YER HİZMETLERİ VE RAMP - I Öğr. Gör. Gülaçtı ŞEN
İÇERİK
UÇAK GELİŞ İŞLEMLERİ Uçak tipine uygun park pozisyonu, yetkili meydan otoritesi tarafından belirlenir ve bildirilir. Uçağın geleceği park pozisyonuna, uçak tipine uygun ekipman hazırlığı yapılır. Uçak geliş işlemleri havayolları prosedürlerine göre değişiklik gösterebilir.
UÇAK GELİŞ İŞLEMLERİ Bir uçak gelişinde yapılan işlemler; F.O.D kontrolü Takozlama Emniyet dubaları Yer kontrol hareketleri (Marshalling)
UÇAK GELİŞ İŞLEMLERİ Uçağın park ettirilmesi Uçak park pozisyonuna yanaşmadan önce park pozisyonunda FOD kontrolü yapılmalıdır. Uçağa hizmet verecek personel ve ekipman, uygun ve emniyetli sahalarda beklemelidir. Yönlendirme sistemi olan park pozisyonlarında park yönlendirme sistemi kullanılır.
UÇAK GELİŞ İŞLEMLERİ Uçak motorlarının susması Uçak beacon ları sönmeden ve motorlar susmadan (ihtiyaç olması durumunda GPU dışında) hiçbir personel veya teçhizat uçağa kesinlikle yanaşmamalıdır.
UÇAK GELİŞ İŞLEMLERİ Yer ve kokpit iletişimi Uçak beacon ları sönüp, motorlar sustuktan sonra uçağa takozlama yapılır yapılmaz, kokpite görsel olarak standart işaretler ile veya headset yoluyla sözlü olarak bilgi verilir. Uçağa GPU bağlanması durumunda kokpite görsel olarak standart işaretler ile bilgi verilir. Havayolunun talebi doğrultusunda motorlar sustuktan ve uçak durduktan sonra headset aracılığı ile yer ve kokpit arasında başka diğer bilgi alışverişi de gerçekleştirilebilir. Park freni bırakılma işlemi kokpit ekibi sorumluluğundadır.
UÇAK GELİŞ İŞLEMLERİ Yer hizmet ekipmanlarının yanaşması İlgili araçlar sadece eğitimli ve yetkili kişilerce kullanılmalıdır. Ekipmanlar uçağa yanaşmadan evvel uçak etrafında görsel bir hasar tespit kontrolü yapılmalıdır. Uçağa yanaşmadan evvel mutlaka fren kontrolü yapılmalıdır. Uçağa tam yanaşacak ekipmanlar (konveyör, vb.) marshalling eşliğinde uçağa yanaşmalıdır. Uçağa tam yanaşmayacak olan ekipmanlar (bagaj arabası, vb.) uçağa paralel yönde ve 3m mesafede konumlandırılmalıdır.
UÇAK GELİŞ İŞLEMLERİ Konileme işlemi Koni kullanılmasındaki amaç, uçağın zarar görebilme ihtimali yüksek bölgeleri önünde koruyucu ve uyarıcı bir yapı oluşturmaktır.
Marshalling Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
MARSHALLING İlgili özellikleri taşımak için eğitilmemiş, ehliyeti verilmemiş ve onaylanmamış hiçbir kimse uçağı marshal ve kılavuzluk etmeye teşebbüs etmemelidir. Marshhaller lara görevlerini yerine getirmek için uygun havaalanı Otoriteleri tarafından yetki verilmiş olmalıdır. Marshaller, varan ve ayrılan uçağa net ve tam hal ve hareket tarzı ile standart marshalling işaretlerini vermekten sorumludur. Eğer uçak yolundaki engeller hakkında marshallerin bir endişesi var ise, ikinci bir marshaller wingwalker olarak kullanılmalıdır.
MARSHALLING EL İŞARETLERİNİN KULLANIMI: Yer personeli ve kokpit arasındaki tüm el işaretleri marshalleri el işaretleri değildir. Bu el işaretleri yalnızca sözsel iletişimin imkansız olduğu durumlarda kullanılmalıdır. TEKNİK SERVİS EL İŞARETLERİ : Uçağa teknik servis verilmesi esnasında kullanılan el işaretleri de haberleşmede çok önemlidir. Bu işaretler teknik servis el işaretleri olarak adlandırılırlar.
PUSHBACK Kargo ve yolcu ile yüklü bir uçağın park pozisyonundan taksi pozisyonuna geri itilmesine pushback operasyonu denir. Pushback işlemleri sırasında kokpit ekibi ile teknisyen kulaklığı (Headset) yardımıyla iletişim kurulmalıdır.
MARSHALLING Pushback operasyonu (kokpit ekibi hariç ) iki kişi ile gerçekleştirilir. 1-Headset operatörü 2- Pushback aracı sürücüsü Yine de bazı durumlarda tek operatörlü pushback onaylanabilinir. Böyle bir durumda operatör headset kullanılır. Headset operatörü yerdeki durumu teftiş eder ve headset kullanarak kokpit ile kontağı sağlar.
PARK POZİSYONUNU TANIMLAMAK Bu hareketin sürati, uçak hareket süratini gösterir. Tamamıyla gergin kollarınızı, elinizdeki işaret çubuklarıyla beraber başınızın üzerine doğru kaldırın; Tekrar öne omuz hizasına indirerek hareket ettiriniz. TAKOZLAR AYRILDI(ALINDI) Kollar işaret çubukları ile beraber eller tamamıyla gergin şekilde başınızın üzerinde, işaret çubukları birbirine dokununcaya kadar saplar gibi dışa doğru hareket ettiriniz. Uçuş ekibi tarafından izin verilmedikçe takozları ayırmayın.
MOTORLARI ÇALIŞTIR Sağ kolunuzu işaret çubuğu ile beraber baş hizanıza kadar işaret çubuğu yukarıya bakacak şekilde kaldırılıp elinizle dairesel bir hareket yaparken, aynı zamanda sol kolunuzu baş hizasında yükselterek çalıştırılacak motoru işaret edin MOTORLARI DURDUR İşaret çubuğu bulunan elinizi omuz hizasında vücudunuzun ön tarafına doğru gergin şekilde uzatın. Elinizi ve işaret çubuğunu sol omuzunuzun üzerinden sağ omuzunuza; boğazınızın bir yanından diğer yanına keser gibi çekin.
JENERATÖRÜ (GPU) BAĞLAMAK İÇİN Kollarınızı tümüyle gergin şekilde başınızın üzerinde tutun, sol elinizi yatay şekilde açın Ve sağ el parmaklarını sol elinizin açık avuç içine doğru ( T şeklinde ) dokunacak şekilde hareket ettir Işıklı işaret çubukları, geceleri başınız üzerinde T şekline getirilerek kullanılabilir. JENERATÖRÜ (GPU) AYIRMAK İÇİN Kollarınızı tümüyle gergin şekilde başınızın üzerinde tutunuz, sol elinizi yatay şekilde açın ve ( T şeklinde ) dokunmakta olan sağ el parmaklarınızı sol elinizin açık avuç içinden aşağıya doğru hareket ettirin. Uçuş ekibinden olur alıncaya kadar jeneratörü ayırmayınız. Işıklı işaret çubukları, geceleri başınız üzerinde T şekline getirilerek kullanılabilir.
OK // TEMİZ İŞARETİ Sağ kolunuzu yukarıyı işaret çubukları ile beraber kaldırınız veya baş parmağınız yukarıda olacak şekilde gösteriniz. Sol kolunuz. Dizinizin yan tarafında solda paralel kalsın. OLUMSUZ // NEGATİF İŞARETİ Sağ kolunuzu omuzunuzla 90 derecelik bir açı yapacak şekilde yere paralel tutun ve işaret çubuğu yeri gösterecek bicimde işaret ediniz veya el baş parmağınızla gösteriniz. Sol kolunuz, dizinizin yan tarafında vücuda paralel kalsın.
HEAD SET Her iki kolunuzu da vücudunuza 90 derecelik bir açıyla uzatın ve ellerinizi her iki kulağınızı kapayacak şekilde hareket ettirin. KONTROL NOKTALARINA DOKUNMAYIN Sağ elinizi baş seviyenizin üzerine kaldırın ve yumruğunuzu sıkın veya işaret çubuğunu yatay şekilde tutun. Sol kolunuz, dizinizin yan tarafında vücuda paralel kalsın.
ÖN / ARKA MERDİVENLERİ AÇIN / KAPAYIN. Sağ kol yanda ve sol kolunuzu başınızın üzerine 45 dereceli bir açıyla kaldırın, sağ kolunuzu sol omuzunuzun üzerine doğru süpürür gibi hareket ettirin. ÖNE DOĞRU DÜZ DEVAM ET. Bu hareketin sürati, uçak hareket süratini gösterir. Kollarınızı dirseklerden bükünüz ve işaret çubuklarını belinizden başınıza doğru aşağı yukarı hareket ettiriniz.
YAVAŞLA Gergin kollarınızı hafifçe vurur şekilde, işaret çubuklarını belinizden dizlerinize doğru aşağı yukarı yavaşça hareket ettiriniz. SAĞA DÖN ( PİLOT UN BAKIŞ AÇISINDAN ) Hareketin sürat derecesi, dönüşün keskinlik nispetini belirtir. İşaret çubuğu sol elle vücuda 90 derecelik açıyla gergin tutulur; sağ el ilerleyen işareti yapar. İşaret hareketinin hızı, hava aracının istenen hızını kaptana belirtir.
SOLA DÖN (PİLOT UN BAKIŞ AÇISINDAN) Hareketin sürat derecesi, dönüşün keskinlik nispetini belirtir. İşaret çubuğu sağ elle vücuda 90 derecelik açıyla gergin tutulur; sol el ilerleyin işareti yapar. işaret hareketinin hızı, hava aracının istenen hızını kaptana belirtir. NORMAL DURUŞ Tamamıyla gergin kollar ve işaret çubukları yanlara 90 derecelik açıda yere paralel tutulur. Kollar, işaret çubukları çapraz oluncaya kadar başın üzerinde birleştirilir.
ACİL DURUŞ Ani bir şekilde, gergin kollar ve işaret çubukları çapraz olarak başınızın üzerinde birleştirilir. POZİSYONUNU KORU / BEKLEMEDE KAL Tamamıyla gergin kollar ve işaret çubukları yanlarda 45 derecelik açıyla aşağıya doğru tutulur. Bir sonraki manevra için uçak hazır oluncaya kadar durum muhafaza edilir. Uçuş ekibi ile göz teması kaybedilmez.
SONRAKİ YOL GÖSTERİCİYE YÖNLENİNYADA YER KONTROL/KULE YÖNLENDİRİLMESİNE GİRİN Her iki kolunuzda yukarı doğru kaldırın; İşaret çubuklarıyla beraber kollarınızı gidilecek yöne doğru uzatarak bir sonraki yol göstericiye ve taksi yoluna doğru hareket ettirin. YOL GÖSTERME İŞLEMİNİ BİTİRME Uçağı göndermek için sağ elinizle ve/veya işaret çubuklarıyla standart bir asker selamı veriniz. Uçak taksiye başlayıncaya kadar uçuş ekibi ile göz temasını devam ettirin.
YANGIN Sol elinizdeki işaret çubuğuyla yangın bölgesini işaret ederken; sağ elinizdeki işaret çubuğunu omuzunuzdan dizinize doğru bir pervane ( yelpaze/vantilatör) biçiminde hareket ettiriniz. FRENE ALIN Elinizi avuç içi açık şekilde omuz hizasına kadar kaldırın. Uçuş ekibi ile göz temasını sağlayın. Elinizi yumruk haline getirin. Uçuş ekibinden başparmak yukarıda / ok bilgisi alıncaya kadar hareket etmeyiniz.
FRENLERİ BIRAKIN Elinizi yumruk şeklinde kapalı olarak omuz hizasına kadar kaldırın. Uçuş ekibi ile göz temasını sağlayın. Elinizi açın. Uçuş ekibinden başparmak yukarıda / ok bilgisi alıncaya kadar hareket etmeyin. TAKOZLAR YERLEŞTİRİLDİ (KONDU) İşaret çubukları ile beraber eller tamamıyla gergin şekilde başınızın üzerinde, işaret çubukları birbirine dokununcaya kadar saplar gibi içeri doğru hareket ettirin.
KAYNAKLAR Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları Ramp Hizmetleri Pegem Akademi Yayıncılık, 1.Baskı, Kasım 2014. www.havayolu101.com
Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle Öğr.Gör. Gülaçtı ŞEN İstanbul Aydın Üniversitesi Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği Bölümü