Uygunluk Değerlendirme Faaliyetleri Altyapısının İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Eğitim Projesi ve UDDer Akademi Ekonomi Bakanlığı nın Uygunluk Değerlendirmesi Sektörünün Gelişimine Katkısı 07 12 İçindekiler Başlarken... 03 Türkak Danışma Kurulu Toplantısı Udder in Katılımı İle Gerçekleştirildi... 05 Uygunluk Değerlendirme Faaliyetleri Altyapısının İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Eğitim Projesi ve UDDer Akademi...07 TS EN ISO/IEC 17065:2012 Bilgilendirme Eğitimi 27 Haziran 2013 tarihinde İstanbul da yoğun ilgiyle gerçekleştirilmiştir....09 Ekonomi Bakanlığı nın Uygunluk Değerlendirmesi Sektörünün Gelişimine Katkısı...12 Kamu daki Kalite Çalışmalarında En Doğru Adres Kalder...16 Piyasa Gözetimi Ve Denetimi Koordinasyon Kurulu Toplantısına Katılım Sağlandı...20 CEOC International, IFIA ve EUROLAB Avrupa Komisyonu tarafından 13 Şubat 2013 tarihinde kabul edilmiş olan Ürün Güvenliği ve Piyasa Gözetimi paketi hakkında ortak deklarasyon yayınladı...21 Udder e Katılanlar... 23 Kamu daki Kalite Çalışmalarında En Doğru Adres KALDER 16 Yayın Kurulu İlker İBİK Burçin YUMRUKÇU Süleyman SARI Timur DİZ Samim SANER Devran AYIK Elçin ÜLKER Yayına Hazırlayan : NBT Bilişim Hizmetleri Tasarım :
Bizden Haberler Ayfer ADIGÜZEL UDDER Yönetim Kurulu Başkanı Başlarken Değerli Üyelerimiz Saygıdeğer Meslektaşlarımız Uygunluk değerlendirmesi alanındaki gelişmeleri paylaşmak ve gerçekleştirdiğimiz çalışmalar hakkında sizleri bilgilendirmek üzere bültenimizin 7. sayısında tekrar birlikteyiz. Geçen üç aylık süre zarfında 2013 yılı faaliyet planımız çerçevesinde üyelerimizin ve sektörün uygunluk değerlendirme faaliyetleri ile ilgili eğitim ihtiyaçlarını karşılamak üzere Uygunluk Değerlendirme Faaliyetleri Altyapısının İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Eğitim Projesi adlı proje kapsamında 2013-2014 yılları kış, ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde, akreditasyon standartları, mevzuatlar, sektörel gelişmeler doğrultusunda oluşacak yeni uygunluk değerlendirmesi konularında eğitimler gerçekleştirmek üzere UDDer in bir alt organizasyonu olarak UDDer Akademi oluşturulmuştur. UDDer Akademi tarafından organize edilmek üzere eğitim konuları belirlenmiş, eğitim programı hazırlanmış ve ilk olarak 27 Haziran 2013 tarihinde TS EN ISO/IEC 17065:2012 Uygunluk Değerlendirmesi - Ürün, Proses ve Hizmet Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar İçin Şartlar bilgilendirme eğitimi gerçekleştirilmiştir. Eğitime ilgi oldukça yoğun olmuştur. Bültenimizde detayları yer almaktadır. Hedefimiz sonbahar döneminde ISO 17065:2012 standardı ve uygulama eğitimine öncelik vermek, sektörlerden seçilecek örnek uygulamalarla katma değeri yüksek içerikli eğitim olarak gerçekleştirmektir. Diğer önemli gündem 1 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla 89/106/ EEC sayılı Yapı Malzemeleri Yönetmeliğinin yerini alacak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nca uyumlaştırılmakta olan 305/2011/AB sayılı Yapı Malzemeleri Yönetmeliğinin getirdiği değişikliklerdir. 1 Temmuz 2013 tarihi itibarı ile 89/106/EEC sayılı Yapı Malzemeleri Yönetmeliğine göre Onaylanmış Kuruluşların yetkilerinin boşlukta kalmaması için TÜRKAK ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yoğun mesai sarfetmektedir. Haziran ayı sonu itibarı ile TÜRKAK akreditasyon 3 www.udder.org.tr
Bizden Haberler denetimlerini tamamlamış olup, 305/2011/AB sayılı Yapı Malzemeleri Yönetmeliği ve Onaylanmış Kuruluşların atamasına ilişkin tebliğin yayınlanmasını takiben atama sürecine hız verilmesi konuya ilişkin olarak üreticilerimizin ve Ulusal Onaylanmış Kuruluşlarımızın mağduriyetinin önlenmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Bakanlık ve Uygunluk TÜRKAK nezdinde konuyu değerlendirmesi yakından takip ediyoruz. alanında bilinçlendirme yaratarak farkındalığı TÜRKAK Danışma Kurulu 2013 yılı ilk toplantısını 19 artırmak, UDDer in toplumda görünürlüğünü Haziran 2013 tarihinde Kayseri Sanayi Odasında gerçekleştirmiş olup, derneğimiz iki sağlamak üzere 2013 yılı faaliyet planımızda üye ile temsil edilmiştir. Açılış yer alan sonbaharda konuşmasını AB Bakanı ve gerçekleştireceğimiz Baş Müzakereci Sn. Egemen Bağış ın yapmış olduğu temalı toplantılarımızın haberini şimdiden sizlerle toplantıda derneğimiz temsilcileri tarafından üyelerimizin istiyorum. paylaşmak TÜRKAK tan beklentileri dile getirilmiş, sorunların paylaşımı amacıyla akredite kuruluşlarla deneyim paylaşımı toplantılarının sistematik olarak tekrarlanması, alınan geri UDDer olarak gündeme getirmiş olduğumuz konularla ilgili olarak TÜRKAK ın çalışmalarını sürdürdüğü bilgisi alınmış beslemeler doğrultusunda olup, gelişmeler yakından iyileştirmeler yapılması önerisinde bulunulmuştur. Önceki danışma kurulu toplantısında izlenmektedir. Konuya ilişkin haberin detaylarını bültenimizde bulabilirsiniz. 4 www.udder.org.tr Uygunluk değerlendirmesi alanında bilinçlendirme yaratarak farkındalığı artırmak, UDDer in toplumda görünürlüğünü sağlamak üzere 2013 yılı faaliyet planımızda yer alan sonbaharda gerçekleştireceğimiz temalı toplantılarımızın haberini şimdiden sizlerle paylaşmak istiyorum. Konu başlıkları ve tarihleri bilahare duyurulacak olan toplantılara seçilecek temada görüşlerini paylaşmak üzere kamu ve özel sektör kuruluşlarından konuşmacılar davet edilecektir. Tüm üyelerimizi bu toplantılarda aramızda görmeyi arzu ediyoruz. Sonraki bültende gelişmeleri paylaşmak üzere hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Bizden Haberler TÜRKAK kanununda yapılan 6637 sayılı değişiklik ile Genel Kurulun yerini alan Danışma Kurulu toplantısına UDDer i temsilen Sn. Ayfer Adıgüzel ve Sn. Selçuk Uçar katılmıştır. Kanun gereği yılda iki kez toplanması gereken danışma kurulu toplantısının ilki 19 Haziran 2013 tarihinde Kayseri Sanayi Odasında gerçekleştirilmiştir. Açılış konuşmasını AB Bakanı ve Baş Müzakereci Sn. Egemen Bağış ın yapmış olduğu toplantıda TÜRKAK ın 2023 vizyonu paylaşılmıştır. TURKAK Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Ahmet Yücel tarafından yapılan konuşmada EA ile devam eden karşılıklı tanıma çerçevesinde yapılan 5 www.udder.org.tr TÜRKAK DANIŞMA KURULU TOPLANTISI UDDER İN KATILIMI İLE GERÇEKLEŞTİRİLDİ denetimlerden başarı ile geçilerek TÜRKAK ın EA üyeliğinin devamına karar verildiği bilgisi aktarılmış, TÜRKAK ın yeni dönemde Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile işbirliği içinde olacağı kurumu geliştirici yönde gelecek görüş ve önerileri dikkate alacağı ifade edilmiştir. Artan akreditasyon taleplerine yanıt verebilmek ve 2023 hedeflerine erişim amacıyla, 25 uzman yardımcısı ve 6 idari personel olmak üzere 31 adet istihdam ile insan kaynağı sayısının artırıldığı belirtilmiştir. Ayrıca artan insan kaynağına paralel olarak altyapı ihtiyacı olan bina alımının gerçekleştirildiği ve gelecek yıl itibarı ile TÜRKAK ın yeni hizmet binasına taşınacağı ifade edilmiştir. TÜRKAK Genel Sekreter Vekili Sn. Halil İbrahim Çetin 2012 yılı faaliyet sunumunu gerçekleştirmiş olup; ön plana çıkan konular aşağıda özetlendiği gibi: Önceki danışma kurulu toplantısında gündeme getirilen, ISO 17043 e göre yeterlilik testleri (başvurular alınmaya başlanmış), sera gazı salınımı doğrulanması, iyi laboratuar uygulamaları, helal gıda) gibi yeni akreditasyon alanlarında akreditasyon sunulmak üzere çalışmalar devam ettiği, Önceki danışma kurulu toplantısında gündeme getirilen denetçi ve denetim sürelerinin kalibrasyonuna yönelik bir çalışmanın olduğu, CPR tüzüğünün Türkiye de yürürlüğe gireceği 1 Temmuz 2013 tarihine kadar hâlihazırda CPD yönetmeliğine göre Onaylanmış Kuruluş olan kuruluşların, akreditasyon geçiş denetimlerinin (Tüzük ve atama yönetmeliği taslak olduğu halde), herhangi bir
Bizden Haberler kesintiye yol açmadan mevcut Onaylanmış Kuruluşların, dolayısıyla sektörün mağduriyetini önlemek amacıyla, TÜRKAK ve T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının işbirliği ile gerçekleştirilmeye devam ettiği, Kariyer uzmanlığı sistemi kurulduğu ve akreditasyon uzmanı yönetmeliğinin yayınlandığı, 2012 yılında, 110 deney laboratuarı, 16 kalibrasyon laboratuarı, 7 tıbbi laboratuar, 1 yeterlilik deneyi sağlayıcısı, 45 muayene, 41 ürün belgelendirme, 10 sistem belgelendirme, 22 personel belgelendirme kuruluşu olmak üzere toplam 222 kuruluşun akredite edildiği, 2012 yılında gerçekleştirilen toplam denetim sayısı ise; 847 adet olduğu, 4-9 Mart 2012 tarihleri arasında TÜRKAK ta gerçekleştirilen EA denetimi sonucunda tespit edilen uygunsuzluklar giderilerek 24-25 Nisan 2013 tarihinde Talinn de gerçekleştirilen EA toplantısında MAC komitesince TÜRKAK ın 6 www.udder.org.tr EA da MLA sının devamına karar verildiği, EA MAC komitesine TÜR- KAK tan üye seçildiği, Danışma Kurulu üyelerinden etkin iletişim ve işbirliği beklendiği, ifade edilmiştir. Danışma kurulu üyelerinin görüş ve önerilerine yönelik oturumda UDDer temsilcileri aşağıdaki konu başlıklarına yönelik dernek görüşünü ifade etmiştir: Sn. Genel Sekreterin ifade etmiş oldukları 2012 yılı Kasım ayında gerçekleştirilen önceki danışma kurulu toplantısında öneri olarak sunulan yukarıda belirtilen konulara yönelik olarak TÜRKAK tarafından çalışmalar yapılıyor olması dolayısıyla teşekkür edilmiştir. Akredite kuruluşların akreditasyon kapsamında olan geliri üzerinden alınan % 1 lik TÜRKAK payının 2013 yılı için % 0.6 olarak düzenlenmesi UDDer üyeleri tarafından memnuniyetle karşılandığı belirtilmiş; ancak üyelerimizin AB deki benzer kuruluşlar ile rekabet etmek durumunda olduğunun, ayrıca uygunluk değerlendirme kuruluşlarının akreditasyona özendirilmesinin gerekliliğinin altı çizilerek, yeni dönemde bu rakamın daha da iyileştirilmesinin beklendiği ifade edilmiştir. Akredite kuruluşlarla yapılan toplantıların periyodunun artırılmasının önemine vurgu yapılmıştır. Ayrıca sektör bazlı deneyim paylaşımı toplantılarının yapılması gerektiği konusunda görüş bildirilmiştir. Paydaşlarla işbirliğinin önemsenmesinin TÜRKAK gelişiminde oynayacağı rolün önemi vurgulanmıştır. Yılın ikinci yarısında gerçekleştirilecek olan sonraki toplantıda, yukarıda özetlenen konularla ilgili TÜRKAK tarafından yapılmakta olan çalışmaların takipçisi olacağımızın, üyelerimizin ve sektörün içinde bulunduğu sorunların çözümüne yönelik çabalarımıza devam edeceğimiz Danışma Kurulu nda ifade edilmiştir.
Uygunluk Değerlendirme Faaliyetleri Altyapısının İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Eğitim Projesi ve UDDer Akademi Bizden Haberler UDDer Akademi 15 Kasım 2012 Genel Kurulu ile göreve başlayan UDDER Yönetim Kurulu tarafından, Uygunluk Değerlendirme Faaliyetleri Altyapısının İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Eğitim Projesi UDDER 2012-2014 faaliyet planı içersinde önemli bir başlık olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda UDDer Akademi alt yapısı oluşturulmuştur. UDDer üyelerinin, uygunluk değerlendirme faaliyetleri ile ilgili eğitim ihtiyacını karşılamak üzere, 2013-2014 yılları kış, ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde, mevcut akreditasyon standartları, sektörel gelişmeler ve yeni kapsamlarda, uzman ve tecrübeli eğitmen kadrosu ile eğitim organizasyonları yapmak üzere Uygunluk Değerlendirme Faaliyetleri Altyapısının İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Eğitim Projesi hayata geçirilmeye başlanmıştır. 7 www.udder.org.tr
UDDer Akademi Çalışma Hedefleri Uygunluk değerlendirme faaliyetleri konusundaki yeni gelişmelere göre üyelerin kapasitelerini geliştirmek, Akreditasyon kapsamları konusunda uygulamalarda standardizasyon sağlamak, Yetkili kuruluşların akreditasyon konusunda kapasitelerini geliştirmek, Piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinde yetkili kuruluşların kapasitelerini geliştirmek, Endüstriyel kuruluşların, üniversitelerin, kamu kurumlarının bünyesinde bulunan laboratuar alt yapısının,uygunluk değerlendirme faaliyetleri ve piyasa gözetimi ve denetimi ihtiyaçları için kullanılması amacıyla kapasitelerini geliştirmek, dolayısı ile ülkemiz kalite altyapısını geliştirmek ve güçlendirmek, Üyelerin eğitim ihtiyacını etkin ve ekonomik olarak karşılamaktır. Bizden Haberler Planlanan Eğitim Konuları TS EN ISO/IEC 17020- Çeşitli Tipteki Muayene Kuruluşların Çalıştırılmaları İçin Genel Kriterler TS EN ISO/IEC 17021- Uygunluk Değerlendirmesi - Yönetim Sistemlerinin Tetkikini Ve Belgelendirmesini Sağlayan Kuruluşlar İçin Şartlar TS EN ISO/IEC 17024- Uygunluk Değerlendirmesi Personel Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar İçin Şartlar TS EN ISO/IEC 17025- Deney Ve Kalibrasyon Laboratuarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar TS EN ISO/IEC 17043- Uygunluk Değerlendirmesi - Yeterlilik Deneyi İçin Genel Kurallar TS EN ISO/IEC 17065- Ürün, Proses Ve Hizmet Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar İçin Şartlar Ölçüm Belirsizliği Hesaplanması ve Tahmini Fabrika Üretim Kontrolü Denetim Metodolojisi ISO 14064- Sera Gazı Verifikasyonu/Doğrulanması 2013 sonbahar-kış dönemi eğitim planı elektronik medya üzerinden, öncelikle UDDER üyeleri olmak üzere uygunluk değerlendirme faaliyetlerine taraf tüm paydaşlarla paylaşılacaktır. Eğitim ile ilgili faaliyetlerimiz hakkında sürekli bilgi talebiniz için lütfen info@udder.org.tr ile iletişime geçiniz. 8 www.udder.org.tr
TS EN ISO/IEC 17065:2012 Bilgilendirme Eğitimi 27 Haziran 2013 tarihinde İstanbul da yoğun ilgiyle gerçekleştirilmiştir. Bizden Haberler TS EN ISO/IEC 17065:2012 Uygunluk Değerlendirmesi - Ürün, Proses Ve Hizmet Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar İçin Şartlar Bilgilendirme Eğitimi 27 Haziran 2013 tarihinde İstanbul da yoğun ilgiyle gerçekleştirilmiştir. UDDer Akademi olarak düzenlemiş olduğumuz eğitime oldukça büyük talep olmuş olup, 50 kişilik kontenjan tam olarak doldurulmuştur. Eğitime uygunluk değerlendirme kuruluşlarının temsilcileri, kamu kurumlarının temsilcileri (yetkilendirme yapan bakanlıklar), sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri (Sanayi Odaları), sanayi firmalarından temsilciler, üniversitelerden gelen temsilciler ve danışmanlık firmalarının temsilcileri dolayısıyla ürün belgelendirme faaliyetleri içerisinde yer alan tüm taraflar katılmışlardır. Bilgilendirme eğitimi ücretsiz olarak, UDDER in kendi kaynakları ile aşağıdaki içerikle organize edilmiş ve katılımcılara sertifika düzenlenmiştir. 9 www.udder.org.tr
TS EN ISO/IEC 17065:2012 Bilgilendirme Eğitiminin İçeriği: TS EN ISO/IEC 17065:2012 standardı ile TS EN 45011-ISO Kılavuz 65 standardının karşılaştırılması, TS EN ISO/IEC 17030:2003 ve TS EN ISO/IEC 17065:2012 standartlarındaki kavramların açıklanması, TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standard şartlarının örneklerle açıklanması, TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standardı ile ilgili diğer standartlar ve kılavuzlarının açıklanması, Marka İşaretlemesi nin önemi, belgelendirme ve etiket düzenlemesinde dikkat edilmesi gereken hususların açıklanması, TS EN ISO/IEC 17065:2012 standardının iç ve dış ticaretteki önemi ve sektörün geleceğinin açıklanması, Ürün, proses ve hizmet belgelendirmenin tüketici açısından önemi, Bizden Haberler UDDer Akademi, TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standart ve Uygulama Eğitimi ni 2013 Sonbahar döneminde yapacaktır. TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standart ve Uygulama Eğitimi 2013 Sonbahar 2014 Kış döneminde farklı illerde ve farklı tarihlerde 20 kişilik kontenjanlarla düzenlenecek olup, eğitim için duyurular, elektronik medya üzerinden yapılacaktır. UDDer Akademi, TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standart ve Uygulama Eğitimi nin üyeler için ekonomik, kaliteli, ihtiyacı karşılayan bir eğitim olmasını hedeflemektedir. TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standart ve Uygulama Eğitimi katılımcı profili ve eğitim içeriği aşağıda açıklanmıştır. İlgili eğitim ile ilgili sorularınız için info@udder.org.tr adresinden iletişime geçebilirsiniz. 10 www.udder.org.tr
TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standart ve Uygulama Eğitimi ne kimler katılmalıdır? 4703 Sayılı, Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması Ve Uygulanmasına Dair Kanun hakkında düzenlemeler yapan kamu kurum ve kuruluşları, Uygunluk Değerlendirmesi Kuruluşu Şirket Yöneticileri, çalışanları, uzmanları, belgelendirme faaliyetlerinde görev alan komite üyeleri, Kamu satın alımı mevzuat düzenleyicileri, İlgili sivil toplum kuruluşları temsilcileri(tüketici dernekleri vb.), TS EN ISO/IEC 17025:2012 standardına göre ürün belgelendirme faaliyetlerine taşeron olarak hizmet veren laboratuarların yöneticileri, Bizden Haberler TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standart ve Uygulama Eğitimi İçeriği: TS EN ISO/IEC 17065:2012 standardı ile TS EN 45011 ve ISO Kılavuz 65 standardının karşılaştırılması, TS EN ISO/IEC 17030:2003 ve TS EN ISO/IEC 17065:2012 standartlarındaki kavramların açıklanması, TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standart şartlarının örneklerle açıklanması, TS EN ISO/IEC 17065:2012 Standardı ile ilgili diğer standartlar ve kılavuzlarının açıklanması, Zorunlu ve gönüllü alanlarda uygulamalar hakkında örneklendirme yapılması, Belgelendirme programında çalışacak personelin niteliklerinin belirlenmesi hususunda risk analizinin açıklanması, Marka İşaretlemesi nin önemi ve dikkat edilmesi gereken hususların açıklanması, Belgelendirme Programı tasarım metodu hakkında bilgilendirme, Belgelendirme ve işaret/etiket düzenlemesinde dikkat edilmesi gereken hususların açıklanması, Belgelendirme programının yönetimi için fizibilite ve bütçeleme metodolojisinin açıklanması, TS EN ISO/IEC 17065:2012 standardının iç ve dış ticaretteki önemi ve sektörün geleceğinin açıklanması, Ürün, proses ve hizmet belgelendirmenin tüketici açısından önemi, Ürün, proses ve hizmet belgelendirme ile ilgili faydalı linkler hakkında bilgilendirme. 11 www.udder.org.tr
Köşe Yazısı H.Mehmet SÖNMEZ Ekonomi Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürü EKONOMİ BAKANLIĞI NIN UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ SEKTÖRÜNÜN GELİŞİMİNE KATKISI Bakanlığımız, ülkemizin dış ticaret politikalarının tespitine katkıda bulunmak ve bu çerçevede ihracat, ihracatı teşvik, ithalat, yatırım teşvik, hizmetler, ikili ve çok taraflı ticari ve ekonomik ilişkileri düzenlemek ve uygulamak da dahil olmak üzere çok sayıda kapsamlı ve hayati görevi ifa etmektedir. 2000 yılında dış ticaret hacmimiz 80 milyar dolar iken, 2012 yılında 400 milyar dolara yaklaşmış bulunuyoruz. Bu durum, Bakanlığımızın yetki alanına giren ekonomik faaliyetlerin son 12 yılda 4 kattan daha fazla büyüdüğünü göstermekte ve Bakanlığımızın ulusal ekonominin yönetiminde oynadığı rolü ve üstlendiği sorumlulukları da ciddi oranda arttırmaktadır. Dış ticaretimizin neredeyse yarısı AB ülkeleri ile yapılmaktadır ve bu nedenle AB ile var olan ticari bağlarımızın daha da ilerletilmesinin ne kadar önemli olduğu aşikardır. Bu bağların güçlendirilmesinde Gümrük Birliği ile temelleri atılan AB mevzuat uyum sürecinin etkisi yadsınamaz. Türkiye, Gümrük Birliği sonrasında AB nin ürünlere dair teknik mevzuatına uyum sağlamak ve bu mevzuatın uygulanması için gereken kalite altyapısı sistemini üstlenmek konusunda ciddi kararlılık göstermiştir. Bugün gelinen noktada, ülkemizde akreditasyon, standardizasyon, uygunluk değerlendirmesi ve metroloji konusunda AB kuralları çerçevesinde işleyen bir sistem mevcuttur. 12 www.udder.org.tr
Köşe Yazısı Bugün bir üreticinin ürününü gerek yurt içinde gerekse yurtdışında piyasaya arz edebilmesi için öncelikle ürünün yürürlükte olan teknik kurallara uygun ve güvenli olması yani kullanımı durumunda insan can ve mal güvenliğine, bitki ve hayvan yaşam ve sağlığına ve çevrenin korunmasına ilişkin herhangi bir tehlike oluşturmaması gerekmektedir. Çoğu durumda ürünlerin gerekli güvenlik şartlarını taşıdığını ispatlamak, laboratuvar analizleri ve bu analizler sonucu elde edilen test sonuçları ile mümkün olmaktadır. Bu sebeple ülkemizde faaliyet gösteren laboratuvarların, dünyadaki iyi uygulamalara paralel bir seviyede faaliyet göstermesi, ihracat yaptığımız ülkelerde Türkiye de yapılan bir test sonucunun ve belgenin tanınması açısından oldukça önemlidir. Test ve belgelendirme kuruluşlarının dünyadaki iyi uygulamalara paralel bir seviyede faaliyet göstermesi kadar, üreticinin ve ihracatçının bu hizmetlere hızlı, yerinden ve daha rekabetçi fiyatlarla ulaşması da elzemdir. 13 www.udder.org.tr Bakanlığımız AB ile 1995 yılında imzalanan Gümrük Birliği kapsamında, AB nin ürünlere ilişkin teknik mevzuatını uyumlaştıran kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamanın yanında yatay mevzuatın hazırlanmasından, AB deki gelişmeler doğrultusunda güncellenmesinden ve uygulamaların takibinden de bizzat sorumludur. Bu kapsamda AB sisteminin ülkemizde kurulması için Bakanlığımız pek çok yasal düzenlemenin hayata geçirilmesinde aktif rol almıştır. Türk Akreditasyon Kurumu nun kuruluş kanunu ile AB mevzuatının ülkemizde uygulanması için gerekli kavramları ve mekanizmaları ortaya koyan 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun Bakanlığımız öncülüğünde hazırlanmıştır. Bu Kanuna dayanılarak ilk defa 2002 de çıkarılan ve 23 Şubat 2012 de güncellenen CE İşareti Yönetmeliği ile Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ve Onaylanmış Kuruluşlar Yönetmeliği bu alanda AB sistemine paralel bir yapının kurulması
Köşe Yazısı amacıyla yürürlüktedir. Yine bu sistemi tamamlayacak şekilde Bakanlığımız tarafından hazırlanan Düzenlenmemiş Alanda Karşılıklı Tanıma Yönetmeliği 1 Ocak 2013 tarihi itibari ile yürürlüğe girmiştir. 4703 sayılı Kanunla ülkemizde AB ye paralel bir uygunluk değerlendirme sisteminin oluşturulması için önemli bir adım atılmıştır. Bugün ülkemiz piyasasında uygunluk değerlendirmesi alanında çok sayıda kamu ve özel sektör kuruluşu faaliyet göstermektedir. Halihazırda (Haziran 2013 itibariyle) 14 ayrı AB direktifi kapsamında Avrupa Komisyonunun Yeni Yaklaşım Onaylanmış Kuruluşlar Bilgi Sistemi nde (NANDO) yayınlanmış 28 onaylanmış kuruluşumuz bulunmaktadır. Bu kuruluşların sayısının arttırılmasına ve faaliyet alanlarının genişletilmesine yönelik çalışmalara da devam edilmektedir. Bakanlığımız 2002 yılından beri yürüttüğü AB finansmanlı teknik destek projeleri aracılığıyla da ülkemizde laboratuvar altyapısının kurulması ve güçlendirilmesi amacıyla laboratuvarlarımıza yönelik olarak çeşitli başlıklarda teknik destekler sağlamıştır. Yürütülen bu projeler kapsamında Uygunluk Değerlendirmesi Derneği (UDDer) Bakanlığımız ön- 14 www.udder.org.tr
Köşe Yazısı cülüğünde kurulmuş, UDDer e yönelik düzenlenen çeşitli farkındalık yaratma kampanyaları (sempozyum, çalıştay, bülten gibi) ile UDDer e önemli destekler sağlanmış ve laboratuvarlara yönelik yürütülen teknik destek faaliyetleri sayesinde birçok UDDer üyesi bu desteklerden faydalanma imkanı elde etmiştir. Uygunluk değerlendirmesi alanında son dönemde hızlı bir değişim ve gelişme yaşanmaktadır. Bu durum hem üreticilere hem de uygunluk değerlendirme kuruluşlarına yansımaktadır. AB nin akreditasyon, uygunluk değerlendirmesi ve ürünlerin piyasaya arzı alanında önemli kurallar koyan 765/2008 sayılı Tüzüğü ve 768/2008 sayılı Kararı da Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ve Onaylanmış Kuruluşlar Yönetmeliği ile iç mevzuatımıza aktarılmıştır. Yeni mevzuatla getirilen önemli yeniliklerden biri uygunluk değerlendirme kuruluşlarının taşıması gereken nitelikler ile hangi esaslar dahilinde faaliyetlerini yürüteceğinin detaylı olarak ortaya 15 www.udder.org.tr konulmuş olmasıdır. Yetkili kuruluşların yürüttükleri gözetim ve denetim faaliyetleri sonucunda tespit ettikleri uygunsuzluklara uygulanacak yaptırımlar da yine bu Yönetmelikle hükme bağlanmıştır. Bir uygunluk değerlendirme kuruluşunun akredite olmak istemesi halinde takip edeceği kurallara da bu Yönetmelikte yer verilmiştir. UDK/OK Yönetmeliği ile, 23 Şubat 2012 den itibaren bir teknik düzenleme alanında faaliyet gösteren UDK ların akreditasyonu tercih etmeleri halinde bunu bir tek TÜRKAK tan sağlayabilecekleri koşulu getirilmiştir. 23 Şubat 2012 den önce alınan akreditasyon belgelerinin geçerliliği ise 31/12/2014 tarihinde sona erecektir. Ayrıca, mevcut akreditasyon belgelerinin yenilenmesi veya uzatılması gerektiğinde de UDK/ OK Yönetmeliği hükümleri uygulanacaktır. Bir uygunluk değerlendirme kuruluşunun onaylanmış kuruluş olabilmesi için ilgili ülke mevzuatına uygun bir şekilde kurulması ve bir tüzel kişiliğe sahip olması, bunun yanında herhangi bir çıkar çatışmasına mahal vermemek üzere, kendisi ile ilgisi olabilecek üreticilerle bir ilişkisinin bulunmadığını ve faaliyetlerini tarafsız ve bağımsız bir şekilde yürüttüğünü ispatlaması gerektiği yine bu Yönetmelikle düzenlenmiştir. Yeni mevzuatın yetkili kuruluşlar ve uygunluk değerlendirmesi aktörlerinin uygulamalarına yansıdığını bugün görmekteyiz. Sektörün daha da gelişmesi ve disipline edilmesi için önemli olan bu mevzuatın tüm taraflar açısından faydalı olacağını düşünmekteyim. Son olarak, ilk 5 sayısı Bakanlığımız tarafından yürütülen Türkiye de Kalite Altyapısının Güçlendirilmesi Projesi altında basılan UDDer Bülteni nin UDDer in kendi imkanları ile sürdürülebilirliğinin sağlanmış olmasından duyduğum memnuniyeti ifade etmek istiyorum. UDDer in kuruluşu aşamasında öncü rolü üstlenen Bakanlığımız bundan sonra da UDDer in gelişimi için her türlü desteği sağlayacaktır.
Köşe Yazısı Akın ALIKÇIOĞLU Türkiye Kalite Derneği Genel Sekreteri KAMU DAKİ KALİTE ÇALIŞMALARINDA EN DOĞRU ADRES KALDER Genel olarak kamu yönetiminin görevi nedir diye baktığımızda, yasaları uygular ve yasayla verilmiş olan misyonu yerine getirir. Peki kamu kurum ve kuruluşları bu görevleri yerine getirirken kamunun müşterisi vatandaş ne kadar mutlu! Organizasyonel yapılanması, yönetim anlayışı, hizmet kalitesi vatandaşın beklentilerini karşılıyor mu? Örnek uygulamalar olmakla birlikte genelde cevap çok da olumlu olmayacaktır Kamu hizmeti alan tüketicilerin seçenekleri olmadığı için isteselerde istemeselerde mevcut hizmeti almak zorundadırlar. Hizmeti veren rekabet kaygısı olmadığı zaman kendini iyileştirmek için yeterince çaba sarfetmediğinden, hizmet alan da veren tarafın monopollüğünden dolayı, iyileşme ve değişim çoğunlukla vatandaş memnuniyetinin artması yönünde olmamıştır. Vizyonu Cumhuriyetimizin 100. yılında sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı çerçevesinde ülkemizi çağdaş yaşam düzeyine ulaştırmak, Türkiye nin tüm bölgelerinde mükemmellik kültürünü içselleştirmiş, rekabetçi kurum ve kuruluşlar yaratılmasına katkıda bulunmak olan KalDer, Türkiye deki tüm kamu kurum ve kuruluşlarına vatandaşın beklediği kaliteli hizmeti verebilmesi için 20 yılı aşkın bilgi birikimi, konusunda uzman yüzlerce eğitmeni, danışmanı, kalite gönüllüsüyle ve profesyonel yönetim kadrosuyla; vatandaş-devlet arasında güvene dayalı, şeffaf ve sağlam ilişkilerin kurulabilmesi için kalite ve iyileştirme çalışmalarında rehberlik yapmaktadır, talep eden kurum ve kuruluşlara da hizmet vermeye hazırdır. 16 www.udder.org.tr
Köşe Yazısı Kalite çalışmalarında öncelikle kamu adına hizmet veren kurumlardan vatandaşın ne kadar memnun olduğunun ölçülmesi önemli ve gereklidir. KalDer in KA Araştırma ile ortaklaşa yürüttüğü Türkiye Müşteri Memnuniyeti Endeksi (TMME) ABD merkezli çalışması ACSI Fornell modelinin lisansı alınarak 2005 yılından beri, Türkiye de 26 sektörü kapsar şekilde uygulanmaktadır. Yaklaşık 20 ülkede yaygın bir şekilde kullanılan bu model tamamen bilimsel ve şeffaf bir 17 www.udder.org.tr uygulamadır. Özellikle yerel yönetim endeks çalışmasında 81 ilde tamamen tesadüfi anket çalışması sonucu incelemeye alınabilen kamu kurum ve kuruluşların endeks sonuçları incelendiğinde, yönetimlere ilginç bilgiler sunulduğu ve bunların strateji belirleme ve karar alma sürecinde yol gösterici olabileceği değerlendirilmektedir. Kamu hizmetlerinin geliştirilmesi için önemli katkısı olacağına inandığımız vatandaş memnuniyeti endeks ölçüm örnek çalışmalarımızın, endeksinin oluşturulması ve ilgili kurumlar ve vatandaşlar tarafından izlenebilmesi için yeterli altyapı ve deneyime sahip TMME girişiminin, istendiğinde endeks çalışmasını gerçekleştirebileceğini bu vesileyle memnuniyetle belirtmek isterim. Toplam Kalite Yönetimi süreçlerine başlayacak kamu kurumlarının vatandaş memnuniyetinin sonuçlarını gördükten sonra Ulusal Kalite Hareketi ne katılarak EFQM Mükemmellik Modelini benimsedikten sonra, modeli temel alarak KalDer rehberli-
Köşe Yazısı ğinde ÖZDEĞERLENDİRME yapmaları kurumun tam anlamıyla aynaya bakarak kendi fotoğrafını çekmesiyle süreç başlar. Özdeğerlendirme sonucunda, kuruluş ne kazanır; Kuvvetli yönler ve iyileştirmeye açık alanlar belirlenir, Gelişmelerin düzenli ölçülmesi için somut verilere dayalı bir sistemdir, Çalışanları, Mükemmelliğin Temel Kavramları konusunda eğitir, Kuruluşu, hem kurum hem de iş birimi düzeyinde değerlendirir, İyi uygulamaların ortaya çıkmasını sağlar, Avrupa genelinde kabul görmüş kriterlerin kullanılması ile benzer veya farklı nitelikteki başka kuruluşlar ile karşılaştırılma yapılmasını sağlar, İş planı ve stratejilerin oluşturulmasını iyileştirir, Kuruluşu Ulusal ve/veya Avrupa Kalite Ödülü başvurusuna hazırlar, Sürecin devamında Kal- Der uzman kadrolarından Dış Değerlendirme ve eğitim hizmetleri alarak; kuruluşların iyileştirme plan ve projeleriyle Mükemmellikte Kararlılık ve Mükemmellikte Yetkinlik aşamalarını geçen kuruluşlar Türkiye Mükemmellik Ödülü nü almaya aday olurlar. KalDer in kamu kurum ve kuruluşlarıyla yaptığı Toplam Kalite Yönetimi çalışmalarını istatistiklere dökecek olursak, kamu üyelerimizden 104 tanesiyle Ulusal Kalite Hareketi yolculuğunu yaşadık. Bunlardan 61 adeti eğitim kurumu, 19 adeti yerel yönetimler, 8 adeti sağlık sektörü ve diğer sektörler. Toplam Kalite Yönetimi hizmeti verdiğimiz kuruluşlardan bazıları; Botaş, Türksat, İGDAŞ, TCDD, İETT, İBB İştirakleri, Maliye Bakanlığı Gelirler İdaresi, Milli Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı, Savunma Sanayi Müsteşarlığı ve pek çok Organize Sanayi Bölgesi ve Sanayi Odaları. 18 www.udder.org.tr
Köşe Yazısı Kamu ile yaptığımız tüm çalışmaların sonucunda 18 kuruluşumuz KalDer in kalite ödüllerini kazanarak; sundukları hizmetlerin iyileştirilmesinin, vatandaş ve çalışan memnuniyetinin artmasının yanısıra itibar ve prestij kazanarak diğer kuruluşlara örnek oldular. Mükemmellik Modelinin Kamu da yaygınlaştırılmasına yönelik 2000 yılından bu yana yürütülen Kamu Kalite Sempozyumu 2003 yılından beri Cumhurbaşkanlığı himayesinde gerçekleştirilmektedir. Kamu Ödül Süreci jürisi ise her yıl Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterinin başkanlığında Cumhurbaşkanlığı Köşkünde toplanmaktadır. KalDer Bakanlıklar ile de önemli projelere imza atmıştır. Örneğin Milli Eğitim Bakanlığı ile 25 Kasım 1999 tarihinde Toplam Kalite Yönetimi çalışmalarında EFQM Mükemmellik Modeli nin kullanımı için iyi niyet protokolü imzalandı. Bakanlık Merkez teşkilatında; 19 www.udder.org.tr 2.177 personel Toplam Kalite Yönetimi, 996 öğretmeni rehber olarak yetiştirerek ve EFQM Mükemmellik Modeli eğitimi alarak tüm okullarda TKY çalışmalarının yayılımının kararını aldı. MEB okullarda özdeğerlendirme uygulamalarına devam etmekte olup, iller bazındaki birincileri belirleyip, onların arasında da Türkiye nin ilk üçünde yer alan okullar seçilmektedir. KalDer in rehberliğinde hizmet kalitesini arttırmayı hedefleyen kamu kurumlarında Toplam Kalite Yönetimi çalışmalarında başarı kazanması için gerek şart; tüm hedefe ulaşmış projelerde olduğu gibi, kurum liderinin ve tepe yönetiminin süreci sahiplenmesidir. Vizyon ve yaklaşım olarak ben vatandaşımı mutlu edeceğim, iyi hizmet vereceğim, iyi hizmet vermek için yetkin ve vatandaş odaklı personelim olacak, personelimin eksiklikleri varsa gerekli eğitimleri almasını sağlayacağım, farklılık sağlayan, iyi hizmet veren personelimi maddi manevi takdir edeceğim, vatandaşa kulak vereceğim, memnuniyetsizliklerini dinleyeceğim, memnuniyetsizliklere yönelik kızmayacağım, anlayacağım, hem vatandaş hem de personelim için verimsiz-hantal süreçleri tamamiyle değiştireceğim, bu süreçte KalDer in rehberliğini ve işbirliğini eksiksiz destekleyeceğim mantalitesinde olmalı, kısaca üst yönetim kalite çalışmalarına tam anlamıyla liderlik etmelidir. 20 yılı aşkın süredir özel sektör, sivil toplum örgütü ve kamu kurum kuruluşuna kalite yolculuğunda rehberlik ederek çağdaş beklentileri karşılayan KalDer, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının topyekün kalitesini arttırarak; güzel Türkiye mizin çok değerli vatandaşlarına hak ettiği hizmetin verilmesi için tüm imkanlarıyla gerekli desteği vermeye hazırdır.
Sektörden PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ KOORDİNASYON KURULU TOPLANTISINA KATILIM SAĞLANDI Ekonomi Bakanlığının başkanlığında toplanan ve piyasa gözetimi ve denetimi (PGD) kuruluşlarının yanı sıra Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Tüketici Dernekleri Federasyonundan temsilcilerin de katıldığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Koordinasyon Kurulu (PGDKK) toplantılarına Uygunluk Değerlendirmesi Derneği (UDDER) olarak artık düzenli katılım sağlıyoruz. Ekonomi Bakanlığı tarafından gözlemci olarak davet edildiğimiz bu toplantılar, UDDER ve üyelerinin taleplerinin ilgili kuruluşlara iletilmesi ve Derneğin bu kuruluşlar nezdinde görünürlüğünü sağlamak açısından oldukça önem taşıyor. 2013 yılı ilk toplantısını 25 Nisan 2013 tarihinde gerçekleştirmiş olan PGDKK ya UDDER i temsilen Denetleme Kurulu üyesi aynı zamanda 20 www.udder.org.tr İHKİB Yönetim Kurulu Üyesi/ Ekoteks Laboratuvarı İcra Kurulu Başkanı Nilgün Özdemir katılmıştır. Toplantıda, 2012 yılında PGD kuruluşları tarafından yürütülen denetimlerin sonuçları kuruluşların altyapı imkanları da ele alınarak değerlendirilmiştir. Ayrıca Ulusal PGD Strateji Belgesi (2012-2014) kapsamında oluşturulan çalışma gruplarının başkanlığını yürüten kuruluşlar çalışmaların geldiği aşama hakkında sunuş yapmışlardır. Bu çerçevede özellikle PGD de görev dağılımı, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna istinaden yayımlanan 2001/3529 sayılı Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik te değişiklik öngören Yönetmelik taslağı çalışmaları hakkında son durum, Ulusal PGD Bilgi Sistemiyle ilgili mevzuat çalışmaları, ülkemizde PGD amacıyla kullanılacak laboratuvarların envanter çalışmasındaki son durum hakkında ilgili kuruluşlar tarafından bilgi sunulmuştur. UDDER adına söz alan Sayın Nilgün ÖZDEMİR ise, Kurul da temsil edilmekten duydukları mutluluğu belirterek her kurumun ürünlerin test edilmesi için kendi laboratuvarını oluşturması gerekmediğini, her konuda özel laboratuvarların bulunduğu bilgisini paylaşmış ve özellikle Sağlık Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ndan ürünlerde kullanılan tehlikeli kimyasallarla ilgili çalışmalar yürütmelerini beklediklerini dile getirmiştir. Son olarak tüketici derneklerinin ürün güvenliği konularında daha aktif olması ve tüketicilerin çok daha fazla bilinçlendirilmesi gerektiğini ifade etmiştir.
Sektörden CEOC International, IFIA (International Federation of Inspection Agencies) ve EUROLAB (European Federation of National Association of Measurement,Testing and Analytical Laboratories) Avrupa Komisyonu tarafından 13 Şubat 2013 tarihinde kabul edilmiş olan Ürün Güvenliği ve Piyasa Gözetimi paketi hakkında ortak deklarasyon yayınladı. Güvenli ürünler konusunda maksimum güvence piyasa gözetimi faaliyetlerinin güçlü kaynaklarla donatılması ile sağlanılabilir. Ancak günümüzdeki uygulamalarda piyasa gözetimi faaliyetleri reaktif karakterde ürün piyasa arz edildikten sonra gerçekleştirilmektedir. CEOC International, IFIA ve EUROLAB ürünler pazara arz edilmeden önce yapılacak uygunluk değerlendirme (test temelli kontroller) faaliyetlerinin ürün güvenliği konusunda yapılacak piyasa gözetimi denetimi çalışmalarına ilaveten etkin ve önleyici anlamda çok önemli katkılar sağlayacağını vurgulamaktadırlar. AB mevzuatının bu görüşe uygun şekilde düzenlenmesi AB ülkelerine yapılacak ithalatlarda daha bütünsel bir kontrol mekanizmasının gelişmesini sağlayacaktır. CEOC International, IFIA ve EUROLAB Avrupa Komisyonunun uygunluk değerlendirme kuruluşlarının (UDK) uzmanlık, deneyim ve alt yapılarının kullanılması gerektiği yönündeki önerisini büyük bir memnuniyetle desteklemektedirler. Uygunluk değerlendirme kuruluşları dünyanın bir çok ülkesinde hizmet sunmaktadırlar ve özellikle finansal kriz dönemlerinde kamunun kısıtlı imkanlarına ek olarak kullanılmaları önemli katkı sağlamaktadır. AB üyesi ülkelerde uygunluk değerlendirme kuruluşları toplum bireylerinin çeşitli risk ve hasarlardan korunması için önleyici faaliyetleri gerçekleştirmek açısından da fayda sağlayıcı kuruluşlardır. 21 www.udder.org.tr
CEOC Genel Kurulu: CEOC un 2013 yılı uluslar arası konferansı yaklaşık 100 kişiden oluşan delege ve konukların katılımı ile mayıs ayında gerçekleştirildi. 54. Genel Kurulun da yapıldığı bu etkinliğe SAFed ve Loyds Register Londra ev sahipliği yaptılar. Çeşitli alanlarda uzman konuşmacılar büyüyen ve globalleşen TIC (Testing, Inspection, Certification) servis sektörünün mevcut ve geleceğe yönelik problemleri hakkında sunumlar yaptılar. Yıllık uluslararası konferansta CEOC ile IFIA- International Federation of Inspection Agencies ve EEPCA-European Electrical Products Certification Association ile iş birliği anlaşmaları imzalandı. Sektörden 22 www.udder.org.tr
UDDER e Katılanlar FTI FASAD TEKNOLOJİ MERKEZİ FTI Fasad Teknoloji Merkezi giydirme cephe ve bina malzemeleri konusunda inşaat sektörüne üçüncü taraf olarak performans test hizmetleri vermektedir. Deneyimli kadrosu ile mevcut veya inşaatı devam eden binaların giydirme cephe, doğrama ve diğer malzemeleri için tam boy cephe numuneleri üzerinde uluslararası standartlara uygun, istenilen tüm laboratuvar testlerini (TÜRKAK tarafından akredite olarak) uygulamaktadır. (http://fti-europe.com/iletisim.aspx) Giydirme cephelerin yanı sıra cam ve alüminyum parçalar, pencere menteşeleri, kilitler, sızdırmazlık elemanları, taş, paslanmaz çelik örümcek vb. gibi yapı elemanlarına da gereken tüm yapı testlerini yapılmaktadır. Tasarım mühendisliğinden malzeme seçimi ve saha montajı gibi konulara kadar bir çok konuda bina sahiplerine profesyonel ve etkin bir cephe denetimi hizmetleri sunulmaktadır. Bizden Haberler 23 www.udder.org.tr