Türkiye Bankalar Birliği Sunumu



Benzer belgeler
İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 23 Eylül 2015 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 23 Aralık 2015 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara

Merkez in 2016 Para ve Kur Politikası..! Kararlı para politikası duruşu enflasyonu düşürmekte temel belirleyici olmuştur..!

Türkiye Bankalar Birliği Sunumu

BAKANLAR KURULU SUNUMU

Plan ve Bütçe Komisyonu Sunumu

2016 Ocak Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı. Erdem BAŞÇI Başkan. 26 Ocak 2016 Ankara

Temel Ekonomik Gelişmeler

Temel Ekonomik Gelişmeler

Ekonomik Gelişmeler Erdem Başçı Başkan 11 Mart 2015 Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Ankara

AB Krizi ve TCMB Para Politikası

2015 Nisan Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı. Erdem BAŞÇI Başkan. 30 Nisan 2015 İstanbul

2015 Yılında Para ve Kur Politikası. Erdem BAŞÇI Başkan. 10 Aralık 2014 Ankara

Temel Ekonomik Gelişmeler

Bakanlar Kurulu Sunumu

Temel Ekonomik Gelişmeler

FİYAT İSTİKRARI VE GIDA GÜVENLİĞİ

Ekonomi Bülteni. 24 Ağustos 2015, Sayı: 24. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Bakanlar Kurulu Sunumu

EKONOMİK GÖRÜNÜM Bursa Ticaret ve Sanayi Odası

TÜRKİYE EKONOMİSİ NDE GÜNCEL EĞİLİMLER VE GENEL GÖRÜNÜM

PARA POLİTİKALARI. Erdem Başçı Başkan. 24 Eylül 2013 Denizli Sanayi Odası ve Denizli Ticaret Odası

PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SUNUMU

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mart 2016 Ankara

Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği Sunumu

TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ SUNUMU

II. Ulusal Ekonomik Görünüm 2

Plan ve Bütçe Komisyonu Sunumu

Ulusal Finans Sempozyumu Dr. İbrahim M. Turhan Başkan Yardımcısı

24 Haziran 2016 Ankara

Plan ve Bütçe Komisyonu Sunumu

2016 Temmuz Enflasyon Raporu Bilgilendirme Toplantısı. Murat ÇETİNKAYA Başkan. 26 Temmuz 2016 Ankara

PARA POLİTİKASINI ANLAMAK

PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON GÖRÜNÜMÜ. Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar

2016 YILI PARA VE KUR POLİTİKASI. 9 Aralık 2015 Ankara

İDARE MERKEZİ ANKARA, 26 Ocak Sayın Mehmet ŞİMŞEK BAŞBAKAN YARDIMCISI ANKARA

Ekonomik Görünüm ve Para Politikaları

7,36% 5,1% 15,4% 10,1% 87,1 57,1 2,7 17,75% Mayıs 18 Nisan 18 Mayıs 18 Haziran 18

5. Finansal Piyasalar ve Finansal Aracılık

İDARE MERKEZİ ANKARA, 27 Ocak 2015

BASIN DUYURUSU PARA POLİTİKASI KURULU TOPLANTI ÖZETİ. Sayı: Aralık Toplantı Tarihi: 22 Aralık 2015

Türkiye İhracatçılar Meclisi Yönetim Kurulu Sunumu

5. Finansal Piyasalar ve Finansal Aracılık

İDARE MERKEZİ ANKARA, 28 Ocak 2014

Bakanlar Kurulu Sunumu

Grafik I.3. ABD Enflasyon, İşsizlik ve Fed Bilanço Büyüklüğü Değişiminin Gelişimi 2

HAFTALIK RAPOR 24 Ağustos 2015

7.36% 2.9% 17.9% 9.7% % Temmuz 18 Nisan 18 Temmuz 18 Ağustos 18

TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME

TÜRKĐYE CUMHURĐYET MERKEZ BANKASI

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

-2.98% -10.0% 19.7% 13.5% % Ocak 19 Ocak 19 Şubat 19 Şubat 19 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER.

BASIN DUYURUSU PARA POLİTİKASI KURULU TOPLANTI ÖZETİ. Sayı: Ekim Toplantı Tarihi: 21 Ekim 2015

BASIN DUYURUSU PARA POLİTİKASI KURULU TOPLANTI ÖZETİ. Sayı: Mayıs Toplantı Tarihi: 24 Mayıs 2016

-2.98% -7.3% 19.7% 13.5% % Şubat 19 Ocak 19 Şubat 19 Mart 19

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

Grafik I.1.1 Küresel ve Gelişmiş Ülkelerde Büyüme Oranları Grafik I.1.2 İmalat Sanayi PMI Endeksleri... 6

Ekonomi Bülteni. 29 Ağustos 2016, Sayı: 34. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI GRAFİK LİSTESİ

Grafik I.1 Seçilmiş Ülkelerde Piyasa Güven Göstergeleri 1 Grafik I.2 Kredi İflas Takası Endeksleri 2 Grafik I.3 Gelişmiş Ülke Borsa Endeksleri 2

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

MERKEZ BANKASI VE FİNANSAL İSTİKRAR

Ekonomi Bülteni. 28 Aralık 2015, Sayı: 41. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

8. Finansal Piyasalar. 8.1 Finansal Koşullar ve Para Politikası

BASIN DUYURUSU 1 Ekim 2015

BASIN DUYURUSU PARA POLİTİKASI KURULU TOPLANTI ÖZETİ. Sayı: Aralık Toplantı Tarihi: 24 Kasım 2015

PARA POLİTİKASI KURULU TOPLANTI ÖZETİ. Toplantı Tarihi: 17 Temmuz 2014

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( )

HAFTALIK RAPOR 17 Eylül 2018

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Para Politikası Çıkış Stratejisi Genel Çerçevesi

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU

7.26% 9.9% 10.8% 10.8% % Mart 18 Şubat 18 Mart 18 Nisan 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar

CARİ AÇIK NEREYE KADAR?

Ekonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

HAFTALIK RAPOR 28 Mart 2016

5.21% 4.6% 21.6% 11.1% % Ekim 18 Eylül 18 Ekim 18 Kasım 18

Mart Emeklilik Fon Bülteni. bnpparibascardif.com.tr /

CARİ İŞLEMLER DENGESİ

Ekonomi Bülteni. 22 Mayıs 2017, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

1. Genel Değerlendirme

AKBANK Ekonomi Sunumu. Ocak 2016

Mayıs. Sanayi sektörünün. Reel Kesimin Beklentileri İyileşti Tüketici Güveni Haziran da Zayıfladı. Kapasite Kullanımı Güçlenmeyi Sürdürdü

Ekonomi Bülteni. 29 Haziran 2015, Sayı: 17. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. STANDART EMEKLİLİK YATIRIM FONU DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU

Ekonomi Bülteni. 20 Mart 2017, Sayı: 12. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Günlük Bülten 18 Eylül 2013

%7.26 Aralık

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

Ekonomi Bülteni. 27 Temmuz 2015, Sayı: 20. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Finansal İstikrar Raporu

5. Finansal Piyasalar ve Finansal Aracılık

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TABLO LİSTESİ

BASIN DUYURUSU PARA POLİTİKASI KURULU TOPLANTI ÖZETİ. Sayı: Mart Toplantı Tarihi: 24 Şubat 2015

Günlük Bülten 12 Eylül 2014

GRAFİK LİSTESİ. Grafik I.7.

Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program. 22 Kasım 2013

Transkript:

Türkiye Bankalar Birliği Sunumu Erdem Başçı Başkan 29 Eylül 2015 İstanbul

Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Cari işlemler dengesindeki iyileşmenin Ağustos verisi ile birlikte belirginleşeceği ve yıl boyunca devam edeceği öngörülmektedir. Avrupa Birliği ekonomilerindeki talep artışının desteğiyle net ihracatın büyümeye katkısı yılın ikinci yarısında artacaktır. TCMB, döviz kurunun etkileri ve enflasyon beklentilerindeki artıştan kaynaklanan riskleri sınırlamak için likidite politikasındaki sıkı duruşunu korumaktadır. TCMB, açıklanan küresel para politikalarının normalleşme sürecinde yol haritası kapsamında, yakın zamanda geniş bir tedbir paketi uygulamaya başlamıştır. Bu çerçevede, para politikası enflasyon görünümüne karşı sıkı, döviz likiditesinde dengeleyici ve finansal istikrarı destekleyici bir duruş sergilemektedir. 2

Sunum Planı 1. Dengeli Büyüme Dış Denge Enflasyon Büyüme 2. Para Politikası ve Normalleşme Süreci Yol Haritası Para Politikası Normalleşme Süreci Yol Haritası 3

DENGELİ BÜYÜME 4

Küresel kriz sonrasında Türkiye ekonomisi büyümeye devam etmektedir. GSYİH (1998 Sabit Fiyatlarıyla, Milyon TL) 35 33 31 29 27 25 23 21 19 17 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kaynak: TÜİK. Son Veri: 2015 Ç2 5

Dış Denge 6

Avrupa ekonomilerine yapılan ihracat büyümeyi ve dengelenmeyi desteklemektedir. 60 Avrupa Birliğine İhracat (12 aylık birikimli, milyar Euro) 55 50 45 40 35 30 Kaynak: TÜİK. Son Veri: Temmuz 2015. 7

Son dönemde jeopolitik gelişmeler ihracat artışını sınırlamıştır. Rusya ya İhracat (Aylık, Milyon ABD Doları) Irak a İhracat (Aylık, Milyon ABD Doları) 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Kaynak: TÜİK Son Veri: Temmuz 2015. 8

40 Yakın dönem verileri, Avrupa ülkelerine yapılan ihracatın güçlü bir şekilde artmaya devam ettiğine işaret etmektedir. İhracat Büyümesi (1-27 Eylül) (Yıllık Yüzde Değişim, Çalışma Günü Düzeltilmiş, Milyon Euro*) 35 30 25 20 15 10 5 0 Almanya İngiltere İtalya Fransa İspanya Hollanda Belçika Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi *İngiltere için milyon Sterlin. 9

Petrol fiyatlarındaki düşüşün cari denge üzerindeki olumlu etkisi önümüzdeki aylarda daha belirgin hale gelecektir. 65 Enerji İthalatı (12-Aylık Birikimli, Milyar ABD Doları) 60 55 50 45 40 35 30 Kaynak: TÜİK Son Veri: Haziran 2015. 10

Reel Efektif Döviz Kuru Endeksi tarihi düşük seviyelere ulaşmıştır 140 Reel Efektif Döviz Kuru (TÜFE Bazlı, 2003=100) 130 120 110 100 90 80 Kaynak: TCMB. Son Veri: Ağustos 2015. 11

-30-35 Cari işlemler dengesindeki iyileşmenin Ağustos verisi ile birlikte belirginleşeceği ve yıl boyunca devam edeceği öngörülmektedir. Cari İşlemler Dengesi (12 Ay Birikimli, Milyar ABD Doları) -40-45 -50 CİD CİD (altın hariç) -55-60 -65-70 -75-80 Kaynak: TCMB. Son Veri: Temmuz 2015. 12

Temmuz itibarıyla cari işlemler açığı finansmanının neredeyse tamamı uzun vadeli borçlanma ve doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile sağlanmaktadır. Cari Açığın Finansmanı (12-aylık birikimli, Milyar ABD doları) 85 Portföy ve Kısa Vadeli** DYY ve Uzun Vadeli* CA 75 65 55 45 35 25 15 5-5 Kaynak: TCMB. *Uzun vadeli sermaye hareketleri banka ve özel sektörün uzun vadeli net kredi kullanımlarını ve banka, özel sektör ve Hazine nin tahvil ihraçlarını kapsamaktadır. **Kısa vadeli sermaye hareketleri banka ve özel sektörün net kısa vadeli kredi kullanımları ve bankalardaki mevduatları kapsamaktadır. Son Veri: Temmuz 2015. 13

Enflasyon 14

Enerji fiyatlarındaki gelişmeler enflasyonu olumlu etkilerken döviz kuru hareketleri çekirdek enflasyondaki düşüşü geciktirmektedir. 13 12 Enflasyon Göstergeleri (Yıllık Yüzde Değişim) TÜFE ÖKTG-H ÖKTG-I 11 10 9 8 7 6 5 4 3 Kaynak: TÜİK. Son Veri: Ağustos 2015. 15

Son dönemde dış ve iç piyasalardaki oynaklığa bağlı olarak enflasyon beklentilerinde bir miktar yükseliş gözlenmektedir. 9,0 Enflasyon Beklentileri (Yüzde) 8,0 12 aylık 7,0 6,0 24 aylık 5,0 4,0 Kaynak: TCMB. Son Veri: Eylül 2015. 16

Büyüme 17

Yılın ilk yarısında iç talep büyümeye ılımlı katkı verirken dış talep zayıf seyretmiştir. GSYİH Büyümesine Katkılar (Yüzde Puan) 20 Stok Değişimi 15 10 Net İhracat Nihai Yurt İçi Talep GSYİH 5 0-5 -10 Kaynak: TÜİK Son Veri: 2015 Ç2 18

Tüketici güven endeksleri yılın ikinci yarısında özel tüketim talebinde bir miktar yavaşlama olacağına işaret etmektedir. Tüketici Güveni 110 CNBC-e TÜİK-TCMB (sağ eksen) 90 Yatırım Eğilimi ve İstihdam Beklentisi (Mevsimsellikten Arındırılmış) 25 Yatırım Eğilimi İstihdam Beklentisi 100 90 85 80 75 20 15 80 70 70 60 65 60 55 10 5 50 50 0 Kaynak: CNBC-e, TÜİK, TCMB. Son Veri: CNBC-e Anketi için Temmuz 2015, TÜİK-TCMB Anketi için Ağustos 2015 Kaynak: TCMB İktisadi Yönelim Anketi. Son Veri: Ağustos 2015. 19

Yılın ikinci yarısında ihracattaki toparlanmanın iktisadi faaliyetteki yavaşlamayı sınırlayacağı tahmin edilmektedir. Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Mevsimsellikten Arındırılmış) İhracat Siparişleri (Mevsimsellikten Arındırılmış) 130 78 20 125 77 76 15 120 75 10 74 5 115 73 0 110 Sanayi Üretimi KKO (sağ eksen) 72 71-5 105 70-10 Kaynak: TÜİK, TCMB. Son Veri: Sanayi Üretimi, Temmuz 2015. KKO, Eylül 2015. Kaynak: TCMB İktisadi Yönelim Anketi. Son Veri: Ağustos 2015. 20

Thousands İstihdam yılın ilk yarısında istikrarlı bir şekilde artmaya devam etmiştir; ikinci yarıda bir miktar yavaşlama beklenmektedir. 52 51 50 Katılım Oranı (yüzde) İstihdam (Milyon kişi, sağ eksen) 28 27 26 19 17 İşsizlik Oranı (yüzde) Tarım Dışı İşsizlik Oranı (yüzde) 49 25 15 48 47 46 24 23 13 45 22 11 44 43 21 20 9 42 19 7 Kaynak: TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi, TCMB. Son Veri: Haziran 2015. 21

PARA POLİTİKASI VE NORMALLEŞME SÜRECİ YOL HARİTASI 22

Parasal ve Finansal Koşullar 23

Gelişmekte olan ülkelere yönelik portföy akımları oynak bir seyir izlemektedir. 40 35 30 25 20 15 10 5 0-5 -10-15 -20-25 -30-35 -40 Gelişmekte Olan Ülkelere Hisse Senedi ve Tahvil Akımları (Milyar ABD doları, 4 Haftalık Hareketli Toplam) Tahvil Piyasaları Hisse Senedi Piyasaları Kaynak: EPFR. Son Veri: 9 Eylül 2015. 24

Benzer şekilde risk primi göstergeleri ve 700 600 Ülkelerin ve Bölgelerin Risk Primleri (Baz Puan) EMBI Avrupa EMBI Türkiye EMBI Latin Amerika EMBI Asya 700 600 500 500 400 400 300 300 200 200 100 100 Kaynak: Bloomberg. Son Veri: 21 Eylül 2015. 25

döviz kurları da oynak bir seyir izlemektedir. İma Edilen Döviz Kuru Oynaklığı (1 Ay, Yüzde) 35 35 30 30 25 Gelişmekte Olan Ülkeler* Türkiye 25 20 20 15 15 10 10 5 5 0 0 Kaynak: Bloomberg * Gelişmekte olan ülkeler arasında Brezilya, Şili, Kolombiya, Meksika, Polonya, Çek C., G. Afrika, Endonezya, Romanya para birimlerinin ABD doları karşısında ima edilen oynaklığı kullanılmıştır. Son Veri: 21 Eylül 2015. 26

13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 TCMB, enflasyon görünümüne dair riskleri sınırlamak için likidite politikasındaki sıkı duruşunu korumaktadır. Gecelik Borç Alma -Verme Faiz Koridoru BİST Bankalararası Gecelik Repo Faizleri Faiz Oranları (Yüzde) TCMB Ortalama Fonlama Faizi 1 Haftalık Repo Faizi 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 Kaynak: TCMB Son Veri: : 21 Eylül 2015. 27

TCMB nin sıkı likidite politikasının etkisiyle getiri eğrisi yataya yakın konumunu korumaktadır. Faiz Oranı (Yüzde) 12 5 Yıllık Piyasa Faizi 3 Aylık Piyasa Faizi 12 10 10 8 8 6 6 4 4 2 5 Yıl-3 Ay Farkı 2 0 0-2 -2 Kaynak: TCMB. Son Veri: 21 Eylül 2015. 28

Sıkılaşan parasal koşullar tüketici kredisi faiz oranlarına yansımaktadır. 21 Tüketici Kredi Faizleri (Yüzde) 19 17 15 13 11 Diğer Otomobil Konut 9 7 Kaynak: TCMB. Son Veri: 4 Eylül2015. 29

Sıkı para politikası duruşu ve alınan makroihtiyati önlemlerin etkisiyle kredi büyüme hızları makul düzeylere inmiştir. 40 Toplam Kredi Büyümesi (Yıllık Değişim, Yüzde) 35 30 25 20 15 10 Kaynak: TCMB. Son Veri: 11 Eylül 2015. Toplam Bankacılık Sektörü (Katılım Bankaları dahil), TGA Hariç Kur Etkisinden Arındırılmış. 30

Ticari kredilerin tüketici kredilerine göre daha hızlı büyümesi fiyat istikrarına, finansal istikrara ve dengelenme sürecine katkı yapmaktadır. 50 Ticari ve Tüketici Kredi Büyümesi (Yıllık Yüzde Değişim) 50 45 45 40 40 35 35 30 30 25 20 Ticari 25 20 15 10 Tüketici 15 10 5 5 0 0 Kaynak: TCMB. Son Veri: 11 Eylül 2015. Tüm Bankacılık Sektörü (Mevduat bankaları, Katılım bankaları ve Kalkınma/Yatırım bankaları). 31

Toplam kredilerin TGA oranı ve Tahsili Gecikmiş Alacaklar (Yüzde) 6,0 5,5 5,0 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 Kaynak: TCMB. Son Veri: 11 Eylül 2015. 32

karşılıksız çek oranları yatay bir seyir izlemektedir. Karşılıksız Çekler (Yüzde) 12 Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Adet) Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Tutar) 12 10 10 8 8 6 6 4 4 2 2 0 0 Kaynak: TCMB. *Karşılıksız çek dönüşüm oranları, takas odalarına ibraz edilen ve karşılıksız kalan çek adet ve tutarının toplam takasa ibraz edilen çek adet ve tutarı içindeki oranıdır. Son Veri: Ağustos 2015. 33

Bankacılık sektörümüzün sermaye yeterlilik göstergeleri oldukça yüksek seviyelerdedir. G20 Ülkelerinde Sermaye Yeterlilik Oranları (Yüzde) 20 18 16 15.5 14 12 10 8 6 4 2 0 Kaynak: IMF 34

Normalleşme Süreci Yol Haritası 35

Türk Lirası Likidite Yönetimi Çerçevesi ve Sadeleşme Adımları Faiz Koridoru Fonlama Teminat Koşulları POLİTİKA Faiz koridoru bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı etrafında daha simetrik bir hale getirilecek ve daraltılacaktır. Hali hazırda piyasa yapıcısı bankalara sağlanan toplam fonlama imkanı, piyasa yapıcı bankaların TCMB'den sağladıkları fonlamanın maliyetini değiştirmeyecek şekilde, haftalık vadeli miktar repo ihalesi limit hesaplarına eklenecektir. Böylece Piyasa yapıcısı bankalara tanınan borçlanma imkanı faiz oranı kaldırılacaktır. Teminat koşulları sadeleştirilecektir. ZAMANLAMA Normalleşme Sürecinde* Normalleşme Öncesinde Normalleşme Öncesinde ve Sürecinde Küresel para politikalarının normalleşmeye başlaması ile. 36

Döviz Likiditesi Önlemleri Esnek Döviz Satım İhaleleri Rezerv Opsiyonları Döviz Depo Piyasası Tedbirleri POLİTİKA Döviz kuru oynaklığını azaltmak amacıyla döviz satım ihalelerinin esnekliği artırılacaktır. Türk Lirası zorunlu karşılıklara ödenen kısmi faizin yükseltilmesi veya Rezerv Opsiyon Katsayıları (ROK) düzenlemeleriyle finansal sisteme döviz likiditesi sağlanacaktır. Döviz depo limitleri artırılacaktır. Yapılacak düzenlemeler ile finansal sistemin TCMB nezdinde erişebileceği (ROM daki mevcut döviz depo imkanının toplamı şeklinde olan) döviz likiditesi bankalarımızın gelecek bir yıldaki yurt dışı ödemelerini fazlasıyla karşılayacak seviyede belirlenecektir. ZAMANLAMA Normalleşme Öncesinde Normalleşme Öncesinde ve Sürecinde Normalleşme Öncesinde 37

Finansal İstikrarı Destekleyici Önlemler Yabancı Para Çekirdek Dışı Yükümlülüklerin Vadelerinin Uzatılması Türk Lirası Cinsi Çekirdek Yükümlülüklerin Desteklenmesi Yabancı Para Zorunlu Karşılıklara Faiz Ödenmesi POLİTİKA Bankaların mevcut stoklar üzerindeki maliyet yükünü artırmadan sadece yeni yabancı para çekirdek dışı yükümlülükleri için zorunlu karşılık oranları üç yıl dan uzun vadeyi teşvik edecek şekilde belirlenecektir. Gerekli görülmesi durumunda, önümüzdeki dönemde bankacılık sektörünün aracılık maliyetini azaltmak ve çekirdek yükümlülükleri desteklemek için Türk lirası zorunlu karşılıklara ödenen kısmi faiz gözden geçirilebilecektir. ABD doları cinsinden tutulan zorunlu karşılıklara, rezerv opsiyonlarına ve serbest hesaplara ödenen faiz oranı Fed politika faiz aralığının üst bandına yakın seviyelerde tutulabilecektir ZAMANLAMA Normalleşme Öncesinde Normalleşme Öncesinde ve Sürecinde Normalleşme Öncesinde ve Sürecinde 38

TL Likidite Yönetiminin Operasyonel Çerçevesinin Sadeleştirilmesi Piyasa yapıcılarına sağlanan repo uygulamasına, söz konusu bankaların TCMB den sağladıkları fonlamanın maliyetini değiştirmeyecek şekilde, son verilmiştir. Piyasa yapıcı bankalara, repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranı uygulaması yerine 1 hafta vadeli miktar ihalesi teklif limitlerinde avantaj sağlanmıştır. Teminat koşulları sadeleştirilmiştir. Tranşlar, iskonto ve fazla bulundurma oranlarında sadeleşme Türk lirası likidite imkanları için döviz depolarının teminat olarak kullanılabilmesi. 39

Döviz Likiditesi Önlemleri: Döviz ve Efektif Piyasaları TCMB nezdindeki döviz ve efektif piyasalarında işlem yapma limitleri artırılarak bankaların döviz likiditesine erişimi desteklenmiştir. Bu çerçevede, bankalara tahsis edilen depo limitleri ile ROM kapsamında TCMB de bulundurulan altın ve döviz varlıklarının toplamı, bankaların kısa vadeli borçlarının tamamını fazlasıyla karşılayabilecek seviyeye yükselmiştir. 60 TCMB'den Kısa Vadeli YP Borçlanma İmkanı TCMB'de ROM İmkanı Çerçevesinde Tutulan YP ve Altın (Milyar ABD doları) 100 ROM YP ve Altın Rezervleri+Kısa Vadeli YP Borçlanma İmkanı Bankacılık Sisteminin Kısa Vadeli YP Borcu (Sağ Eksen) 100 50 40 30 20 10 0 90 80 70 60 50 40 30 20 95 90 85 80 75 70 65 60 Kaynak: TCMB Son Veri: 11 Eylül, 2015. Kaynak: TCMB Son Veri: 28 Ağustos, 2015. 40

Finansal İstikrarı Destekleyici Önlemler: Yabancı Para Çekirdek Dışı Yükümlülüklerin Vadelerinin Uzatılması Bankaların yeni yabancı para çekirdek dışı yükümlülükleri için zorunlu karşılık oranları üç yıldan uzun vadeyi teşvik edecek şekilde yeniden belirlenmiştir. 60 Mevduat-Dışı YP Yükümlülüklerin Vade Dağılımı (Yüzde Pay) 50 1 Yıla Kadar 40 30 20 3 Yıldan Uzun Zorunlu Karşılık Tedbirleri 10 3 Yıla Kadar 0 Kaynak: TCMB Son Veri: 28 Ağustos 2015. 41

Finansal İstikrarı Destekleyici Önlemler: Türk Lirası Cinsi Çekirdek Yükümlülüklerin Desteklenmesi Bankacılık sektörünün aracılık maliyetini azaltmak ve çekirdek yükümlülükleri desteklemek için Türk lirası zorunlu karşılıklara ödenen kısmi faizin yıl sonuna kadar üç adımda 150 baz puan artırılmasına karar verilmiştir. 130 120 Kredi/Mevduat Oranı (Yüzde) 130 120 110 110 100 100 90 90 80 Finansal İstikrar Raporu'nda Zorunlu Karşılık Tedbirlerinin Açıklanması 80 70 70 Kaynak: BDDK Son Veri: 11 Eylül 2015. 42

Döviz Likiditesi Önlemleri: Zorunlu Karşılık Politikası Türk lirası zorunlu karşılıklara ödenen kısmi faizin artırılması finansal sisteme döviz likiditesi sağlarken, çekirdek olmayan yabancı para cinsi yükümlülükler için zorunlu karşılık oranlarının yükseltilmesi rezervleri artırıcı yönde etkileyecektir. TCMB Rezervleri (Milyon ABD doları ) 140 YP ZK için döviz TCMB diğer döviz rez. ROM döviz TCMB diğer altın rez. Kıym.mad. için altın ROM altın 120 100 80 60 40 20 0 Kaynak: TCMB Son Veri: 11 Eylül 2015. 43

Küresel Para Politikalarının Normalleşme Sürecinde Çalışmalar Teminat koşullarının sadeleştirilmesi ve şeffaflaştırılması amacı doğrultusunda bankaların, Merkez Bankası nezdindeki TL ve döviz likiditesi erişimine yönelik teknik çalışmalar tamamlanmıştır. Piyasa yapıcı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranı uygulaması yerine 1 hafta vadeli miktar ihalesi teklif limitlerinde avantaj sağlanarak piyasa yapıcılığı sistemi desteklenmeye devam edilecektir. 44

Türk Lirası ve Döviz Likidite Yönetim Araçları Merkez Bankası, bankaların Türk Lirası ve döviz desteklemek amacıyla; Türk lirası cinsi teminat karşılığında Türk lirası, Döviz / YP cinsi teminat karşılığında Türk lirası, Türk lirası / TL cinsi teminat karşılığında döviz, Yabancı para cinsi teminat karşılığında döviz likiditesi sağlamaktadır. 45

Türk Lirası ve Döviz Likidite Yönetim Araçları Türk Lirası İşlemleri Döviz İşlemleri Açık Piyasa İşlemleri Kesin Alım / Kesin Satım Repo/Ters Repo Nihai Kredi Mercii İşlemleri Geç Likidite Penceresi Gün İçi Likidite Döviz Depo Alım/Satım Döviz Karşılığı Efektif Likidite Senetleri İhraç/ İtfa Türk Lirası Karşılığı Döviz TL Depo Alım/Satım 46

Teminat Koşullarında Sadeleşme ve Değişiklikler Tranşlarda Sadeleşme: Fazla bulundurma oranları tüm tranşlar için eşitlenmiştir. İskonto ve Fazla Bulundurma Oranlarında Sadeleşme: Türk Lirası işlemlerde, Türk Lirası teminatlar için 13 adet iskonto/fazla bulundurma oranı 2 adede, Yabancı para teminatlar için 18 adet iskonto/fazla bulundurma oranı ise 3 adede indirilmiştir. Teminat Döviz Deposuna İlişkin Değişiklik: Türk lirası likidite imkanları için teminat olarak kullanılacak döviz depo alım faiz oranları günlük olarak yayınlanacaktır. 47

Teminat Koşullarında Sadeleşme ve Değişiklikler TEMİNAT ÇEŞİTLERİ VE İSKONTO/FAZLA BULUNDURMA ORANLARI Döviz Depoları % 5 Efektif Depoları % 10 Eurobond, HMVKŞ Tarafından Yurt Dışında İhraç Edilen Kira Sertifikaları, Yabancı Bono ve Tahviller, IILM Kıymetleri DİBS*, Likidite Senetleri, HMVKŞ* Tarafından Yurt İçinde İhraç Edilen Kira Sertifikaları *DİBS: Devlet İç Borçlanma Senetleri HMVKŞ: Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama Anonim Şirketi 3 yıl (1095 gün) ve daha az 3 yıl (1096 gün) ve üstü % 15 % 10 %20 48

TL İşlemleri İçin Teminata Döviz Depo Getirilmesi Teminat amaçlı döviz cinsinden sadece 1 ay vadeli depo kabul edilmesine, Döviz depolara ödenecek faiz oranlarının Anadolu Ajansı DV006, Reuters CBTJ ve Bloomberg CBT sayfalarından ilan edilmesine, Bankaların, Merkez Bankasına teminat olarak getirebilecekleri döviz depo tutarına üst sınır belirlenmesine, belirlenecek sınırın banka bazında tahsis edilmesine, değişikliğin 28 Eylül 2015 tarihinden itibaren geçerli olmasına karar verilmiştir. Başlangıç aşamasında, TCMB Bankalararası Para Piyasasında bankaların yaptıkları borçlanmanın en az %50 si oranında DİBS ve/veya HMVKŞ tarafından yurt içinde ihraç edilen kira sertifikası cinsinden teminat bulundurma şartı korunacaktır. 49

Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Cari işlemler dengesindeki iyileşmenin Ağustos verisi ile birlikte belirginleşeceği ve yıl boyunca devam edeceği öngörülmektedir. Avrupa Birliği ekonomilerindeki talep artışının desteğiyle net ihracatın büyümeye katkısı yılın ikinci yarısında artacaktır. TCMB, döviz kurunun etkileri ve enflasyon beklentilerindeki artıştan kaynaklanan riskleri sınırlamak için likidite politikasındaki sıkı duruşunu korumaktadır. TCMB, açıklanan küresel para politikalarının normalleşme sürecinde yol haritası kapsamında, yakın zamanda geniş bir tedbir paketi uygulamaya başlamıştır. Bu çerçevede, para politikası enflasyon görünümüne karşı sıkı, döviz likiditesinde dengeleyici ve finansal istikrarı destekleyici bir duruş sergilemektedir. 50

Türkiye Bankalar Birliği Sunumu Erdem Başçı Başkan 29 Eylül 2015 İstanbul