablo 3.8.2.2. Proje Alanı ve Çevresi Amfibi Türleri... 71 Tablo 3.8.2.3. Proje Alanı ve Çevresi Sürüngen Türleri... 71 Tablo 3.8.2.4. Proje Alanı ve Çevresi Kuş Türleri... 73 Tablo 3.8.2.5. Proje Alanı ve Çevresi Memeli Türleri... 76 Tablo 3.9.1. Korunan Alanlar ve Proje Alanına Olan Uzaklıklar... 77 Tablo 3.10.1. Adana İli ve İlçeleri Arazi Varlığı... 78 Tablo 3.10.2. Adana İli Tarım Arazilerinin Dağılımı... 79 Tablo 3.10.3. Adana İli Buğdaygillerin Üretim Alanı, Üretim ve Verimi... 79 Tablo 3.10.4. Adana İli Baklagillerin Üretim Alanı, Üretim ve Verimi... 79 Tablo 3.10.5. Adana İli Yem Bitkilerinin Üretim Alanı ve Üretim Miktarı... 79 Tablo 3.10.6. Adana İli Endüstriyel Bitkilerin Üretim Alanı, Üretim Miktarı ve Verimi... 80 Tablo 3.10.7. Adana İli Endüstriyel Bitkilerin Üretim Alanı, Üretim Miktarı ve Verimi... 80 Tablo 3.10.8. Adana İli Açıkta Ve Örtüaltı Sebzelerin Üretim Alanı ve Üretim Miktarları... 82 Tablo 3.10.9. Adana İli Süs Bitkilerinin Üretim Alanı, Üretim Miktarları ve Verimi... 82 Tablo 3.13.2.1. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan Yerleşimler/Yapılar, Proje Alanına Göre Konumları, Mesafeleri ve Nüfus Bilgileri... 85 Tablo 4.1.1. Tesis Kapsamında Yer Alacak Yapılar Ve Tankların Alanları... 87 Tablo 4.1.2. SKHKKY Tablo 12.6 de belirtilen Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri... 88 Tablo 4.1.3. Arazi Hazırlık Çalışmalarında Oluşması Muhtemel Toz Emisyonları için Modelleme Çalışmaları ile Elde Edilen Maksimum YSK Değerleri, HKDYY Sınır Değerleri91 Tablo 4.3.2.1. Arazi Hazırlık ve İnşaat Aşaması ile İşletme Aşamasında Çalışacak Kişilerden Kaynaklanması Muhtemel Evsel Nitelikli Atıksuların Toplam Kirlilik Yükleri... 95 Tablo 4.3.3.1. SKKY Tablo 11.2 (Petrol Sanayii-Petrol Dolum Tesisleri ve Benzerleri) Deşarj Standartları... 97 Tablo 4.3.3.2. SKKY Tablo 21.1 Deşarj Standartları... 97 Tablo 4.6.1. Motorinin Özellikleri... 105 Tablo 4.6.2. Benzinin Özellikleri... 106 Tablo 4.6.3. Emisyon Faktörleri... 107 Tablo 4.6.4. Proje Kapsamında Çalışan Araçlardan Yayılan Toplam Emisyonların Kütlesel Debileri... 107 Tablo 4.6.5. 4 No lu Fuel Oil Özellikleri... 108 Tablo 4.6.6. Doğalgazın Özellikleri... 108 Tablo 4.6.7. EPA emisyon faktörleri, bu faktörlerle hesaplanan emisyon kütesel debileri ve SKHKKY Tablo 2.1 de belirtilen sınır değerler... 109 Tablo 4.6.8. SKHKKY Tablo 2.3 Petro Kimya Tesisleri, Petrol Rafinerileri, Petrol ve Akaryakıt Depolama İsletmelerinin Içinde Bulunan Tesislerin Etrafında (Tank Adaları, Dolum Kolları, Rafinerileri Oluşturan Tesislerin Arasında vb.) Uyulması İstenilen Hava Kalitesi Sınır Değerleri... 112 v
Tablo 4.6.9. SKHKKY Tablo 12.2 Ham Petrol ve Gaz Tesislerindeki Çeşitli Ekipmanlar İçin Ortalama Emisyon Faktörleri ve Bağlantı Ekipmanları için Hesaplanan Emisyon Kütlesel Debiler... 114 Tablo 4.6.10. EPA TANKS Yazılımı Kullanılarak Hesaplanan Tank Nefesliklerinden Kaynaklı Emisyon Kütlesel Debileri... 115 Tablo 4.6.11. İşletme Aşamasında Oluşması Muhtemel TOC Emisyonları için Modelleme Çalışmaları ile Elde Edilen Maksimum YSK Değerleri ve SKHKKY Tablo 2.2 de Belirtilen Sınır Değerler... 116 Tablo 4.8.1. Fuel-Oil in Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri... 121 Tablo 4.18.1.1. Proje Alanına En Yakın (Adana-Ceyhan Yolu) Taşınabilir Taşıt Sayım Ve Sınıflandırma İstasyonu Verileri... 135 Tablo 4.32.1. Önlemler Planı... 154 Tablo 4.32.2. İzleme Programı... 160 Tablo 4.35.1. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarında Potansiyel Çevre Etkileri Matrisi166 ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA NO Şekil 2.1.1. Yer Bulduru Haritası... 17 Şekil 2.1.2. Proje Alanı ve Çevresini Gösterir Uydu Görüntüleri... 18 Şekil 2.1.3. Proje Alanından Güneye Doğru (Denize Doğru) Görünüm... 19 Şekil 2.1.4. Proje Alanından Batıya Doğru Görünüm... 19 Şekil 2.1.5. Proje Alanından Kuzeye Doğru Görünüm... 20 Şekil 2.1.6. Proje Alanından Doğuya Doğru Görünüm... 20 Şekil 2.1.7. Proje Alanının Güneyden (Deniz Tarafından) Görünümü... 21 Şekil 2.1.8. Proje Alanının Güneyden (Deniz Tarafından) Görünümü... 21 Şekil 2.4.1.1. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Ulaşım Yollarını Gösterir Harita... 23 Şekil 3.8.1.1. Proje Alanın Grid Kareleme Sistemindeki Yeri... 61 Şekil 3.8.1.2. Proje Alanın Genel Görünümü... 62 Şekil 3.8.1.3. Türkiye deki Fitocoğrafik Bölgeler ve Anadolu Diyagonali (Çaprazı)... 63 Şekil 3.8.3.4. Fitocoğrafya Spektrumu... 67 Şekil 3.8.2.1. IUCN Kategorileri Arasındaki İlişkiler... 70 Şekil 3.9.1. Korunan Alanlar ve Proje Alanı... 78 Şekil 4.1.1. Model Sonucu Oluşan PM10 Değerlerinin Gunluk ve Yıllık Dağılımını Gösteren Profiller... 92 Şekil 4.3.3.1. Atıksu Arıtma Tesisi Akım Şeması... 100 Şekil 4.18.1.1. Adana-Ceyhan Bölgesi Otoyol ve Devlet Yolları Trafik Hacim Haritası... 134 Şekil 4.33.1. Proje Alanında Yer Alan Yüklenici Firma Tarafından Dikilmiş Bitki Grupları163 Şekil 4.33.2. Transplantasyon Makinesi ile Ağaçların Taşınması İşlemi... 164 Şekil 4.33.3. Peyzaj Onarım Çalışmalarında Geçekleştirilecek Bitkisel Perdeler... 165 Şekil 5.1.1. Halkın Katılımı Toplantısı na Ait Görünümler... 168 Şekil 5.1.2. Halkın Katılımı Toplantısı na Ait Görünümler... 168 vi
EKLER EK-1 Resmi Yazılar İrtifak Hakkı Sözleşmesi ve Tapu Yeraltı Suyu Kullanma Belgesi KGM Mersin 5. Bölge Müdürlüğü Görüşü Meteoroloji Bülteni EK-2 Malzeme Güvenlik Bilgi Formları ve Yapı Alanları İçin Asgari Sağlık Ve Güvenlik Koşulları EK-3 Mevcut Çevresel Durum Tespiti için Yapılan Analiz ve Ölçümlerin Raporları ve Ölçüm noktalarını gösterir 1/25.000 ölçekli Topografik Harita EK-4 Emisyon Dağılım Modellemesi Model Sonuçları ve Dağılım Haritaları EK-5 Akustik Rapor EK-6 1/4.000 Ölçekli Genel Yerleşim Planı EK-7 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita EK-8 Onaylı 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı EK-9 1/25.000 Ölçekli Arazi Varlığı Haritası EK-10 1/25.000 ve 1/2.000 Ölçekli Jeoloji Haritaları ve Jeolojik Kesitler EK-11 1/5.000 Ölçekli Hidrojeoloji Haritası EK-12 Jeolojik-Jeoteknik ve Hidrojeolojik Etüt Raporu EK-13 1/1.000 Ölçekli Batimetri Haritası vii
BÖLÜM 1 PROJENİN TANIMI ve GAYESİ
BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI ve GAYESİ 1.1. Projenin Tanımı, Hizmet Amaçları Mevcut ve/veya Planlanan Projelerle İlişkisi ve Mesafeleri, Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve/veya İl Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği, İstihdam Edilecek Kişi Sayısı, Yatırım ve İşletme Süresi Dünya da ve Türkiye de ekonomik kalkınmanın en temel ağırlıklı enerji girdisi olan petrole, gün geçtikçe daha fazla gereksinim duyulmaktadır. Dünya nüfusunun artması ve teknolojinin gelişimi ile birlikte enerji tüketiminin de artışı, petrol sektöründe yaşanan gelişme ve değişimlerin yakından izlenmesini zorunlu hale getirmektedir. Petrol günümüz dünya ekonomi ve siyasetinde tartışılmaz bir öneme sahiptir. Kullanım alanının yaygınlığı arz-talep dengesi içinde bu ürüne bağımlılığı arttırmış ve sonuçta petrol, dünyadaki diğer enerji kaynaklarından ayrılarak stratejik bir konuma gelmiştir. Üretici ve tüketici ülkeler petrolün bu stratejik önemini kısa sürede kavramış ve dünyada ekonomik kalkınma ve büyüme petrole dayalı hale gelmiştir. Dünyada üretilen petrolün sınıflandırmasında dikkate alınan en önemli faktörler; petrolün özgül ağırlığı, viskozitesi ve içerdiği kükürt miktarı gibi özelliklerdir. API (Amerikan Petrol Enstitüsü) tarafından çıkarılan ve özgül ağırlığa bağlı API gravite tanımı, tüm dünyada petrolün sınıflandırılmasında kullanılan temel ölçü birimlerinden birisidir. Gravite büyüdükçe yoğunluk küçülmekte ve petrolün kalitesi yükselmektedir. Kolay üretilmesi, taşınması ve işlenmesi nedeniyle, günümüzde dünya petrol talebinin % 90 ı hafif ve orta petrol ile karşılanmaktadır. Hafif petroller (yüksek graviteli) açık kahve, sarı veya yeşil renkli, ağır (düşük graviteli) petroller ise, koyu kahve veya siyah renklidir. Yüksek graviteli petrolün rafinajından çoğunlukla jet yakıtı, benzin, gazyağı ve motorin gibi hafif ve beyaz ürünler, düşük graviteli petrolün rafinajından ise, daha çok fuel oil, kalorifer yakıtı ve asfalt gibi ağır ve siyah ürünler elde edilmektedir. Ham petrolün üretim ve rafinerisinde önemli olan diğer bir faktör de, akmaya karşı direnç olarak tanımlanan viskozitedir. Düşük viskoziteli petrollerin üretimi, taşınması ve işlenmesi kolay ve ekonomik olduğundan dünya ticaretinde bu tür petroller tercih edilmektedir. Ham petrolün rafine edilmesiyle; rafineri yakıt gazı, sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG), nafta, normal benzin, süper benzin, kurşunsuz benzin, parafin, solvent, jet yakıtı, gaz yağı, motorin, kalorifer yakıtı, fuel oil, asfalt, madeni yağ vb. ürünler elde edilmektedir (PİGM, 2000, 53). Ayrıca yukarıda sayılan ürünlerin bir kısmı, petrokimya sanayiinde hammadde olarak da kullanılmaktadır. Sürdürülebilir ekonomik kalkınma için, kesintisiz bir enerji kaynağı gereklidir. Dünya ekonomisinde birçok ülkenin kesintisiz enerji türlerinden birisi olan petrole sahip olma ve/veya kontrol etmek istemeleri, petrolün siyasi açıdan vazgeçilemez bir kaynak olduğunu göstermektedir. Tarihte petrol rezervleri üzerinde hakimiyet kurmak için askeri güç kullanıldığı, birçok çatışma ve savaşın çıktığı görülmüş, günümüzde de görülmeye devam etmektedir. IEA nın Dünya Enerji Bakışı 2001 de hazırladığı 2000-2020 dönemini kapsayan enerji projeksiyonuna göre; dünyada enerji kullanımının değiştirilemez biçimde artacağı, fosil yakıtların enerji kaynakları arasında baskın bir konumda olmaya devam edeceği öngörülmektedir. Dünyanın enerji kaynakları gelecek 20 yıllık dönemde artan talebi karşılamaya yeterli olduğu ifade edilmektedir. Günümüzdeki rezerv, üretim ve tüketim miktarları dikkate alındığında, petrolün 40, doğalgazın 62, kömürün ise, 204 sene daha kullanımının mümkün olduğu tahmin edilmektedir. 1
Türkiye nin ekonomik kalkınmasında temel ihtiyaçlar arasında yer alan enerji kaynakları içerisinde petrol, günümüzde yerini ve önemini korumakta ve gelecekte de bunu sürdüreceği beklenmektedir. Ekonomide üretimden tüketime kadar pek çok sektörde kullanılan petrol ve ürünleri, ülke enerji ihtiyacının çok önemli bir kısmını karşılamaktadır. Türkiye enerji hammaddesi açısından zengin bir ülke olmasına karşın, günümüze kadar yapılan araştırmalar petrol açısından yeterli rezerv kaynağına sahip olmadığını ortaya çıkarmıştır. Anadolu nun tektonik evrimine bağlı olarak çok kıvrımlı ve kırıklı, engebeli, karmaşık bir jeolojik yapıya sahip olması, Türkiye deki petrol arama çalışmalarını oldukça zorlaştırmakta ve arama yatırımları maliyetlerinin artmasına neden olmaktadır. Türkiye nin petrol tüketimi, % 44 ile toplam enerji tüketiminde en büyük paya sahiptir ve gelecekte de petrol ürünleri tüketiminin, hızlı büyümesini sürdüreceği beklenmektedir. Ancak son yıllarda doğalgaz kullanımının artması bu oranın biraz düşmesine neden olmuştur. Türkiye de petrol üretiminin tüketimi karşılama oranı, yıldan yıla düşme sürekli gösterdiğinden petrolde dışa olan bağımlılık giderek artmaktadır. Türkiye nin petrol ihtiyacının % 90 ı ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Türkiye nin toplam ithalatının yaklaşık % 9 unu ham petrol oluştururken, GSMH nın % 2.27 si petrol ithalatı için harcanmaktadır. Son yıllarda Türkiye de ithal edilen petrol miktarı biraz dalgalanma göstermekle birlikte, ortalama olarak 23-24 milyon ton dolayında gerçekleşmiştir. Türkiye, petrol ithalatını, büyük ölçüde Suudi Arabistan, İran, Libya gibi çevresindeki petrol üretimi yapan ülkelerden yapmaktadır. Son yıllarda Rusya ve Türki Cumhuriyetler den petrol ithalatı konusunda büyük gelişmeler yaşanmaktadır. Türkiye coğrafi konumu nedeniyle petrol rezervleri zengin üretici ülkelerle, enerji tüketimi yoğun sanayileşmiş batı ülkeleri arasında ve Asya-Avrupa yolu üzerinde yer almaktadır. Doğu-Batı ve Kuzey-Güney eksenli koridorlar aracılığı ile Türkiye, gerek petrol ve gerekse doğalgazın Orta Doğu ve Hazar Bölgelerinden batı piyasalarına aktarımı açısından tam anlamıyla bir enerji köprüsü niteliğine ulaşmış olacaktır. Bu bağlamda; Horizon Enerji Dağıtım ve Elektrik Üretim Liman İşletmeciliği A.Ş. tarafından; Adana İli, Ceyhan İlçesi, Sarımazı Beldesi sınırları içerisinde bulunan 505/2 Parsel e kayıtlı 452.145 m 2 lik alanda 2.050.484 m 3 Kapasiteli Ham Petrol ve Petrol Türevleri Depolama Tesisi kurulması planlanmaktadır. Depolama alanı, Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı ile BTC Ham Petrol Boru Hattı nın yanı sıra üçüncü tüzel kişilere de hizmet verme imkanına sahip olacak olup, depolanacak ürünler Ortadoğu ve diğer ülkelerden deniz tankerleriyle gelecek ve daha sonra yine deniz tankerleriyle sevkiyatı yapılacaktır. Ceyhan Enerji Bölgesi nde yer alması planlanan Horizon Ham Petrol ve Türevleri Depolama Tesisi nin, Irak-Türkiye Ham petrol terminaline ve Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol terminallerine çok yakın olması nedeniyle oluşacak ilave depolama kapasitesiyle hem ülke ekonomisine hem de bölge ekonomisine çok büyük katkılar sağlayacağı öngörülmektedir. Proje alanı sınırında, yine Yatırımcı Firma uhdesinde olan ve ÇED Olumlu Kararı alınan Ceyhan (kuru yük) İskelesi projesinin sıvı+kuru yük iskelesi olarak revize edilmesi planlanmakta olup, söz konusu proje için ÇED süreci başlatılmıştır. 2
Horizon Ham Petrol ve Türevleri Depolama Tesisi nde depolanacak ürünlerin gemilerden boşaltılması ve yüklenmesi işlemleri için, ilk aşamada şamandıra sistemi kullanılması planlanmakta olup, yukarda bahsedilen revize proje için ÇED Olumlu Kararı alınması durumunda bu iskeleden faydalanılacaktır. Tesise ÇED Olumlu Kararı alınması nı müteakip başlanıp, 24-30 ay içerisinde tamamlanması planlanmaktadır. Tesiste çalışma süresi 24 saat/3 vardiya şeklinde olacaktır. İnşaat aşamasında en fazla işçi çalıştığı dönemde yaklaşık 300 kişi işletme aşamasında ise yaklaşık 120 kişi çalıştırılması planlanmaktadır. 1.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet/Hizmet Üniteleri, Özellikleri, Konumu (proje kapsamında kıyı yapıları ve boru hattı da dahil olmak üzere yer alan faaliyet ünitelerinin proje alanı içindeki konumlarının 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita ve projenin vaziyet planı üzerinde gösterimi yapılmalı, kıyı kenar çizgisi ve koordinat bilgileri (saat yönünde sıralı ve coğrafik) işlenmeli, bu üniteler için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri verilmelidir), Kapasiteleri, Bu Ünitelerde Yapılacak İşlemler ile Verilecek Hizmetler Horizon Enerji Dağıtım ve Elektrik Üretim Liman İşletmeciliği A.Ş. tarafından Adana İli, Ceyhan İlçesi, Sarımazı Beldesi sınırları içerisinde bulunan 505/2 Parsel e kayıtlı 452.145 m 2 lik alanda planlanan Ham Petrol ve Petrol Türevleri Depolama Tesisi kapsamında 21 adet petrol ve petrol türevleri tankı, 1 adet yangın suyu tankı ve 2 adet slop tankı yapılması planlanmakta olup, depolanacak ürünlerin gemilerden boşaltılması ve yüklenmesi işlemleri için de şamandıra sistemi kullanılması planlanmaktadır. Proje alanı sınırı, kıyı kenar çizgisine sınır konumda olup, Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliği gereği, kıyı kenar çizgisinin nin 50 m lik şeridinde herhangi bir faaliyet gösterilmeyecek, ikinci 50 m lik şeritte ise sosyal altyapı birimleri yer alacaktır. Tesisin esas konusunu oluşturan depolama tankları ise ikinci 50 m lik şeritten sonra yer alacaktır. 1/25.000 ölçekli Topoğrafik Harita ve tüm ünietelerin yerleşimini gösteren Yerleşim Planı eklerde verilmiştir (Bkz. Ek-6 ve Ek-7). 1.3. Projenin Fiziksel ve Teknik Özellikleri 1.3.1. Tank Depolama Sahasının Tasarımı (depolama yöntemi, boyutları, adedi, kapasitesi, özellikleri, kesiti, kullanım amaçları, vb.), Drenaj sistemi, Projede Uyulacak Ulusal ve Uluslararası Standartlar, Tesise 21 adet petrol ürünleri tankı yapılacaktır. Ayrıca 1 adet yangın suyu tankı, 2 adet slop tankı yapılması planlanmaktadır. Petrol Ürünleri Depolama Tankları: Horizon Ham Petrol ve Petrol Türevleri Depolama Tesisi nde yer alacak depolama tanklarının dış yüzer tavanlı tank (external floating roof tank) olması öngörülmektetir. Depolama tankları tasarımı ve imalatı API 650 (American Petroleum Institute) standartlarına uygun olarak yapılacaktır. API 650 standartlarına göre depolama tesisinde her tank, betonarme bir temel üzerine monte edilmiş olup, asfalt kaplama yapılacaktır. Üzerine taban sacı döşenmiş ve birbirine kaynak yapılarak taban sızdırmazlığı sağlanmaktadır. Daha sonra taban sacının üzerine kenar sacları monte edilmektedir. 3
Tanklarda; platform, korkuluk, elektrik topraklama sistemi, giriş-çıkış boruları, duşlama borusu, spring (soğutma) sistemi, köpük nozulları ve merdiven gibi doğrudan ilgili donatılar ile ısı ölçüm cihazı, seviye göstergeleri, seviye ölçü kapakları gibi yardımcı donatılar bulundurulacaktır. Akaryakıtın depolandığı tankların üst kısımlarında, yangınları önleme ve söndürme ile ilgili standartlara uygun yapılar ve nefeslikler (basınç ventilleri) bulunacaktır. Depolama tanklarının dipleri ortaya doğru eğimli olarak tasarlanacaktır. Bu en alt noktadan tek bir tank drenaj bağlantısı yapılacaktır. Tank emişleri bütün tankı boşaltacak şekilde tasarlanacaktır. Tüm sistemlerde TSE ve Avrupa standartları göz önünde bulundurulacaktır. Tesisteki emniyet sistemleri, minimum risk faktörü ile çevreye zarar vermeden, istenmeyen problemlerden uzak bir şekilde çalışmak için kullanılacaktır. İşletme, gerekli olan bütün donanımlar kurulduktan sonra ve tehlike önlemleri dikkate alındıktan sonra devreye alınacaktır. Tanklar boyaya başlamadan evvel kumlama yapılarak yüzey kumlama kalitesi ISO 8501-1 e göre SA-2,5 kalitesinde yüzey temizliği elde edilecek, saçlar üzerinde pas kalmayacaktır. Tank dış yüzeyleri temizlikten sonra yüzey toleranslı 150 µ kalınlığında P-1 epoksi astar ile boyanacak üzerine ise iki bileşenli UV dayanımlı Aliphatik poliüretan son kat boya 75 µ KF kalınlığında olacaktır. Bu sistem boyanacak merdiven ve korkuluklara da aynen uygulanacaktır. Tank taban ve 1. donam: Depolanacak ürüne dayanıklı iki bileşenli, solventsiz epoksi ve 50 µ KF kalınlığında astar ile keskin yüzeyler macunlandıktan sonra boyanacaktır. Tank tabanı ve 1. donam saclar 400 µ KF kalınlığında iki kompenentli amin sertleştiricili solventsiz epoksi ile boyanacaktır. Tank içten yüzeyi ve çelikler depolanacak ürüne dayanıklı iki bileşenli, solventsiz epoksi ve 50 µ KF kalınlığında astar ile keskin yüzeyler macunlandıktan sonra boyandıktan sonra 150 µ KF kalınlığında iki kompenentli amin sertleştiricili solventsiz epoksi ile boyanacaktır. İşletme öncesi imalat tamamlandıktan sonra tankların sızdırmazlığını kontrol etmek için tanklar, petrol ürünlerinden daha ağır ve ince olan su ile doldurularak sızma olup olmadığı test edilecektir. Sızma tespit edilirse tamir edilerek zemin sızdırmazlığı tam olarak sağlanacaktır. Daha sonra işletme esnasında herhangi bir şekilde tanklarda çatlak oluşması halinde tanktaki ürün sahada bulunan ve aynı ürün depolanan diğer tanklara aktarılacaktır. Tesis faaliyete geçtikten sonrada herhangi bir sızdırma durumunda sızan yerin filmleri çekilip, tamiri yapılacak ve tank yeniden su ile doldurulup sızdırmazlığı test edildikten sonra depolama amacıyla tekrar kullanılacaktır. Herhangi bir nedenle tanklarda oluşabilen çatlaktan sızan petrol ürünlerinin çevre yayılımını önlemek amacı ile depolama tanklarının etrafına güvenlik duvarı (dayk) ile bir tür emniyet havuzları oluşturulacaktır. Herhangi bir nedenle meydana gelen tank yarılmaları veya sızmalar nedeniyle oluşan kaçaklar tamamen bu havuz içerisinde kalacaktır. Sızma sonucu oluşacak ürün seperatöre aktarılarak, yoğunluk farkından yararlanılmak sureti ile ayrıştırıldıktan sonra ürün depolama tanklarına verilecektir. Her tankta seperatör sistemine bağlı kapanlı tahliye aleti konulacaktır. Toplama havuzları tank cidarı ve boru hattından uzakta ve seperatöre bağlı kapanlı tahliye aleti ile teçhiz edilecektir. Sedde korumalı drenaj sahasında seperatöre giden bağlantıda, akıntı kontrolü yapmak amacı ile sedde dışına blok valf konulacaktır. 4
Tesiste depolama ve transfer işlemlerinde kullanılan bir dizi makine, araç, alet ve teçhizat bulunacaktır. Tesiste kullanılacak bütün makine, araç, gereç, alet ve teçhizat, uluslararası standartlara uygun emniyette ve kalitede olacaktır. Tesis, gerekli olan bütün donanımlar gözden geçirilerek ve tehlike ihtimalleri dikkate alınarak yapılan bir dizi tedbirlerle devreye alınacaktır. Sızma sonucu veya başka nedenlerle oluşan kaçak ürünler tesisteki yağlı su sistemi ile slop tanklarında toplanır. Daha sonra atık arıtma işlemine tabi tutularak değerlendirilecektir. Tesiste kullanılacak elektrik tesisatları, API 497 ve 505 e göre Ex-proof Type olacaktır. Projenin yerleşim planı hazırlanırken; tankların birbirlerine ve diğer ünitelere olan mesafelerinin tespiti konusunda; 24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük", TSE (Türk Standartları Enstitüsü), TS 4943 Ham Petrol ve Petrol Ürünlerini Depolamaya Mahsus Tank Çiftliklerinde Emniyet Kuralları 19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine dikkat edilmiş olup, projenin tüm aşamalarında bu hükümlere uygunluk sağlanacaktır. Petrol Ürünleri Depolama Tanklarının özellikleri Tablo 1.3.1.1 de verilmiştir. Tablo 1.3.1.1. Depolama Tanklarının Özellikleri ÇAP (m) YÜKSEKLİK (m) KAPASİTE (m³) ADET TOPLAM KAPASİTE (m³) 100 20 157.000 9 1.413.000 75 20 88.313 2 176.626 66 20 68.389 3 205.167 65 20 66.333 1 66.333 60 20 56.520 1 56.520 50 20 39.250 2 78.500 44 20 30.395 1 30.395 30 20 14.130 1 14.130 25 20 9.813 1 9.813 GENEL TOPLAM KAPASİTE (m³) 2.050.484 Tanklar, üzerlerine yerleştirilecek termal kameralarla 24 saat gözetim altında olacaktır. Tank üzerine ulaşımı sağlamak için tankın dış cephesine çelik konstrüksiyon merdiven yapılacaktır. Konik tavanlı tanklar için tank kenarına korkuluk yapılacaktır. Yüzer tavanlı tanklar için ise tank kenarına yürüme platformu ve korkuluğu yapılacaktır. İşletme esnasında depolama tanklarından oluşan kaçaklar, henüz terleme aşamasındaki sızıntılar olup olmadığı gözden geçirilecektir. Sızıntılardan kaynaklanacak ekonomik kayıplar, personelin maruz kalacağı tehlikeli ve zararlı durumlar, yeraltı veya yerüstü sularının kirlenmesi ve çevredeki diğer ekipmanların zarar görme olasılığı önlenmiş olacaktır. Depolama tanklarının periyodik teknik kontrolü yapılacaktır. Tankların hali hazır durumlarını, yıpranma hızlarını ve yıpranma nedenlerini ortaya koymak gayesiyle yapılır. Teknik kontrol sıklığının korozyon hızının gerektirdiği biçimde programlanabilmesi ancak tanka ait tüm verilerin elde bulunmasıyla mümkündür. Bu nedenle tanklara ait kayıtlar tam ve kesintisiz olacaktır. 5
Tesisteki emniyet sistemleri, minimum risk faktörü ile çevreye zarar vermeden, istenmeyen problemlerden uzak bir şekilde çalışmak için kullanılmaktadır. Tesiste makine ve ekipmanın cinsine göre yılda bir ya da iki kez periyodik bakım yapılacak ve bakım sonuçları raporlanacaktır. Periyodik bakım esnasında veya genel kontroller sırasında karşılaşılan sorunlar anında teknik personel tarafından giderilecektir. Makine ve ekipmanların bakım ve onarımları üretici firmanın öngördüğü şekilde yapılacaktır. Tamiri mümkün olmayan arızalı makine, teçhizat ve ekipmanlar derhal yenilenecektir. Pompa istasyonları: Ürünlerin deniz yoluyla gemilerle geldikten sonra boru sistemiyle tesis içerisindeki ana kola ve buradan da tanklara doldurulması ve aynı şekilde tanklardan gemilere transferlerinin tamamı pompalar yardımıyla yapılacaktır. Santrifüj pompalar API-610, dişli pompalar ise API 677 ye uygun olarak temin ve tesis edilecektir. Tesiste yer alacak bütün ekipmanlar müstakil olarak topraklanacaktır. Şehir elektriğinin kesilmesi halinde terminal faaliyetlerinin kesintisiz devam edebilmesi için alternatif enerji kaynağı olarak dizel jeneratör ünitesi kurulacaktır. Dizel jeneratörün gücü çalıştırılması gerekli minimum ekipman güçlerine göre yeterli büyüklükte bir elektrik üreteci olacaktır. DCS (Direct Kontrol System) veya PLC (Programlanabilir Logic Control) ve Bilgisayar vb. elektronik alet ve ekipmanların ani enerji kesintilerinde otomatik kontrol sisteminin devre dışı kalmasını önlemek ve bu sistemlerin hafızalarında bulunan bilgilerin olumsuz etkilenmesini engellemek ve otomatik kontrol sisteminin sürekliliğini temin etmek için yeterli güçte kesintisiz güç kaynağı kullanılacaktır. Slop Tankı: Tesiste gemi ve tank operasyonları sonucu oluşan veya muhtelif yerlerden sızma ve kaçak şeklinde atık hale gelen ürünler ise slop tanklarında depolanacak olup, depolanan maddeler periyodik aralıklarla arıtma işlemine tabi tutulacaktır. Slop tanklarının özellikleri Tablo 1.3.1.2 de verilmiştir. Tablo 1.3.1.2. Slop Tankının Özellikleri ÇAP (m) YÜKSEKLİK (m) ADET KAPASİTE (m³) 20 20 2 12.000 Yağlı Su Sistemi: Proje kapsamında alt yapı faaliyeti ile ilgili olarak yağlı su boruları ve kanallarından oluşan bir sistemdir. Yangın Koruma Sistemi: Bu sistem yangın pompa grubu, tesisin, yangın su hatları, yangın köpük hatları ağı ve bu hatlara bağlı yangın söndürme elemanlarından oluşmaktadır. Yangın mücadele sistemi NFPA (National Fire Protection Association) standartlarına uygun olarak tasarlanacaktır. Yangın pompa grubu, NFPA 20'ye göre tasarlanacaktır. Dizel pompa, elektrikli pompa ve joker pompadan oluşmaktadır. Herhangi bir yangın ya da benzeri durumlarda yangına müdahale elektrik pompalarıyla yapılmaktadır. Elektrik kesilmesi halinde yangına müdahalede dizel pompalar kullanılacaktır. Joker pompa diğer zamanlarda standby durumunda aktif haldedir. Yangın su ve köpük hattı ağı tüm tesiste yangınla mücadeleye kolaylıkla müdahale etmeyi sağlayacak noktalara kadar uzanacaktır. 6
Tanklarda tank dış cidarlarını sprinkler soğutma sistemi ile soğutmakta ve tank içi köpük sistemi ile yanan alanı köpükle kaplayarak söndürmektedir. Sprinkler soğutma sistemi NFPA 15, yangın köpük sistemi NFPA 16 standardına göre projelendirilecektir. Ayrıca sahada muhtelif yerlerde uzaktan yangına müdahale etmek için yangın su monitörleri (topu), köpük monitörleri ve yangın hidrantları bulunacaktır. Tesisin ürün ana borulama sisteminde, DCS (Direct Kontrol System) veya PLC (Programlanabilir Logic Control) gibi otomasyon sistemi kullanılacağından motorize flanşlı vanalar kullanılacaktır. Bu aynı zamanda uzaktan kumanda edilebilir bir özellik sağlamaktadır. Yangın boru ağı sistemi yerüstü borulaması şeklinde olacaktır. Bazı özel hallerde yeraltından geçmesi gereken yerler olabilir. Bu durumda boru uzunluğunun fazla olması halinde paslanmaya ve elastik kabiliyetleri nedeniyle depremdeki yer hareketlerine karşı tedbir olarak değişik çap ve uzunlukta borular ve fitting malzemeleri için HDPE (High Density Poly Etilen) malzeme kullanılacaktır. Tesisin muhtelif ünitelerinde ve binalarında yangının cinsine göre kuru kimyevi tozlu ya da karbondioksitli (6-50 kg'lık) yangın söndürme ekipmanları bulunacaktır. Tesiste yangın halinde yangın mahalline yaklaşılmasını ve gerekli müdahalenin yakından yapılmasını sağlayan yangın elbisesi ve yangın battaniyesi, yangın sırasında ekiplerin kontrol ve sevki için kullanılacak sirenli megafon, yaralıların taşınması için sedye, yaralılara ilk müdahalenin yapılmasını sağlayacak ilk yardım seti ve yangına müdahale edecek ekibin kullanacağı alev almaz yağmurluk bulundurulacaktır. Taşınabilir gaz dedektörü sayesinde tesisin değişik noktalarında gaz ölçümleri yapılabilecektir. Bu cihaz özellikle sahanın muhtelif yerlerinde yapılabilecek tamir ve bakım çalışmaları öncesinde emniyet ve güvenlik temini amacıyla yapılması gereken gaz kaçağı tespiti için kullanılacaktır. Tesiste petrol ürünlerinin patlayıcı ve yanıcı özelliği nedeniyle aydınlatma armatürleri Ex-proof özellikte olacak ve böylece ortamda gaz olması halinde dahi yangına neden olmayacak şekilde aydınlatma emniyet içinde sağlanacaktır. Binalar: Tesiste stabil bir yönetim için gerekli binalar inşa edilecektir. Bunlardan bazıları, İdari Bina, Kafeterya, Misafirhane, Mekanik Atölye, Elektrik/Enstrüman Atölyesi, Kazan Dairesi, Pompa Binaları, Yangın Pompa Binası, Giriş Çıkış Kontrol Binaları, Emniyet Kuleleri, Atık Arıtma Binası, Trafo Binası, Dizel Jeneratör Binası, Kantar Binasıdır. İdari Bina: İdari ve sosyal bina tesis faaliyetlerinin (ikmal, depolama, doldurma, boşaltma, faturalama, personel ihtiyaçları, giriş-çıkış kontrolleri, güvenlik hizmetleri vb.) takibi ve kontrolü için personelin çalıştığı mevcut betonarme binadır. Pompa Binası: Ürün transferi için kullanılacak pompalar bu bina içerisinde yer alacaktır. Kapı Giriş (Güvenlik) Odası: Tesise giriş çıkış ve alanın güvenlik kontrollerinin yapıldığı birimdir. Yangın Suyu Tankı: Tesisin yangın su ihtiyacının depolandığı betonarme temel üzerindeki çelik tank olup, 1 adet 20 m x 20 m ebatlarında 6.000 m 3 kapasiteli olarak planlanmıştır. 7