TÜZÜKLER Katılım öncesi mali yardım aracını oluşturan (IPA) 1085/2006 sayılı Konsey Tüzüğünü uygulayan 12 Haziran 2007 tarihli KOMİSYON TÜZÜĞÜ (AK) NO 718/2007 İçindekiler: Kısım 1 Genel Hükümler Başlık 1 Yardım için İlkeler ve Genel Çerçeve Bölüm 1 Konu ve İlkeler Bölüm 2 Uygulama için Genel Çereçeve Başlık 2 Uygulama için Genel Kurallar Bölüm 1 İlkeler Bölüm 2 Yönetim ve Kontrol Sistemleri Alt bölüm 1 Merkezi Olmayan Yönetim Alt Bölüm 2 Diğer Yönetim Biçimleri Bölüm 3 Avrupa Topluluğu nun Mali Katkısı Bölüm 4 Mali Yönetim Alt Bölüm 1 Bütçeyle İlgili Taahhütler Alt Bölüm 2 Merkezi Olmayan Yönetim için Kurallar Alt Bölüm 3 Merkezi ve Ortak Yönetim için Kurallar Bölüm 5 İzleme ve Değerlendirme Bölüm 6 Tanıtım ve Görünürlük Kısım 2 Özel Hükümler Başlık 1 Geçiş Yardımı ve Kurumsal Yapılandrma Bileşeni 1
Bölüm 1 Yardımın Amacı ve Uygunluk Bölüm 2 Programlama Bölüm 3 Uygulama Alt Bölüm 1 Yürütme Çerçevesi ve İlkeleri Alt Bölüm 2 Mali Yönetim Alt Bölüm 3 Değerlendirme ve İzleme Başlık 2 Sınır Ötesi İşbirliği Bileşeni Bölüm 1 Yardımın Amacı ve Uygunluk Bölüm 2 Programlama Alt Bölüm 1 Programlar Alt Bölüm 2 Operasyonlar Bölüm 3 Uygulama Alt Bölüm 1 Genel Hükümler Alt Bölüm 2 Yararlanıcı Ülkeler ve Üye Ülkeler Arasında Sınır Ötesi Programlar Alt Bölüm 3 Yararlanıcı Ülkeler Arasında Sınır Ötesi Programlar Başlık 3 Bölgesel Kalkınma ve İnsan Kaynakları Gelişitirme Bileşenleri Bölüm 1 Yardımın Amacı ve Uygunluk Alt Bölüm 1 Bölgesel Kalkınma Bileşeni Alt Bölüm 2 İnsan Kaynakları Gelişitirme Bileşeni Bölüm 2 Programlama Bölüm 3 Uygulama Alt Bölüm 1 Genel Kurallar Alt Bölüm 2 Mali Yönetim Alt Bölüm 3 Değerlendirme ve İzleme Başlık 4 Kırsal Kalkınma Bileşeni Bölüm 1 Yardımın Amacı ve Uygunluk Alt Bölüm 1 Yardımın Amacı 2
Alt Bölüm 2 Uygunluk ve Yardımın Miktarına İlişkin Genel Gereklilikler Alt Bölüm 3 Öncelikli Eksen 1 Kapsamındaki Destek için Uygunluk ve Özel Gereklilikler Alt Bölüm 4 Öncelikli Eksen 2 Kapsamında Uygunluk ve Özel Gereklilikler Alt Bölüm 5 Öncelikli Eksen 3 Kapsamında Uygunluk ve Özel Gereklilikler Alt Bölüm 6 Teknik Yardım Bölüm 2 Programlama Bölüm 3 Uygulama Alt Bölüm 1 İlkeler ve Mali Yönetim Alt Bölüm 2 Değerlendirme ve İzleme Kısım 3 Nihai Hükümler EK: AKREDİTASYON KRİTERLERİ 3
AVRUPA BİRLİĞİ KOMİSYONU, Avrupa Topluluğu nu kuran Antlaşmayı göz önünde bulundurarak, Katılım öncesi mali yardım aracı (IPA) yı oluşturan 1085/2006 sayılı, 17 Temmuz 2006 tarihli Konsey Tüzüğünü ve bu tüzüğün özellikle 3.Maddesini göz önüne alarak, Aşağıdaki maddeleri dikkate alarak; (1) 1085/2006 sayılı Tüzüğün (EC) (bundan böyle IPA Tüzüğü olacak anılacaktır) amacı, yararlanıcı ülkelere katılım öncesi mali yardım, tüzüğün Ek II sinden Ek I e geçişlerinde ve Avrupa Birliği ne üyelikleri süresince destek sağlamaktır. (2) 2007 2013 dönemi için tek katılım öncesi mali yardım aracının IPA Tüzüğü olduğu dikkate alındığında, bu Tüzük çerçevesinde yardımın programlama ve sunumunun kuralları düzenlenmeli ve IPA Tüzüğünde oluşturulmuş tüm beş bileşeni (bundan böyle IPA bileşenleri olarak anılacaktır) kapsayan tek bir tüzük altında toplanmalıdır. (3) Özellikle Komisyon un Tümleşik Dahili Kontrol Çerçevesi doğrultusunda hazırladığı eylem planı bağlamında; tutarlılığı, koordinasyonu ve etkinliği sağlamaya yönelik IPA Tüzüğü altında belirtilen yardımın uygulanmasına dair kurallar, 5 IPA bileşenin her biri için de gerekmektedir. (4) Yararlanıcı ülkeler arasındaki sosyo-ekonomik, politik ve kültürel farklılıklar, söz konusu ülkenin aday veya muhtemel aday ülke statüsü, siyasi ve ekonomik şartları, ihtiyaçları ve hazmetme ve yönetim kapasitesine bağlı olarak daha özel ve farklı bir yaklaşımların dikkate alınması gerekir. (5) IPA Tüzüğü altında verilen yardım, Birliğin dış yardımlar alanındaki politikaları ve eylemleriyle uygunluk göstermelidir. (6) Yardım, IPA Tüzüğü nde Madde 2 de belirtilen kapsama uygun olmalıdır. Bu yardım, bütün yararlanıcı ülkelerdeki geniş tabanlı kurumsal yapılandırma faaliyetlerini desteklemeyi amaçlamalıdır. Bu yardım, demokratik kurumları ve hukukun üstünlüğünü güçlendirmeli, kamu idaresi reformunu gerçekleştirmeli, ekonomik reformları hayata geçirmeli, insan haklarına ve azınlık haklarına saygı göstermeli, cinsiyet eşitliğini desteklemeli ve ayrımcılığa karşı çıkmalı, vatandaşlık haklarını ve sivil toplumun gelişimini desteklemeli, ileri düzeyde bölgesel işbirliği, uzlaşma ve yeniden yapılandırmayı desteklemeli, sürdürülebilir kalkınma ve yoksulluğun azaltılmasına; aynı zamanda bu ülkelerde yüksek derecede çevresel korumanın sağlanmasına katkıda bulunmalıdır. (7) Aday ülkelere sağlanacak yardım, tüm topluluk müktesebatının kabulü ve uygulamasına ve katılım kriterlerine uygunluğa odaklı olmalıdır. Ayrıca aday ülkelere, onların katılımlarıyla kullanıma hazır hale gelecek olan Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu, Uyum Fonu, Avrupa Sosyal Fonu ve Kırsal Kalkınmanın programlaması, yönetimi ve uygulaması konularında yardımcı olmalıdır. (8) Ayrıca potansiyel aday ülkelere sağlanacak yardım, ülkelere topluluk müktesebatına bir derece uyum ve katılım kriterlerine yakınlaşma sağlamalı; aynı zamanda bölgesel kalkınma, insan kaynakları gelişimi ve kırsal kalkınma alanlarındaki IPA bileşenleri kapsamında aday ülkelerin kullanıma hazır olacak benzer türdeki operasyonları da desteklemelidir. (9) Yardımın tutarlılığını, tamamlayıcılığını ve miktarını garanti altına almak için, belirli bir ülkede farklı IPA bileşenleri altında gerçekleştirilen eylemlerin uyum ve koordinasyonu, IPA Tüzüğü Madde 6 da belirtildiği üzere çok yıllı planlama seviyesinde sağlanmalıdır. 4
(10) Komisyon ve yararlanıcı ülkeler, bu Tüzük kapsamında, işbirliği ilkelerini belirlemek için çerçeve anlaşmasını imzalamalıdır. (11) IPA Tüzüğü altında belirtilen her bir bileşen için, Mali Tüzüğe ilişkin 1605/2002 sayılı ve 25 Haziran 2002 tarihli Konsey Tüzüğündeki (EC, Euratom) hangi yönetim metodlarının Avrupa Toplulukları genel bütçesine bulunan yönetim metotlarının tatbik edileceği açıkça belirtilmelidir. (12) Özellikle, IPA Tüzüğü, katılım öncesi süreçte yardım sağladığı için, fonların merkezi olmayan yönetime tabi tutulması ve uygulama aşamasında, uygun olduğu hallerde, bu yardımın yönetiminin mülkiyetini yararlanıcı ülkeye verilmesi yaklaşımının benimsenmesi gerekir. Bununla birlikte uygun olduğu durumlarda, merkezi, ortak ve paylaşılmış yönetimin uygulanması mümkündür. (13) Merkezi olmayan yönetim söz konusu olduğunda, Komisyon un ve yararlanıcı ülkelerin ilgili rolleri ve gereklilikleri açıkça belirtilmelidir. Yararlanıcı ülkelerle ilgili hükümler, çerçeve, sektörel veya finansman anlaşmaları içine dahil edilmelidir. (14) IPA Tüzüğü altında, fonların mali yönetiminin hangi yönetim metotlarının kullanılarak yardımların uygulanmasının geçekleştirileceğine dair detaylı bir şekilde kuralların belirtilmesi gerekir. Bu hususta, yararlanıcı ülkelerin yükümlülükleri, çerçeve, sektörel veya finansman anlaşmalarında yer almalıdır. (15) IPA Tüzüğü Madde 22 de belirtilen IPA Tüzüğünün genel değerlendirmesine ek olarak, söz konusu tüzük kapsamındaki yardım düzenli olarak izlenmeli ve değerlendirilmelidir. Programlar, özel izleme komiteleri tarafından değerlendirmeye tabi tutulmalı ve IPA Tüzüğü kapsamındaki yardımın genel uygulanması düzenli olarak denetlenmelidir. (16) IPA Yardım programlarının görünürlüğü ve yararlanıcı ülkelerin vatandaşları üzerindeki etkisi, İletişim Kuran Avrupa başlıklı Komisyon eylem planı, Avrupa iletişim politikası konulu Komisyon un hazırladığı beyaz rapor (white paper) ve 2005-2009 yılları genişleme iletişim stratejilerine uyumlu bir şekilde, AB eylemi için kamu bilinci yaratmak ve tüm yararlanıcı ülkelerde ilgili tedbirlerin tutarlı bir imajını yaratmak hususunda gereklidir. (17) IPA Tüzüğü, 01 Ocak 2007 tarihinden itibaren yürürlükte olacaktır; bu nedenle, bu Tüzüğün uygulanmasına ilişkin Komisyon tarafından getirilen kurallar, 01 Ocak 2007 tarihinden itibaren geçerli olacaktır. (18) Bu tüzükte düzenlenen hükümler, IPA Komitesinin görüşlerine uygundur. BU TÜZÜK ONAYLANMIŞTIR. 5
KISIM 1: GENEL HÜKÜMLER Başlık 1: Yardım için İlkeler ve Genel Çerçeve Bölüm 1: Konu ve İlkeler Madde 1 Konu Bu Tüzük (EC/1085/2006) (IPA) sayılı Konsey Tüzüğü tarafından oluşturulan katılım öncesi mali yardım konusunda topluluğun geçerli kurallarını düzenler. Madde 2 Tanımlar Bu Tüzüğün amaçları için aşağıdaki tanımlar geçerli olacaktır: 1. Yararlanıcı ülke : IPA Tüzüğü Ek 1 veya Ek 2 de yer almış olan herhangi bir ülke. 2. Genişleme paketi : Her yıl Komisyon tarafından Konseye ve Avrupa Parlamentosu na sunulan belgelerin tümü, revizyonların ve uygun olduğu hallerde katılım ortaklıkları ve Avrupa ortaklıklarının stratejik ve siyasi bölümleri, düzenli ülke raporları ve komisyonun strateji raporu. çok yıllı indikatif mali çerçeve belgesi bu paketi tamamlar. 3. Çerçeve Anlaşması : Komisyon ve yararlanıcı ülkeler arasında varılan anlaşmadır ve bu anlaşma bu tüzük kapsamında tüm IPA bileşenleri için geçerli, komisyon ve yararlanıcı ülke arasındaki işbirliğinin ilkelerini belirtir. 4. Sektörel Anlaşma : Uygun olduğu hallerde, Komisyon ve yararlanıcı ülke arasında, o ülkenin özel çerçeve anlaşması veya finansman anlaşmalarında yer almayan ilgili hükümleri düzenleyen belirli bir IPA bileşeni için olan anlaşmadır. 5. Finansman Anlaşması : Bu tüzük kapsamındaki bir program veya operasyona Topluluğun katkısını onaylayan Komisyonun mali kararını takiben, Komisyon ve yararlanıcı ülke arasında yıllık veya çok yıllı yapılan anlaşmadır. 6. Usulsüzlük : AB genel bütçesine gerekçesiz bir harcama kaleminin girmesiyle genel bütçeye zarar veren veya verecek şekilde mali yükümlü tarafından gerçekleştirilecek eylem veya ihmal sonucunda geçerli kural ve sözleşmelerinin hükümlerinde gerçekleşecek herhangi bir ihlaldir. 7. Mali Yıl : 01 Ocaktan 31 Aralık a kadar geçen süredir. 8. Nihai Yararlanıcı : Operasyonları başlatmak veya başlatmak ve uygulamaktan sorumlu kamu ya da özel kuruluş veya şirkettir. Yardım programları bağlamında, nihai yararlanıcılar, münferit bir projeyi gerçekleştiren ve kamu desteği alan kamu veya özel firmalardır; 9. Topluluk Katkısı : Topluluk tarafından finanse edilen uygun harcamanın bir bölümüdür. 10. Avro Hesabı : Komisyon tarafından gönderilecek ödemelerin alınması amacıyla yararlanıcı ülke adına ve onun sorumluluğu altında bir mali veya hazine kuruluşundaki ulusal fon tarafından açılmış faizli banka hesabıdır. 11. Kamu Harcaması: Kökeni Avrupa Topluluğu ya da yararlanıcı ülkedeki kamu makamlarının bütçesi olup operasyonların finansmanı ile ilgili herhangi bir kamu katkısı ve kökeni kamu hukuk kuruluşu veya bir veya birden fazla bölgesel veya yerel idare birlikleri veya kamu hukuk kuruluşlarının bütçesi olup operasyonların finansmanı ile ilgili herhangi bir katkı. 12. Toplam harcama: Operasyonların finansmanı için yapılan kamu harcaması ve her tür özel katkı Madde 3 Yardım İlkeleri Komisyon, IPA tüzüğü kaspamındaki yardımlara ilişkin aşağıdaki ilkelerin geçerli olduğunu temin ediyor: - Sağlanan yardımlar, tutarlılık, tamamlayıcılık, koordinasyon, ortaklık ve konsentrayon 6
ilkelerine uymalıdır. - Yardımlar, AB politikalarıyla tutarlı ve topluluk müktesabatına uyumu destekleyecek şekilde olmalıdır. - Yardımlar, 1605/2002 sayılı Konsey Tüzüğünde (EC, Euratom) belirtilen bütçe ilkelerine uygun olmalıdır. - Yardımlar, yararlanıcı ülkenin genişleme sürecindeki belirlenen ihtiyaçlarına ve sindirme kapasitesine uygun olmalıdır. Çıkarılan dersleri de göz önünde bulundurulmalıdır. - Yardımın programlanması ve uygulanmasının mülkiyetinin yararlnıcı ülke de olması oldukça teşvik edilir ve AB müdahalesinin yeterli seviyede görünürlüğü temin edilir. - Operasyonlar, belirli bir sürede ulaşılacak, açık ve doğrunabilir hedefleri içererek uygun bir şekilde hazırlanmalıdır. - Cinsiyet, ırk veya etnik köken, din veya inanç, özürlülük, yaş veya cinsel tercihlerden dolayı meydana gelebilecek her tür ayrımclık, yardımın uygulandığı çeşitli aşamalar süresinde engellenecektir. - Katılım öncesi mali desteğin hedefleri, sürürülebilir kalkımnma ve Topluluğun çevre koruma ve iyileştirme amacının geliştirilmesi çerçevesinde izlenmelidir. Madde 4 Yardım için öncelikler Belirli bir yararlanıcı ülke için yapılan yardım, aşağıda belirtilmiş olan belgelerdeki önceliklere dayandırılmalıdır: Avrupalı ortaklığı Katılım ortaklığı Müktesabatın kabulü için ulusal program Komisyonun yıllık genişleme paketindeki raporlar ve strateji raporu İstikrar ve birlik anlaşması Müzakere çerçevesi IPA Tüzüğünde düzenlenmiş olan ve katılım öncesi hedefler ile uyumlu olduğu durumlarda ulusal stratejilerde belirtilmiş olan önceliklerin hesabı da dikkate alınmalıdır. Bölüm 2: Uygulama için Genel Çerçeve Madde 5 Çok yıllı indikatif planlama dökümanları 1. Çok yıllı indikatif planlama dokümanı, belirli bir yararlanıcı ülkede IPA bileşenleri arasında gerekli olan tutarlılık ve tamamlayıcılığı temin etmelidir. Bu doküman, özellikle, Madde 9 da belirtilmiş olan ilkeleri yansıtmaldır. 2. IPA Tüzüğü Madde 20(3)deki hükümlere uygun olarak ve bu Tüzüğün Madde 6(1) de belirtlimiş olan istişare bağlamında, Komisyon, belgeye ilişkin yorumlarını almak amacıyla üye ülkeler dahil ilgili tüm paydaşlara yeterli zamanı tahsis etmeye çalışmalıdır. 3. Çok-yıllı indikatif planlama dökümanları, söz konusu her ülke için aşağıdakileri içermelidir: (a) Yararlanıcı ülke ve o ülkedeki müzakere sürecinin kısa bir tanımını içeren genel arka plan bilgisi; (b) Avrupa Birliği nin ilgili ülkedeki işbirliği amaçlarıyla ilgili bir açıklama; (c) Zorlukların, ihtiyaçların pekiştirilmiş bir değerlendirmesi ve yardıma ilişkin önceliklerin göreceli önemi; (d) İhtiyaçlar ve sindirme kapasitesi analizi, çıkarılan dersler ve bu bilginin mevcut olduğu durumlarda, diğer donörlerin benzer faaliyetlerini de kapasayacak şekilde Avrupa Birliği işbirliğinin geçmişi ve şimdiki durumunun incelenmesi; 7
(e) Her bileşen için, yukarıda (c) bendinde belirtilen konsolide değerlendirmenin nasıl stratejik seçeneklere dönüştürüleceğinin tanımı ve ilgili ülkede yardım için seçilmiş olan önemli alanların tanımıyla beraber beklenen sonuçlar; (f) Her bir IPA bileşeni kapsamında önemli müdahale alanları için ayrılmış mali ödenekler. 4. Bölgesel ve yatay programlar, ayrı ve spesifik çok-yararlanıcı çok-yıllı indikatif planlama dökümanları tarafından kapsanabilirler. Madde 6 Çok-yıllık veya yıllık programlar 1. Çok yıllı indikatif planlama dokümanları, IPA tüzüğünün 7. maddesinde belirtildiği üzere, bileşene bağlı olarak çok-yıllık veya yıllık programlar vasıtasıyla uygulanır. 2. Çok yıllı programlar veya yıllık programlar, yararlanıcı ülke tarafından sunulan belgelere dayanır ya da bölgesel ve yatay programların söz konusu olduğu durumlarda Komisyon tarafından hazırlanır ve Komisyon tarafından kabul edilir. Çok yıllı indikatif planlama dökümanında beirtilen stratejileri uygulamak için, programların, tutarlı bir öncelikler ekseni bütününü, uygun tüm tedbirler veya operasyonları ve ihtiyaç duyulan mali katkının tanımını sunmaları gerekmektedir. Programlar, aralarında öncelik eksenlerine bölünmüşlerdir; ve her biri ulaşlılacak global hedefi tanımlar ve söz konusu IPA bileşenine bağlı olarak, aralarında operasyonlara bölünebilecek bir takım tedbirler ya da doğrudan operasyonlar vasıtasıyla uygulanırlar. Operasyonlar, tedbir ve/veya ilgili öncelik ekseni hedeflerinin elde edilebildiği, Komisyon tarafından uygulanan ya da bir veya daha fazla nihai yararlanıcı tarafından başlatılan veya başlatılıp uygulanan bir veya bir grup projeyi içerir. 3. IPA Tüzüğündeki Madde 20 ye göre, Üye Ülkeler dahil tüm ilgili paydaşların fikri, Kısım II de belirtildiği üzere, programlama sürecinde alınmalıdır. Komisyon ve/veya yararlanıcı ülke, bu bağlamda ilgili taraflara görüşlerini beyan etmeleri için yeterli zamanı verymeye çalışmalıdır. Madde 7 Çerçeve Anlaşmaları ve Sektörel Anlaşmalar 1. Komisyon ve yararlanıcı ülke, Avrupa Komisyonu nun yararlanıcı ülkeye sağlayacağı mali yardıma ilişkin işbirliği kurallarını düzenlemek ve mutabık kalmak için bir çerçeve anlaşması imzalamalıdır. Gerekli görüldüğü hallerde, çerçeve anlaşması, bir sektörel anlaşma ya da bileşene özgü hükümleri kapsayan sektörel anlaşmalarla tamamlanabilir. 2. IPA Tüzüğü kapsamındaki yardım yalnızca, paragraf 1 de bahsedilmiş olan çerçeve anlaşması imzalandıktan ve yürürlüğe girdikten sonra yararlanıcı ülkeye verilebilir. Yararlanıcı ülkeyle bir sektörel anlaşmanın imzalanmış olduğu durumlarda, IPA Tüzüğü kapsamında yararlanıcı ülkeye yardım, ancak o sektörel anlaşma dahilindeki IPA bileşeni altında, çerçeve anlaşması ve sektörel anlaşmanın yüyürülğe girmesinden sonra verilebilir. Birinci alt-paragraftan derogasyon yoluyla, imzalanmış bir çerçeve anlaşmasının olmadığı durumlarda ya da yürürlükteki çerçeve anlaşmasının (EEC) No 3906/89, (EC) No 1267/1999, (EC) No 1268/1999, (EC) No 2500/2001 veya (EC) No 2666/2000 nolu Konsey Tüzükleri kapsamında imzalanmış olması halinde, paragraf 3 te belirtilen minimum hükümler düzenlenmemiştir; bu minumum hükümlerin, finansman anlaşmalarında belirtilmelidir. 3. Çerçeve anlaşması, özellikle aşağıda belirtilmiş olan hükümleri düzenler: (a) Birliğin mali yardımı için genel kurallar, (b) Madde 21, 32 ve 33 te bahsedilmiş olan ve yönetim için gerekli yapılar ve kuruluş ve diğer ilgili özel birimlerin kurulması; (c) Madde 22, 23, 24, 25 26, 28 ve 29 da düzenlenmiş ilkelere uygun olarak, yukarıda belirtilmiş yapılar, kuruluşlar ve birimlerin genel sorumlulukları, (d) Aşağıdaki hususlar için kontrol gereklilikleri ve şartları: (i) Madde 11, 12 ve 15 da belirtilmiş ilkelere uygun olarak, yetkili akreditasyon görevlisi tarafından ulusal yetkilendirme görevlisinin akreditasyonu ve akreditasyonunun izlenmesi; 8
(ii) Madde 11, 13 ve 16 da belirtilmiş ilkelere uygun olarak, ulusal yetkilendirme görevlisi tarafından yönetim otoritesinin akreditasyonu ve akreditasyonunun izlenmesi; (iii) Madde 11, 14 ve 17 de belirtilmiş ilkelere uygun olarak, Komisyon tarafından yönetim yetkisinin verilmesi; (e) Madde 27 de bahsedildiği gibi, ulusal yetkilendirme görevlisi tarafından yardımın yıllık beyannamesinin tesisi; (f) 1605/2002 sayılı Konsey Tüzüğünün uygulanması için detaylandırılmış kurallarla düzenlemiş olan 1605/2002 sayılı Konsey Tüzüğü (EC, Euratom) ve 2342/2002 6 sayılı Tüzüğe e (EC, Euratom) uygun olarak, satın alma kuralları; (g) Madde 47 ve 56 da belirtlidiği üzere programların sona erdirilmei; (h) Madde 2 ye uygun olarak, Topluluk mevzuatında belirtilenler göz önünde bulundurularak, usulzülük, sahtecilik, aktif ve pasif yolsuzluk tanımları; yararlanıcı ülkenin aktif ve pasif yolsuzluğa karşı uygun koruyucu tedbirler, sahteciliği karşı tedbirler ve düzeltici eylemler alması yükümlülüğü; usulzülük veya sahteciliğin söz konusu olduğu durumlarda fonların geri alınmasına yönelik kurallar; (i) Madde 49 ve 50 ye uygun olarak, tahsilât ve mali düzeltme ve ayarlamalar; (j) Komisyon ve Avrupa Sayıştayı tarafından yapılacak olan inceleme, kontrol ve denetime ilişkin kurallar; (k) Vergiler, gümrük vergileri ve diğer mali masraflara ilişkin kurallar; (l) bilgi ve tanıtım gereklilikleri. 4. Uygun olduğu durumlarda, spesifik bir IPA bileşenine ilişkin ve çerçeve anlaşmasını tamamlayıcı nitelikte bir sektörel anlaşma yapılabilir. Bu anlaşma, çerçeve anlaşmasında belirtilmiş olan düzenlemelere zarar vermeyecek şekilde, söz konusu bileşenin yönetim, değerlendirme ve kontrolüne ilişkin detaylı ve spesifik hükümleri içerir. 5. Belirli bir ülkede, çerçeve anlaşması, Madde 8 de öngörülen tüm finansman anlaşmaları için geçerlidir. Mümkün olan hallerde, belirli bir bileşene ait sektörel anlaşma, o bileşen çerçevesinde varılan tüm finansman anlaşmaları için geçerlidir. Madde 8 Finansman Kararları ve Anlaşmalar 1. Çok yıllık veya yıllık programların benimseyen Komisyon kararları, 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 75(2) doğrultusunda finansman kararlarını teşkil etmek için gerekli ihtiyaçları karşılamalıdır. 2. Finansman kararının gerektirdiği durumlarda, Komisyon ve ilgili yararlanıcı ülke, bir finansman anlaşması yapmak durumundadır. Finansman anlaşmaları, Madde 39 a uygun olarak, yıllık ya da çok yıllık şekilde düzenlenebilir. 3. Her bir progam, finansman anlaşmasının ayrılmaz parçasını oluşturur. 4. Finansman anlaşmaları aşağıdaki hususları düzenler; (a) yararlanıcı ülkenin Topluluğun yardımını kabul ettiği ve yardıma ilişkin ödemenin kural ve usullerine mutabık olduğu hükümler; (b) yıllık veya çok yıllık program ve/veya operasyınların uygulanmasına ilişkin ilgili metot ve sorumlulukları da içeren yardımın yönetilme esasları; (c) Madde 14 ve 18 de belirtilen Komisyonun ön kontrolleri olmadan ademi merkeziyetçiliğin sağlanması için yararlanıcı ülke tarafından, gerekli kıyas noktalarını ve zaman sınırlamasını içeren bir yol haritasının oluşturulması ve düzenli olarak güncellenmesine ilişkin hükümler. 9
Başlık 2: Uygulama için Genel Kurallar Bölüm 1: İlkeler Madde 9 Yardımların Uygulanmasında Tutarlılık 1. IPA Tüzüğü kapsamındaki yardımlar, IPA bileşenleri içinde ve arasında, hem planlama hem de programlama seviyelerinde, tutarlılık ve koordinasyon sergilemelidir. Farklı bileşenlerin kapsamındaki eylemler arasındaki herhangi bir çakışmadan kaçınılmalı ve bir operasyon kapsamından daha fazlasına ilişkin harcama finanse edilemez. Madde 10 Yardımın Uygulanmasında Genel İlkeler 1. Paragraf 2, 3 ve 4 te aksine bir hüküm bulunmadığı hallerde, Komisyon un bir takım eylemlerin yönetimini yararlanıcı ülkeye verip ve 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 53(c) si ve gereğince genel bütçe idaresinin nihai genel sorumululğunu elinde bulundurması şeklinde gerçekleşen merkezi olmayan yönetim, IPA Tüzüğü kapsamındaki yardımın uygulanması için geçerlidir. IPA Tüzüğü kapsamında belirtilmiş amaçlar için, merkezi olmayan yönetim en azından, ihale, sözleşme ve ödemeleri kapsayacak şekildedir. Merkezi olmayan yönetimin söz konusu olduğu durumlarda, operasyonlar, 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 53(c) de belirtilmiş olan hükümlere uygun şekilde uygulanır. 2. 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 53(a) da tanımlanmış olan merkezi yönetim, özellikle bölgesel ve yatay programlar için geçiş süreci yardımı ve kurumsal yapılandırma bileşeni ve sınır ötesi işbirliği bileşenleri kapsamında kullanılabilir. Merkezi yönetim, aynı zamanda, herhangi bir IPA bileşeni kapsamında teknik yardım için de kullanılabilir. Merkezi yönetim kapsamında, operasyonlar, 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 53(a), ve 54 ila 57 de belirtilen hükümler uygun olarak uygulanırlar. 3. 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 53d sinde tanımlanan ortak yönetim, özellikle bölgesel ve yatay programlar ve uluslararası kuruluşlaı içeren programlar için geçiş süreci yardımı ve kurumsal yapılandırma bileşeni kapsamında kullanılabilir. Uluslararaası kuruluşlarla bir ortak yönetimin olduğu durumlarda, operasyonlar, 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 53(c) ve 53d de belirtilen hükümlere uygun olarak uygulanmalıdır. 4. 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 53b de tanımlanan paylaşılmış yönetim, Üye Ülkeleri de içeren sınır ötesi programlar için sınır ötesi işbirliği bileşeni kapsamında kullanılabilir. Bir Üye Ülkeyle paylaşılmış yönetim kapsamında, oeprasyonlar, 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 53(b), 53b ve Kısım ikinin Başlık ikisinde belirtilmiş hükümlere uygun olarak yönetilmelidir. Bölüm 2: Yönetim ve Kontrol Sistemleri Alt Bölüm 1: Merkezi Olmayan Yönetim Kesim 1: Yönetim Güçlerinin Akreditasyonu ve Verilmesi Madde 11 Genel Gereklilikler 1. Bir bileşene, programa veya faaliyete ilişkin yetkilerin yararlanıcı ülkeye verilmesi kararından önce, Komisyon, söz konusu ülkenin 1605/2002 sayılı Tüzüğün (EC, Euratom) Madde 56(2) de belirtilmiş olan veözellikle de oluşturulmuş yönetim ve kontrol sistemleriyle ilgili şartlarla beraber Madde 12 ve 13 te yer alan akreditasyonlarla ilgili şartları yerine getirdiği konusunda ikna olmuş olmalıdır. 10
2. Bu amaçla, yararlanıcı ülkede kurulmuş olan yönetim ve kontrol sistemleri, en azından Ek te belirtilmiş alanlar için etkin knotroller sağlamalıdır. Sektörel ve finansman anlaşmalarında belirtilmiş olan diğer alanlara ilişkin hükümler, bu Tüzüğe ek olarak geçerli sayılır. 3. Belirli kişilere, progamların yönetimi, uygulanması ve kontrolüne ilişkin sorumlulukların yüklendiği durumlarda, yararlanıcı ülkenin, bu kişilerin, o faaliyette yer alan kuruluşlar ve onlar arasında hiçbir hiyeararşik bağ olmadığı durumlar da dahil, o sorumuluğa ait görevlerini icra etmelerine olanak sağlaması gerekir. Yararlanıcı ülke, bu kişiler ve söz konusu kuruluşlar arasında resmi düzenlemeler yoluyla, bu kişilerin aşağıdaki unsurları oluşturmalarını sağlar: (a) Bilgi talebi yetkisi ve gerekli görüldüğü durumlarda, dokümanlar ve personele yerinde ulaşım hakkını içeren uygun bir bilgi alışverişi sistemi; (b) Karşılanması gereken standartlar; (c) İzlenecek prosedürler. 4.Sektörel ya da finansman anlaşmalarında belirtilmiş olan başka herhangi bir bileşen spesifik gereklilik, bu Tüzüğe ek olarak geçerli olur. Madde 12 Ulusal Yetkilendirme Görevlisinin Akreditasyonu ve Ulusal Fon 1. Madde 24 te belirtilmiş olan yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi, Madde 25 te belirtilmiş olan ulusal yetkilendirme görevlisini, Madde 25(2)(a) ya uygun olarak hem ulusal fonun başı olarak hem de Madde25(2)(b) de belirtilmiş olan sorumulukları yerine getirme kapasitesine uygun olarak akredite etmekle yükümlüdür. Ulusal yetkilendirme görevlisinin akreditasyonu, Madde 26 da tanımlanmış ulusal fonu da kapsar. 2. Ulusal yetkilendirme görevlisinin akredite edilmesinden önce, yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisinin, bu kişinin, Madde 11 de belirtilmiş olan tatbik edilecek yükümlülükleri yerine getirebileceğine dair ikna etmiş olması, ve bu görüşünün, yönetim ve kontrol sistemlerindeki tüm aktörlerden işlevsel anlamda bağımsız harici bir denetçi tarafından verilmiş bir denetim kararıyla desteklenmesi gerekir. Denetçi görüşü, uluslararası kabul görmüş denetim standartlarına uygun bir şekilde yürütülen incelemelere dayandırılır. 3. Yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi, ulusal yetkilendirme görevlisinin akreditasyonundan, Madde 13(3) te belirtilmiş olan ilk yönetim otoritesinin akreditasyonunun tebliğinden daha geç olmamak kaydıyla Komisyonu haberdar etmelidir. Yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi, Komisyon un gerekli gördüğü ilgili tüm destekleyici bilgiyi, Komisyona sunmalıdır. 4. Yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi, ulusal yetkilendirme görevlisi ya da ulusal fona ilişkin her tür değişiklikten Komisyon u derhal haberdar etmelidir. Bir değişikliğin, Madde 11 de belirtilmiş olan tatbik edilecek yükümlülüklere istinaden ulusal yetkilendirme görevlisi ya da ulusal fonu etkilediği durumlarda, yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi, böyle bir değişikliğin akreditasyonun geçerliliği üzerindeki sonuçlarının bir değerendirmesini Komisyona sunmalıdır. Önemli bir değişikliğin olduğu hallerde, yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi, Komisyon u, kendisnin akredtiasyon konusundaki görüşünden de haberdar etmelidir. Madde 13 Yönetim Otoritesinin Akreditasyonu 1. Ulusal yetkilendirme görevlisi, Madde 28 de belirtilmiş olan akreditasyondan sorumludur. 2. Bir yönetim otoritesin akredite edilmesinden önce, ulusal yetkilendirme görevlisi, Madde 11 de belirtilmiş olan gerekliliklerin yönetim otoritesi tarafından yerine getirildiğine dair ikna olmuş olmalıdır. Bu görüşün, yönetim ve kontrol sistemlerindeki tüm aktörlerden işlevsel anlamda bağımsız harici bir denetçi tarafından verilmiş bir denetim kararıyla desteklenmesi gerekir. Denetçi görüşü, uluslararası kabul görmüş denetim standartlarına uygun bir şekilde yürütülen incelemelere dayandırılır. 11
3. Ulusal yetkilendirme görevlisi, Komisyonu, yönetim otoritelerinin akreditasyonundan haberdar etmeli ve Komisyon un gerekli gördüğü, yönetim ve kontrol sistemlerinin tanımını da içeren ilgili tüm destekleyici bilgileri sağlamalıdır. Madde 14 Yönetim Yetkilerinin Komisyon Tarafından Verilmesi 1. Yönetim yetkilerinin verilmesinden önce, Komisyon, Madde 12 ve 13 te belirtilmiş olan akreditasyonları gözden geçirir ve yararlanıcı ülke içerisindeki ilgili her kurum ve kuruluşun usul ve yapısını inceler. Bu, kendi hizmetleri aracılığıyla yaptığı bir yerinde doğrulama ya da bir denetim firmasına taşeronluk verilerek yaptırdığı bir iş olabilir. 2. Komisyon, yönetim yetkilerini verme kararında, Madde 11 de belirtlmiş olan gerekliliklerin yerine getirileceğinden emin olma düşüncesiyle, başka bir takım şartlar öne sürebilir. Bu sonradan öne sürülen şartların, yönetim yetkileri devrinin geçerliliğini koruması için Komisyon tarafından belirlenmiş bir süre içinde yerine getirilmesi gerekmektedir. 3.Yönetim yetkilerinin verilmesi konusundaki Komisyon Kararı, eğer varsa, sözleşmelerin verilmesi, teklig çağrılarının başlatılması ve sözleşme ve hibelerin verilmesi konularında Komisyon tarafından yapıalcak ön kontrollerin bir listesini düzenler. Bu liste, bileşen veya programa göre değişiklik gösterebilir. Bileşene ya da programa bağlı olarak yapılacak ön kontroller, Madde 18 de belirtildiği üzere, Komisyon, merkezi olmayan yönetime ön kontroller yapılmaksızın izin verene kadar geçerli olacaktır. 4.Komsiyon Kararı, belrili kurum ve kuruluşlara ilişkin yöneti yetkilerinin devrinin askıya alınması ya da geri alınmasına dair hükümleri düzenleyebilir. Madde 15 Ulusal Yetkilendirme Görevlesi ve Ulusal Fonun akreditasyonun askıya alınması veya geri alınması 1. Komisyon tarafından yönetim güçlerinin verilmesinden sonra, yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi, bu akreditasyonunun devamı için gerekli olan gerekliliklerin sürekli karşılandığını izlemekle yükümlüdür ve bu duruma ilişkin gerçekleşecek önemli bir değişiklik durumunda Komisyon u haberdar etmelidir. 2. Madde 11 de belirtilen tatbik edilecek gerekliliklerden herhangi biri yerine getirilmemiş, ya da artık yerine getirilemiyorsa, yetkilendirlmiş akreditsyon görevlisi, ulusal yetkilendirme görevlisinin akreditasyonunu askıya alabilir ya da geri alabilir; ve bu kararından ve bu kararın gerekçelerinden Komisyonu ivedilikle haberdar etmelidir. Yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi, akreditasyonun iadesinden önce, bu gerekliliklerin yerine yeniden getirilmiş olduğumdan emin olmalıdır. Yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisinin bu görüşü, bir denetçi görüşü tarafından, Madde12(2) de belirtlidiği üzere desteklenmelidir. 3. Ulusal yetkilendirme görevlisinin akredtiasyonunun, yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi tarafından askıya alınması ya da geri alınması durumunda, bu paragraftaki hükümler geçerlidir. Akreditasyonun yürürlükte olmadığı dönemler esnasında, Komisyon yararlanıcı ülkeye fon transferi yapmayı durdurur. Akreditasyonun yürürlükte olmadığı dönemler esnasında, tüm avro hesapları veya söz konusu bileşenler için olan avro hesapları bloke edilir ve bloke edilmiş bu avro hesaplarından Ulusal Fon tarafından yapılan hiçbir ödeme, Topluluk fonu için geçerli değildir. Diğer mali düzeltmelere zarar vermeden, Komisyon, Madde 49 da belirtildiği üzere, yararlanıcı ülke yönetim yetkilerinin devrine ilişkin gereklilikleri daha önceden yerine getirmemiş olduğundan, bir takım mali düzeltmeler yapabilir. Madde 16 Yönetim otoritelerinin akreditasyonunun askıya alıması ya da geri alınması 12
1. Yönetim yetkisinin Komisyon tarafından verilmesini takiben, ulusal yetkilendirme görevlisi, bu akreditasyonunun devamı için gerekli olan gerekliliklerin sürekli karşılandığını izlemekle yükümlüdür ve bu duruma ilişkin gerçekleşecek önemli bir değişiklik durumunda Komisyon u ve yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisini haberdar etmelidir. 2. Madde 11 de belirtilen tatbik edilecek gerekliliklerden herhangi biri yerine getirilmemiş, ya da artık yerine getirilemiyorsa, ulusal yetkilendirme görevlisi söz konusu yönetim otoritesini askıya alabilir ya da geri alabilir; ve bu kararından ve bu kararın gerekçelerinden Komisyonu ve yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisini ivedilikle haberdar etmelidir. Ulusal yetkilendirme görevlisi, akreditasyonun iadesinden önce, bu gerekliliklerin yerine yeniden getirilmiş olduğumdan emin olmalıdır. Ulusal yetkilendirme görevlisinin bu görüşü, bir denetçi görüşü tarafından, Madde13(2) de belirtlidiği üzere desteklenmelidir. 3. Bir yönetim otoritesinin akredtiasyonunun, ulusal yetkilendirme görevlisi tarafından askıya alınması ya da geri alınması durumunda, bu paragraftaki hükümler geçerlidir. Yönetim otoritesinin akreditasyonunun yürürlükte olmadığı dönemlerde, Komisyon, yararlanıcı ülkeye, söz konusu yönetim otoritesi tarafından uygulanan progam veya operasyonlara ilişkin hiçbir fon transferi yapmaz.. Diğer mali düzeltmelere zarar vermeden, Komisyon, Madde 49 da belirtildiği üzere, yararlanıcı ülke yönetim yetkilerinin devrine ilişkin gereklilikleri daha önceden yerine getirmemiş olduğundan, bir takım mali düzeltmeler yapabilir. Akreditasyonunun yürürlükte olmadığı dönemlerde, söz konusu yönetim otoritesi tarafından yeni verilmiş hiçbir yasal taahhüdün geçerliliği yoktur. Ulusal yetkilendirme görevlisinin, söz konusu yönetim otoritesi tarafından ödemeler ya da imzalanan sözleşmelere ilişkin gerekli güvenlik tedbirlerini alma yükümlülüğü vardır. Madde 17 Yönetim Yetkilerinin Askıya Alınması veya Geri Alınması 1. Komisyon, Madde 11 de düzenlenmiş yükümlülüklere uygunluğu izlemekle yükümlüdür. 2. Yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisinin, ulusal yetkilendirme görevlisinin akreditasyonunun devamı, askıya alınması ya da geri alınmasına ilişkin verdiği karar ya da yönetim otoritesinin akreditasyonunun devamı, askıya alınması ya da geri alınmasına ilişkin verdiği karardan bağımsız olarak, Komisyon, her zaman, özellikle Madde 11de düzenlenmiş olan yükümlülüker yerine getirilmemiş, ya da artık getirilmiyorsa, yönetim yetkilerin devrini geri alabilir veya askıya alabilir. 3.Yönetim yetkileri devrinin gei alındığı ya da askıya alındığı durumlarda, bu paragraftaki hükümler geçerlidir. Komisyon, yararlanıcı ülkeye, fon transferi yapmayı durdurur. Diğer mali düzeltmelere zarar vermeden, Komisyon, Madde 49 da belirtildiği üzere, yararlanıcı ülke yönetim yetkilerinin devrine ilişkin gereklilikleri daha önceden yerine getirmemiş olduğundan, bir takım mali düzeltmeler yapabilir. Komisyon, belirli bir Komisyon Kararında böyle bir askıya alınma veya geri alınma durumunun getireceği sonuçları belirtebilir. Madde 18 Komisyonun ön kontrolleri olmaksızın merkezi olmayan yönetim 1. Komisyon tarafından yapılan ön kontrollerin olmadığı bir merkezi olmayan yönetim, yardımın, Madde 10 doğrultusunda, merkezi olmayan bir şekilde uygulandığı tüm IPA bileşenlerinin uygulanmasında amaç olmalıdır. Bu amaca ulaşmak için biçilen süre, söz konusu IPA bileşenine göre değişiklik gösterebilir. 2. Yönetim yetkilerinin devriyle ilgili Komisyon Kararında belirtilen ön kontrolleri saf dışı bırakmadan önce, Komisyon, söz konusu yönetim ve kontrol sistemlerinin, ilgili Topluluk ve ulusal kurallara uygun olarak etkili işleyişinden emin olmalıdır. 13
3. Komisyon, özellikle, Madde 8(4)(c) de belirtilmiş olan finansman anlaşmasındaki yol haritasının yararlanıcı ülke tarafından uygulanmasını inceler; bu da farklı türdeki ön kontrollerden aşamalı bir şekilde feragat etme anlamına gelir. 4. Komisyon, yararlanıcı ülkenin bu bağlamda, özellikle de yardımın sağlanması ve müzakere sürecinde, ulaştığı sonuçları dikkate almalıdır. Madde 19 Sahtekarlığa karşı önlemler 1. Yararlanıcı ülkeler, şüphelenilen sahtekarlık ve usulsuzlük vakalarının araştırılması ve etkin muamelenin yapılmasını sağlarken, 1828/2006 sayılı 8 Aralık 2006 tarihli Komisyon Tüzüğünde (EC) belirtilmiş olan kontrol ve raporlama mekanizmasına denk bir mekanizmanın işleyişini de sağlamalıdır. Şüphelenilen bir sahtecilik ya da usulsüzlük durumu söz konusu olduğunda, Komisyon ivedilikle haberdar edilmelidir. 2. Ayrıca, yararlanıcı ülkeler, satın alma prosedürü ya da hibenin verilme prosedürünün herhangi bir aşamasında veya ilgili sözleşmelerin uygulanması süresince doğabilecek her türlü aktif ve pasif yolsuzluğa karşı ve onu engelleyecek uygun her tür önlemi alır. Madde 20 Denetim Takibi Ulusal yetkilendirme görevlisi, mevcut tüm ilgili bilgilerin, gerektiğinde her zaman yeteri kadar detaylı bir denetim izi sağlamak için uygun olduğundan emin olmalıdır. Bu bilgi, ödeme başvurularının izni, bu tür başvuruların muhasabe ve ödemesi, ve avans, teminat ve borçlar durumunun belgelerle kanıtlarını içermelidir. Kesim 2: Yapılar ve Makamlar Madde 21 Tayinler 1. Yararlanıcı ülke aşağıda belirtilmiş olan farklı kurluş ve makamları tayin eder: (a) bir ulusal IPA koordinatörü, (b) bölgesel kalkınma bileşeni ve insan kaynakları gelişimi bileşeni için bir stratejik koordinatör, (c) bir yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisi, (d) bir ulusal yetkilendirme görevlisi (e) bir ulusal fon, (f) IPA bileşeni ya da programından bir yönetim otoritesi (g) bir denetim merci. 2.Yararlanıcı ülke, 1605/2002 sayılı Tüzük Madde 56(2) doğrultusunda, paragraf 1 in (a) ila (g) maddeleri kapsamındaki tüm kuruluş ve makamlar için gerekli görev ayırımının geçerli olduğundan emin olmalıdır. 3. Bu Tüzüğün Madde 14 ü uyarınca Komisyon, yönetim yetkilerini, ancak paragraf 1 de belirtilmiş olan kuruluş ve makamlar tayin edilip, görev yerlerine yerleştirildikleri zaman yararlanıcı ülkeye devredebilir Madde 22 Ulusal IPA Koordinatörünün sorumlulukları ve işlevleri 1.Ulusal IPA Koordinatorü, yararlanıcı ülke taafından tayin edilir. Koordinatörün, yararlanıcı ülkedeki hükümet ya da kamu idaresinde yüksek kademeli memur olması ve IPA Tüzüğü kapsamında yardımın genel koordinasyonunu sağlaması gerekir. 2. Ulusal IPA Koordinatörünün sorumluluk ve işlevi aşağıda sıralanmıştır: 14
(a) Komisyon ve yararlanıcı ülke arasında ortaklığı temin eder, ve genel katılım süreci ve IPA Tüzüği kapsamında yardımın kullanımı arasında yakın bir bağ kurulmasını sağlar. (b) aşağıdaki konularda tüm sorumluluğu üstlenir; - bu Tüzük kapsamındaki programların tutarlılık ve koordiasyonu; - geçiş dönemi yardımı ve kurumsal yapılandırma bileşeni için ulusal düzeyde yıllık programlama; - yararlanıcı ülkenin, hem Üye Ülkeler hem de diğer yararlanıcı ülkelerle birlikte, ilgili sınır ötesi programlara ayrıca diğer Topluluk araçları kapsamında, uluslararası, bölgelerarası veya deniz havzası programlarına katılımının koordinasyonu. Ulusal IPA koordinatörü, bu koordinasyona ilişkin görevleri bir sınır ötesi işbirliği koordinatörüne verebilir; (c) Madde 61 (3) te belirtildiği üzere, uygulama konusunda IPA yıllık ve nihai raporarının hazırlanması, ve IPA izleme komitesinin incelemesinden sonra, bir nüshası ulusal yetkilendirme görevlisine gönderilmek üzere, Komisyona sunulması. Madde 23 Stratejik Koordinatörün Sorumlulukları ve İşlevleri 1. Stratejik koordinatör, yararlanıcı ülke tarafından, ulusal IPA koordinatörünün sorumluluğu altında olarak, bölgesel kalkınma bileşeni ve insan kaynakları geliştirme bileşeninin koordinasyonunun sağlanması amacıyla tayin edilir. Stratejik koordinatörün, yararlanıcı ülkedeki bir kamu idaresinde, söz konusu bileşenlerin uygulanması hususuna doğrudan müdahil olmayan bir şahıs olması gerekmektedir 2. Stratejik Koordinatörün sorumluluk ve görevleri aşağıda sıralanmıştır: (a) bölgesel kalkınma bileşeni ve insan kaynakları geliştirme bileşeni kapsmında sağlanan yardımın koordinasyonunu sağlamak, (b) Madde 154 te belirtilen stratejik uyum çerçevesini hazırlamak, (c) sektörel strateji ve programlar arasında koordinasyonu sağlamak. Madde 24 Yetkili Akreditasyon Görevlisi 1. Yetkili akreditasyon görevlisi, yararlanıcı ülke tarafından tayin edilir. Bu akreditasyon görevlisinin, yararlanıcı ülkedeki hükümet ya da kamu idaresinde yüksek kademeli memur olması gerekir. 2. Yetkili akreditasyon görevlisi, Madde 12 ve 15 uyarınca, ulusal yetkilendirme görevlisi ve ulusal fonun akreditasyonunun verilmesi, izlenmesi ve askıya alınması veya geri alınması konularından sorumludur. Madde 25 Ulusal yetkilendirme görevlisinin işlev ve sorumlulukları 1. Ulusal yetkilendirme görevlisi, yararlanıcı ülke tarafından tayin edilir. Bu yetkilendirme görevlisinin, yararlanıcı ülkedeki hükümet ya da kamu idaresinde yüksek kademeli memur olması gerekir. 2. Ulusal yetkilendirme görevlisinin sorumluluk ve işlevi aşağıda sıralanmıştır: (a) ulusal fonun baş merci olarak, yararlanıcı ülke içerisinde AB fonlarının mali yönetimine ilişkin tüm sorumuluğu üstlenmek, ayrıca, söz konusu işlemlerin hukuka ve usulüne uygun gerçekleştirilmesi sorumuluğunu üstlenmek; (b) IPA Tüzüğü kapsamındaki yönetim ve kontrol sistemlerinin etkili işleyişinden yükümlü olmak; 3.Paragraf 2(a) da öne sürülen amaçlar için, ulusal yetkilendirme görevlisi özellikle, aşağıdaki görevleri yerine getirmelidir; (a) söz konusu işlemlerin usule ve hukuka uygunluğuna dair güvence sağlamak, 15
(b) tasdik edilmiş harcama beyanı ve ödemeler dökümünü hazırlayıp Komisyona sunmak; ulusal yetkilendirme görevilsi, ödeme işleminin doğruluğu ve fonların yönetim otoritelerine ve/veya nihai yararlanıcılara transferine ilişkin bütün sorumuluğu üstlenir; (c) ulusal eş- finansman kalemlerinin mevcudiyet ve doğruluğunu sağlamak; (d) herhangi bir usulsüzlüğün derhal tespitini ve bildirimini sağlamak; (e) Madde 50 deki hükümler doğrultusunda, tespit edilen usulsüzlüklere ilişkin olarak gerekli mali düzenlemeleri yapmak; (f) Komisyon ve yararlanıcı ülke arasında gnderilen mali bilgi için erişim noktası olmak; 4.Paragraf 2(b) de öne sürülen amaçlar için, ulusal yetkilendirme görevlisi özellikle aşağıdaki görevleri yerine getirmek durumundadır: (a) yönetim otoritelerinin akreditasyonunun verilmesi, izlenmesi ve askıya alınması veya geri alınması konularından sorumludur, (b) IPA Tüzüğü kapsamında yardım yönetimi sistemlerinin mevcuduiyetini ve etkili işlemesini sağlamak, (c) fonların yönetimine ilişkin iç kontrol sisteminin etkin ve etkili olmasını sağlamak, (d) yönetim ve kontrol sistemleri hakkında rapor vermek, (e) düzenli ir raporalama ve bilgi sisteminin işlediğinden emin olmak, (f) Madde 30(1) doğrultusunda, denetim merci tarafından hazırlanan denetçi raporlarının bulgularının takibini yapmak; (g) yönetim ve kontrol sistemlerine ilişkin önemli bir değişiklik durumda, Komisyonu durumdan ivedilikle haberdar etmek, bu haberin bir nüshasını da yetkili akreditasyon görevlisine göndermek. 5. Paragraf 2(a) ve (b) de düzenlenmiş olan sorumluluklara ek olarak, ulusal yetkilendirme görevlsi, Madde 27 de tanımlanmış olan bir yıllık güvence beyanı hazırlar. Madde 26 Ulusal Fon Ulusal fon, yararlanıcı ülkenin bakanlık seviyesinde kurulmuş, merkezi bütçesel yetkinliklere sahip bir yapıdır. Ulusal fon, bir merkezi hazine gibi hareket eder; ve ulusal yetkilendirme görevlisinin sorumuluğu altında, IPA Tüzüğü kapsamındaki yardımın mali yönetimine dair görevlerden sorumludur. Ulusal fon, özel olarak, banka hesaplarının organizasyonu, fonların Komisyondan talebi, Avrupa Komisyonundan gelen fonların yönetim otoritelerine ya da nihai yararlanıcılara yapıalcak transferinin izni, ve Komisyona sunulacak mali raporalamadan sorumludur. Madde 27 Ulusal yetkilendirme ofisi tarafından verilen güvence beyanı 1. Madde 25(5) doğrultusunda, ulusal yetkilendirme görevlisinin, güvence beyanının yerine geçecek ve her yıl 28 Şubat ta Komisyona sunulacak olan bir yıllık yönetim beyanı hazırlaması gerekir.. Ulusal yetkilendirme görevlisi, bu güvence beyanının bir nüshasını da yetkili akreditasyon görevlisine gönderir. 2. Güvence beyanının dayanağı, ulusal yetkilendirme görevlisi tarafından mali yıl boyunca yapılan yönetim ve kontrol sistemlerinin denetimidir. 3. Güvence beyanı, çerçeve anlaşmasında belirtildiği üzere hazırlanabilir; ve aşağıdaki unsurları içerir; (a) yönetim ve kontrol sistemlerinin etkili işleyişinin teyidi; (b) ilgili işlemlerin hukuka ve usule uygun gerçekleştirildiğine dair teyit; (c) sistem ve kontrollerdeki ve destekleyici muhasebat bilgisinin bir takım parçalarıdaki değişikliklere ilişkin bilgi. 4. Paragraf 3 madde (a) ve (b) uyarınca gereken teyitler sağlanamazsa, ulusal yetkilendirme görevlisi, Komisyonu bu durumun nedenlerinden ve muhtemel sonuçarından haberdar eder; ayrıca, bu durumu iyileştirmeye yönelik ve Topluluğun çıkarlarını korumaya yönelik atılan adımlar hakkında Komisyona bilgi verir. Ulusal yetkilendirme görevlisi, bu bilginin bir nüshasını da yetkili akreditasyon görevlisine iletir. 16
Madde 28 Yönetim Otoritesinin İşlev ve Sorumlulukları 1.Her bir IPA bileşeni ya da programı için, IPA Tüzüğü kapsamındaki yardımın yönetimi ve uygulanmasını üstlenmek için bir yönetim otoritesi oluşturulacaktır. Yönetim otoritesi, yararlanıcı ülkenin idaresindeki bir kuruluş ya da kuruluşlar bütünü olacaktır. 2. Yönetim otoritesi, sağlam mali yönetim ilkesine uygun olarak söz konusu program ya da programların yönetim ve uygulamasından sorumludur. Bu amaçlar için, yönetim otoritesinin aşağıdaki işlevleri sağlaması gerekir: (a) yıllık ya da çok yıllı programlarını hazırlamak; (b) bilhassa programların uygulanma kalitesinin izlenmesi için gerekli dokümanları temin ederek, programın uygulanmasını izlemek ve Madde 59 da belirtildiği üzere sektörel izleme komitesine rehberlik etmek, (c) Madde 61(1) de belirtilmiş olan yıllık ve nihai sektörel uygulama raporlarını hazırlamak, ve sektörel izleme komistesinin bu raporları incelemesinden sonra, bu raporları, Komisyona, ulusal IPA koordinatörüne ve ulusal yetkilendirme görevlisine göndermek; (d) operasyonların finansman için seçildiğini, bu programlar için geçerli kriter ve mekanizmalara uygun olarak onaylandığını ve ilgili AB ve ulusal kurallarlarla uygunluk gösterdiğini temin etmek; (e) Yeterli denetim takibi için gerekli tüm dokümanların saklanması için bir takım prosedürler oluşturmak; (f) ihale prosedürlerini, hibenin verilme prosedürlerini, sonrasında sözleşmenin ve nihai yararlanıcıya ödemelerin yapılmasını ve tahsilatını düzenlemek ; (g) operasyonların uygulanması sürecine müdahil olan tüm kuruluşların ayrı bir muhasabat sistemi ya da ayrı bir muhasabat kodifkasyonunun olmasını sağlamak; (h) ulusal fon ve ulusal yetkilendirme görevlisinin, harcamalara ilişkin prosdeür ve incelemelere ilişkin gerekli tüm bilgilere sahip olduğundan emin olmak; (i) raporlama ve bilgi sistemini kurmak, korumak ve güncellemek; (j) beyan edilen harcamanın geçerli olan kurallar çerçevesinde gerçekleştiğine, ürün ve hizmetlerin onay kararına uygun oalrak sunulduğuna ve nihani yararlanıcnın ödeme taleplerinin doğru olduğuna dair incelemeleri yapmak. Bu incelemeler, gerekli görüldüğü şekliyle, operasyonların idari, mali, teknik ve fiziksel boyutlarını kapsar; (k) yönetim otoritesini oluşturan farklı kuruluşların dahili denetimini sağlamak; (l) usulsuzlüğe ilişkin raporlamanın yapılmasını sağlamak; (m) bilgi ve tanıtım gereklilikleriyle uygunluğu sağlamak. 3. Yönetim otoritesini meydana getiren kuruluşların başlarındaki şahısların açık bir şekilde tayin edilmesi ve Madde 11(3) gereğince, söz konusu kuruluşlara tayin edilen görevlerle yükümlü olması gerekir. Madde 29 Denetim Mercinin İşlev ve Sorumlulukları 1.Yönetim ve kontrol sistemlerindeki tüm aktörlerden işlevesel açıdan bağımsız olan ve uluslararası anlamda kabul edilmiş denetim standartlarıyla uygunluk gösteren bir denetim merci, yararlanıcı ülke tarafından tayin edilir. Denetim merci, yönetim ve kontrol sistemlerinin etkili ve sağlam bir şekilde işlediğini incelemekle yükümlüdür. 2. Denetim merci, başındaki kişinin sorumluluğu altında, aşağıdakilerin icrasından yükümlüdür; (a) her yıl boyunca, aşağıdaki hususları inceleme amaçlı yürütülen denetimleri de içeren bir yıllık iş planını oluşturur ve izler; - yönetim ve kontrol sistemlerinin etkili işleyişi, - Komisyona sunulan muhasebat bilgilerinin güvenilirliği. Denetim, operasyonlar ve işlemlerin uygun bir örneğinin denetimini ve prosedürlerin incelenmesini içerir. Yıllık denetim iş planının, söz konusu sene başlamadan önce, ulusal yetkilendirme görevlisi ve Komisyon a gönderilmesi gerekir. (b) aşağıdaki dökümanları sunar; - çerçeve anlaşmasında bir örneğinin düzenlenmiş olduğu ve denetim mercinın kullanacağı kaynakları içeren bir yıllık denetim faaliyet raporu, ve o yılın 30 Eylül tarihinde sona eren, bir önceki 12 aylık süre için belirtilmiş olan yıllık denetim iş planı doğrultusunda yapılan denetimler sırasında, yönetim ve kontrol sistemleri ya da işlemlerdeki zayıflıkların bir özeti. Yıllık denetim 17
faaliyet raporu, her yıl 31 Aralık tarihine kadar, Komisyon, ulusal yetkilendirme görevlisi ve yetkilendirlmiş akreditasyon görevlisine gönderilir. Bu raporun birincisi, bu Tüzüğün yürürlüğe girişiyle 30 Kasım 2007 tarihi arasında kalan dönemi kapsar. - çerçeve anlaşmasında belirtilmiş olan örnek ışığında, yönetim ve kontrol sistemlerinin etkili işlediği ve bu Tüzüğün ve/veya Komisyon ve yararlanıcı ülke arasında yapılmış olan diğer anlaşmaların öngördüğü gerekliliklere uygun olduğu hususlarında yıllık görüş beyanı. Bu görüş, Komisyon, ulusal yetkilendirme görevlisi ve yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisine iletilir. Bu görüş, yıllık denetim faaliyet raporunun kapsadığı sürecin aynısını kapsar, ve aynı son tarihe tabidir. - Komisyona, bir programın veya o pragrama ait bir bölümün kapanışı için herhangi bir nihai harcama beyanına ilişkin ulusal yetkilendirme görevlisi tarafından sunulan görüş. Uygun olduğu durumlarda, harcamalar nihai beyanı, her yıl sunulan hesaplar şeklinde ödemeleri de içerebilir. Harcamalar nihani beyanına ilşkin görüş, çerçeve anlaşmasında belirtilmiş olan örneğe uygun olmalaıdır. Bu görüş, nihai ödeme işleminin geçerliliğini, mali bilgilnin doğruluğunu belirtmeli ve, gerektiği hallerde, bir nihai denetim faaliyet raporu tarafından desteklenmelidir. Bu görüş, Komisyon a ve yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisine, ilgili nihai haracamalar beyanının ulusal yetkilendirme görevlisi tarafından sunulmasıyla aynı anda ya da en azından, nihai harcamalar beyanının gönderildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde gönderilmelidir. Paragraf (b) de belirtilmiş olan yıllık denetim iş planı ve/veya raporları ve görüşlere ilişkin metodoloji, sektörel ya da finasnman anlaşmalarında düzenlenir. Madde 30 Denetim mercinin raporlarının takibi 1. Madde 29 (2)(b) girinti bir ve ikinicide belirtilmiş olan rapor ve görüşlerin anlınmasını takiben, ulusal yetkilendirme görevlisi aşağıdaki hususları yerine getirmelidir: (a) yönetim ve kontrol sistemlerine ilişkin herhangi bir iyleştirmenin gerekip gerekmediğine dair karar vermeli, bu yönde alınan kararları kaydetmeli ve bu iyileştirmelerin zamanında yapılmasını sağlamalıdır; (b) Komisyona ödeme işlemlerine ilişkin gerekli düzeltmeleri yapmalıdır. 2. Komisyon, rapor ve görüşlere cevaben ya örneğin, bir mali düzeltme prosedürü başlatarak kendisi tarafından takip kararı ya da yararlanıcı ülke tarafından gerekli eylemin yapılması kararını alabilir, ve bu kararından ulusal yetkilendirme görevlisi ve yetkilendirilmiş akreditasyon görevlisini haberdar eder. Madde 31 Spesifik Kuruluşlar Madde 21 de düzenlenmiş olan yapı ve makamlar tarafından tanımlanmış olan genel çerçeve içerisinde, Madde 28 de belirtilmiş olan işlevler, daha önceden tayin edilmiş olan yönetim otoriteleri içerisinde veya dışında, gruplanıp spesifik kuruluşlara görev tahsis edilebilir. Bu gruplama ve görev tahsisi, 1605/2002 nolu Tüzük (EC, Euratom) tarafından öngörülmüş olan görevlerin ayırımına uygun olarak yapılmalı ve söz konusu Madde de belirtilen işlevlerin nihai sorumluluğunun, önceden tayin edilmiş olan yönetim otoritesi içerisinde kalmasını sağlamalıdır. Böyle bir yeniden yapılandırma, yazılı anlaşmalar yoluyla resmileştirilmeli; ulusal yetkilendirme görevlisi tarafından akreditasyona ve Komisyon tarafından yönetim devrine tabi tutulmalıdır. 18
Alt Bölüm 2: Diğer Yönetim Biçimleri Madde 32 Merkezi veya ortak yönetim için yapı ve yetkiler 1. Merkezi veya ortak yönetimin söz konusu olduğu durumlarda, yararlanıcı ülke, ulusal bir IPA koordinatörü tayin eder, ve bu koordinatör, Komisyona karşı, yararlanıcı ülkenin temsilcisi olarak haraket eder. Koordinatör, hem genel katılım süreci ve IPA kapsamında AB katlım öncesi yardım husularında, Komisyon ve yararlanıcı ülke arasında yakın bir bağın kurulmasını sağlar. Ulusal IPA koordinatörü, yararlanıcı ülkenin hem Üye Ülkelerle hem de diğer yararlanıcı ülkelerle, diğer Topluluk programları kapsamında, ilgili sınır ötesi programlara, uluslararası, bölgeler arası veya deniz havzaları programlarına katılımının koordinasyonuyla yükümlüdür. 2. Sınır ötesi işbirliğinin söz konusu olduğu durumlarda, yönetim otoriteleri, Madde 139 doğrultusunda, yararlanıcı ülke tarafından tayin edilip görev yerlerine yerleştirilecektir. Madde 33 Paylaşılmış yönetim için yapı ve yetkiler Bir sınır ötesi programının, bir Üye ülkeyle paylaşılmış yönetimle uygulandığı durumlarda, Madde 102 doğrultusunda, sınır ötesi programa katılan Üye Ülkelerde aşağıda belirtilmiş olan yapılar oluşturulmalıdır: - tek bir idari makam; - tek bir tasdik merci; - tek bir denetim merci. Bölüm 3: Avrupa Topluluğunun mali katkısı Madde 34 Harcamaların Uygunluğu 1. Merkezi olmayan yönetimin söz konusu olduğu hallerde, yetkilendirilmiş akredtiasyon görevlisi ve ulusal yetkilendirme görevlisi tarafından verilmiş akreditasyonlar olsa dahi, paragraf 2 de aksi belirtilmediği sürece, ulusal makamlar tarafından imzalanmış olan sözleşme ve zeyilnameler, kaydedilen harcamalar ve yapılan ödemeler, Komisyon tarafından söz konusu yapı ve makamlar için yönetim devri yapılmadan, IPA Tüzüğü kapsamında finansman için uygun değildir. Harcamaların uygunluğuna ilşkin nihai tarih, Kısım II de veya gerekli görülmesi halinde, finansman anlaşmalarında düzenlenir. 2. Yönetim ve kontrol sistemlerinin oluşumunu desteklemek için teknik yardım, yönetimin ilk devrinden önce, 1 Ocak 2007 tarihinden sonra girilen harcamalar için uygun olabilir. Yönetimin ilk devrinin söz konusu operasyonlar veya çağrılarda eklenecek bir ek maddeyle tanımlanacak bir süre zarfında gerçekleşmesi ve söz konusu dokümanların Komisyon tarafından önceden onaylanması kaydıyla, yönetimin ilk devrinden önce ve 1 Ocak 2007 tarihinden sonra teklif veya ihale çağrılarının başlaması uygun olur. Söz konusu teklif çağrıları veya ihale çağrıları, yönetim devri kararına bağlı olarak iptal edilebilir ya da değişikliğe uğrayabilir. 3. IPA Tüzüğü kapsamında aşağıda belirtilen harcama kalemleri geçerli sayılmaz: (a) katma değer vergisi dahil vergiler (b) gümrük ve ithalat vergiler, veya diğer başka harçlar (c) satın alma, arazi veya halihazırdaki binaların kiralanması ya da leasingi, (d) her türlü para cezası ve mahkeme masrafları, (e) işletme maliyetleri, (f) ikinci el ekipman, (g) banka masrafları, teminat masrafları ve benzer masraflar, 19
(h) kur dönüşüm maliyetleri, masrafları ve herhangi bir bileşen spesifik avro heasbındaki kur kaynaklı kayıplar, ve diğer tamamen finansmanla ilgili giderler; (i) ayni yardımlar, 4. Bu Tüzük kapsamında finanse edilen harcamalar, Topluluk bütçesi kapsamındaki başka hiçbir finansmana tabi tutulamaz. Madde 35 Girdiler için geçerli olan muamele 1.Bu Tüzüğün amaçları için söz konusu olan girdiler, aşağıdaki belirtilmiş olanlar hariç, operasyonlarla kazanılan ve ortak finansman süresince gerçekleşen satışlar, kiralar, hizmetler, kayıt harçları ve diğer benzeri kaynaklardan gelen girdileri kapsar: (a) şirketlere yapılan yatırım söz konusu olduğunda, ortak finansmanla gerçekleşen yatırımınların ekonomik ömrü süresince gerçekleşen girdiler, (b) girişim sermayesi ve kredi fonu, teminat fonu ve leasing dahil olmak üzere, bir mali mühendislik faaliyeti çerçevesinde gerçekleşen girdiler, (c) geçerli olduğu durumlarda, programın mali tablolarında kamu yardımıyla beraber gösterilmesi gereken özel sektörden operasyonların ortak finansmanı için gelen yardımlar. 2. Paragraf 1 de tanımlanan girdiler, söz konusu operasyon için geçerli harcamalardan düşülmesi gerekir ve gelir olarak kaydedilir. Programın kapanışından daha geç olmaması kaydıyla, bu tür girdiler, ortak finansmanlı operasyonda tamamen veya kısmen gerçekleşmesine bağlı olarak, ilgili operasyonun geçerli harcamalarından tamamen veya orantısal olarak düşülür. 3. Bu Madde, aşağıdaki hususlar için geçerli değildir: - kırsal kalkınma bileşeni, - Madde 150 de belirtilmiş olan gelir sağlayan altyapılar. Madde 36 Faizin mülkiyeti Bileşen spesifik avro hesabında kazanılan tüm faizler, yararlanıcı ülkeye aittir. Topluluğun bir programı finansamanı esnasında kazanılan faiz, ulusal bir kamu yardımı şekinde yararlanıcı ülke için bir kaynak olarak değerlendirilip, o programa mahsus olarak kaydedilmeli, ve programın nihai kapanışında Komisyona beyan edilmelidir. Madde 37 Topluluk Finansmanı 1.Topluluğun, çok yıllı ve yıllık programlar kapsamındaki harcamalara olan mali yardımı, IPA Tüzüğü Madde 5 te belirtilen çok yıllı indikatif mali çerçeve belgesinde öne sürülen ödeneklere uygun bir şekilde düzenlenmelidir. 2. Çeşitli IPA bileşenleri kapsamında yardım alan tüm operasyonlar için, ulusal ve Topluluk yardımı gereklidir. Madde 38 Yardımın miktarı ve Topluluk yardımının oranı 1. Topluluk yardımı, her bir IPA bileşeni için Kısım II de tanımlandığı şekliyle uygun hercamaya ilişkin hesaplanmalıdır. 2. Her bir IPA bileşeni için yıllık ve çok yıllı programların kabulune ilişkin finansman kararları, Topluluk yardımının maksimum miktarını ve bu miktara müteakip, her bir öncelik ekseni için maksimum oranı belirlemelidir. 20